Titan of terror: the dark imagination of H.P. Lovecraft - Silvia Moreno-García

Tłumaczenie: Krystian Dorożyński Korekta: Agnieszka Fijałkowska

Arcane books of forbidden lore,

Tajemne księgi zakazanej wiedzy,

disturbing secrets in the family bloodline,

niepokojące sekrety rodu,

and terrors so unspeakable the very thought of them might drive you mad.

i zgroza tak wielka, że myśl o niej może doprowadzić do obłędu.

By now, these have become standard elements in many modern horror stories.

Te elementy stały się standardowymi elementami wielu dzisiejszych horrorów.

But they were largely popularized by a single author–

Były one w dużej mierze spopularyzowane przez pewnego pisarza,

one whose name has become an adjective

którego nazwisko stało się synonimem

for the particular type of terror he inspired.

szczególnego typu grozy, który on sam zainspirował.

Born in Providence, Rhode Island in 1890,

Urodzony w Providence, w stanie Rhode Island w 1890 roku,

Howard Phillips Lovecraft grew up admiring the Gothic horror stories

Howard Phillips Lovecraft dorastał podziwiając gotyckie opowiadania grozy

written by Edgar Allan Poe and Robert Chambers.

autorstwa Edgara Allana Poego i Roberta Chambersa.

But by the time he began writing in 1917,

Około roku 1917, w którym zaczął pisać,

World War I had cast a long shadow over the arts.

I wojna światowa rzuciła mroczny cień na sztukę.

People had seen real horrors,

Ludzie widzieli prawdziwą grozę

and were no longer frightened of fantastical folklore.

i nie bali się już fantastycznego folkloru.

Lovecraft sought to invent a new kind of terror,

Lovecraft poszukiwał nowego rodzaju horroru,

one that responded to the rapid scientific progress of his era.

który byłby odpowiedzią na szybki postęp naukowy jego ery.

His stories often used scientific elements to lend eerie plausibility.

Jego opowiadania często zawierają elementy nauki nadające złowieszczej wiarygodności.

In "The Colour out of Space,"

W "Kolorze z przestworzy"

a strange meteorite falls near a farmhouse,

dziwny meteoryt spada nieopodal domu na farmie

mutating the farm into a nightmarish hellscape.

zmieniając farmę w koszmarne, piekielne miejsce.

Others incorporated scientific methodology into their form.

Inne utwory zawierają w sobie elementy metodologii naukowej.

"At the Mountains of Madness" is written as a report of an Antarctic expedition

"W górach szaleństwa" ma formę raportu z wyprawy antarktycznej,

that unearths things better left undiscovered.

w czasie której odkryto rzeczy, których lepiej było nie odkrywać.

In others, mathematics themselves become a source of horror,

W innych opowiadaniach sama matematyka staje się źródłem grozy,

as impossible geometric configurations

gdy niemożliwe konfiguracje geometryczne

wreak havoc on the minds of any who behold them.

sieją spustoszenie w umyśle każdego, kto je pojmie.

Like then-recent discoveries of subatomic particles or X-rays,

Podobnie jak ówczesne odkrycia cząstek subatomowych czy promieni X,

the forces in Lovecraft’s fiction were powerful,

siła prozy Lovecrafta była potężna,

yet often invisible and indescribable.

lecz często niewidzialna i nie do opisania.

Rather than recognizable monsters, graphic violence, or startling shocks,

Zamiast rozpoznawalnych potworów, ostrej przemocy, zdumiewających wstrząsów,

the terror of “Lovecraftian” horror lies in what’s not directly portrayed–

groza u Lovecrafta nie polega na tym, co jest przedstawione wprost,

but left instead to the dark depths of our imagination.

lecz na tym, co kryje się w najgłębszych zakamarkach naszej wyobraźni.

Lovecraft’s dozens of short stories, novellas, and poems

Dziesiątki krótkich opowiadań, noweli i wierszy Lovecrafta

often take place in the same fictional continuity,

często rozgrywają się w tym samym fikcyjnym miejscu i czasie,

with recurring characters, locations, and mythologies.

z powtarzającymi się postaciami, miejscami i mitologiami.

At first glance,

Na pierwszy rzut oka

they appear to be set within Lovecraft’s contemporary New England.

osadzone są we współczesnej dla Lovecrafta Nowej Anglii.

But beneath the surface of this seemingly similar reality lie dark masters,

Ale pod tą pozornie znaną powierzchnią spoczywają mroczni mistrzowie,

for whom Earth’s inhabitants are mere playthings.

dla których ziemscy mieszkańcy są zwykłymi zabawkami.

More like primordial forces than mere deities,

Stanowiący bardziej siły pierwotne niż zwykłe bóstwa,

Lovecraft’s Great Old Ones lurk at the corners of our reality.

Wielcy Przedwieczni Lovecrafta czają się w zakamarkach naszej rzeczywistości.

Beings such as Yog-Sothoth,

Istoty takie jak Yog-Sothoth,

“who froths as primal slime in nuclear chaos

"który pieni się jak pierwotny szlam nuklearnego chaosu

beyond the nethermost outposts of space and time.”

poza najdalej wysuniętymi strażnicami przestrzeni i czasu".

Or the blind, idiot god Azathoth,

Albo ślepy bóg-idiota Azathoth,

whose destructive impulses are stalled only by

którego destrukcyjne impulsy powstrzymuje

the “maddening beating of vile drums

jedynie "szaleńcze bicie wrogich bębnów

and the thin monotonous whine of accursed flutes.”

i nikły, monotonny pisk przeklętych fletów".

These beings exist beyond our conceptions of reality,

Te istoty istnieją poza naszymi koncepcjami rzeczywistości,

their true forms as inscrutable as their motives.

a ich formy są tak nieprzeniknione jak ich motywy.

Lovecraft’s protagonists–

Protagoniści Lovecrafta,

often researchers, anthropologists, or antiquarians–

zazwyczaj badacze, antropolodzy lub antykwariusze,

stumble onto hints of their existence.

napotykają na ślady ich istnienia.

But even these indirect glimpses are enough to drive them insane.

Nawet te niejasne przebłyski wystarczają, by doprowadzić ich do obłędu.

And if they survive,

A jeśli przeżyją,

the reader is left with no feeling of triumph, only cosmic indifference–

czytelnik nie odczuwa triumfu, a jedynie kosmiczną obojętność.

the terrible sense that we are but insignificant specks

Przytłaczające uczucie, że jesteśmy jedynie nieznaczącymi pyłkami

at the mercy of unfathomable forces.

zdanymi na łaskę niepojętych sił.

But perhaps the greatest power these creatures had

Prawdopodobnie największą mocą tych istot

was their appeal to Lovecraft’s contemporaries.

była ich atrakcyjność dla ludzi współczesnych Lovecraftowi.

During his lifetime,

W ciągu życia

Lovecraft corresponded with other writers,

Lovecraft korespondował z innymi pisarzami,

encouraging them to employ elements and characters from his stories in their own.

zachęcając ich do użycia jego elementów i postaci w opowiadaniach.

References to Lovecraftian gods or arcane tomes

Odwołania do lovecraftowskich bogów czy tajemniczych tomów

can be found in many stories by his pen pals,

można znaleźć w wielu opowiadaniach jego korespondencyjnych przyjaciół,

such as Robert E. Howard and Robert Bloch.

takich jak Robert E. Howard i Robert Bloch.

Today, this shared universe is called the Cthulhu Mythos,

Dziś to wspólne uniwersum nosi nazwę "Mitologia Cthulhu",

named after Lovecraft’s infamous blend of dragon and octopus.

od niesławnej krzyżówki smoka i ośmiornicy.

Unfortunately,

Niestety

Lovecraft’s fear of the unknown found a less savory expression

strach Lovecrafta przed nieznanym znalazł mniej wyrafinowany wyraz

in his personal views.

w jego osobistych poglądach.

The author held strong racist views,

Autor miał silne rasistowskie poglądy

and some of his works include crude stereotypes and slurs.

i niektóre z jego dzieł zawierają prymitywne stereotypy i obelgi.

But the rich world he created would outlive his personal prejudices.

Niemniej, bogaty świat, który stworzył, przetrwał jego osobiste uprzedzenia,

And after Lovecraft’s death,

a po śmierci Lovecrafta

the Cthulhu Mythos was adopted by a wide variety of authors,

Mitologię Cthulhu zaadoptowało wielu autorów,

often reimagining them from diverse perspectives

często przedstawiających mity z różnych perspektyw,

that transcend the author’s prejudices.

wychodzących poza uprzedzenia autora.

Despite his literary legacy,

Mimo literackiej spuścizny,

Lovecraft was never able to find financial success.

Lovecraft nigdy nie odniósł sukcesu finansowego.

He died unknown and penniless at the age of 46–

Zmarł nieznany i bez grosza w wieku 46 lat,

a victim of the universe’s cosmic indifference.

jako ofiara kosmicznej obojętności.

But his work has inspired numerous short stories, novels,

Jednak jego dzieła są inspiracją dla wielu opowiadań, powieści,

tabletop games, and cultural icons.

gier planszowych i ikon kultury.

And as long as humans feel a sense of dread about our unknown future,

A dopóki ludzie czują lęk przed nieznaną przyszłością,

Lovecraftian horror will have a place in the darkest corners of our imagination.

groza Lovecrafta będzie czaiła się

w najmroczniejszych zakątkach ich wyobraźni.