Who is the fastest god in all mythology? - Iseult Gillespie

321,443 views ・ 2023-06-15

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Anna Sobota
00:07
Welcome to another event in the Myth Olympics—
0
7003
3837
Witam w kolejnym wydarzeniu w ramach Mitycznych Igrzysk Olimpijskich.
00:10
the eternal arena in which creatures and deities
1
10840
2377
Oto wieczna arena, na której stworzenia i bóstwa
00:13
from global mythologies compete for glory.
2
13217
3671
z mitologii z całego świata będą rywalizować o chwałę.
00:17
I’m Shamash, the Mesopotamian god of judgment,
3
17013
3503
Jestem Szamasz, mezopotamski bóg prawa.
00:20
and today we’re gathered to witness this year’s clash of stunning speed.
4
20767
4462
Dziś zebraliśmy się,
by być świadkami tegorocznego starcia oszałamiających szybkości.
00:25
Keeping track of our racers with me is last year’s champion, Hermes—
5
25438
4338
Razem ze mną śledzi naszych zawodników zeszłoroczny mistrz Hermes,
00:29
the swift-footed messenger of the Greek gods.
6
29776
2794
szybkonogi posłaniec greckich bogów.
Cieszę się, że mogę zawiesić dziś moje skrzydlate sandały, Szamaszu.
00:33
Oh, I'm delighted to hang up my winged sandals today, Shamash.
7
33029
3170
00:36
But I am keeping my helmet on because we are in for a wild ride!
8
36282
5714
Ale nie zdejmuję kasku, bo czeka nas szalona jazda!
00:43
It’s true! Almost every mythical tradition claims one creature
9
43498
4588
To prawda! Prawie każda mityczna tradycja wspomina o jakimś stworzeniu
00:48
as the fastest of them all.
10
48086
1918
jako najszybszym z nich wszystkich.
00:50
From goddesses who run like the wind to creatures who outstrip every captor,
11
50088
4713
Od bogiń biegnących jak wiatr do stworzeń wyprzedzających swoich zdobywców.
00:54
mortals of all cultures are fascinated by superhuman swiftness.
12
54801
4379
Śmiertelnicy ze wszystkich kultur są zafascynowani nadludzką szybkością.
00:59
So, Hermes, who are this year’s contestants?
13
59263
3045
Hermes, kim są więc tegoroczni uczestnicy?
01:02
Well, the Norse gods have sent Sleipnir—
14
62308
2544
Cóż, nordyccy bogowie zesłali Sleipnira...
01:04
son of Loki and the greatest of Asgard’s steeds.
15
64852
3545
To syn Lokiego i największy rumak Asgardu.
01:08
He’s usually spotted gallivanting between the realms with Odin.
16
68564
3754
Zwykle widuje się go, jak galopuje między królestwami z Odynem.
01:12
But today, Sleipnir is riding solo.
17
72443
2878
Ale dziś Sleipnir galopuje sam.
01:15
Also competing is Raiju, the Japanese beast of thunder and lightning.
18
75446
4838
Do rywalizacji stają też Raiju, japońskie bestie piorunów i błyskawic.
01:20
When the weather’s nice, they like to nap in mortals’ belly buttons.
19
80409
3546
Kiedy jest ładna pogoda, lubią drzemać w pępkach śmiertelników.
01:23
But when clouds darken, Raiju leaps into action alongside Raijin,
20
83955
4880
Ale kiedy chmury ciemnieją, Raiju wkracza do akcji u boku Raijina,
01:28
the Shinto god of storms.
21
88835
1918
szinoistycznego boga burz.
01:30
With this fearsome competitor, lightning can strike at any time.
22
90920
4213
Z tym przerażającym konkurentem piorun może uderzyć w każdej chwili.
01:35
But storms don’t scare Idaten.
23
95508
2336
Ale burze nie przerażają Idatena.
01:37
This Buddhist deity has a record of outrunning the weather—
24
97844
4045
To buddyjskie bóstwo ma doświadczenie w wyprzedzaniu pogody.
01:41
his name is even part of the Japanese expression for “run like the wind.”
25
101931
5464
Jego imię jest nawet częścią japońskiego wyrażenia
oznaczającego “pędź jak wiatr”.
01:47
Idaten’s definitely got some tricks up those steel sleeves.
26
107520
3337
Idaten ewidentnie ma w tych rękawach jakieś sztuczki.
01:52
Perhaps, but our last competitor has tricks of his own.
27
112066
3921
Być może, ale nasz ostatni zawodnik ma swoje własne sztuczki.
01:55
Savitar is the Hindu deity that sets everything in motion,
28
115987
4546
Savitar to hinduskie bóstwo, które wprawia w ruch wszystko,
02:00
from moving the Sun to chasing away sorrow and sickness.
29
120533
3587
od poruszenia Słońca po odganianie smutku i choroby.
02:04
Yes, today’s roster contains many mythic interpretations of speed.
30
124203
4713
Tak, dzisiejsza lista zawiera wiele mitycznych interpretacji prędkości:
02:09
From personifications of the unpredictable elements
31
129083
2920
od personifikacji nieprzewidywalnych żywiołów
02:12
to creatures capable of outrunning reality itself.
32
132003
3587
do stworzeń zdolnych do prześcignięcia samej rzeczywistości.
02:15
But perhaps the myth of speed is really about the elusive nature
33
135798
4171
Ale może mit o szybkości tak naprawdę dotyczy nieuchwytnej natury
02:19
of all supernatural beings.
34
139969
2419
wszystkich istot nadprzyrodzonych.
02:22
Those are some, uh, neat ideas, Shamash— but this race is the real deal!
35
142597
5714
Ciekawy pomysł, Szamaszu... ale ten wyścig to wyjątkowa okazja!
02:28
Our noble competitors will run the equivalent of 100 marathons
36
148311
5213
Nasi zacni zawodnicy przebiegną równowartość 100 maratonów
02:33
through a hazardous natural obstacle course.
37
153524
3420
przez niebezpieczny naturalny tor przeszkód.
02:37
And our racers are taking their first steps right now!
38
157403
3545
Zawodnicy właśnie stawiają pierwsze kroki!
02:41
Idaten takes the lead, but don’t let that calm exterior fool you—
39
161532
3629
Idaten przejmuje inicjatywę,
ale niech was nie zwiedzie ta spokojna powierzchowność.
02:45
his determination is legendary.
40
165161
3128
Jego determinacja jest legendarna.
02:48
When a literal speed demon stole one of Buddha's teeth,
41
168289
3462
Kiedy dosłownie demon prędkości ukradł jeden z zębów Buddy,
02:51
he raced over mountains and rivers to capture the culprit.
42
171751
3670
ścigał się po górach i rzekach, aby schwytać winowajcę.
02:56
Don’t forget Sleipnir— he’s cleared hurdles in his time, too.
43
176214
3920
Nie zapominajmy o Sleipnirze, on też w swoim czasie pokonuje przeszkody.
03:00
I’ll say! On his mission to retrieve Baldur the Bright
44
180843
3295
To muszę ci przyznać! W misji odzyskania Baldura Jasnego
03:04
from the fortress of Hel, he rode for nine days straight—
45
184138
3253
z twierdzy Hel Sleipnir jechał dziewięć dni bez przerwy,
03:07
clearing the gates of the underworld without breaking a sweat.
46
187391
2920
bez wysiłku otwierając bramy podziemnego świata.
03:10
They don’t call him the sliding one for nothing—
47
190353
2460
Nie bez powodu nazywają go tym, który się ślizga.
03:12
he appears to slide on the wind itself!
48
192813
3212
Naprawdę jakby ślizgał się na wietrze!
03:16
Of course, wind is often personified as a sacred being that—
49
196192
3879
Wiatr jest często personifikowany jako święta istota, która…
03:20
No time for a history lesson! That wind is picking up!
50
200071
2627
Nie ma czasu na lekcję historii! Ten wiatr się wzmaga!
03:22
Like the force of nature they are, Raiju brews a storm to scorch the competition.
51
202698
5589
Niczym siły natury, Raiju rozpętuje burzę, żeby wykończyć konkurencję.
03:28
It’s certainly possible.
52
208621
1668
To możliwe.
03:30
Raiju is known for their destructive storms.
53
210289
2878
Raiju słynie z niszczycielskich burz.
03:33
But they’re also our most chaotic racer,
54
213167
2795
Ale to też nasz najbardziej chaotyczny zawodnik,
03:35
frequently crashing to earth and getting tangled in flimsy mortal nets.
55
215962
3962
często rozbijający się o ziemię i zaplątujący się w śmiertelne sieci.
03:40
They’re unpredictable!
56
220007
1835
Są nieprzewidywalne!
03:41
Chaos is often associated with mythology’s fastest creatures,
57
221842
4046
Chaos jest często kojarzony z najszybszymi stworzeniami z mitologii:
03:45
from the shapeshifting Flemish Kludde who preys on travelers
58
225888
3796
od zmiennokształtnego flamandzkiego Kludde, który poluje na podróżników,
03:49
to the smelly Japanese spirit Nuppeppō who moves too fast to be caught.
59
229684
4337
po cuchnącego japońskiego ducha Nuppeppō,
który porusza się zbyt szybko, żeby go złapać.
03:54
True, but there are also steady agents of speed.
60
234188
3337
To prawda, ale mamy tutaj też uczestników będących
w stanie utrzymać stałą prędkość.
03:57
Here comes one now!
61
237525
1626
Oto jeden z nich!
03:59
Lending his boundless energy to the Sun, Savitar breaks through Raiju’s storm!
62
239485
5380
Użyczając Słońcu swojej nieograniczonej energii
Savitar przedziera się przez burzę Raiju!
04:04
This golden-handed protector of the universe can manipulate the elements—
63
244865
4213
Ten złotoręki obrońca wszechświata potrafi manipulować żywiołami
04:09
and all moving things for that matter!
64
249078
2002
i wszystkimi ruchomymi rzeczami!
04:11
A valiant effort to redirect the wind by Idaten... but not valiant enough.
65
251497
5547
Odważna próba przekierowania wiatru przez Idatena... ale niewystarczająca.
04:17
The path seems clear for Savitar.
66
257044
1877
Droga wydaje się czysta dla Savitara.
04:18
But is that the gallop of hooves I hear?
67
258921
2544
Ale czy to ten galop kopyt, który słyszę?
04:21
What beautiful blindside!
68
261590
2211
Jak on go pięknie wyprzedził!
04:23
It’s Sleipnir hurtling out of another dimension!
69
263801
2711
To Sleipnir wylatuje z innego wymiaru!
04:26
it seems the shamanic steed shares Odin’s ability to travel between the realms.
70
266512
5339
Wygląda na to, że szamański rumak
podobnie jak Odyn podróżuje między królestwami.
04:31
This racer might not have to play by Savitar’s rules.
71
271851
2794
Ten zawodnik nie musi grać według zasad Savitara.
04:34
But... wait a second, am I watching this in slow motion?
72
274645
3671
Ale... chwila, czy ja to widzę w zwolnionym tempie?
04:38
No! It appears the god of motion is slowing the speed of his opponent,
73
278733
4087
Nie! Wygląda na to, że bóg ruchu spowalnia prędkość przeciwnika,
04:42
suspending him centimeters from the course’s conclusion.
74
282820
3253
zawieszając go centymetry od zakończenia wyścigu.
04:46
Sleipnir’s stampede slows to a snail’s pace
75
286198
3087
Panika Sleipnira zwalnia do ślimaczego tempa,
04:49
as Savitar leisurely glides over the finish line!
76
289285
3837
gdy Savitar bez pośpiechu przekracza linię mety!
04:53
What a finale!
77
293122
2377
Co za finał!
04:55
Savitar’s mastery of motion immobilized his fastest foe!
78
295541
4713
Mistrzowski manewr Savitara unieruchomił jego najszybszego rywala!
05:01
It seems Sleipnir’s not too happy with this controversial result,
79
301213
4130
Chyba Sleipnirowi niespecjalnie podoba się ten kontrowersyjny wynik,
05:05
but hey, there’s always next year.
80
305343
2419
ale głowa do góry, w przyszłym roku może on być inny.
05:08
And one might say that we’re all winners for witnessing the mind-bending speed
81
308054
4754
Można powiedzieć, że wszyscy jesteśmy zwycięzcami,
bo byliśmy świadkami niezwykłego wyścigu najszybszych postaci z mitów i legend.
05:12
of so many myths and legends.
82
312808
2962
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7