Does planting trees actually cool the planet? - Carolyn Beans

521,923 views ・ 2023-12-19

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Kaung Htet Thaw Reviewer: Sanntint Tint
00:07
In the fight to curb climate change,
0
7295
1918
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ
00:09
there are few solutions more discussed than planting lots and lots of trees.
1
9213
5714
သစ်ပင်တွေအများကြီးစိုက်တာလောက် လူပြောများတဲ့ဖြေရှင်းနည်း သိပ်မရှိပါဘူး။
00:15
It sounds simple enough— trees absorb CO2 from the atmosphere to grow,
2
15928
4130
ဒီနည်းကရှင်းတယ်။ သစ်ပင်တွေဟာ ကြီးထွားဖို့ လေထုထဲကကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို စုပ်ယူတယ်။
00:20
so planting more of them should help eliminate greenhouse gases.
3
20058
3795
ဒါကြောင့်သစ်ပင်များများစိုက်တာက ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့တွေကို လျှော့ချတယ်။
00:24
The trouble is, tree planting efforts don't always work as planned.
4
24270
5339
ပြဿနာက သစ်ပင်စိုက်တဲ့အစီအမံတွေဟာ စီစဉ်ထားသလို အမြဲမဖြစ်တာပါ။
00:30
For example, between 1974 and 2012,
5
30276
3337
ဥပမာ၊ ၁၉၇၄ နဲ့ ၂၀၁၂ အကြားမှာ
00:33
the Chilean government helped fund the planting
6
33613
2294
ချီလီအစိုးရဟာ
00:35
of over a million hectares of new trees.
7
35907
3545
သစ်ပင်ပေါင်း ဟက်တာတစ်သန်းကျော် စိုက်ပျိုးတာကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ခဲ့တယ်။
00:40
Yet a recent analysis suggests this multi-million dollar effort
8
40078
4212
ဒါပေမဲ့ လတ်တလောဆန်းစစ်ချက်တစ်ခုအရ ဒီဒေါ်လာသန်းများစွာကုန်ကျခဲ့တဲ့
00:44
resulted in no major carbon storage gains.
9
44290
3170
အစီအမံကြောင့် ကာဗွန်တွေ ကြီးကြီးမားမား လျော့ကျသွားခြင်း မရှိပါဘူး။
00:47
What went wrong?
10
47919
2085
ဘာက လွဲနေသလဲ။
00:51
Chile focused on afforestation:
11
51089
2836
ချီလီဟာ လတ်တလောအရည်အသွေးကျဆင်းသွားတဲ့
00:53
the planting of trees in places long devoid of— or never home to— any forest,
12
53925
5589
သစ်တောတွေကို ပြန်ကောင်းလာအောင်လုပ်တာထက်
00:59
as opposed to reforestation,
13
59514
2460
ကာလရှည်ကြာသစ်တောတွေမရှိတဲ့မြေနေရာတွေမှာ
01:01
the practice of restoring recently degraded forests.
14
61974
3879
သစ်ပင်သစ်တွေစိုက်တာကို အာရုံစိုက်ခဲ့တယ်။
01:06
Many governments and international organizations champion afforestation
15
66729
4505
အစိုးရနဲ့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများစွာဟာ သူတို့ရဲ့ ကြီးမားတဲ့ သစ်ပင်စိုက်ပျိုးရေး
01:11
in their efforts to meet lofty tree planting goals
16
71234
2919
ရည်မှန်းချက်တွေနဲ့အတူ မြေနေရာ​အများကြီးလိုတဲ့
01:14
that require massive amounts of land.
17
74153
2836
သစ်ပင်သစ်တွေ ထပ်စိုက်ရေးကိုသာ စွဲကိုင်ထားကြတယ်။
01:17
The Bonn Challenge, launched in 2011 by the German government
18
77698
4171
ဂျာမနီအစိုးရနဲ့ နိုင်ငံတကာသဘာဝတရား ထိန်းသိမ်းရေးအစည်းအရုံးတို့
01:21
and the International Union for Conservation of Nature,
19
81869
3504
၂၀၁၁ မှာ စတင်ခဲ့တဲ့ Bonn Challenge ဟာ သစ်ပင်သစ်စိုက်တာကို
01:25
aims to restore 350 million hectares of degraded land
20
85540
4629
တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသုံးပြီး ကမ္ဘာတစ်လွှားက အရည်အသွေးကျပြီးမြေဟက်တာပေါင်း သန်း ၃၅၀ ကို
01:30
across the globe by 2030,
21
90169
2461
၂၀၃၀ နောက်ဆုံးထားပြီး
01:32
in part through afforestation.
22
92713
2586
နဂိုအခြေအနေပြန်ရောက်အောင်လုပ်ဖို့ ရည်မှန်းထားပါတယ်။
01:35
Many companies have also seized on tree planting to offset emissions
23
95883
4546
ကုမ္ပဏီများစွာကလည်း ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုနဲ့ တစ်ခါတလေ
01:40
and, in some cases, negative PR from their contributions to the climate emergency.
24
100429
5297
သူတို့ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအတွက် ဘာမှမလုပ်တာကို ကာမိအောင် သစ်ပင်စိုက်ကြတယ်။
01:46
A 2021 Oxfam analysis found that the area needed to match the tree planting goals
25
106602
5506
၂၀၂၁ Oxfam အဖွဲ့ဆန်းစစ်ချက်အရ ရေနံနဲ့ ဓာတ်ငွေ့ကုမ္ပဏီကြီးတွေ
01:52
set by four of the largest oil and gas producers
26
112108
3462
သစ်ပင်စိုက်ဖို့လျာထားတဲ့ မြေအကျယ်အဝန်းဟာ
01:55
would require land twice the size of the UK.
27
115570
3628
ယူကေထက် နှစ်ဆကြီးပါတယ်။
02:00
Here's where things get complicated.
28
120199
2503
ဒါက ရှုပ်ထွေးစေတဲ့အချက်ပါ။
02:03
In order to be a long-term carbon sink,
29
123703
3253
ကာဗွန်ကို ရေရှည်စုပ်ယူထားနိုင်ဖို့ဆိုရင်
02:06
trees need to grow to maturity and stay put.
30
126956
3879
သစ်ပင်တွေဟာ အရွယ်ရောက်ပြီး အကြာကြီးတည်ရှိနေဖို့လိုပါတယ်။
02:10
Most of Chile's afforestation funding went to the commercial forestry industry,
31
130960
5297
ချီလီရဲ့ သစ်ပင်စိုက်ပျိုးရေးကုန်ကျငွေ အများစုဟာ စီးပွားဖြစ်သစ်တောလုပ်ငန်းဆီ
02:16
which drastically expanded plantations of mostly non-native trees—
32
136257
4504
ရောက်သွားပါတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းက ရံဖန်ရံခါ ဌာနေသစ်တောတွေကိုပါရှင်းပစ်ပြီး
02:21
in some cases even by plowing into native forests.
33
141179
4462
ဌာနေရင်းမဟုတ်တဲ့ အပင်တွေကို အကြီးအကျယ်စိုက်ပါတယ်။
02:26
According to one study, on average,
34
146225
2294
လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ပျမ်းမျှအားဖြင့်
02:28
natural forests are 40 times better at carbon storage than plantations.
35
148519
4963
သဘာဝသစ်တောတွေဟာ စိုက်ထားတဲ့တောတွေထက် အဆ ၄၀ ကာဗွန်ပိုစုပ်ထားနိုင်ပါတယ်။
02:34
A mature tree can absorb up to 22 kilograms of carbon dioxide each year.
36
154108
5964
အရွယ်ရောက်ပြီး သစ်ပင်တစ်ပင်ဟာ တစ်နှစ်ကို ကာဗွန် ၂၂ ကီလိုဂရမ်လောက် စုပ်နိုင်ပါတယ်။
02:40
But plantation trees are harvested.
37
160072
2920
ဒါပေမဲ့ စိုက်ထားတဲ့တောတွေဟာ အသုံးပြုဖို့ ခုတ်လှဲခံရပါတယ်။
02:43
Further, pine and eucalyptus— two commonly grown plantation trees—
38
163701
4046
ဒါ့အပြင် အစိုက်များတဲ့သစ်ပင် ၂မျိုးဖြစ်တဲ့ ထင်းရှူးနဲ့ ယူကလစ်တို့ဟာ
02:47
are highly flammable,
39
167747
1626
မီးလောင်လွယ်တာကြောင့်
02:49
so gains in carbon storage can quickly go up in smoke.
40
169373
4421
စုပ်ယူထားသမျှကာဗွန်တွေဟာ မီးခိုးထဲ ပါသွားပြန်ပါတယ်။
02:54
And not all land should be forested.
41
174295
2502
နောက်တစ်ခုက သစ်တောမစိုက်သင့်တဲ့ နေရာတွေရှိတာပါ။
02:56
In 2019, researchers estimated that, of the 100 million hectares of land
42
176964
4964
အာဖရိကမှာ သစ်ပင်စိုက်ဖို့လျာထားတဲ့ မြေဟက်တာသန်း ၁၀၀ အနက် အများစုဟာ
03:01
targeted for a tree planting initiative in Africa,
43
181928
2794
သစ်ပင်အနည်းအကျဉ်းသာရှိတဲ့ ဆာဗားနားမြက်ခင်းပြင်တွေ
03:04
most is savanna.
44
184847
1919
ဖြစ်နေပါတယ်။
03:07
Dropping trees into Africa’s savannas threatens wildlife
45
187183
3503
အာဖရိကဆာဗားနားဒေသတွေမှာ သစ်ပင်စိုက်တာဟာ နေရောင်ရပြီး အကာအကွယ်မရှိမှ
03:10
that thrive in sunlight and open spaces.
46
190686
3212
ကောင်းကောင်းရှင်သန်နိုင်တဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေအပေါ် အန္တရာယ်ပါ။
03:14
And wildfires, not to mention a passing elephant,
47
194148
3670
ဖြတ်သွားတဲ့ဆင်ကိုမပြောနဲ့၊ တောမီးတွေဟာဆိုရင်လည်း
03:17
can quickly stomp out years of tree growth.
48
197818
3045
သစ်ပင်ကြီးထွားမှုကိုလည်း နှစ်ပေါင်းများစွာ တန့်နေစေနိုင်ပါတယ်။
03:21
Meanwhile, a savanna’s natural vegetation tucks most of its carbon
49
201405
4713
တစ်ချိန်တည်းမှာ ဆာဗားနားလွင်ပြင်ရဲ့ သဘာဝအပင်တွေဟာ ကာဗွန်အများစုကို
03:26
safely away below ground,
50
206118
2128
မီးနဲ့ အရွက်စားသတ္တဝါတွေရန်က ဝေးရာ
03:28
where it’s protected from fire and hungry herbivores.
51
208496
4171
မြေကြီးအောက်မှာ သိုလှောင်ပါတယ်။
03:33
Planting trees can also have unintended consequences
52
213376
2919
သစ်ပင်စိုက်တာဟာ မိုးနည်းရေရှားဒေသတွေနဲ့ နှင်းထူတဲ့ဒေသတွေလို
03:36
in places that naturally reflect sunlight
53
216295
2169
နေရောင်ကို သဘာဝအလျောက်ပြန်တဲ့ဒေသတွေမှာလည်း
03:38
like drylands or snowy terrain.
54
218464
2377
မလိုလားအပ်တဲ့ အကျိုးဆက်တွေ ဖြစ်စေပါတယ်။
03:41
Trees in these regions could absorb more of the Sun’s rays,
55
221175
3837
အဲဒီဒေသတွေက သစ်ပင်တွေဟာ နေအလင်းတန်းတွေကို ပိုစုပ်ယူနိုင်လို့
03:45
contributing to a warmer planet.
56
225012
2336
ကမ္ဘာကို ပိုပူနွေးလာစေပါတယ်။
03:47
It’s not that we shouldn’t plant more trees.
57
227765
2794
ကျွန်မတို့ သစ်ပင်မစိုက်သင့်ဘူးလို့ ဆိုလိုတာမဟုတ်ပါဘူး။
03:50
But for the best chance of success,
58
230559
1752
ဒါပေမဲ့ တကယ်ထိရောက်မှုရှိဖို့ဆိုရင်
03:52
programs should consider which species to plant, which lands to forest,
59
232311
4004
အစီအစဉ်တွေအနေနဲ့ ဘာမျိုးစိတ်တွေကို ဘယ်နေရာမှာစိုက်မယ်နဲ့ စိုက်ပြီးနေရာတွေကို
03:56
and how to protect the land long-term.
60
236315
2628
ရေရှည် ဘယ်လိုကာကွယ်မယ်ဆိုတာ သေချာစဉ်းစားကြရမှာပါ။
03:59
Today, Chile is prioritizing planting native trees
61
239360
3837
ဒီနေ့မှာတော့ ချီလီဟာ သစ်ထုတ်တဲ့ စိုက်ခင်းတွေအစား ဒေသမျိုးရင်းအပင်တွေကို
04:03
rather than timber plantations.
62
243197
2086
ဦးစားပေးစိုက်ပျိုးလျက်ရှိပါတယ်။
04:05
Some researchers argue that a more efficient way to re-green the planet
63
245574
4338
တချို့သုတေသီတွေက ကမ္ဘာကိုပြန်စိမ်းလာစေဖို့ ပိုထိရောက်တဲ့နည်းလမ်းဟာ
04:09
is to protect forests and let nature do the work.
64
249912
3337
သစ်တောတွေကို ထိန်းသိမ်းပြီး သဘာဝအတိုင်း ထားလိုက်တာလို့ ဆိုပါတယ်။
04:13
On recently deforested land,
65
253791
2252
သစ်တောပြုန်းသွားတဲ့ မြေမှာ
04:16
seeds wait in soil and new sprouts grow from old stumps.
66
256043
4380
မြေဆီလွှာထဲ မျိုးစေ့တွေရှိသလို သစ်ငုတ်တိုတွေကနေလည်း အညွန့်တွေပြန်ထွက်တယ်။
04:20
As time passes, birds and winds deliver seeds from forests nearby.
67
260631
4963
ကြာလာတာနဲ့အမျှ အနီးသစ်တောတွေကမျိုးစေ့တွေ လေနဲ့ ငှက်တွေနဲ့အတူ ရောက်လာတယ်။
04:25
Others support programs that practice assisted natural regeneration—
68
265928
5130
တချို့ကတော့ မြက်ရှင်းပေးတာ၊ စားကျက်မဖြစ်အောင်လုပ်တာနဲ့
04:31
helping nature along by removing grasses that compete with saplings,
69
271142
4129
သစ်ပင်လေးတွေ တစ်စုတစ်စု စိုက်ပေးပြီး သဘာဝအလျောက်ပြန်လည်ဝေဆာလာတာကို ကူညီတဲ့
04:35
preventing grazing, and even planting trees in small patches.
70
275271
4504
အစီအစဉ်တွေကို ပံ့ပိုးကြတယ်။
04:40
So when is it bad to plant trees?
71
280693
2794
ဒီတော့ သစ်ပင်စိုက်တာဟာ ဘယ်အခါမှာ မကောင်းဘူးလဲ။
04:43
When programs put the wrong trees in the wrong places.
72
283696
3337
မသင့်လျော်တဲ့နေရာတွေမှာ မသင့်လျော်တဲ့အပင်တွေကို စိုက်တဲ့အခါနဲ့
04:47
It’s bad when it’s mistakenly used as a catch-all solution,
73
287366
3420
ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှု၊ တောပြုန်းမှုတို့လို ပိုရှုပ်ထွေးတဲ့ကိစ္စတွေကို
04:50
rather than addressing more complex issues like carbon emissions
74
290786
3963
မဖြေရှင်းဘဲ သစ်ပင်စိုက်တာကို ၉၆ ပါးရောဂါပျောက်ဆေးလို
04:54
and active deforestation.
75
294749
2085
သုံးတဲ့အခါမှာပါ။
04:57
It’s also bad to plant trees when it allows companies and governments
76
297293
3670
ဒါ့အပြင် ကုမ္ပဏီနဲ့ အစိုးရတွေက တကယ်ဖြစ်နိုင်ခြေမရှိတဲ့
05:00
to practice greenwashing,
77
300963
1794
ကာဗွန်လျှော့ချရေး ကတိကဝတ်တွေအတွက်
05:03
throwing money at initiatives that have no real chance of achieving
78
303215
3420
ငွေတွေပုံအောပြီး ဟန်ပြလုပ်တဲ့အခါမှာလည်း
05:06
the carbon offsets they promise.
79
306635
2169
မကောင်းပါဘူး။
05:09
The best investments in a greener future are to cut carbon emissions,
80
309472
4421
ပိုစိမ်းလန်းတဲ့အနာဂတ်အတွက် အကောင်းဆုံးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကတော့
05:13
while protecting these forests from being destroyed in the first place.
81
313893
4379
သစ်တောတွေ မပြုန်းခင်ကတည်းက ထိန်းသိမ်းပြီး ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုလျှော့ချဖို့ပါပဲ။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7