Why animals help each other - Ashley Ward

Translator: Paing Thu Soe Reviewer: Sanntint Tint

ဒီ ကျောဖုဝေလငါးတွေက အပူပိုင်းစားကျက်မြေကနေ ပိုပြီးအေးတဲ့ စားကျက်မြေတွေဆီကို

These humpback whales have already covered thousands of kilometers

ပြောင်းရွှေ့ကျက်စားဖို့ သွားနေတာ ခရီး မိုင်ပေါင်းထောင်ချီကို ရောက်လာခဲ့ပါပြီ။

on their migration from tropical breeding grounds to colder feeding grounds.

ဒါပေမဲ့၊ ငါးအုပ်ထဲကတစ်ကောင်က ခရီးလမ်းကြောင်းလွှဲဖို့လုပ်နေပါတယ်။

But one of these whales is about to take a detour.

အဝေးကနေပြီး သူဟာ ဖျံတစ်ကောင်ကိုအသားစားဝေလ ငါးအုပ်က နှောင့်ယှက်နေတဲ့သံကိုကြားသွားပြီး

From several kilometers away, it hears a group of orcas harassing a seal,

အန္တရာယ်အချက်ပေးခေါင်းလောင်း ကြားလိုက်ရသလိုပဲဒုန်းစိုင်းပြေးတော့တယ်။

and— as if answering a distress signal— it races off.

ကျောဖုဝေလငါးဟာ ၈ မီတာအရှည်ရှိတဲ့ အသားစားဝေလငါးတွေကိုဆီ ပြေးသွားပြီး

The humpback charges the 8-meter-long orcas,

driving them away with its massive pectoral flukes.

သူ့ရဲ့ကြီးမားတဲ့ ရင်အုပ်ရေယက်နဲ့ ခြောက်လွှတ်လိုက်ပါတယ်။

Then, when the threat is gone, it swiftly returns to its journey.

အန္တရာယ်မရှိတော့ဘူးဆိုတာနဲ့ သူ့လမ်းကြောင်း ပေါ် မြန်မြန်ပဲ ပြန်လှည့်သွားပါတော့တယ်။

Humpbacks are known to mount these kinds of impromptu rescue missions.

ကျောဖုဝေလငါးတွေက ဒီလိုကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ကို ကြုံသလိုလုပ်တတ်တာနဲ့ လူသိများပါတယ်။

But why would they expend time and energy risking their lives for a stray seal?

ဒါပေမဲ့ ဘယ်ကမှန်းမသိတဲ့ဖျံတစ်ကောင်အတွက်နဲ့

ဘာကြောင့် သူတို့တွေဟာ အချိန်ကုန် အားအင်ကုန် အသက်ပါစွန့်ပြီး ကယ်ရတာလဲ။

Isn’t nature a cruel and vicious place, without room for generosity?

သဘာဝတရားကြီးက သက်ညှာမှုတွေမရှိတဲ့ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်တဲ့နေရာတစ်ခုပဲမဟုတ်ဘူးလား။

Well, sort of.

အင်း ဟုတ်တော့လည်း ဟုတ်ပါတယ်။

The publication of Charles Darwin’s “On the Origin of Species”

ချာစ်းဒါဝင်ရဲ့ “On the Origin of Species” စာအုပ်ထဲမှာ

introduced the notion of survival of the fittest,

သန်မာကြံ့ခိုင်မှုရှိတဲ့သတ္တဝါတွေကသာ သဘာဝလောကကြီးကို

creating a lasting vision of Earth’s strongest animals dominating

လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ထားပြီး ရှင်သန်ကျန်ရစ်နိုင်ကြောင်းကို

the natural world.

ရေးသားထားတယ်။

But this isn’t what Darwin meant by fitness,

ဒါဝင်ပြောချင်တဲ့ ကြံခိုင်တာနဲ့ အခုခေတ် ဇီဝဗေဒပညာရှင်တွေ ပြောတဲ့

nor is it how modern biologists define it.

ကြံခိုင်တာခြင်းတို့ဟာ အဲဒါကို ဆိုလိုတာမဟုတ်ပါဘူး။

Rather than describing an animal’s physical strength,

တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်ရဲ့ခွန်အားထက် သက်ရှိတစ်ကောင်ဟာ သူ့မျိုးရိုးဗီဇကို

fitness refers to how likely an organism is to pass on its genes

နောက်မျိုးဆက်ဆီကိုလက်ဆင့်ကမ်းနိုင်စွမ်းကို ကြံ့ခိုင်မှုလို့ ဆိုလိုချင်တာဖြစ်တယ်။

to the next generation.

This means the fittest animals are those who can survive long enough

ကျန်းမာတဲ့ကလေးတွေမွေးထုတ်ပေးနိုင် လောက်အောင် သက်ရှင်နေနိုင်တဲ့

to produce healthy offspring.

တိရစ္ဆာန်တွေကိုသာ ကြံ့ခိုင်တယ်လို့ဆိုလိုတာပါ။

And while that might occasionally describe a powerful predator,

ဒီလိုသားရဲတိရစ္ဆာန်တွေကိုပဲ စွမ်းအားကြီးမားတယ်လို့ဆိုပေမဲ့

the fittest animal can also be the most stealthy, resourceful,

တကယ်ကြံ့ခိုင်တဲ့တိရစ္ဆာန်ဆိုတာ သိုသိုဝှက်ဝှက်နဲ့ရင်းမြစ်ပေါများတတ်ပြီး

or even the most cooperative.

စုပေါင်းလုပ်ဆောင်တတ်တဲ့ကောင်တွေလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

So what exactly does cooperation look like in the animal kingdom?

ဆိုတော့ တိရစ္ဆာန်လောကမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တယ်ဆိုတာဘာကိုပြောတာလဲ။

Sometimes it's fairly straightforward.

တစ်ခါတလေကြတော့လည်း ရှင်းရှင်းလေးပါ။

In the sun-dappled waters of the Great Barrier Reef,

Great Barrier Reef ရဲ့ နေပြောက်ထိုးတဲ့ ရေထဲမှာ ရက်စ်သန့်ရှင်းရေးငါးတွေဟာ

cleaner wrasse diligently inspect other fish for parasites,

တခြားငါးတွေကို ကပ်ပါးပိုးပါ၊မပါ သေချာစစ်ဆေးပေးပြီး

eating up any blood suckers with a precise nibble.

သွေးစုပ်တတ်တဲ့အကောင်တွေပါလာရင် စားသောက်ပြီးဖယ်ရှားပေးတတ်ပါတယ်။

This kind of arrangement, in which both sides benefit, is known as mutualism.

ဒီလို နှစ်ဦးနှစ်ဖက်အတွက်အကျိုးရှိတာကို အပြန်လှန်အကျိုးပြုတယ်လို့ခေါ်တာပါတယ်။

But this particular relationship can also be parasitic.

ဒါပေမဲ့လည်း ဒီလိုဆက်ဆံရေးကလည်း ကပ်ပါးဆက်ဆံရေးဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။

အကယ်၍ ငါးကနေပြီး ကပ်ပါးပိုးက ထွက်ပြေးသွားနိုင်တယ်လို့ ထင်တဲ့အခါ

If a wrasse thinks it can get away with it,

it will try to take a bite of the fish it’s cleaning.

သူ သန့်ရှင်းလုပ်နေတဲ့ ငါးကို ကိုက်ဖို့ ကြိုးစားနိုင်တယ်။

This parasitic turn is only temporary, of course,

သူကပ်ပိုးဆက်ဆံရေးက ခဏတာပဲဖြစ်ပြီး

and the wrasse will quickly return to its usual gourmet grooming.

ရက်စ်ငါးဟာ သူရဲ့ပုံမှန်လုပ်နေတဲ့ သန့်ရှင်းလုပ်တာကို ပြန်လုပ်မှာပဲဖြစ်တယ်။

Meanwhile, in the Kalahari Desert, meerkat mobs dig for buried prey.

အဲ့ချိန်မှာပဲ ကလဟာရီသဲကန္တာရထဲမှာ မြွေပါ တစ်စုဟာအမဲကိုမြုပ်နှံဖို့ မြေတူးနေကြပါတယ်။

This technique leaves the foragers vulnerable,

ဒီနည်းလမ်းက မုဆိုးတွေကို အားနွဲ့စေပြီး

but when an eagle swoops down for a snack,

လင်းယုန်တစ်ကောင်က အစာအတွက် ထိုးသုတ်တဲ့အခါ

the mob’s appointed sentry cries out.

အစောင့်မြွေပါကနေပြီး အော်ဟစ်မှာပဲဖြစ်တယ်။

With lightning speed, the meerkats retreat to the safety of their burrows,

လျင်မြန်တဲ့အရှိန်နဲ့ မြေပါတွေဟာ ဘေးကင်းတဲ့ သူတို့ရဲ့ ဝပ်ကျင်းတွေဆီ

ပြန်ဆုတ်သွားမှာဖြစ်ပြီး လင်းယုန်ကတော့ သဲထဲမှာပဲ ကျန်ခဲ့မှာဖြစ်တယ်။

leaving the bird in their dust.

While this arrangement is essential for the foragers,

ဒီနည်းလမ်းဟာ မုဆိုးတွေအတွက်တော့ အရေးပါပေမဲ့၊

အစောင့်မြွေပါကတော့ အလုပ်ချိန်တွင်းမှာ အစားစားရမှာတော့ မဟုတ်ဘူးဖြစ်ပြီး

the sentries can't eat while on duty,

and sounding a warning puts them directly in the eagles’ line of fire.

အချက်ပြအသံပေးတာကပဲ သူတို့ကို လင်းယုန်ရဲ့ ပစ်မှတ်ဖြစ်စေမှာဖြစ်တယ်။

But despite this roll’s dangers, it might actually increase their fitness.

ဒီလိုမျိုးအန္တရယ်တွေရှိပေမယ့်လည်း အဲဒါကပဲ သူတို့ရဲ့ ကြံခိုင်မှုကို တိုးစေမှာဖြစ်တယ်။

Many evolutionary biologists believe animals improve their odds

ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ ဇီဝဗေဒပညာရှင်တွေ ဟာ နည်းလမ်းနှစ်ခုထဲက တစ်ခုနဲ့

of passing their genes to the next generation in one of two ways.

သူတို့ရဲ့ မျိုးရိုးဗီဇကို ရှင်သန်ဖို့ လက်ဆင့်ကမ်းတယ်ဆိုပြီး ယုံကြည်နေကြပါတယ်။

Either directly by having their own offspring,

သူတို့ကိုယ်တိုင်မွေးထုတ်ပြီးသော်လည်းကောင်း ဒါမှမဟုတ်လည်း

or indirectly by helping genetic relatives have offspring.

သွယ်ဝှိက်ပြီး အမျိုးတွေ မွေးတာကို ကူညီပေးပြီးသော်လည်းကောင်း ရှင်သန်ကြပါတယ်။

Meerkat sentries may gain this indirect fitness benefit

အဖွဲ့တွေဟာ များသောအားဖြင့် အမျိုးတွေနဲ့ပဲ ဖွဲထားလေ့ရှိတာကြောင့်

since groups tend to be comprised of closely related individuals.

အစောင့်မြွေပါတွေဟာ ဒီသွယ်ဝှိက်ခြင်းနည်းနဲ့ ဆက်ရှင်နေတာပဲဖြစ်တယ်။

Of course, animals don't have to be family to protect each other.

တိရိစ္ဆာန်တွေဟာ အချင်းချင်း ကာကွယ်ဖို့ မိသားစုဖြစ်ဖို့ မလိုဘူးဆိုတာဟုတ်တာပေါ့၊

For Costa Rican vampire bats, just a few unsuccessful hunts can mean starvation.

ကော်စတာရီကန် သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် လင်းနို့တွေအတွက်တော့ အမဲလိုက်ရမှာ

နည်းနည်းလေးမအောင်မြင်တာကိုက ဗိုက်ဆာစေမှာဖြစ်ပြီး

So it's fortunate that when a bat is dying of hunger,

ကံကောင်းတာက လင်းနို့တစ်ကောင်က ဗိုက်ဆာပြီးသေခါနီးနေတဲ့အခါ

another bat might regurgitate some of its own meal to help its roost mate

နောက်တစ်ထပ်လင်းနို့တစ်ကောင်ကနေပြီး သူစားထားတဲ့အစာကို သူရဲ့အဖော်အတွက်

through this lean period.

အားနည်းနေတဲ့တချိန်လုံးမှာ ပြန်အန်ထုတ်ပြီး ကူညီပေးမှာပါ။

This is a considerable cost for the gifting bat.

ဒါက ပေးတဲ့လင်းနို့အတွက်တော့ မဆိုသာတဲ့ စွန့်လွှတ်မှုလေးပါ။

But this practice develops a “you scratch my back

ဒါပေမယ့်လည်း ဒီအလေ့အကျင့်က “မင်းငါ့နောက် ကျောကုတ်ပေးရင် ငါလည်းမင်းနောက်ကျောကို

and I’ll scratch yours” arrangement,

ကုတ်ပေးမယ်” လိုမျိုးဖြစ်ပြီး အပြန်အလှန် အကျိုးပြုမှုလို့လည်း သိကြတယ်။

more formally known as reciprocal altruism.

ဒီလိုပရဟိက စေတနာပါလွန်းလို့တော့ မဟုတ်ပါဘူး ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့

This isn’t altruism in its purest sense

because when the donor gives away its hard-won food,

အလှူရှင်က ခက်ခက်ခဲခဲရထားတဲ့ အစားအစာတွေကို လှူတဲ့အခါ သူတို့တွေကလည်း

it does so expecting to receive similar help in the future.

အနာဂတ်မှာ အဲ့လိုမျိုး အကူအညီပြန်ရဖို့ မျှော်လင့်ကြပါတယ်။

ဒါပေမဲ့လည်း ကျွန်မတို့တွေဟာ တိရစ္ဆာန်တွေဟာ အချင်းချင်း

But while it’s true that we usually see animals help one another

အစားစာ၊ ကြံခိုင်မှုနဲ့ အကူအညီ‌တွေ အတွက် ကူညီတာကို တွေ့ရတာ မှန်ပေမဲ့၊

in exchange for food, fitness, or favors,

that doesn’t mean the animal kingdom is devoid of truly selfless altruism.

တိရစ္ဆာန်လောကကြီးဟာ အမှန်တကယ် ကိုယ် ကျိုးမဖက်တဲ့ စေတနာမရှိလို့တော့ မဆိုလိုပါ။

Researchers still don't know why humpbacks protect unrelated whales

ဘာကြောင့် ကျောဖုဝေလငါးတွေဟာ မျိုးမတော်တဲ့ ဖျံတွေကို စွမ်းအားကြီးတဲ့

and the occasional seal from powerful predators.

သားရဲတွေလက်က ကယ်တင်ခဲ့တာလဲဆိုတာ သုတေသနပြုသူတွေက မသိကြသေးပါဘူး

And while it might seem hard to believe this heroic feat is an act of generosity,

ဒီလိုသူရဲကောင်းဆန်တဲ့အပြုအမူက စေတနာကောင်းလို့လုပ်ပေးတယ်ဆိုတာယုံရခက်ပေမဲ့

who knows what kinds of kindness we may discover

ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်တတ်တဲ့သတ္တဝါတွေများစွာ ရှိတဲ့ ကမ္ဘာကြီးကို စူးစမ်းရင်း

as we continue investigating Earth’s countless cooperative creatures.

ဘယ်လို အကြင်နာတရားမျိုးတွေ တွေ့နိုင်ဦးမလဲဆိုတာ ဘယ်သူက သိနိုင်မှာလဲ။