Why is it so dangerous to step on a rusty nail? - Louise Thwaites

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

In the 5th century, Greek physician Hippocrates,

၅ ရာစုမှာ ဟစ်ပိုကရေးတီးစ် ဆေးကျမ်းကို ဖန်တီးသူ ဂရိ သမားတော် ဟစ်ပိုကရေးတီးစ်က

creator of the Hippocratic Oath, was sailing with a very ill shipmaster.

အလွန် ဖျားနာနေတဲ့ သင်္ဘော မာလိန်မှူးတစ်ယောက်နဲ့အတူ ရွက်လွှင့်နေတယ်။

The captain was suffering a nasty infection

မာလိန်မှူးက သူ့မေးရိုးတွေ စေ့၊ သွားတွေ  ကပ်ကာ

that caused his jaws to press together, his teeth to lock up,

လည်ပင်းနဲ့ ကျောရိုးထဲက  ကြွက်သားတွေ ဆွဲသွားစေတဲ့

and the muscles in his neck and spine to spasm.

ဆိုးရွားတဲ့ ကူးစက်ရောဂါ ခံစားနေရတာပါ၊

ဟစ်ပိုကရေးတီးစ်က ဒီရောဂါလက္ခဏာတွေကို ဝတ်ကျေတမ်းကျေ

Hippocrates dutifully recorded these symptoms,

မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပေမဲ့၊ ဒီဆန်းကြယ်တဲ့ ရောဂါကို မကုနိုင်ခဲ့ဘူး။

but he was unable to treat the mysterious disease.

And six days later, the shipmaster succumbed to his illness.

ခြောက်ရက် အကြာမှာ မာလိန်မှူးက သူ့ရဲ့ဖျားနာမှုကြောင့် သေဆုံးသွားတယ်။

Today, we know this account to be one of the first recorded cases of tetanus,

ဒီနေ့မှာ ဒီအဖြစ်က မေးခိုင်ရောဂါရဲ့ပထမဆုံး မှတ်တမ်းတင်ထားတာ  တစ်ခုဆိုတာ သိကြပါတယ်၊

and thankfully, modern physicians are much more prepared

မျက်မှောက်ခေတ် သမားတော်တွေက ဒီထူးခြားတဲ့ ကူးစက်ရောဂါကို ကိုင်တွယ်ဖို့

to handle this peculiar infection.

ပိုအသင့်ရှိနေတာက ကျေးဇူးတင်စရာပါ။

Unlike other common bacterial infections like tuberculosis and strep throat,

တီဘီနဲ့ လည်ချောင်းရောဂါလို အဖြစ်များတဲ့ ဘက်တီးရီးယား ကူးစက်မှုတွေနဲ့မတူဘဲ၊

tetanus doesn’t pass from person to person.

 မေးခိုင်ရောဂါက လူတစ်ယောက်ကနေ တစ်ယောက်ကို မကူးစက်ဘူး။

Instead, the offending bacterium, known as Clostridium tetani,

ဒီအစား၊ Clostridium tetani လို့ သိကြတဲ့ အနှောင့်အယှက်ပေးတဲ့ ဘက်တီးရီးယားတွေက

infects the body through cuts and abrasions.

ကိုယ်ခန္ဓာကို ရှတာ၊ ပွန်းတာတွေကနေ ကူးစက်စေတယ်။

These infection sites are why tetanus is so strongly associated

မေးခိုင်ရောဂါက ဒီလို ဒဏ်ရာတွေ ဖြစ်စေနိုင်တဲ့၊ သံချေးတက်နေတဲ့ သံ၊

with rusty nails and scrap metal, which can cause such wounds,

သတ္ထုတွေနဲ့ အခိုင်အမာ ဆက်နွယ်နေတာက ဒီကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်ပွားရာတွေကြောင့်ဆိုပေမဲ့

but the condition's connection to rust is actually much less direct.

အခြေအနေရဲ့ ဆက်စပ်မှုက သံချေးနဲ့ တကယ်တော့ တိုက်ရိုက် ပိုနည်းတယ်။

Clostridium tetani bacteria are often found in soil, manure, and dead leaves,

Clostridium tetani ဘက်တီးရီးယားတွေကို မြေ၊ မြေဆွေးနဲ့ အရွက်ဆွေးတွေမှာ တွေ့ရလေ့ရှိတယ်၊

where they can survive for years in the form of spores,

ဒီမှာ ဒါတွေက ပြင်းထန်တဲ့ အပူနဲ့ ခြောက်သွေ့မှုကြားမှာတောင်

even amidst extreme heat and dryness.

မျိုးမှုန်တွေအဖြစ်နဲ့ နှစ်များစွာ ဆက်ရှင်နိုင်တယ်။

These piles of organic material can sit undisturbed for long periods,

ဒီအော်ဂဲနစ် ပစ္စည်း အစုအပုံတွေက ကြာမြင့်စွာ ဒီအတိုင်း ရှိနေတယ်၊

potentially concealing old metal, which rusts over time.

ဒါက ကြာလာတာနဲ့ သံချေးတက်နေတဲ့ သတ္တုအဟောင်းကို ဖုံးကွယ်နိုင်လောက်တယ်။

So, if someone does blunder into this environment and cuts themselves,

ဒီတော့ တစ်ယောက်ယောက်က ဒီဝန်းကျင်မှာ နမော်နမဲ့ လုပ်ပြီး ရှမိသွားရင်

it would likely increase their odds of infection.

ရောဂါကူးစက်နိုင်ခြေကို တိုးများစေနိုင်တယ်။

Especially since rusty metal can create jagged wounds

အထူးသဖြင့် သံချေးတက်နေတဲ့ သတ္တုက စုတ်ပြဲနေတဲ့ ဒဏ်ရာတွေကို

with lots of deoxygenated dead tissue for them to latch on to.

အောက်ဆီဂျင်မဲ့တဲ့ တစ်ရှူး အသေအမြောက်အမြား စွဲကပ်စေနိုင်တယ်။

ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ရောက်တာနဲ့၊ မျိုးမှုန်တွေ ပေါက်လာတယ်။

Once in the body, the spores begin to germinate.

This process releases several toxins, including deadly tetanus toxin.

ဒီဖြစ်စဉ်က သေစေနိုင်တဲ့ မေးခိုင်ပိုး အဆိပ် အပါအဝင်အဆိပ်အတောက်များစွာကို ထုတ်လွှတ်တယ်။

Nerve endings soak up this toxin,

အာာရုံကြော အစွန်းတွေက ဒီအဆိပ်အတောက်ကို စုတ်ယူပြီး

drawing it into the brain and spinal cord where it wreaks havoc on interneurons.

ဦးနှောက်နဲ့ ကျောရိုးနဗ်ကြောထဲကို ဆွဲယူတယ်၊ ဒါက ကြားခံနျူရွန်းတွေကို ပျက်စီးစေတယ်။

Typically, these work alongside motor neurons to regulate our muscle actions,

ဒါတွေက ဘောလုံးကန်တာလို ရှုပ်ထွေးတဲ့အားထုတ် မှုတွေကနေ အသက်ရှူတာလို ရိုးရှင်းတာတွေအထိ၊

from endeavors as complex as kicking a ball to those as simple as breathing.

ကြွက်သားလုပ်ဆောင်မှုတွေကို ထိန်းညှိဖို့ မော်တာ နျူရွန်းတွေနဲ့ အလုပ်လုပ်လေ့ရှိတယ်။

ဒါပေမဲ့၊ ကြားခံနျူရွန်းတွေက ထုတ်တဲ့ နျူရိုထရန်စမစ်တာတွေကို ပိတ်ဆို့ရင်း၊

But by blocking neurotransmitters released by interneurons,

tetanus toxin causes uncontrollable muscle contractions and spasms.

 မေးခိုင်ပိုးက မထိန်းနိုင်တဲ့ ကြွက်သား ကျုံ့တာတွေနဲ့ အကြောဆွဲတာတွေကို ဖြစ်စေတယ်။

Typically within 7 to 10 days of infection,

ပုံမှန်ကတော့ ရောဂါကူးစက်မှုရဲ့ ၇ ရက်ကနေ ၁၀ ရက်အတွင်း

patients begin experiencing general aches, trouble swallowing, and lockjaw.

လူနာတွေဟာ ယေဘုယျ နာကျင်မှု၊ မျိုချရ ခက်တာနဲ့ မေးခိုင်တာတွေ စခံစားရတယ်။

ခေါင်းနဲ့ လည်ပင်းက ရောဂါလက္ခဏာတွေကို အရင် ပြတတ်တယ်။

The head and neck tend to show symptoms first.

But as the toxin spreads, stronger muscle groups become more rigid,

ဒီအဆိပ်က ပျံ့နှံ့လာတာနဲ့၊  ပိုသန်စွမ်းတဲ့ ကြွက်သားအုပ်စုတွေက  ပိုတင်းကျပ်လာကာ  

leading to a frightening arching of the back.

ထိတ်လန့်စရာ ခါနားတာကို ဖြစ်စေတယ်။

Left untreated, these spasms become more extreme,

မကုသဘဲ ထားတဲ့ အကြောဆွဲတာတွေက ပိုပြင်းထန်လာကာ

eventually seizing the muscles in the windpipe and chest,

နောက်ဆုံး လေပြွန်နဲ့ ရင်ဘတ်ထဲက ကြွက်သားတွေကို တင်းမာစေပြီး

leading patients to suffocate within 72 hours of symptoms appearing.

လူနာတွေကို ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပေါ်လာတဲ့ ၇၂ နာရီအတွင်း အသက်ရှူကျပ်စေတယ်။

Without treatment, tetanus has an extremely low rate of survival.

မကုသရင်၊ မေးခိုင်ရောဂါက အသက်ရှင်နှုန်း အလွန်နည်းတယ်။

But fortunately, medical professionals have developed a robust plan

ဒါပေမဲ့ ဝမ်းသာစရာက ဆေးဘက်ပညာရှင်တွေက   မေးခိုင်ရောဂါ လက္ခဏာကို ဖြေရှင်းဖို့

to handle a tetanus diagnosis.

အားကောင်းတဲ့ အစီအစဉ်တစ်ခုကို တီထွင်ထားတယ်။

First, doctors clean the infected wound and administer antibiotics,

ပထမ၊ ဆရာဝန်တွေက ကူးစက်ခံရတဲ့ ဒဏ်ရာကို သန့်စင်ပြီး ပဋိဇီဝဆေးတွေ ပေးတယ်၊

killing the bacteria and preventing further toxin production.

ဒါက ဗက်တီးရီးယားပိုးတွေကို သေစေပြီး နောက်ထပ်အဆိပ် ထုတ်တာကို တားဆီးတယ်။

Then, they inject antitoxin to neutralize any tetanus toxin

ဒီနောက် သူတို့က ဗဟို အာရုံကြောစနစ်ထဲ မဝင်သေးတဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာအတွင်း ရှိနေဆဲ

still in the body that has yet to enter the central nervous system.

မေးခိုင်ပိုး အဆိပ်တိုင်းကို ပျက်ပြယ်ဖို့ အဆိပ်ပြယ်ဆေး ထိုးပေးတယ်။

Finally, patients begin a several week period of supportive care,

နောက်ဆုံး လူနာတွေဟာ သီတင်းပတ်များစွာကြာတဲ့ စောင့်ရှောက်မှုကာလတစ်ခု စတင်တယ်၊

which can include muscle relaxants to stop spasms

ဒါက အကြောဆွဲတာတွေ ရပ်ဖို့ ကြွက်သား ဖြေလျော့ဆေးတွေနဲ့

and ventilators to prevent suffocation.

အသက်ရှူကျပ်တာကို တားဆီးဖို့ အသက်ရှူကိရိယာတွေ ပါဝင်နိုင်တယ်။

In the days of Hippocrates, the only course of treatment was to wait and hope.

ဟစ်ပိုကရေးတီးစ်ခေတ်က  တစ်ခုတည်းသော ကုသမှု ဆေးပတ်က စောင့်ဆိုင်းပြီး မျှော်လင့်တာပါ။

But now we know the best time to tackle Clostridium tetani

ဒါပေမဲ့ အခုတော့ Clostridium tetani ကို ဖြေရှင်းဖို့ အကောင်းဆုံး အချိန်က

is before an infection even takes place.

ရောဂါမကူးစက်ခင်မှာဆိုတာ သိကြပါတယ်။

Tetanus vaccines— originally developed in the early 1920s—

၁၉၂၀ နှစ်လွန်န အစောပိုင်းမှာ မူလ တီထွင်ခဲ့တဲ့ မေးခိုင် ကာကွယ်ဆေးတွေက

are crucial to preventing tetanus and stopping its spread.

မေးခိုင်ရောဂါ ကာကွယ်ဖို့နဲ့ ပျံ့နှံ့မှုကို တားဆီးဖို့ အရေးပါခဲ့တယ်။

Experts recommend a series of shots and boosters beginning at two months old

ကျွမ်းကျင်သူတွေက ၂ လအရွယ်မှာ စပြီး ၁၂ နှစ်ခန့်မှာ ဆုံးတဲ့  အစဉ်လိုက် ထိုးတာတွေ၊

and ending around age 12.

အရှိန်ဆက်ပေးတဲ့ ဆေးကို အကြံပြုခဲ့တယ်။

Yet over 20,000 infants still die of tetanus every year,

ဒါပေမဲ့၊ တောင်အာရှနဲ့ ဆာဟာရ အာဖရိကတိုက်ခွဲ အပါအဝင်ကာကွယ်ဆေး အကန့်အသတ်သာ ရရှိတဲ့

mostly in low and middle income countries where vaccine access is limited,

ဝင်ငွေနည်းပြီး ဝင်ငွေ အလယ်အလတ်ရှိတဲ့  နိုင်ငံတွေမှာ

including South Asia and sub-Saharan Africa.

နှစ်စဉ် နို့စို့ကလေး ၂၀,၀၀၀ ကျော်ဟာ နှစ်စဉ် သေဆုံးနေဆဲပါ။

And newborn babies are especially at risk if their mothers are unvaccinated,

Clostridium tetani က မွေးကင်းစကလေးရဲ့ ချက်ကို ကူးစက်နိုင်တော့ မွေးကင်းစကလေးတွေဟာ

as Clostridium tetani can infect a newborn's umbilical stump.

အထူးသဖြင့် သူတို့မိခင်တွေက ကာကွယ်ဆေးထိုးမထားရင်၊  အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။

Though vaccinating mothers during pregnancy can help with this problem.

ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် မိခင်တွေကို ကာကွယ် ဆေးထိုးတာကနေ ဒီပြဿနာကို ကူညီနိုင်တယ်။

The fact is tetanus remains a significant threat to human health.

အမှန်က မေးခိုင်ရောဂါက လူ့ကျန်းမာရေးအတွက် သိသာတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခု ဖြစ်နေဆဲပါ။

So people should get vaccinated

ဒါကြောင့် လူတွေဟာ၊ သံချေးတက်နေတဲ့

သံချောင်းဖြစ်ဖြစ်၊သက်တမ်း နှစ် ၂၄၀၀ သင်္ဘော ကျောက်ဆူးပေါ်မှာဖြစ်ဖြစ်၊

and take measures to prevent infection after cutting themselves—

whether it’s on a rusty nail or a 2,400-year-old ship anchor.

ရှပြီးတဲ့နောက် ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ဖို့   ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး လုပ်ဆောင်သင့်တယ်။