These companies with no CEO are thriving

271,898 views ・ 2022-09-20

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Grabowska Korekta: Ola Królikowska
00:07
There's a grocery store in Brooklyn, New York,
0
7754
2252
Sklep spożywczy na Brooklynie w Nowym Jorku
00:10
with sales per square foot 4 times as high as any other grocery store
1
10006
4171
ma na metr kwadratowy 4 razy większe obroty niż jakikolwiek inny taki sklep
00:14
in the area.
2
14177
1084
w okolicy.
00:15
10,000 people work there, and it doesn’t have a CEO.
3
15261
3962
Pracuje w nim 10 tysięcy osób i nie ma dyrektora.
00:19
This place is the Park Slope Food Co-op,
4
19682
2211
To miejsce to Park Slope Food Co-op
00:21
and it’s one of 3 million cooperatives, or co-ops for short, around the world.
5
21893
4462
i jest jedną z trzech milionów spółdzielni na całym świecie.
00:27
Co-ops are a big part of the global economy:
6
27440
2669
Spółdzielnie są ważną częścią globalnej gospodarki.
00:30
they employ 280 million people— 10% of the world’s workforce
7
30109
4254
Zatrudniają 280 milionów osób, czyli 10% światowej siły roboczej,
00:34
and the equivalent of over $2 trillion flow through their doors every year.
8
34363
4171
a przez ich drzwi co roku przepływa równowartość ponad dwóch bilionów dolarów.
00:39
How is it possible that a business with 10,000 workers doesn’t have a CEO?
9
39243
4547
Jak to możliwe, że firma licząca 10 tysięcy pracowników nie ma dyrektora?
00:45
To answer that, we have to talk about what a co-op is and why they were founded.
10
45083
4212
Najpierw musimy zrozumieć, czym jest spółdzielnia i dlaczego została założona.
00:49
Let’s rewind to 1844.
11
49796
2210
Cofnijmy się do 1844 roku.
00:52
A group of 28 weavers in Rochdale, England
12
52006
3045
Grupa 28 tkaczy w Rochdale w Anglii
00:55
came together to create and co-own a store.
13
55051
3420
połączyła się, żeby stworzyć i współprowadzić sklep.
00:58
By buying in bulk directly from suppliers, they could negotiate prices,
14
58471
3795
Kupując hurtowo bezpośrednio od dostawców, mogli negocjować ceny,
01:02
which allowed all of them to buy stuff they couldn't otherwise afford.
15
62266
3504
co pozwalało im kupować rzeczy, na które inaczej nie byłoby ich stać.
01:06
They ran the store collectively and democratically,
16
66145
2670
Prowadzili sklep razem i demokratycznie,
01:08
which was remarkable at the time.
17
68815
1751
co na tamte czasy było niespotykane.
01:11
The Rochdale Society of Equitable Pioneers wasn't the world's first co-op,
18
71234
4212
“Rochdale Society of Equitable Pioneers” nie było pierwszą spółdzielnią na świecie,
01:15
but it was the first to publicize its principles—
19
75446
2753
ale jako pierwsza opublikowała swoje zasady.
01:18
principles that guide co-ops to this day.
20
78199
2544
Zasady, które służą spółdzielniom do dziś.
01:20
Today, there are all kinds of co-ops:
21
80868
1919
Obecnie jest wiele rodzajów spółdzielni.
01:22
REI in the US and S-Group in Finland are large consumer co-ops.
22
82787
4087
REI w USA i S-Group w Finlandii to duże spółdzielnie konsumenckie.
01:26
Credit unions and mutual insurance companies are financial sector co-ops.
23
86999
3838
Unie kredytowe i towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
to spółdzielnie sektora finansowego,
01:30
And when farmers or other producers come together, that's a producer co-op.
24
90837
3753
a zrzeszeni rolnicy albo inni producenci tworzą spółdzielnię producentów.
01:35
And then there are worker co-ops,
25
95133
1626
Istnieją też spółdzielnie pracy,
01:36
like Mondragon in Spain or The Cheeseboard in Berkeley, California,
26
96759
3587
takie jak The Cheeseboard w Berkeley w Kalifornii czy Mondragon w Hiszpanii,
01:40
which are founded to provide jobs to people in the community.
27
100346
3003
założone, żeby zapewnić miejsca pracy w danej społeczności.
01:43
Some consumer co-ops, like Park Slope,
28
103766
2044
Niektóre spółdzielnie konsumenckie, jak Park Slope,
01:45
require their members to work shifts in the store.
29
105810
2669
wymagają od członków pracy w sklepie na zmiany.
01:48
In exchange for their work, members pay 15 to 50% less for groceries,
30
108479
4588
W zamian członkowie płacą od 15 do 50% mniej za zakupy
01:53
and they influence what products are— or aren’t— sold there.
31
113192
3295
i mają wpływ na produkty sprzedawane w sklepie.
01:57
Three crucial things to know about co-ops:
32
117572
2168
Trzy ważne informacje o spółdzielniach.
01:59
first, all co-ops are jointly owned by their members,
33
119740
3587
Po pierwsze wszystkie spółdzielnie są wspólną własnością ich członków,
02:03
whether those members are consumers, producers, workers, or whoever.
34
123327
3295
nieważne czy są oni konsumentami, producentami czy kimkolwiek innym.
02:07
Unlike traditional companies, which can have outside shareholders,
35
127123
3503
Wszyscy właściciele spółdzielni są jednocześnie jej członkami,
02:10
all owners of a co-op are also members.
36
130626
2670
w odróżnieniu od zwykłych firm, które mogą mieć zewnętrznych udziałowców.
02:14
Second, co-ops are not founded to maximize profit.
37
134255
3503
Po drugie spółdzielnie nie są zakładane w celu maksymalizacji zysku.
02:17
Many do turn a significant profit, but that’s not their core mission.
38
137758
3754
Wiele z nich osiąga znaczne zyski, ale nie jest to ich główny cel.
02:21
So evaluating a co-op purely by traditional business metrics
39
141637
3337
Więc ocena spółdzielni tylko według tradycyjnych wskaźników biznesowych
02:24
ignores the most important reason for their existence:
40
144974
3086
pomija najważniejszy powód jej istnienia,
02:28
how well do they serve their members?
41
148102
2252
czyli jak dobrze służy swoim członkom?
02:30
And third: co-ops are controlled democratically by their members.
42
150813
3921
Po trzecie spółdzielnie są zarządzane demokratycznie przez członków.
02:34
But how do decisions get made?
43
154859
2252
Jak podejmowane są decyzje?
02:37
It varies.
44
157111
1043
Różnie.
02:38
At a small worker co-op like The Cheeseboard,
45
158154
2210
W małych spółdzielniach pracy, jak The Cheeseboard,
02:40
day-to-day operational decisions are just made by the workers.
46
160364
3963
to pracownicy podejmują codzienne decyzje operacyjne.
02:44
As co-ops get larger, they do institute some form of leadership or management.
47
164869
4254
Większe spółdzielnie wprowadzają jakąś formę kierownictwa albo zarządu.
02:49
Park Slope has a general manager who leads the 80 or so employees.
48
169457
4045
Park Slope ma prezesa, który kieruje około 80 pracownikami.
02:53
And the largest network of worker and consumer co-ops in the world,
49
173502
3212
Mondragon, największa na świecie sieć spółdzielni pracy i konsumenckich,
02:56
Mondragon, has a president and managers who lead
50
176714
2669
ma prezesa i kierowników nadzorujących około 30 tysięcy pracowników-właścicieli
02:59
the roughly 30,000 worker-owners and 50,000 contract workers.
51
179383
4380
i 50 tysięcy pracowników kontraktowych.
03:04
But leadership roles in a co-op are very different than in a traditional company.
52
184055
4087
Ale role przywódcze w spółdzielni są zupełnie inne niż te w tradycyjnej firmie.
03:08
The leadership implements policies that its members or worker-owners
53
188601
3462
Kierownictwo wdraża politykę, którą pracownicy-właściciele
03:12
have agreed upon, by vote.
54
192063
1877
zaakceptowali w drodze głosowania.
03:13
And at Mondragon workers, can vote to fire the president.
55
193940
2836
W Mondragon pracownicy mogą głosować za zwolnieniem prezesa.
03:17
At a co-op, there’s no single person
56
197860
2169
W spółdzielni nie ma jednej osoby mającej odgórną władzę nad resztą,
03:20
with overarching, top-down power over everyone else,
57
200029
3086
03:23
like a CEO would have in a traditional company.
58
203115
2878
tak jak dyrektor w tradycyjnej firmie.
03:26
Meanwhile, in both co-ops and traditional companies,
59
206577
2503
Ale tak samo jak w tradycyjnych firmach,
03:29
major company-wide decisions are made by voting.
60
209080
3128
główne decyzje dotyczące całej firmy są wynikiem głosowania.
03:32
But who votes and how is wildly different.
61
212208
2878
Ale to kto i jak głosuje różni się diametralnie.
03:35
In a traditional company, voting rights usually come with shares of stock.
62
215419
4129
W tradycyjnej firmie prawo do głosowania zazwyczaj wiąże się z akcjami.
03:39
The more shares you own, the more votes you have.
63
219548
2420
Im więcej akcji się posiada, tym więcej ma się głosów.
03:42
Take Alphabet, the parent company of Google:
64
222426
2294
Na przykład w Alphabet, firmie matce Google,
03:44
there are thousands of shareholders,
65
224720
1794
są tysiące udziałowców,
03:46
but the two founders control 51% of the votes
66
226514
2753
ale dwóch założycieli kontroluje 51% głosów,
03:49
and therefore the direction of the company.
67
229267
2085
a tym samym kierunek rozwoju firmy.
03:51
In a co-op, every member has the right to vote,
68
231811
2586
W spółdzielni każdy członek ma prawo głosować
03:54
and in most co-ops, every member gets one vote.
69
234397
2794
i zazwyczaj każdy ma jeden głos.
03:57
That difference results in radically different policies
70
237400
2627
Ta różnica prowadzi do radykalnie innej polityki
04:00
than you’d find at traditional companies.
71
240027
2044
od tej w tradycyjnych firmach.
04:02
For example, Mondragon limits the salaries of its management
72
242280
3503
Na przykład Mondragon ogranicza pensje kierownictwa
04:05
to about 6 times what the lowest paid worker makes.
73
245783
3086
do około sześciokrotności pensji najniżej opłacanego pracownika.
04:09
In Spain, CEOs of traditional companies make, on average,
74
249245
3295
W Hiszpanii dyrektorzy tradycyjnych firm zarabiają średnio
04:12
143 times as much as a typical worker.
75
252540
2961
143 razy więcej niż przeciętny pracownik.
04:15
At Park Slope, there’s a monthly general meeting,
76
255918
2378
W Park Slope co miesiąc jest walne zgromadzenie,
04:18
where any member can show up to vote,
77
258296
1793
na którym każdy członek może zagłosować,
04:20
and a motion needs a simple majority to pass.
78
260089
2419
a wniosek potrzebuje większości, żeby przejść.
04:22
It then gets taken up by the Board of directors,
79
262550
2252
Następnie trafia do zarządu złożonego z członków spółdzielni
04:24
which is composed of co-op members, for official approval.
80
264802
3337
w celu oficjalnego zatwierdzenia.
04:28
At The Cheeseboard, the worker-owners try to reach consensus on major decisions.
81
268264
4713
W The Cheeseboard pracownicy-właściciele
dążą do konsensusu w sprawie ważnych decyzji.
04:32
This means that some decisions can take a long time.
82
272977
2961
Dlatego podejmowanie niektórych decyzji może długo trwać.
04:36
For example, in the late 1970s,
83
276147
2169
Na przykład pod koniec lat 70.
04:38
the workers debated whether to post a sign outside declaring
84
278316
3253
pracownicy przez półtora roku debatowali nad tym,
04:41
that The Cheeseboard was a collective for one and a half years.
85
281569
3920
czy wywiesić na zewnątrz znak informujący, że The Cheeseboard jest spółdzielnią.
04:45
But the extensive discussion, and disagreements,
86
285656
2336
Ale ta długa dyskusja i spory
04:47
around that decision made it a solid one—
87
287992
2294
sprawiły, że decyzja była dobrze podjęta.
04:50
The Cheeseboard still advertises the fact that it’s a collective
88
290536
3212
Firma ta 50 lat później
04:53
almost 50 years later.
89
293748
1793
nadal reklamuje swoją kolektywność.
04:55
And that’s not all that’s working well at co-ops.
90
295875
2419
To nie wszystkie pozytywne aspekty spółdzielni.
04:58
Studies in the UK show that co-op start-ups are almost half as likely
91
298544
3545
Według badań z Wielkiej Brytanii ryzyko zamknięcia się nowo powstałej spółdzielni
05:02
to close within five years as traditional businesses.
92
302089
3128
w ciągu 5 lat jest o połowę mniejsze niż zwykłej firmy.
05:05
And in one study, researchers polled 600 workers
93
305676
2586
W jednym z badań naukowcy przepytali 600 pracowników
05:08
at two in-home healthcare businesses:
94
308262
2211
dwóch firm oferujących domową opiekę zdrowotną,
05:10
one was a worker co-op and the other was a traditional company.
95
310473
3295
jedna była spółdzielnią pracy, a druga tradycyjną firmą.
05:13
The workers did similar work with similar salaries.
96
313768
2669
Pracownicy wykonywali podobną pracę za podobną wypłatę.
05:16
The biggest difference?
97
316437
1376
Największa różnica?
05:17
Co-op workers were about 40% happier with their jobs.
98
317813
3712
Pracownicy spółdzielni byli o około 40% bardziej zadowoleni ze swojej pracy.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7