The dangers of a noisy ocean -- and how we can quiet it down | Nicola Jones

Reviewer: Dinh Lieu Vu

Đây là tiếng kêu của loài cá voi sát thủ ngoài khơi Vancouver.

(Tiếng chiêm chiếp và tiếng rít)

This is the sound of orcas off the coast of Vancouver.

Những âm thanh thú vị mà chúng tạo nên để giao tiếp,

(Whale chirps and squeaks)

mà đôi khi là để định vị dưới nước,

định hình lối đi và tìm kiếm thức ăn.

Nhưng có đôi lúc bị ảnh hưởng,

They make these fantastic sounds not just to communicate,

bởi vì, chà, đây là âm thanh từ một con tàu đi qua,

but also sometimes to echolocate,

mà thu được ở dưới nước.

to find their way around and to find food.

(Âm thanh tiếng rít của động cơ)

But that can be tricky sometimes,

because, well, here is the sound of a ship passing by,

Bạn biết đấy, khi nói về ô nhiễm trên biển,

recorded underwater.

(Screeching oscillating sound)

đó thường là trăn trở về rác thải nhựa.

Có thể là chất độc hóa học,

hay thậm chí là

vấn nạn a-xít hóa đại dương do biến đổi khí hậu.

You know, when we think about marine pollution,

Với một nhà tạp chí khoa học hay bàn về các vấn đề môi trường,

I think we usually think about plastics.

Maybe toxic chemicals,

đó là những thứ nằm trên bàn làm việc của tôi

or even ocean acidification from climate change.

suốt 10 năm qua hoặc hơn.

Điều tôi nhận ra gần đây

As a science journalist who often writes about environmental issues,

khi viết về một chủ đề cho tạp chí khoa học “Tự Nhiên,”

those are the things that have passed my desk

đó là tiếng ồn cũng là một loại ô nhiễm nghiêm trọng.

over the past 10 years or so.

Một thứ mà thường bị coi nhẹ.

But as I recently realized

when I was writing a feature for the science journal "Nature,"

Mọi người, có thể đã nghe đến phong trào vì bầu trời tối,

noise is another important kind of pollution.

nhằm nâng cao ý thức về vấn nạn ô nhiễm ánh sáng

One that often gets ignored.

và tạo ra những vùng trời tối về đêm,

You know, maybe you've heard of the dark-skies movement,

để con người và các loài vật

which aimed to raise awareness of the issue of light pollution

có thể tận hưởng chu kỳ tự nhiên sáng và tối, đêm và ngày.

and create pockets of unilluminated night,

Chà, điều tương tự là,

so that people and animals

giờ đây chúng ta cũng đang ý thức hơn

could enjoy more natural cycles of light and dark, night and day.

về vấn đề ô nhiễm tiếng ồn

và cố tạo ra những vùng biển yên tĩnh

trên khắp đại dương,

Well, in much the same way,

để hệ sinh thái biển được sống trong không gian âm thanh tự nhiên.

there are people now raising awareness

of the issue of noise pollution

and trying to create pockets of quiet in the ocean,

Điều này rất quan trọng.

Tiếng ồn không chỉ kích thích sự cáu gắt.

so that marine life can enjoy a more natural soundscape.

Gây ra căng thẳng mãn tính,

thậm chí là chấn thương vật lý.

Dưới biển sâu, nó tác động tới khả năng tìm kiếm thức ăn và bạn tình,

This is important.

Noise isn't just an irritation.

phán đoán sự rình rập của kẻ săn mồi và hơn thế nữa.

It can cause chronic stress,

or even physical injury.

Nói về âm thanh mà con người đưa xuống lòng biển.

It can affect marine life's ability to find food and mates

Bi thảm nhất là các khảo sát địa chấn

and to listen out for predators and more.

nhằm tìm kiếm dầu khí.

Think of all the sounds we inject into the ocean.

Súng hơi cũng đem lại tiếng nổ lớn,

từ 10 tới 15 giây lặp đi lặp lại,

Perhaps one of the most dramatic is the seismic surveys

trong hàng tháng trời liên tục.

used to look for oil and gas.

Hay dùng âm thanh để ánh xạ

Air guns produce loud blasts,

bề mặt bên dưới đại dương.

sometimes every 10 to 15 seconds,

Như âm thanh này.

for months on end.

(Tiếng nổ)

And they use the reflections of these sounds

to map the ground beneath.

It can sound like this.

Rồi thì, còn tiếng ồn từ giàn khoan dầu khí,

(Explosion sounds)

từ các công trường xây dựng như những cánh đồng gió ngoài khơi,

thiết bị sonar

Then, there's the sound of the actual drilling for oil and gas,

và dĩ nhiên, là tiếng kêu vo vo liên hồi của hơn 50 nghìn tàu chở hàng hóa

the construction of things like offshore wind farms,

khắp nơi trên thế giới.

sonar

Tự nhiên trong lòng Đại dương vốn rất vui nhộn.

and of course, the nearly constant drone from more than 50,000 ships

Nếu nhúng đầu xuống dưới mặt nước,

ta có thể nghe thấy tiếng băng nứt vỡ, gió, mưa,

in the global merchant fleet.

Now the natural ocean itself isn't exactly quiet.

giọng hát cá voi, tiếng lụp bụp,

âm thanh lách tách của loài tôm.

If you put your head under the water,

Tất cả, đem lại một không gian âm thanh

you can hear cracking ice, wind, rain,

từ 50 lên tới 100 đề-xi-ben,

singing whales, grunting fish,

tùy thuộc vào thời gian và địa điểm.

even snapping shrimp.

Nhưng âm thanh con người tạo ra đúng là thảm họa.

Altogether, that can create a soundscape

of maybe 50 to 100 decibels,

Ước tính rằng trong vài thập kỷ gần đây cứ mỗi 10 năm tàu thuyền đi lại

depending on where and when you are.

sẽ tạo ra tiếng ồn làm tăng thêm ba đề-xi-ben.

But mankind's addition to that has been dramatic.

Nghe thì có vẻ ít,

It's estimated that shipping has added three decibels of noise to the ocean

nhưng đơn vị đề-xi-ben trên thang đo logarit,

giống với độ Richter đo động đất.

every 10 years in recent decades.

Vì thế một lượng nhỏ có thể đại diện cho sự ảnh hưởng lớn.

That might not sound like a lot,

Ba đề-xi-ben bằng gấp đôi cường độ tiếng ồn bên dưới đại dương.

but decibels are on a logarithmic scale,

like the Richter scale for earthquakes.

So a small number can actually represent a large change.

Gấp đôi nhé.

Và đó chỉ là ước tính,

vì không có ai thực sự theo dõi mức độ ồn dưới lòng đại dương

Three decibels means a doubling of noise intensity in the ocean.

trên khắp thế giới.

A doubling.

Có một nhóm nghiên cứu tên là

And that's only an estimate,

Đơn Vị Thực Nghiệm Cách Âm Đại Dương Toàn Cầu,

because no one is actually keeping track of how noisy the ocean is

một trong những sứ mệnh của họ

là thu thập dữ liệu.

all around the world.

There is a body called the International Quiet Ocean Experiment,

Ví dụ, vào năm ngoái,

họ đã cố gắng thuyết phục Hệ Thống Quan Trắc Đại Dương Toàn Cầu

and one of their missions

is to try and plug the hole in that data.

bắt đầu đưa tiếng ồn

trở thành yếu tố cần thiết cho việc giám sát,

So for example, last year,

bên cạnh các yếu tố khác như nhiệt độ hay độ mặn.

they managed to convince the Global Ocean Observation System

Chúng ta biết rằng.

to start including noise

as one of their essential variables for monitoring,

Thiết bị sonar có thể gây ồn

gần bằng với tiếng ồn của núi lửa dưới lòng biển.

alongside things like temperature and salinity.

Tàu chở dầu có tiếng ồn tương tự tiếng kêu của một chú cá voi xanh.

We do know some things.

We know that sonar can be as loud, or nearly as loud,

Những tiếng ồn với mọi tần số mà chúng ta đem tới lòng đại dương

as an underwater volcano.

có thể vang tới những khoảng cách rất xa.

A supertanker can be as loud as the call of a blue whale.

Các khảo sát địa chấn ngoài khơi xa Bờ Đông Hoa Kỳ

có thể dò ra ở giữa vùng biển Atlantic.

The noises we add to the ocean come in all different frequencies

and can travel great distances.

Vào những năm 1960, người ta đã thí nghiệm

Seismic surveys off the East Coast of the United States

tạo ra một tiếng ồn ngoài biển thuộc thành phố Perth, Australia,

can be heard in the middle of the Atlantic.

và tiếng ồn đó vang tới tận Bermuda ở Anh,

In the 1960s, they did an experiment

cách xa tới 20 nghìn cây số.

where they set off a loud noise off the coast of Perth, Australia,

Vậy thì những sinh vật biển sẽ ra sao,

and they detected it as far away as Bermuda,

chúng có nghe thấy không?

20,000 kilometers away.

Khó mà mô tả được.

Âm thanh truyền xa hơn, nhanh hơn khi ở dưới nước,

So what does all this sound like to marine life,

tác động cũng rất lớn.

what do they hear?

Cùng một áp lực âm thanh sẽ tạo ra cường độ khác nhau

It's kind of difficult to describe.

Sound travels further, faster in water than it does in air,

khi ở hai môi trường dưới nước và không khí.

and it also packs a different punch.

Thực tế là

khả năng nghe của con người và cá voi không giống nhau.

So sound of the same pressure will have a different intensity

Các sinh vật nổi

whether you measure it in the air or underwater.

thậm chí còn không có thứ mà ta gọi là khả năng nghe.

Then there's the fact that whales don't have ears exactly like human ears.

Vậy điều này là sao,

âm thanh tác động tới các sinh vật ở biển như thế nào?

Creatures like zooplankton

don't even have what you would consider to be ears.

Có lẽ cách dễ nhất để các nhà khoa học đánh giá

đó là độ nhạy của tiếng ồn,

So what does this mean,

tiếng nổ lớn đột ngột

what is the impact on all this marine life?

có thể gây ra chấn thương hoặc làm mất khả năng nghe.

Perhaps the easiest thing for scientists to assess

Ví dụ, cá voi mõm khoằm, có thể bị hoảng loạn rồi lặn mất tăm

is the effect of acute noise,

really loud sudden blasts

khi tiếp xúc với tiếng ồn lớn,

that might cause physical injury or hearing loss.

và tiếng nổ có thể gây ra chấn thương phổi nữa.

Beaked whales, for example, can go into panicked dives

Vào những năm 1960,

when exposed to loud noises,

sau khi ra mắt các công nghệ về thiết bị sonar,

which may even give them a condition similar to the bends.

thống kê về những quần thể cá voi mõm khoằm bị mắc cạn

ra tăng đáng kể.

In the 1960s, after the introduction of more powerful sonar technologies,

Và không chỉ với động vật có vú,

the number of incidents of mass whale strandings of beaked whales

loài cá, nếu đi lạc quá gần với nguồn âm thanh lớn,

went up dramatically.

bong bóng khí của cá sẽ có thể bị vỡ.

And it's not just marine mammals,

Các vụ nổ súng hơi từ các khảo sát địa chấn

fish, if they stray too close to the source of a loud sound,

có thể giết sạch một đám động vật phù du,

their fish bladders may actually explode.

những sinh vật tí hon cận đáy của sinh vật lớp dưới,

hay có thể làm biến dạng

The airgun blasts from seismic surveys

ấu trùng sò điệp khi chúng đang phát triển.

can mow down a swath of zooplankton,

Còn tiếng ồn mãn tính,

the tiny creatures near the base of the food chain,

vấn đề ngày càng phổ biến từ những âm thanh xung quanh

or can deform scallop larvae while they're developing.

do tàu thuyền đi lại?

Nó có thể che khuất hoặc làm át đi không gian âm thanh tự nhiên.

Well, what about chronic noise,

the more pervasive issue of raising background noise

Một số loài cá voi đã phản ứng ảnh hưởng này

bằng việc thay đổi âm điệu,

from things like shipping?

giống như tiếng la lên trong hộp đêm ồn ào để có thể gọi ai đó.

That can mask or drown out the natural soundscape.

Some whales have responded to this by literally changing their tune,

Và một vài loài cá cũng sẽ quan tâm ít hơn tới con non,

a little bit like people shouting to be heard in a noisy nightclub.

dành thời gian chủ yếu để tuần tra lãnh thổ,

vì tiếng ồn làm chúng luôn cảnh giác.

And some fish will spend more time patrolling their borders

Dĩ nhiên, tiếng ồn mãn tính cũng có ảnh hưởng tới con người.

and less time caring for their young,

Nghiên cứu chỉ ra,

as if they're on high alert.

những người ở gần sân bay náo nhiệt

hay đường cao tốc có nhiều xe cộ

Chronic noise can affect people too, of course.

có khả năng cao mắc bệnh tim mạch.

Các em nhỏ sống bên dưới đường bay tần suất cao

Studies have shown that people living near busy airports

có thể ảnh hưởng tới học tập.

or really busy highways

may have elevated levels of cardiovascular disease.

Nhớ lại lúc nghiên cứu chủ đề này,

And students living under busy flight paths

gần nơi tôi ở người ta đã cho nổ một khối đá granit khoảng ba mét

may do worse on some educational tests.

từ một lô đất tới căn hộ của tôi

And even while I was researching this subject,

để xây nhà,

và tiếng búa đập đá liên hồi

they were actually blasting out about three meters of solid granite

đã khiến tôi gần như phát điên.

from the lot across from my home office

Vào lúc mà công nhân tạm nghỉ,

to make room for a new house,

tôi đã cảm thấy vai của mình dễ chịu hơn.

and the constant jittering of the rock hammer

was driving me completely insane.

Hiệu ứng này cũng được thấy ở cá voi.

And whenever the workers stopped for a moment,

Sau vụ tấn công ngày 11 tháng 9,

I could feel my shoulders relax.

tàu thuyền quốc tế phần lớn đã ngừng đi lại trên vùng biển

This effect has been seen in whales, too.

thuộc Bờ Đông, Hoa Kỳ một thời gian ngắn.

After the terrorist attacks of 9/11,

Và khi biển tĩnh lặng,

các nhà nghiên cứu phân tích mẫu phân của loài cá voi có nguy cơ bị đe dọa

international shipping largely ground to a halt for a little while

ở vùng biển bên phải cho thấy dấu hiệu chúng ít bị căng thẳng.

in the waters off the East Coast of the United States.

And in that lull,

Một nhà nghiên cứu đã nói,

researchers noticed that endangered right whales in that region

“Chúng ta căng thẳng, còn cá voi thì đang thư giãn.”

had fewer chemical markers of stress in their feces samples.

Hãy nhớ rằng,

As one researcher I spoke to likes to say,

chúng ta đã tiến hóa trở thành loài thị giác.

"We were stressed, but the whales weren't."

Chúng ta dựa vào đôi mắt.

Nhưng sinh vật biển lại sống nhờ âm thanh

giống như cách chúng ta nhìn.

Now you have to remember,

we have evolved to be a visual species.

Sinh vật biển, ở vùng biển ồn ào

We really rely on our eyes.

But marine life relies on sound

sẽ trở nên ngớ ngẩn nguy hiểm không kém

the way that we rely on sight.

việc con người ở trong màn sương mịt mờ.

For them, a noisy ocean

Và đôi lúc, việc này sẽ gây ra căng thẳng,

may be as befuddling and even dangerous

đồng nghĩa với việc ít có thời gian để chăm sóc con non.

as a dense fog is for us.

Có thể một số loài sẽ thích nghi.

And maybe sometimes that just means being a little more stressed,

Nhưng một vài nhà nghiên cứu lo ngại rằng với những loài

maybe sometimes it means spending a little less time with the kids.

đang trên bờ vực đe dọa,

tiếng ồn sẽ có thể đẩy chúng xuống bờ vực tuyệt chủng.

Maybe some species can adapt.

But some researchers worry that for endangered species

Hãy lấy ví dụ về

cư dân phía nam – loài cá voi sát thủ

already on the brink,

chúng sống dưới biển ngoài khơi ở quê hương tôi Vancouver.

noise may be enough to push them over the edge.

Giờ chỉ còn 75, hoặc 76 cá thể

So take, for example, the southern resident killer whales

thuộc quần thể này.

that live in the waters off my hometown of Vancouver.

Và chúng đang phải đối mặt với nhiều thách thức.

Như ô nhiễm chất hóa học,

There are only 75, maybe 76, animals left

lượng cá hồi giảm sút,

in this population.

là nguồn thực phẩm chính mà chúng dựa vào.

And they're facing a lot of challenges.

Và cả tiếng ồn.

There are chemical pollutants in these waters,

Khi các nhà nghiên cứu tìm kiếm những chú cá voi sát thủ,

and they are running low on the salmon that they really rely on for food.

họ thấy rằng chúng dành ít thời gian hơn khoảng từ 18 tới 25% để kiếm ăn

And then there's noise.

khi có tiếng ồn của tàu bè xuất hiện.

When researchers studied these and similar killer whales,

Và đó là ảnh hưởng lớn đối với một loài

they found that they spend between 18 and 25 percent less time

đang phải vật lộn kiếm ăn để sinh trưởng.

feeding in the presence of loud boat noise.

Tin tốt là, theo các nhà nghiên cứu mà tôi đã nói chuyện,

And that's a lot for a species that's already struggling

thì sẽ khá là dễ dàng để mọi người giảm tiếng ồn dưới lòng biển.

to find enough food to thrive.

Khác với những vấn đề nguy hại của biến đổi khí hậu

The good news, as I heard from all the researchers I spoke to,

và a-xít hóa đại dương,

thì tiếng ồn dưới lòng biển có thể vặn nhỏ đi

is that you can do something relatively easily about ocean noise.

và sẽ có hiệu nghiệm ngay lập tức.

Unlike the wicked problems of climate change

Ví dụ, vào năm 2017

and ocean acidification,

you can just dial down the knob on ocean noise

Chính Quyền Cảng Vancouver Fraser

đã bắt đầu đề nghị tàu thuyền giảm tốc độ

and see almost immediate impacts.

khi đi qua eo biển Haro Strait,

So for example, in 2017,

nơi các cư dân phía nam – loài cá voi sát thủ

the Vancouver Fraser Port Authority

đang kiếm ăn vào cuối mùa hè.

Giảm tốc độ thì thuyền sẽ bớt ồn hơn.

started asking ships to simply slow down

when going through the Haro Strait,

Và ở Canada, chỉ có thể đề nghị thôi,

where the southern resident killer whales are feeding in late summer.

để mọi người tự nguyện.

(Tiếng cười)

(Vỗ tay)

Slower ships are quieter ships.

And because it's Canada, you can just ask,

Trong cuộc thăm dò năm 2017, hầu hết các thuyền đều đồng ý,

it can be voluntary.

(Laughter)

(Applause)

tăng thêm nửa giờ di chuyển,

để giảm tiếng ồn khoảng 1.2 đề-xi-ben

In that 2017 trial, most of the ships complied,

xấp xỉ 24% cường độ tiếng ồn.

adding about half an hour to their travel time,

Năm nay, họ đã quyết định mở rộng thời gian di chuyển

and reducing noise by about 1.2 decibels

và phạm vi cần giảm tốc độ ở ngoài khơi.

or 24 percent of noise intensity.

Và hy vọng đó sẽ là thành ý gửi tới các cư dân phía nam.

This year, they decided to extend the length of time

and the area over which they're asking ships to slow down.

Cùng năm 2017, Cảng Vancouver Fraser

cũng đưa ra chiết khấu về thuế biển

So hopefully that has a positive impact for these whales.

cho các tàu được thiết kế giảm tiếng ồn.

In 2017, the Vancouver Fraser Port Authority

Bạn biết đấy, nghe hơi kì, nhưng tiếng ồn của tàu thuyền

also introduced discounts in docking fees

chủ yếu là tiếng bong bóng nước li ti vỡ ra từ chân vịt ở phía sau.

for ships that are physically designed to be quieter.

Và chúng ta có thể thiết kế tàu bớt đi tiếng nổ của bong bóng,

You know, weirdly, a lot of the noise from a ship like this

để bớt đi tiếng ồn.

comes from the popping of tiny bubbles off the back of its propeller.

Tổ Chức Hàng Hải Quốc Tế đã đưa ra một danh sách lớn những giải pháp

And you can simply design a ship to do less of that

khiến tàu bớt ồn hơn.

and to be quieter.

Và họ cũng đưa ra mục tiêu

The International Maritime Organization has published a huge list of ways

giảm bớt 50% khí thải CO2 của tàu thuyền trên khắp thế giới

vào năm 2050.

that boats can be made quieter.

Thật sự rất vui vì

And they also have a target

những điều tôi vừa nói luôn đi đôi với nhau.

Nhìn chung là, một con tàu hiệu quả là một con tàu bớt tiếng ồn.

of reducing carbon dioxide emissions from global shipping

by 50 percent by 2050.

And the great news is that these two things go hand in hand.

Người ta cũng đã phát minh cách để đóng búa vào các cột khổng lồ

On the whole, a more efficient ship is a quieter ship.

của tua-bin cối xay gió, như thế này,

cũng như cách dịu dàng hơn khi làm khảo sát địa chấn.

People have also invented quieter ways of hammering in the giant posts

Và đó là những thúc đẩy

trong lĩnh vực công nghệ để làm giảm tiếng ồn.

needed for giant wind turbines, like this one,

Liên Minh Châu Âu, là ví dụ,

and gentler ways of doing seismic surveys.

đã thành lập một hệ thống biển lành mạnh

định hướng tới năm 2020.

And there are some incentives for using quieter technologies.

Và một trong những điều mà họ xác định

là mức độ tiếng ồn trên các vùng biển.

The European Union, for example,

has a healthy marine system directive for 2020.

Nhưng về tổng thể, thì hầu hết các vùng biển

And one of the ways that they define a healthy marine system

vẫn hoàn toàn mất kiểm soát tiếng ồn.

is by how much noise is going in those waters.

Thêm nữa, các nhà khoa học tôi gặp đã nói

But on the whole, most waters remain completely unregulated

đã có động lực thực sự nằm trong các nhóm chính sách

để gây chú ý tới vấn đề này

when it comes to ocean noise.

và có thể sẽ có hành động cụ thể.

But again, most of the scientists I spoke to

Chúng ta đã hiểu để tuyên bố rằng vùng biển yên tĩnh là vùng biển lành mạnh.

said that there's real momentum right now in policy circles

Nhưng các nhà khoa học vẫn đang thực sự cố gắng tìm hiểu.

to pay attention to this issue

and maybe do something about this issue.

Cần yên tĩnh tới mức nào?

We already know enough to say that quieter seas are healthier seas.

Nơi nào thực sự cần giữ gìn sự yên tĩnh của vùng biển?

But now scientists are really scrambling to come up with the details.

Và cách nào là tốt nhất để tắt âm lượng của tiếng ồn?

Just how quiet do we need to be?

And where are the best places to make quiet or preserve quiet?

Và bạn biết đấy, tôi không muốn nói thêm

về tiếng ồn là vấn nạn lớn về môi trường đối với đại dương

And how best can we hush our noise?

hay trên hành tinh này.

Nhưng mấu chốt là con người đã có nhiều tác động

And you know, I'm not trying to tell you

that noise is the biggest environmental problem on the planet

tới hệ sinh thái môi trường.

Và ảnh hưởng không hề đơn lẻ.

or even in the ocean.

But the point is that humankind has a lot of impacts

Những tác động kết hợp và gia tăng theo cấp số nhân.

Vậy nên ngay cả với những thứ không quá rõ ràng,

on our environmental system.

chúng ta cũng thực sự cần phải để ý.

And these impacts don't act in isolation.

They act together, and they multiply.

Tôi sẽ kể với mọi người thí nghiệm cuối,

So even for the ones that are not so obvious,

đây là câu chuyện rất hay.

we really need to pay attention to them.

Rob Williams,

là một nhà nghiên cứu về các cư dân phía nam – loài cá voi sát thủ,

I'll tell you about one last experiment,

ông cũng làm nghiên cứu ở Bali.

just because it's so beautiful.

Ở đó, theo truyền thống của đạo Hindu,

So Rob Williams,

vào ngày lễ nyepi, là một ngày tĩnh lặng.

one of the researchers who works on southern resident killer whales,

Vào ngày đó, mọi thứ bên ngoài, bị giám sát nghiêm ngặt.

also does some work in Bali.

And there, they celebrate a Hindu tradition

Không có máy bay cất cánh,

called nyepi, or a day of silence.

không có tàu cá ra khơi,

các du khách được nhẹ nhàng đưa ra khỏi bãi biển và trở về phòng.

And this day, apparently, is very strictly observed.

No planes take off from the airport,

Và Rob Williams sẽ thả ống nghe xuống nước

no boats go out fishing,

để nghe ngóng mọi thứ bên dưới,

the tourists are gently led off the beach back into their hotel rooms.

thật là ngạc nhiên.

Mức độ âm thanh giảm xuống từ 6 tới 9 đề-xi-ben,

vùng biển tĩnh lặng y như hồi 11 tháng 9.

And Rob Williams put some hydrophones in the water there

to see what the impact was,

Với một “người tìm kiếm âm thanh” như Williams,

and it was dramatic.

Sound levels dropped by six to nine decibels,

điều mà ông ấy sẽ nói đó là,

im lặng là vàng.

about the same as in the waters after 9/11.

Giờ đây ông cùng các cộng sự có thể trở lại nơi đó

For an "acoustic prospector" like Williams,

để chứng kiến lũ cá sẽ làm gì

which is what he calls himself,

với thứ tài sản âm thanh này.

this silence is golden.

(Tiếng bóng nước)

Now he and other researchers can go back to this place

Tôi thích nghĩ rằng chúng sẽ dành hẳn một ngày nghỉ,

and see what the fish choose to do

with all this additional acoustic real estate.

để liên hoan và tìm bạn tình.

(Soft bubbling)

Ăn mừng một ngày yên bình

trên một hành tinh ồn ào.

I like to think of them having their own holiday,

Cám ơn mọi người.

feasting and finding mates.

(Vỗ tay)

Celebrating their own spot of calm

in an otherwise noisy world.

Thank you.

(Applause)