What’s a smartphone made of? - Kim Preshoff

Reviewer: Indra Ganzorig

As of 2018, there are around 2.5 billion smartphone users in the world.

2018 оны байдлаар ухаалаг утсыг 2.5 тэрбум орчим хүн хэрэглэж байна.

If we broke open all their newest phones,

Хэрэв нийт үйлдвэрлэсэн бүх утасны өчүүхэн бага хувийг эзлэх

which are just a fraction of the total that’ve been built,

шинэ утсыг задлан нээж үзвэл

тэдгээрийн бүрдэл хэсгүүд нь

and split them into their component parts,

that would produce around 85,000 kilograms of gold,

ойролцоогоор 85,000 кг алт

875,000 of silver,

875,000 кг мөнгө,

and 40 million kilograms of copper.

40 сая кг зэсээр хийгдсэн байдаг.

How did this precious cache get into our phones,

Эдгээр үнэт нөөц бидний утсыг хэрхэн бүтээдэг вэ?

and can we reclaim it?

Мөн тэдгээрийг дахин ашиглаж болох уу?

Алт, мөнгө, зэс нь нэг ухаалаг утас хийхэд ордог

Gold, silver, and copper are actually just a few

of the 70 or so chemical elements that make up the average smartphone.

70 гаруй химийн элементийн цөөхөн хэсэг нь л юм.

These can be divided into different groups,

Эдгээр нь өөр өөр бүлгүүдэд хуваагдан,

two of the most critical being rare earth elements

үүнээс газрын ховор элемент болон үнэт метал нь

and precious metals.

хамгийн чухал хоёр юм.

Rare earths are a selection of 17 elements that are actually common in Earth’s crust

Газрын ховор 17 элемент нь газрын гадарга дээр түгээмэл байдаг ба

and are found in many areas across the world in low concentrations.

бага хэмжээгээр дэлхий даяар олон газраас олддог.

These elements have a huge range of magnetic,

Эдгээр нь орчин үеийн технологийг хийхэд хамгийн чухал

phosphorescent,

соронздох, гэрэлтэх,

and conductive properties

дамжуулах

that make them crucial to modern technologies.

өргөн хүрээний шинж чанартай байдаг.

In fact, of the 17 types of rare earth metals,

17 төрлийн газрын ховор металлаас утас болон бусад цахилгаан хэрэгсэлд

phones and other electronics may contain up to 16.

16 хүртэл төрлийн металл агуулагдаж болно.

In smartphones, these create the screen and color display,

Ухаалаг гар утсанд эдгээр нь дэлгэц, өнгөт дүрсийг бүтээх,

aid conductivity,

цахилгаан дамжуулалтыг дэмжих,

and produce the signature vibrations,

чичиргээ үүсгэх гэх мэт

amongst other things.

олон зүйлсийг бий болгодог.

And yet, crucial as they are,

Гэхдээ эдгээр нь маш чухал боловч

extracting these elements from the earth

газрын хөрснөөс олборлоход

is linked to some disturbing environmental impacts.

байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөлөл нь их юм.

Rare earth elements can often be found,

Газрын ховор элемент нь түгээмэл байдаг ч

but in many areas,

олон газарт бага агууламжтай байдаг тул

it’s not economically feasible to extract them due to low concentrations.

эдийн засгийн хувьд олборлоход тохиромжгүй юм.

Much of the time,

Ихэнх тохиолдолд,

extracting them requires a method called open pit mining

тэдгээрийг олборлохын тулд өргөн уудам газар нутгийг ил гаргах

that exposes vast areas of land.

“ил уурхайн” аргыг ашигладаг.

This form of mining destroys huge swaths of natural habitats,

Энэ төрлийн уурхай нь их хэмжээний байгаль орчинг устгаж,

and causes air and water pollution,

агаар болон усны бохирдлыг үүсгэн,

ойр орчмын оршин суугчдын эрүүл мэндэд заналхийлдэг.

threatening the health of nearby communities.

Another group of ingredients in smartphones

Ухаалаг гар утасны өөр нэг бүрэлдэхүүн хэсэг нь

comes with similar environmental risks:

байгаль орчинд ижил төстэй эрсдэл дагуулдаг.

these are metals such as copper,

Тухайлбал, зэс,

silver,

мөнгө, паллади,

palladium,

хөнгөн цагаан,

aluminum,

platinum,

цагаан алт,

tungsten,

tin,

волфрам, тугалга,

lead,

хар тугалга, бас алт ордог.

and gold.

We also mine magnesium,

Гар утсыг хийхэд магни,

lithium,

литий, цахиур,

silica,

and potassium to make phones,

кали зэргийг олборлодог.

and all of it is associated with vast habitat destruction,

Эдгээр нь бүгд амьдрах орчны сүйрэл,

as well as air and water pollution.

агаар, усны бохирдолыг дагуулдаг.

Mining comes with worrying social problems, too,

Уул уурхай нь бас нийгмийн эмзэг асуудлыг ч үүсгэдэг.

like large-scale human and animal displacement

Жишээ нь үйлдвэрийн үйл ажиллагаанд зориулан

to make way for industrial operations,

их хэмжээний хүн, амьтныг нүүлгэн шилжүүлэх,

and frequently, poor working conditions for laborers.

ажилчид байнга тааруу нөхцөлд ажиллах гэх мэт.

Lastly, phone production also requires petroleum,

Эцэст нь утасны үйлдвэрлэлд уур амьсгалын өөрчлөлтийн

one of the main drivers of climate change.

гол хүчин зүйлийн нэг болох газрын тос шаардлагатай.

That entwines our smartphones inextricably with this growing planetary conundrum.

Ингээд бидний ухаалаг гар утас

дэлхийн хэмжээний асуудалтай нягт холбоотой юм.

Дээрээс нь утас үйлдвэрлэхэд ашигладаг орц нь хязгаартай.

And, what’s more,

the ingredients we mine to make our phones aren’t infinite.

One day, they’ll simply run out,

Нэг л өдөр нөөц дуусахад

and we haven’t yet discovered effective replacements for some.

бид тэдгээрийг орлуулах орцыг нь олж чадаагүй байх вий.

Despite this,

Гэсэн хэдий ч

the number of smartphones is on a steady increase;

ухаалаг гар утасны тоо нэмэгдсээр байна.

by 2019 it’s predicted that there’ll be close to 3 billion in use.

2019 он гэхэд 3 тэрбумд хүрнэ хэмээн таамаглаж байна.

This means that reclaiming the bounty within our phones

Тиймээс ухаалаг утасны үнэт материалуудыг

is swiftly becoming a necessity.

сэргээн ашиглах нь улам чухал болж байна.

So, if you have an old phone,

Тэгэхээр таньд хуучин утас байвал

you might want to consider your options before throwing it away.

хаяхаасаа өмнө байгаа боломжуудаа бодож үзээрэй.

To minimize waste, you could donate it to a charity for reuse,

Хаягдлаа багасгахын тулд хандивлах, буяны байгууллагад өгөх,

take it to an e-waste recycling facility,

цахилгааны хаягдал боловсруулах үйлдвэрт өгөх,

or look for a company that refurbishes old models.

эсвэл хуучин загварыг засаж сайжруулдаг компанийг сонгож болно.

However, even recycling companies need our scrutiny.

Дахин боловсруулах компаниудад ч бидний хяналт хэрэгтэй.

Just as the production of smartphones

Ухаалаг утасны үйлдвэрлэл нь

comes with social and environmental problems,

нийгмийн болон байгаль орчны асуудал үүсгэдэг шиг

dismantling them does too.

задлан устгах нь ч мөн адил хор уршигтай.

E-waste is sometimes intentionally exported to countries

Цахилгааны хаягдлыг заримдаа ажиллах хүч хямд боловч

where labor is cheap but working conditions are poor.

ажиллах нөхцөл тааруу улс руу зориудаар экспортолдог.

Vast workforces, often made up of women and children,

Ихэнхдээ эмэгтэйчүүд, хүүхдүүдээс бүрдсэн эдгээр асар том ажиллах хүч нь

may be underpaid,

бага цалинтай,

lack the training to safely disassemble phones,

аюулгүй ажиллагааны сургалтаар дутмаг,

and be exposed to elements like lead and mercury,

мэдрэлийн системийг байнга гэмтээх

which can permanently damage their nervous systems.

хар тугалга, мөнгөн ус зэрэг элементэд өртдөг.

Phone waste can also end up in huge dump sites,

Бас гар утасны хаягдлыг маш том хогийн цэгт хаяснаар

leaching toxic chemicals into the soil and water,

химийн хорт бодис хөрс, усанд уусч бохирдуулах нь

mirroring the problems of the mines where the elements originated.

анх элементийг олборлосон уурхайнаас үүдэлтэй асуудалтай адил юм.

A phone is much more than it appears to be on the surface.

Утас бол өнгөн дээр харагдахаас хамаагүй илүү юм.

It’s an assemblage of elements from multiple countries,

Энэ нь дэлхийн хэмжээний хор нөлөөтэй

linked to impacts that are unfolding on a global scale.

олон орноос олборлосон элементүүдийн нэгдэл юм.

So, until someone invents a completely sustainable smartphone,

Тэгэхээр тогтвортой хөгжилд хүргэх ухаалаг утсыг хэн нэгэн бүтээх хүртэл

энэ технологи өргөн тархсан газар болон хүмүүст

we’ll need to come to terms

with how this technology affects widespread places and people.

хэрхэн нөлөөлж байгааг бид ойлгох хэрэгтэй.