Why animals help each other - Ashley Ward

Çeviri: Elza Elif Mehdiyev Gözden geçirme: Eren Gokce

These humpback whales have already covered thousands of kilometers

Bu Kambur Balinalar, tropikal üreme alanlarından

on their migration from tropical breeding grounds to colder feeding grounds.

daha soğuk beslenme alanlarına olan göçlerinde

binlerce kilometre yol kat etmiş bile.

But one of these whales is about to take a detour.

Ama bu balinalardan bir tanesi, yolunu uzatmak üzere.

From several kilometers away, it hears a group of orcas harassing a seal,

Birkaç kilometre öteden, bir grup orkanın bir fok balığını taciz ettiğini duyar

and— as if answering a distress signal— it races off.

ve -sanki bir tehlike sinyaline cevap veriyormuş gibi- yüzer gider.

The humpback charges the 8-meter-long orcas,

Kambur Balina 8 metre uzunluğundaki orkalara saldırıp,

driving them away with its massive pectoral flukes.

devasa göğüs parazitlerini kullanarak onları uzaklaştırır.

Then, when the threat is gone, it swiftly returns to its journey.

Sonrasında, tehdit ortadan kalktığında, çabucak yolculuğuna geri döner.

Kambur balinalar, bu tür doğaçlama kurtarma görevleri

Humpbacks are known to mount these kinds of impromptu rescue missions.

üstlenmeleriyle bilinmektedir.

Ama niçin, başıboş bir fok balığı için hayatlarını riske atıp,

But why would they expend time and energy risking their lives for a stray seal?

zaman ve enerji harcasınlar?

Isn’t nature a cruel and vicious place, without room for generosity?

Doğa, cömertliğe yer olmayan acımasız ve vahşi bir yer değil midir?

Well, sort of.

Yani, bir nevi.

Charles Darwin “Türlerin Kökeni Üzerine” kitabında

The publication of Charles Darwin’s “On the Origin of Species”

introduced the notion of survival of the fittest,

en iyinin hayatta kalması konseptini öne sürdü.

Böylece, dünyanın en güçlü hayvanlarının

creating a lasting vision of Earth’s strongest animals dominating

doğal aleme hükmettiği üzerine kalıcı bir algı yarattı.

the natural world.

But this isn’t what Darwin meant by fitness,

Ancak ne Darwin’in ‘iyilik’ derken kast ettiği şey buydu,

nor is it how modern biologists define it.

ne de bu modern biyologların terime verdikleri tanım.

Rather than describing an animal’s physical strength,

İyilik, bir hayvanın fiziksel gücünü tanımlamak yerine,

fitness refers to how likely an organism is to pass on its genes

bir organizmanın genlerini bir sonraki nesle aktarma olasılığının

to the next generation.

ne kadar olduğunu ifade eder.

This means the fittest animals are those who can survive long enough

Bu demektir ki en iyi hayvanlar

sağlıklı bir yavru üretebilecek kadar hayatta kalabilenlerdir.

to produce healthy offspring.

And while that might occasionally describe a powerful predator,

Ve bu zaman zaman güçlü bir avcıyı tanımlasa da,

the fittest animal can also be the most stealthy, resourceful,

en iyi hayvan aynı zamanda en gizli, becerikli ve

or even the most cooperative.

hatta en işbirlikçi olabilir.

So what exactly does cooperation look like in the animal kingdom?

Peki, hayvanlar aleminde işbirliği tam olarak neye benziyor?

Sometimes it's fairly straightforward.

Bazen oldukça basittir.

In the sun-dappled waters of the Great Barrier Reef,

Büyük Bariyer Resifi’nin güneşli sularında,

cleaner wrasse diligently inspect other fish for parasites,

Labroides Dimidiatus’lar özenle diğer balıkları parazit için

kontrol eder.

eating up any blood suckers with a precise nibble.

Buldukları kam emicileri kemirip yerler.

This kind of arrangement, in which both sides benefit, is known as mutualism.

Bu tür, iki tarafın da faydalandığı bir düzene mutualizm denir.

But this particular relationship can also be parasitic.

Ancak bu spesifik ilişki asalak da olabilir.

If a wrasse thinks it can get away with it,

Eğer bir Labroides sıyrılabileceğini düşünüyorsa

it will try to take a bite of the fish it’s cleaning.

temizlediği balıktan bir ısırık almaya çalışabilir.

This parasitic turn is only temporary, of course,

Bu asalaklık elbette sadece geçicidir

and the wrasse will quickly return to its usual gourmet grooming.

ve Labroides hızla her zamanki üst düzey bakımına geri dönecektir.

Meanwhile, in the Kalahari Desert, meerkat mobs dig for buried prey.

Bu arada, Kalahari Çölü’nde, mirket çeteleri gömülü avları kazıyor.

This technique leaves the foragers vulnerable,

Bu teknik toplayıcıları savunmasız bırakır,

ama bir kartal atıştırmalık arayışında onlara çullanmaya çalışırsa

but when an eagle swoops down for a snack,

the mob’s appointed sentry cries out.

çetenin atadığı nöbetçi bağırır.

With lightning speed, the meerkats retreat to the safety of their burrows,

Yıldırım hızıyla, mirkatlar güvenli yuvalarına çekilir

leaving the bird in their dust.

ve kuşu tozlarında bırakır.

While this arrangement is essential for the foragers,

Bu düzenleme toplayıcılar için gerekli olsa da,

the sentries can't eat while on duty,

nöbetçiler görevdeyken yemek yiyemezler

and sounding a warning puts them directly in the eagles’ line of fire.

ve uyarı için bağırmak onları doğrudan kartalların ateş hattına sokar.

But despite this roll’s dangers, it might actually increase their fitness.

Ancak bu rol, tehlikelerine rağmen, aslında onların iyiliğini artırabilir.

Many evolutionary biologists believe animals improve their odds

Birçok evrimsel biyolog, hayvanların genlerini sonraki

of passing their genes to the next generation in one of two ways.

jenerasyonlara aktarma şansını iki sekilde arttırabildiğine inanır.

Either directly by having their own offspring,

Ya doğrudan yavru sahibi olarak

or indirectly by helping genetic relatives have offspring.

ya da dolaylı olarak genetik akrabalarının yavru sahibi olmasına yardımcı olarak.

Nöbetçi mirketler, çeteleri genellikle akraba bireylerden oluştuğu için

Meerkat sentries may gain this indirect fitness benefit

since groups tend to be comprised of closely related individuals.

bu dolaylı iyilik artımına katkı sağlayabilirler.

Of course, animals don't have to be family to protect each other.

Tabii ki, hayvanların birbirlerini korumak için aile olmaları şart değil.

For Costa Rican vampire bats, just a few unsuccessful hunts can mean starvation.

Kosta Rika’daki vampir yarasalar için, sadece birkaç

başarısız av bile açlığa yol açabilir.

So it's fortunate that when a bat is dying of hunger,

Bu nedenle, bir yarasa açlıktan ölürken,

başka bir yarasanın kendi yemeğini kusup

another bat might regurgitate some of its own meal to help its roost mate

arkadaşına besin sunarak yardımcı olması çok hayırlı.

through this lean period.

This is a considerable cost for the gifting bat.

Bu yardım, yarasa için önemli bir maliyettir.

But this practice develops a “you scratch my back

Ancak bu uygulama, formal olarak karşılıklı fedakârlık diye bilinen

and I’ll scratch yours” arrangement,

’sen benim sırtımı kaşı ben de seninkini kaşıyayım’

more formally known as reciprocal altruism.

anlaşmasına sebep olur.

This isn’t altruism in its purest sense

Bu en saf anlamıyla fedakârlık değildir,

because when the donor gives away its hard-won food,

çünkü bağışçı zor kazanılan yiyeceklerini verdiğinde

it does so expecting to receive similar help in the future.

gelecekte benzer yardım almayı bekleyerek yapar.

Ve her kadar da genelikle hayvanların besin, iyilik ve ya lütuf karşılığında

But while it’s true that we usually see animals help one another

in exchange for food, fitness, or favors,

birbirine yardım ettiği görsek de,

bu hayvanlar aleminde hiç tamaıyla karşılıksız

that doesn’t mean the animal kingdom is devoid of truly selfless altruism.

yardımlaşmanın olmadığı anlamına gelmez.

Researchers still don't know why humpbacks protect unrelated whales

Araştırmacılar, kambur balinaların niçin yabancı balinaları ya da

and the occasional seal from powerful predators.

fok balıklarını güçlü avcılardan koruduklarını hâlâ bilmiyor.

And while it might seem hard to believe this heroic feat is an act of generosity,

Ve bu kahramanca davranışın

cömertlikten dolayı olduğunu düşünmek zor gelse dahi,

who knows what kinds of kindness we may discover

kim bilir Dünya’nın sayısız yardımlaşan yaratıklarını inceleyerek,

as we continue investigating Earth’s countless cooperative creatures.

ne tür nezaket göstergeleri bulabileceğimizi.