Language around gender and identity evolves (and always has) | Archie Crowley

Transcriber:

Translator: 小 河 Reviewer: Thu Ha Tran

I am a linguist.

Tôi là một nhà ngôn ngữ học.

Linguists study language.

Công việc của nhà ngôn ngữ học là nghiên cứu ngôn ngữ.

And we do this in a lot of different ways.

Và chúng tôi nghiên cứu theo nhiều hướng.

Some linguists study how we pronounce certain sounds.

Một vài nhà ngôn ngữ nghiên cứu cách phát âm những âm thanh nhất định,

Others look at how we build sentences.

số khác quan sát cách chúng ta tạo ra câu từ.

And some study how language varies from place to place,

Và một vài người nghiên cứu ngôn ngữ biến đổi theo từng địa điểm,

just to name a few.

một vài ví dụ như vậy.

But what I'm really interested in

Nhưng điều tôi thực sự hứng thú

is what people think and believe about language

đó là mọi người nghĩ gì và tin gì về ngôn ngữ

and how these beliefs affect the way we use it.

và những niềm tin đó ảnh hưởng lên cách ta sử dụng nó như thế nào.

All of us have deeply held beliefs about language

Tất cả chúng ta có những niềm tin ăn sâu về ngôn ngữ

such as the belief that some languages are more beautiful than others

như là tin rằng một vài ngôn ngữ thì đẹp hơn số khác

or that some ways of using language are more correct.

hay vài cách sử dụng ngôn ngữ thì đúng hơn.

And as most linguists know,

Và như hầu hết các nhà ngôn ngữ học đã biết

these beliefs are often less about language itself

Những quan niệm này thường không phải là về bản thân ngôn ngữ

and more about what we believe about the social world around us.

mà phần nhiều là về những gì ta tin vào thế giới xã hội xung quanh ta.

So I’m a linguist,

Tôi là một nhà ngôn ngữ,

and I'm also a nonbinary person,

và tôi cũng là một người phi nhị nguyên giới,

which means I don't identify as a man or a woman.

nghĩa là tôi không phải đàn ông hay phụ nữ.

I also identify as a member of a broader transgender community.

Tôi cũng là một thành viên của một cộng đồng chuyển giới rộng hơn.

When I first started getting connected to other transgender people,

Khi tôi lần đầu tiên bắt đầu tiếp xúc với những người chuyển giới khác

it was like learning a whole new language

nó giống như là tôi đã được học một ngôn ngữ hoàn toàn mới.

and the linguist part of me was really excited.

Và phần “nhà ngôn ngữ” trong tôi đã cực kỳ phấn khích.

There was a whole new way of talking about my relationship with myself

Có một cách hoàn toàn mới để nói về mối quan hệ của mình với bản thân

and a new clear way to communicate that to other people.

và một cách mới để truyền đạt nó cho người khác.

And then I started having conversations with my friends and family

Và rồi tôi bắt đầu nói chuyện với bạn bè và gia đình

about what it meant for me to be trans and nonbinary,

về ý nghĩa của việc tôi được là người chuyển giới và phi nhị nguyên giới

what those words meant to me specifically,

về việc những từ đó có ý nghĩa gì với tôi một cách riêng biệt

and why I would use both of them.

và tại sao tôi sẽ sử dụng cả hai.

I also clarified the correct words they could use when referring to me.

Tôi cũng đã giải thích rõ những từ đúng họ có thể dùng khi nói về tôi.

For some of them, this meant some very specific changes.

Đối với một số người, điều này mang đến những thay đổi rõ rệt.

For example, some of my friends

Ví dụ, một vài người bạn của tôi

who are used to talking about our friend group as “ladies” or “girls”

những người thường nói về nhóm bạn của chúng tôi là “hội quý cô“, “hội bạn gái”

switched to nongendered terms like “friends” or “pals.”

đã chuyển sang dùng những từ không chỉ giới tính cụ thể

như “hội bạn”, “hội bạn thân”.

And my parents can now tell people that their three kids are their son,

Và bố mẹ tôi bây giờ có thể nói với mọi người rằng

ba đứa con của họ gồm con trai con gái và một đứa con.

their daughter and their child.

And all of them would have to switch the pronouns they used to refer to me.

Và tất cả họ sẽ phải đổi đại từ khi họ gọi tôi.

My correct pronouns are “they” and “them,”

Đại từ đúng của tôi là “họ”

also known as the singular they.

cũng có thể gọi là số ít của từ “they”.

And these people love me,

Và những người ấy yêu thương tôi,

but many of them told me that some of these language changes

nhưng nhiều người nói với tôi rằng một vài sự thay đổi ngôn ngữ

were too hard or too confusing

quá khó hoặc khó hiểu

or too ungrammatical for them to pick up.

hoặc quá “sai ngữ pháp” để nói.

These responses led me to the focus of my research.

Những phản hồi này đưa tôi đến tiêu điểm của nghiên cứu.

There are commonly held,

Có những quan niệm về ngôn ngữ luôn xuất hiện,

yet harmful and incorrect beliefs about language

nhưng có hại và không chính xác

that for the people who hold these beliefs,

mà đối với những người có quan niệm đó

act as barriers to building and strengthening relationships

nó vai trò là rào cản xây dựng và củng cố các mối quan hệ

with the transgender people in their families and communities,

với những người chuyển giới ở trong gia đình và cộng đồng của họ,

even if they want to do so.

ngay cả khi họ muốn làm như vậy.

Today, I'm going to walk you through some of these beliefs

Hôm nay, tôi sẽ đưa bạn tới một vài “tín ngưỡng”

in the hope that we can embrace creativity in our language

với hy vọng rằng chúng ta có thể ôm trọn sự sáng tạo trong ngôn ngữ

and allow language to bring us closer together.

và cho phép ngôn ngữ đưa chúng ta xích lại gần nhau hơn.

You might see your own beliefs reflected in these experiences in some way,

Bạn có thể thấy quan niệm của mình được phản ánh trong những trải nghiệm dưới đây,

but no matter what,

nhưng dù sao đi chăng nữa,

I hope that I can share with you some linguistic insights

tôi hy vọng rằng tôi có thể chia sẻ với bạn một số cái nhìn về ngôn ngữ

that you can put into your back pocket

mà bạn có thể

and take with you out into the world.

mang nó đi vòng quanh thế giời với mình.

And I just want to be super clear.

Và tôi chỉ muốn nó vô cùng “rõ ràng”.

This can be fun.

Điều này có thể thú vị đây.

Learning about language brings me joy,

Học ngôn ngữ mang lại cho tôi niềm vui,

and I hope that it can bring you more joy too.

và tôi hy vọng rằng nó cũng có thể mang lại cho bạn niềm vui.

So do you remember how I said that for some of my friends and family

Bạn có nhớ những gì tôi nói với một số người bạn và gia đình của tôi

learning how to use the singular they was really hard,

rằng việc học cách sử dụng từ số ít “they” vô cùng khó,

and they said it was too confusing or too ungrammatical for them to pick up.

và họ nói rằng nó quá phức tạp hoặc quá “sai ngữ pháp” để nói.

Well, this brings us to the first belief about language that people have.

Chà, điều này đưa chúng ta đến quan niệm đầu tiên.

Grammar rules don't change.

Quy luật ngữ pháp không thay đổi.

As a linguist, I see this belief a lot out in the world.

Là một nhà ngôn ngữ học, tôi nhìn thấy quan niệm này rất nhiều trên thế giới.

A lot of language users believe that grammar just is what it is.

Rất nhiều người tin rằng ngữ pháp chỉ là chính nó.

When it comes to language,

Khi nhắc đến ngôn ngữ,

what's grammatical is what matters.

cái gì “có ngữ pháp” thì cái đó quan trọng

You can't change it.

và bạn không thể thay đổi nó.

I want to tell you a story about English in the 1600s.

Tôi muốn kể cho bạn một câu chuyện về nước Anh ở những năm 1600.

Back then, as you might imagine,

Lúc đó, như bạn có thể tưởng tượng,

people spoke differently than we do today.

mọi người nói chuyện khác chúng ta bây giờ rất nhiều.

In particular, they used "thou" when addressing a single other person,

Đặc biệt, họ sử dụng từ “ngươi” khi nói với người khác,

and "you" when addressing more than one other person,

và “bạn” khi nói với nhiều hơn một người.

But for some complex historical reasons

Nhưng vì một vài lí do lịch sử

that we don't have time to get into today,

mà chúng ta không có thời gian để đi đến ngày nay,

so you'll just have to trust me as a linguist here,

vì vậy, bạn chỉ cần tin vào tôi là một nhà ngôn ngữ học ở đây,

but people started using "you" to address someone,

nhưng mọi người bắt đầu sử dụng “bạn” để chỉ ai đó,

regardless of how many people they were talking to.

dù là họ đang nói với bao nhiêu người đi chăng nữa.

And people had a lot to say about this.

Và mọi người có nhiều điều để nói về vấn đề này.

Take a look at what this guy, Thomas Elwood, had to say.

Hãy xem những gì anh chàng Thomas Elwood đã nói.

He wrote,

Anh ấy viết:

"The corrupt and unsound form of speaking in the plural number

“Cách nói sai lệch và không căn cứ về số nhiều

to a single person,

của một người,

‘you’ to one instead of ‘thou,’

gọi là ’bạn’ thay vì ‘ngươi’

contrary to the pure, plain and single language of truth,

trái ngược với sự thuần khiết, đơn giản và duy nhất của một ngôn ngữ sự thật,

‘thou’ to one and ‘you’ to more than one.”

‘ngươi’ để nói với một người còn ‘bạn’ để nói đến nhiều hơn một người.

And he goes on.

Và anh ấy tiếp tục.

Needless to say,

Không cần phải nói,

this change in pronouns was a big deal in the 1600s.

sự thay đổi về đại từ này là ‘chuyện lớn’ ở những năm 1600.

But actually, if you followed the debates about the singular they at all,

Nhưng thực ra, nếu bạn theo dõi những cuộc tranh biện về từ ‘they’ ở số ít

these arguments might sound familiar to you.

những cuộc tranh cãi đó có thể quen thuộc đối với bạn.

They're not that far off from the bickering we hear

Chúng không quá xa vời với những cuộc cãi nhau ta nghe thấy

about the so-called grammaticality of pronouns

về cái được gọi là ngữ pháp của đại từ

used to talk about trans and nonbinary people.

để nói về những người chuyển giới và những người phi nhị giới.

One of the most common complaints about the singular they

Một trong những than phiền phổ biến nhất về từ đơn ‘they’

is that if "they" is used to refer to people in the plural,

là nếu ‘they’ được sử dụng để chỉ mọi người trong số nhiều,

it can't also be used to talk about people in the singular,

nó cũng không thể được sử dụng để nói về nhiều người ở trong số ít,

which is exactly what they said about “thou” and “you.”

đó chính xác là những gì họ nói về ‘ngươi’ và ‘bạn’.

But as we have seen, pronouns have changed.

Nhưng như chúng ta đã thấy, đại từ đã thay đổi.

Our grammar rules do change

Những quy luật ngữ pháp thay đổi

and for a lot of different reasons.

vì nhiều lí do khác nhau.

And we're living through one of these shifts right now.

Và chúng ta đang sống qua một trong số những thay đổi ngay bây giờ.

All living languages will continue to change,

Tất cả những ngôn ngữ sống sẽ tiếp tục thay đổi,

and the Thomas Elwoods of the world

và Thomas Elwoods của thế giới

will eventually have to get with the program

cuối cùng sẽ phải quen với chương trình này

because hundreds of years later,

bởi vì vài trăm năm sau,

it's considered right to use "you" when addressing another person.

nó được coi là đúng khi sử dụng “bạn” để xưng hô với người khác.

Not just allowable, but right.

Không chỉ là được cho phép, mà là đúng.

The second belief about language that people have

Quan niệm thứ hai về ngôn ngữ mà mọi người có

is that dictionaries provide official, unchanging definitions for words.

là từ điển cung cấp định nghĩa chính thống và không thay đổi cho từ vựng.

When you were in school,

Khi bạn còn học ở trường,

did you ever start an essay with a sentence like,

đã bao giờ bạn mở đầu bài luận như thế này

"The dictionary defines history as ..."

“Từ điển định nghĩa lịch sử là...”

Well, if you did, which dictionary were you talking about?

Chà, nếu bạn đã từng, vậy từ điển mà bạn đang nói đến là loại nào?

Was it the Oxford English Dictionary?

Nó là từ điển Tiếng Anh Oxford?

Was it Merriam Webster?

Hay là Merriam Webster?

Was it Urban Dictionary?

Hay là từ điển Urban?

Did you even have a particular dictionary in mind?

Bạn đã từng có một cuốn từ điển cụ thể nào đó ở trong đầu chưa?

Which one of these is “the dictionary?”

Loại nào ở trên là “từ điển” mà bạn nhắc đến?

Dictionaries are often thought of as the authority on language.

Từ điển thường được cho là căn cứ của ngôn ngữ.

But dictionaries, in fact, are changing all the time.

Nhưng thực ra, từ điển, đang thay đổi theo thời gian.

And here's where our minds are really blown.

Và đây là nơi trí óc chúng ta thực sự bị “thổi bay”.

Dictionaries don't provide a single definition for words.

Từ điển không cung cấp một định nghĩa riêng biệt nào cho từ cả.

Dictionaries are living documents

Từ điển là những tài liệu sống

that track how some people are using language.

mà theo dõi cách mọi người sử dụng ngôn ngữ.

Language doesn't originate in dictionaries.

Ngôn ngữ không bắt nguồn từ từ điển.

Language originates with people

Ngôn ngữ bắt nguồn từ con người

and dictionaries are the documents that chronicle that language use.

và từ điển là những tài liệu ghi chép cách sử dụng ngôn ngữ.

Here's one example.

Đây là một ví dụ.

We currently use the word "awful"

Chúng ta đang dùng từ ‘khủng khiếp’

to talk about something that is bad or gross.

để nói về thứ gì đó tồi tệ hoặc gớm guốc.

But before the 19th century, "awful" meant just the opposite.

Nhưng trước thế kỉ 19, ‘khủng khiếp’ có ý nghĩa ngược lại.

People used "awful" to talk about something

Con người dùng từ ‘khủng khiếp’ để nói về thứ gì đó

that was deserving of respect

xứng đáng nhận được sự tôn trọng

or full of awe.

hoặc sự nể phục.

And in the mid-1900s,

Và đến giữa những năm 1900,

"awesome" was the word that took up these positive meanings

‘tuyệt vời’ là từ “kế thừa” ý nghĩa tích cực này

and "awful" switched to the negative one we have today.

và “tồi tệ” chuyển thành từ mang nghĩa tiêu cực như ngày nay.

And dictionaries over time reflected that.

Và từ điển theo thời gian đã phản ánh nó.

This is just one example of how definitions and meanings

Đây chỉ là một ví dụ về cách định nghĩa và ý nghĩa

have changed over time.

thay đổi theo thời gian.

And to keep up with it, how dictionaries are updated all the time.

Và để theo kịp nó, cách từ điển đã cập nhật theo thời gian.

So I hope you're starting to feel a little more comfortable

Vì vậy tôi hy vọng rằng bạn đang dần cảm thấy thoải mái

with the idea of changing language.

với ý nghĩ thay đổi ngôn ngữ.

But of course, I'm not just talking about language in general.

Nhưng đương nhiên, tôi đang không chỉ nói đến ngôn ngữ.

I'm talking about language as it is impactful for trans people.

Tôi đang nói đến ngôn ngữ bởi nó có tính ảnh hưởng tới người chuyển giới

And pronouns are only one part of language,

và đại từ chỉ là một phần của ngôn ngữ,

and they're only one part of language that's important for trans people.

và chúng chỉ là một phần của ngôn ngữ quan trọng đối người chuyển giới.

Also important are the identity terms

Những thuật ngữ nhận dạng cũng rất quan trọng

that trans people use to talk about ourselves,

khi những người chuyển giới dùng để nói về chính mình,

such as trans man, trans woman, nonbinary or gender queer.

như là người đàn ông/ phụ nữ chuyển giới hay phi nhị nguyên giới.

And some of these words have been documented in dictionaries

Và một vài từ trong số đó đã được đưa vào từ điển

for decades now

trong hàng thập kỉ

and others are still being added year after year.

và những từ khác vẫn đang dần được cập nhật.

And that's because dictionaries are working to keep up with us,

Và đó là vì từ điển đang hoạt động để theo kịp với chúng ta,

the people who are using language creatively.

những người đang sử dụng ngôn ngữ một cách sáng tạo.

So at this point, you might be thinking,

Vì vậy, một lần nữa, có thể bạn nghĩ:

"But Archie, it seems like every trans person has a different word

“Nhưng Archie, dường như là mỗi người chuyển giới có một từ khác nhau

they want me to use for them.

họ muốn tôi sử dụng chúng.

There are so many opportunities for me to mess up or to look ignorant

Có nhiều “cơ hội” để tôi “làm loạn” hoặc trông “dốt nát”

or to hurt someone's feelings.

hoặc làm tổn thương cảm xúc của ai đó.

What is something I can memorize

Điều mà tôi có thể nhớ

and reliably employ when talking to the trans people in my life?"

và sử dụng một cách an toàn khi nói với những người chuyển giới là gì?

Well, that brings us to the third belief about language that people have.

Chà, nó đưa chúng ta đến với quan niệm thứ ba về ngôn ngữ.

You can't just make up words.

Bạn không thể chỉ tạo nên từ.

Folks, people do this all the time.

Dân gian, con người làm điều này suốt.

Here's one of my favorite examples.

Đây là một trong những ví dụ yêu thích của tôi.

The "official" term for your mother's mother

Thuật ngữ “chính thức” để chỉ mẹ của mẹ

or your father's mother is grandmother.

hoặc mẹ của bố là bà.

I recently polled my friends

Gần đây tôi đã thăm dò ý kiến ​​bạn bè

and asked them what they call their grandmothers.

và hỏi họ xem họ gọi bà như thế nào.

We don't get frustrated if your friend's grandma goes by Meemaw

Chúng tôi không thất vọng nếu bà của bạn bè được gọi là Meemaw

and yours goes by Gigi.

và của bản là Gigi.

We just make rather short work of it

Chúng ta chỉ cần làm việc ngắn gọn về nó

and memorize it and move on getting to know her.

và ghi nhớ nó và hướng đến việc quen bà ấy.

In fact, we might even celebrate her by gifting her with a sweatshirt

Thực ra, chúng tôi có thể chúc mừng bà bằng cách tặng bà áo len

or an embroidered pillow that celebrates the name she has chosen for herself.

hoặc là một chiếc gối có đan cái tên bà chọn lên đó.

And just like your Nana and your grandma,

Và cũng giống như bà của bạn,

trans people have every right to choose their own identifying language.

người chuyển giới có quyền lựa chọn ngôn ngữ riêng của họ.

The process of determining self-identifying language

Quá trình xác định ngôn ngữ tự nhận dạng

is crucial for trans people.

rất quan trọng đối với người chuyển giới.

In my research,

Trong nghiên cứu của tôi,

many trans people have shared that finding new vocabulary

rất nhiều người chuyển giới chia sẻ rằng việc tìm kiếm từ vựng mới

was an important part of understanding their own identities.

là một phần quan trọng trong việc thấu hiểu chính mình.

As one person I interviewed put it,

Ví như một người mà tôi từng phỏng vấn nói

"Language is one of the most important personal things

“Ngôn ngữ là một trong những thứ cá nhân quan trọng nhất

because using different words to describe myself

bởi vì việc sử dụng những từ ngữ khác nhau để miêu tả bản thân

and then finding something that feels good, feels right,

và tìm kiếm thứ gì đó có vẻ tốt, có vẻ đúng, có vẻ ổn,

is a very introspective and important process.

là một quá trình vô cùng quan trọng và nội tâm.

With that process you can piece together,

Với quá trình này bạn có thể kết nối với nhau,

with the language that you find out works best for you,

với ngôn ngữ mà bạn nghĩ rằng nó phù hợp nhất với bạn,

who am I?"

tôi là ai?”

Sometimes the words that feel good are already out there.

Đôi khi những từ trông có vẻ tốt đã có sẵn ở ngoài kia.

For me, the words trans and nonbinary just feel right.

Đối với tôi, nhưng từ như chuyển giới và phi nhị nguyên giới có vẻ ổn.

But sometimes the common lexicon doesn’t yet hold

Nhưng đôi khi, những từ vựng thông thường

the words that a person needs to feel properly understood.

không phải là những từ một người cần để cảm thấy hoàn toàn thấu hiểu.

And it's necessary and exciting to get to create and redefine words

Và nó rất cần thiết và thú vị khi sáng tạo và định nghĩa lại các từ

that better reflect our experience of gender.

có thể phản ánh giới tính của chúng ta tốt hơn.

So this is a very long answer, but, yes,

Đây là một câu trả lời rất dài, nhưng, đúng vậy,

I'm absolutely going to give you a magic word,

tôi sẽ cho bạn một từ kì diệu,

something really easy you can memorize.

một từ rất dễ để ghi nhớ.

And I want you to think of this word

Và tôi muốn bạn nghĩ về từ này

as the biggest piece of advice I could give you

như là lời khuyên lớn nhất mà tôi cho bạn

if you don't know what words to use for the trans people in your life.

nếu bạn không biết nên sử dụng từ nào cho người chuyển giới trong cuộc sống.

Ask.

Hãy hỏi.

I might be a linguist and a trans person

Tôi vừa là một nhà ngôn ngữ học vừa là một người chuyển giới

and a linguist who works with trans people,

và một nhà ngôn ngữ học làm việc với người chuyển giới,

but I'm no substitute for the actual trans people in your life

nhưng tôi không thay thế cho người chuyển giới trong cuộc sống của bạn

when it comes to what words to use for them.

khi nói đến những từ mà bạn gọi họ.

And you're more likely to hurt someone's feelings by not asking

Và bạn có nhiều khả năng làm tổn thương cảm xúc người khác bằng cách không hỏi

or assuming

hoặc tự suy đoán

than you are by asking.

hơn là bằng cách hỏi.

And the words that a person uses might change.

Và những từ mà một người sử dụng có thể thay đổi.

So just commit to asking and learning.

Vì vậy, chỉ cần cam kết sẽ hỏi và học.

Language is a powerful tool

Ngôn ngữ là một dụng cụ quyền lực

for explaining and claiming our own identities

để giải thích và khẳng định danh tính của bản thân

and for building relationships that affirm and support us.

và để xây dựng các mối quan hệ vững chắc và hỗ trợ chúng ta.

But language is just that, a tool.

Nhưng ngôn ngữ chỉ là như vậy.

Language works for us,

Ngôn ngữ phù hợp với chúng ta,

not the other way around.

chứ không phải ngược lại.

All of us, transgender and cisgender

Tất cả chúng ta, những người chuyển giới và những người hợp giới

can use language to understand ourselves

có thể sử dụng ngôn ngữ để thấu hiểu bản thân

and to respect those around us.

và để tôn trọng những người xung quanh ta.

We're not bound by what words have meant before,

Chúng ta không bị ràng buộc bởi ý nghĩa của từ ngữ trước đây,

what order they might have come in

chúng phải theo thứ tự như thế nào

or what rules we have been taught.

hay là ta được dạy những luật lệ nào.

We can consider the beliefs that we might have had

Chúng ta có thể cân nhắc những quan niệm mà chúng ta có thể có

about how language works

về cách ngôn ngữ hoạt động

and recognize that language will continue to change.

và nhận biết rằng ngôn ngữ sẽ tiếp tục thay đổi.

And we can creatively use language

Và chúng ta có thể sử dụng ngôn ngữ một cách sáng tạo

to build the identities and relationships that bring us joy.

để xây dựng danh tính và mối quan hệ mà mang đến cho chúng ta niềm vui.

And that's not just allowable.

Và nó không chỉ là điều được cho phép,

It's right.

mà nó còn là điều đúng.

Believe me.

Hãy tin tôi.