Why is it so dangerous to step on a rusty nail? - Louise Thwaites

Çeviri: Elif Usta Gözden geçirme: Eren Gokce

In the 5th century, Greek physician Hippocrates,

5. yüzyılda, Hipokrat Yemini’nin yaratıcısı Yunan hekim Hipokrat,

creator of the Hippocratic Oath, was sailing with a very ill shipmaster.

çok hasta bir gemi kaptanıyla birlikte denize açılıyordu.

The captain was suffering a nasty infection

Kaptan, çenelerinin birbirine bastırılmasına, dişlerinin kilitlenmesine,

that caused his jaws to press together, his teeth to lock up,

boynundaki ve omurgasındaki kasların spazmına neden olan

and the muscles in his neck and spine to spasm.

kötü bir enfeksiyon geçiriyordu.

Hippocrates dutifully recorded these symptoms,

Hipokrat bu semptomları titizlikle kaydetti,

but he was unable to treat the mysterious disease.

ancak gizemli hastalığı tedavi edemedi.

And six days later, the shipmaster succumbed to his illness.

Ve altı gün sonra, gemi kaptanı hastalığına yenik düştü.

Today, we know this account to be one of the first recorded cases of tetanus,

Bugün, bu hikâyenin kaydedilen ilk tetanos vakalarından biri olduğunu biliyoruz

and thankfully, modern physicians are much more prepared

ve neyse ki, modern doktorlar

bu tuhaf enfeksiyonla başa çıkmak için çok daha hazırdır.

to handle this peculiar infection.

Unlike other common bacterial infections like tuberculosis and strep throat,

Tüberküloz ve strep boğaz gibi diğer yaygın bakteriyel enfeksiyonların aksine

tetanus doesn’t pass from person to person.

tetanos insandan insana geçmez.

Instead, the offending bacterium, known as Clostridium tetani,

Bunun yerine, Clostridium tetani olarak bilinen rahatsız edici bakteri,

infects the body through cuts and abrasions.

vücudu kesikler ve sıyrıklar yoluyla enfekte eder.

Bu enfeksiyon bölgeleri, tetanosun bu tür yaralara neden olabilen paslı çiviler

These infection sites are why tetanus is so strongly associated

with rusty nails and scrap metal, which can cause such wounds,

ve hurda metal ile bu kadar güçlü bir şekilde ilişkilendirilmesinin nedenidir,

but the condition's connection to rust is actually much less direct.

ancak durumun pasla olan bağlantısı aslında çok daha az doğrudandır.

Clostridium tetani bacteria are often found in soil, manure, and dead leaves,

Clostridium tetani bakterileri genellikle toprakta, gübrede ve ölü yapraklarda

where they can survive for years in the form of spores,

bulunur ve burada aşırı sıcak ve kuraklıkta bile

even amidst extreme heat and dryness.

sporlar hâlinde yıllarca hayatta kalabilirler.

These piles of organic material can sit undisturbed for long periods,

Bu organik malzeme yığınları uzun süre bozulmadan durabilir ve

potentially concealing old metal, which rusts over time.

zamanla paslanan eski metali barındırma potansiyeline sahiptir.

So, if someone does blunder into this environment and cuts themselves,

Yani, birisi bu ortama dalar ve kendini keserse,

it would likely increase their odds of infection.

muhtemelen enfeksiyon kapma ihtimali artacaktır.

Especially since rusty metal can create jagged wounds

Özellikle paslı metal, bakterilerin yerleşmesi için

with lots of deoxygenated dead tissue for them to latch on to.

çok sayıda oksijensiz ölü doku içeren çizikli yaralar oluşturabildiğinden.

Once in the body, the spores begin to germinate.

Vücuda girdikten sonra sporlar filizlenmeye başlar.

This process releases several toxins, including deadly tetanus toxin.

Bu süreçte ölümcül tetanos toksini de dahil olmak üzere

çeşitli toksinler serbest kalır.

Nerve endings soak up this toxin,

Sinir uçları bu toksini emer,

drawing it into the brain and spinal cord where it wreaks havoc on interneurons.

onu beyne ve omuriliğe çeker ve burada internöronlara zarar verir.

Typically, these work alongside motor neurons to regulate our muscle actions,

Bunlar tipik olarak, bir topu tekmelemek kadar karmaşık çabalardan

nefes almak kadar basit olanlara kadar

from endeavors as complex as kicking a ball to those as simple as breathing.

kas hareketlerimizi düzenlemek için motor nöronlarla birlikte çalışır.

But by blocking neurotransmitters released by interneurons,

Ancak internöronlar tarafından salınan nörotransmiterleri bloke ederek

tetanus toxin causes uncontrollable muscle contractions and spasms.

tetanos toksini kontrol edilemeyen kas kasılmalarına ve spazmlara neden olur.

Typically within 7 to 10 days of infection,

Tipik olarak enfeksiyondan sonraki 7 ila 10 gün içinde

patients begin experiencing general aches, trouble swallowing, and lockjaw.

hastalar genel ağrılar, yutmada güçlük ve çene kilitlenmesi yaşamaya başlar.

Semptomlar ilk olarak baş ve boyunda görülebilir.

The head and neck tend to show symptoms first.

But as the toxin spreads, stronger muscle groups become more rigid,

Ancak toksin yayıldıkça, daha güçlü kas grupları daha sert hâle gelir

leading to a frightening arching of the back.

ve sırtın yay gibi gerilmesine yol açar.

Left untreated, these spasms become more extreme,

Tedavi edilmezse, bu spazmlar daha da şiddetlenir,

eventually seizing the muscles in the windpipe and chest,

sonunda nefes borusu ve göğüsteki kasları sıkıştırır ve hastaların

leading patients to suffocate within 72 hours of symptoms appearing.

semptomların ortaya çıkmasından sonraki 72 saat içinde boğulmasına neden olur.

Without treatment, tetanus has an extremely low rate of survival.

Tedavi edilmediği takdirde tetanosun hayatta kalma oranı son derece düşüktür.

But fortunately, medical professionals have developed a robust plan

Ancak neyse ki, tıp uzmanları tetanos teşhisiyle baş etmek için

to handle a tetanus diagnosis.

sağlam bir plan geliştirdiler.

First, doctors clean the infected wound and administer antibiotics,

İlk olarak, doktorlar enfekte olmuş yarayı temizler ve antibiyotik uygular,

killing the bacteria and preventing further toxin production.

bu bakterileri öldürür ve daha fazla toksin üretimini önler.

Then, they inject antitoxin to neutralize any tetanus toxin

Daha sonra, henüz merkezi sinir sistemine girmemiş

herhangi bir tetanos toksinini nötralize etmek için antitoksin enjekte ederler.

still in the body that has yet to enter the central nervous system.

Finally, patients begin a several week period of supportive care,

Son olarak, hastalar birkaç haftalık destekleyici bakım dönemine başlar,

which can include muscle relaxants to stop spasms

spazmları durdurmak için kas gevşeticileri

and ventilators to prevent suffocation.

ve boğulmayı önlemek için ventilatörler kullanabilirler.

In the days of Hippocrates, the only course of treatment was to wait and hope.

Hipokrat günlerinde, tedavinin tek yolu beklemek ve umut etmekti.

But now we know the best time to tackle Clostridium tetani

Ama şimdi Clostridium tetani ile mücadele etmek için en iyi zamanın

is before an infection even takes place.

bir enfeksiyon gerçekleşmeden önce olduğunu biliyoruz.

Tetanus vaccines— originally developed in the early 1920s—

İlk olarak 1920′lerin başında geliştirilen tetanos aşıları,

are crucial to preventing tetanus and stopping its spread.

tetanosu önlemek ve yayılmasını durdurmak için çok önemlidir.

Experts recommend a series of shots and boosters beginning at two months old

Uzmanlar, iki aylıkken başlayıp 12 yaş civarında biten

and ending around age 12.

bir dizi aşı ve destek aşısı önermektedir.

Yet over 20,000 infants still die of tetanus every year,

Yine de her yıl 20.000'den fazla bebek,

mostly in low and middle income countries where vaccine access is limited,

Güney Asya ve Sahraaltı Afrika da dahil olmak üzere, çoğunlukla

aşıya erişiminin sınırlı olduğu düşük ve orta gelirli ülkelerde tetanostan ölüyor.

including South Asia and sub-Saharan Africa.

And newborn babies are especially at risk if their mothers are unvaccinated,

Ve yeni doğan bebekler özellikle anneleri aşılanmamışsa risk altındadır,

as Clostridium tetani can infect a newborn's umbilical stump.

çünkü Clostridium tetani yenidoğanın göbek güdüğünü enfekte edebilir.

Though vaccinating mothers during pregnancy can help with this problem.

Hamilelik sırasında anneleri aşılamak bu soruna yardımcı olabilir.

The fact is tetanus remains a significant threat to human health.

Gerçek şu ki tetanos insan sağlığı için önemli bir tehdit olmaya devam ediyor.

So people should get vaccinated

Bu yüzden insanlar aşılanmalı ve

and take measures to prevent infection after cutting themselves—

kendilerini kestikten sonra enfeksiyonu önlemek için önlemler almalı -

whether it’s on a rusty nail or a 2,400-year-old ship anchor.

ister paslı bir çivide ister 2.400 yıllık bir gemi demirinde olsun.