The lovable (and lethal) sea lion - Claire Simeone

498,387 views ・ 2019-05-28

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Paulina Kaniewska
00:12
Sunning themselves on rocks or waddling awkwardly across the beach,
0
12071
3969
Kiedy opalają się na skałach albo drepczą niezgrabnie po plaży,
te niemrawe ssaki można wziąć raczej za koty domowe
00:16
it’s easy to think of these immobile mammals less as sea lions,
1
16040
3991
00:20
and more as sea house cats.
2
20031
2447
niż lwy morskie.
00:22
But don’t be fooled by their beachside behavior.
3
22478
2524
Ale nie dajcie się zwieść ich zachowaniu na lądzie.
Pod wodą lwy morskie są niesamowicie wytrzymałymi łowcami.
00:25
Under the waves, sea lions are incredible endurance hunters.
4
25002
4282
00:29
Hurtling around at speeds from 4 to 18 miles an hour
5
29284
3556
Zdolne pędzić z prędkością 30 kilometrów na godzinę
00:32
and hunting for up to 30 hours at a time,
6
32840
2866
i polować nawet 30 godzin bez przerwy
00:35
these majestic mammals live up to their name.
7
35706
3305
te majestatyczne ssaki w pełni zasługują na swoją nazwę.
A dzięki adaptacjom fizycznym
00:39
And thanks to a suite of physical adaptations,
8
39011
2952
00:41
finely tuned over millions of years, they make for resourceful foragers.
9
41963
5272
udoskonalanym przez miliony lat stały się zaradnymi poszukiwaczami.
00:47
To find their favorite food,
10
47235
1665
Żeby znaleźć ulubione jedzenie,
00:48
sea lions hunt much deeper than many of their semi-aquatic peers.
11
48900
4642
lwy morskie zapuszczają się dużo głębiej niż wielu ich wodno-lądowych kolegów.
00:53
With some species diving to depths of nearly 400 meters,
12
53542
3458
Niektóre gatunki nurkują na głębokość prawie 400 metrów.
00:57
they’re able to cope with the mounting pressure
13
57000
2307
Lwy morskie radzą sobie z rosnącym ciśnieniem,
00:59
by collapsing their pliable rib cage, and compressing a pair of springy lungs.
14
59307
5072
zginając giętką klatkę piersiową i ściskając sprężyste płuca.
01:04
This pushes air up through the smaller airways,
15
64379
2772
Prowadzi to do wypchnięcia powietrza przez drobne oskrzela,
01:07
collapsing rings of cartilage as oxygen travels out from the lungs,
16
67151
4147
zapadnięcia się pierścieni chrząstki, kiedy tlen wydostaje się z płuc
01:11
to be held in the larger, upper airways.
17
71298
2998
i zatrzymuje w górnych, a więc większych oskrzelach.
01:14
Upon surfacing, this air will be used to re-inflate the lungs,
18
74296
4218
Płuca zostaną ponownie wypełnione tym powietrzem po wynurzeniu,
01:18
but for now their heart slows down to preserve oxygen.
19
78514
4311
ale póki co serce zwalnia, żeby oszczędzić zapas tlenu.
01:22
Blood flow is redirected towards only the most essential organs
20
82825
3832
Krew jest dostarczana tylko do najważniejszych narządów,
01:26
like the heart, lungs, and brain,
21
86657
2452
jak serce, płuca i mózg,
01:29
which rely on reserve oxygen stored in blood and muscle.
22
89109
4207
które muszą polegać na rezerwach tlenu zmagazynowanych we krwi i mięśniach.
01:33
Once they arrive at their hunting ground,
23
93316
2108
Po dotarciu na tereny łowieckie
01:35
sea lions depend on their superior vision to find their prey.
24
95424
4225
lwy morskie do znalezienia zdobyczy wykorzystują znakomity wzrok.
01:39
Most mammal eyes have a structure called a lens–
25
99649
2882
Oczy większości ssaków mają soczewkę,
01:42
a transparent, convex structure whose shape refracts light to enable sight.
26
102531
4820
przezroczystą, wypukłą część,
której kształt załamuje światło, umożliwiając widzenie.
01:47
In humans, this lens is curved to process light waves traveling through air.
27
107351
4944
U ludzi soczewka jest zakrzywiona,
żeby przetwarzać fale świetlne rozchodzące się w powietrzu.
01:52
But sea lions need to see their best at hundreds of meters deep.
28
112295
4538
Ale lwy morskie muszą widzieć wyraźnie na głębokości setek metrów.
01:56
To accommodate, their eyes have a much rounder lens to refract light underwater,
29
116833
4940
Dlatego żeby załamywać światło pod wodą, ich soczewki są dużo bardziej zaokrąglone,
02:01
as well as teardrop-shaped pupils
30
121773
2078
a źrenice w kształcie łzy
02:03
which can expand to 25 times their original size.
31
123851
3529
mogą się rozszerzać nawet 25-krotnie w stosunku do pierwotnego rozmiaru.
02:07
This lets in as much light as possible,
32
127380
2213
Dzięki temu do oka wpada maksymalnie dużo światła,
02:09
helping them pinpoint their prey in even the dimmest conditions.
33
129593
4737
co pozwala lwom morskim zlokalizować zdobycz
nawet w największych ciemnościach.
02:14
But once they’ve closed in,
34
134330
1562
Ale kiedy ofiara jest już blisko,
02:15
they rely on something akin to a sixth sense to actually catch their meal.
35
135892
5460
lwy morskie polegają na czymś w rodzaju szóstego zmysłu.
02:21
Their whiskers, or vibrissae,
36
141352
2651
Ich wąsy, czy raczej wibrysy,
składają się z keratyny i mają dużą liczbę włókien nerwowych,
02:24
are composed of keratin and full of nerve fibers
37
144003
3199
02:27
that run deep into the connective tissue of their face.
38
147202
4021
które wnikają głęboko w tkankę łączną pyska.
02:31
Sea lions have full directional control over these whiskers,
39
151223
3733
Lwy morskie mają pełną kontrolę nad położeniem wibrysów,
02:34
which can lie flat against their face, or stick out at a 90-degree angle.
40
154956
4553
które mogą leżeć płasko przy pysku albo odstawać pod kątem 90 stopni.
02:39
When properly tuned,
41
159509
1303
Odpowiednio dostrojone
02:40
these whiskers can sense the slim trails of moving water fish leave in their wake.
42
160812
4980
wąsy lwów morskich wyczuwają drobne ruchy wody wywołane przez ryby.
02:45
And they’re precise enough to let blindfolded sea lions
43
165792
3336
Są tak precyzyjne, że pozwalają lwom morskim z zawiązanymi oczami
02:49
tell the difference between objects less than two centimeters different in size.
44
169128
5190
rozpoznawać obiekty różniące się wielkością o mniej niż dwa centymetry.
02:54
With these tools a healthy sea lion can catch generous helpings of fish
45
174318
4207
Mając to wszystko do dyspozycji, zdrowe lew morski łapie dary morza,
02:58
such as anchovy, mackerel, and squid on every outing.
46
178525
3951
takie jak sardele, makrele czy kalmary, w dużych ilościach na każdym polowaniu.
03:02
And with their exceptional memories, they can remember multiple hunting grounds,
47
182476
3887
A dzięki doskonałej pamięci lwy morskie zapamiętują swoje łowiska,
03:06
including those they haven’t visited in decades.
48
186363
2780
także te, których nie odwiedzały od dekad.
03:09
This memory also extends to breeding territories and birthing areas,
49
189143
4164
Pamiętają też miejsca godów i rozrodu,
03:13
as well as which neighbors are friend and foe.
50
193307
3480
jak również, którzy sąsiedzi są przyjaciółmi, a którzy wrogami.
03:16
There’s even evidence that sea lions can remember how to perform tasks
51
196787
3992
Istnieją dowody na to, że lwy morskie pamiętają,
jak wykonywać zadania po 10 latach bez praktyki w międzyczasie,
03:20
after 10 years with no practice in between,
52
200779
3441
03:24
letting them navigate old stomping grounds with ease.
53
204220
3752
co pozwala im z łatwością poruszać się po starych rewirach.
03:27
Yet despite these incredible adaptations,
54
207972
2407
Ale mimo tych niesamowitych adaptacji
03:30
there are changes unfolding in their habitats
55
210379
2587
zmiany w ich siedliskach zachodzą zbyt szybko
03:32
too rapidly for sea lions to handle.
56
212966
2833
żeby lwy morskie mogły sobie z nimi poradzić.
03:35
As climate change warms the oceans, certain toxic algae species thrive.
57
215799
5145
Zmiany klimatu powodują ocieplenie oceanów,
co prowadzi do rozwoju toksycznych glonów.
03:40
This algae is harmless to the fish who eat it,
58
220944
2860
Są one nieszkodliwe dla ryb, które je zjadają,
03:43
but for the sea lions which ingest those fish,
59
223804
2431
ale u lwów morskich zjadających te ryby
03:46
the algae’s domoic acid can trigger seizures and brain damage.
60
226235
4282
kwas domoikowy może wywołać drgawki i uszkodzenie mózgu.
03:50
Changing ocean conditions keep this algae blooming year round,
61
230517
3401
Zmieniające się warunki w oceanach sprawiają, że glony kwitną cały rok,
03:53
causing more and more sea lions to wash up on beaches.
62
233918
4446
a na plaże wyrzucanych jest coraz więcej martwych lwów morskich.
03:58
This tragic discovery is just one of the many ways
63
238364
2958
To tragiczne odkrycie to tylko jeden z wielu przykładów,
04:01
the health of aquatic animal communities can help us
64
241322
2767
jak zdrowie zwierząt morskich
może nam pomóc lepiej zrozumieć oceany.
04:04
better understand Earth’s oceans.
65
244089
2440
04:06
These red flags help us take action
66
246529
2151
Te sygnały ostrzegawcze skłaniają do działania
04:08
to protect ourselves and other maritime mammals.
67
248680
3120
w obronie własnej i ssaków morskich.
04:11
And the more we can learn about the changing ocean that sea lions inhabit,
68
251800
3764
Im więcej dowiemy się o zmieniającym się oceanie, w którym żyją lwy morskie,
04:15
the better equipped we’ll be to help these clever creatures thrive.
69
255564
4700
tym łatwiej będzie nam pomóc tym sprytnym stworzeniom w przetrwaniu.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7