Kasiva Mutua: How I use the drum to tell my story | TED

Translator: Linh Lê Reviewer: Hoang Long Vo

"Nghe này,

"Listen.

Do you hear that?"

Cháu có nghe thấy không?"

my grandmother asked me.

Bà tôi hỏi.

"Nghe này.

"Listen.

Listen to what the beetle is saying."

Nghe xem bọ cánh cứng đang muốn nói gì."

I would spend hours and hours listening to the little beetle

Tôi sẽ dành hàng giờ nghe tiếng chú bọ cánh cứng nhỏ

rolling a huge ball of dung,

cuộn một cục phân thật lớn, và trong lúc đó,

and while at it,

I heard a variety of environmental sounds.

tôi đã nghe thấy rất nhiều âm thanh thiên nhiên.

With the keenest of ears, I would hear family chatter,

Với đôi tai thính, tôi nghe tiếng gia đình trò chuyện,

laughter,

cười đùa,

the wind howling

tiếng gió hú và cả tiếng dế kêu.

and even crickets chirping.

All these sounds crisscrossed into each other,

Các âm thanh này hòa trộn với nhau,

and I would hear rhythm in between.

và tôi nghe thấy nhịp điệu lưng chừng.

Then I would beat my plate with a spoon and my chest with my tiny hands

Sau đó, tôi dùng thìa gõ nhịp vào đĩa và dùng đôi tay bé nhỏ gõ vào ngực

trying to recreate what I was hearing.

cố gắng tái tạo những gì mình nghe thấy.

I have been beating the same plates,

Tôi đã đập vào cùng chiếc đĩa,

shakers, drums, pans and so much more ever since

máy xay, trống, chảo và nhiều thứ nữa suốt từ lúc đó

to become a professional drummer

để trở thành một tay trống và bộ gõ chuyên nghiệp

and percussionist.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

As I grew up, subconsciously,

Khi lớn lên, một cách vô thức,

I felt a strong urge to hide my newfound hobby.

tôi cảm thấy cần phải giấu sở thích mới được phát hiện của mình.

Even without it being said out loud,

Không cần nói ra,

I knew that somehow it was wrong to do what I was doing.

tôi biết dù thế nào tôi vẫn đang làm một điều sai trái.

Trong hầu hết các buổi kỷ niệm,

In most of the ceremonies,

I noticed that most of the women and girls were not in sight,

tôi nhận thấy hầu hết phái nữ không vô hình

but when they were,

cho đến khi họ mặc váy

I noticed that they would wear their dancing skirts

and shake their waists off,

nhảy nhót và lắc eo,

singing, clapping, ululating,

hát, vỗ tay, giậm chân,

while the men filled up the rhythm section.

trong khi cánh đàn ông đảm đương phần nhịp điệu.

A few years later, I came to understand

Vài năm sau, tôi mới hiểu ra

what tradition and culture meant,

ý nghĩa của truyền thống và văn hóa,

and what was considered taboo

và điều gì thì bị coi là cấm kỵ, điều gì không.

or otherwise.

Trong phần lớn văn hóa Châu Phi,

In the majority of African cultures,

women have been forbidden to play drums and percussion

phụ nữ bị cấm chơi trống và bộ gõ suốt một thời gian dài.

for a very long time.

I believe this taboo stems from the psychological and traditional belief

Tôi nghĩ điều này bắt nguồn từ niềm tin tâm linh và truyền thống

that the woman is an inferior being.

rằng phụ nữ là phái thấp kém hơn.

I grew up hearing that the place of the woman is in the kitchen

Tôi lớn lên với hiểu biết rằng bếp hoặc "một căn phòng khác

or in the other room.

mới là nơi dành cho phụ nữ

Hừm?

Mhm?

(Laughter)

(Tiếng cười)

Phụ nữ đã bị tẩy não và dẫn dắt quá lâu

Women had been brainwashed and led on for so long

until we had fallen victim and actually started believing in this ourselves.

cho tới khi trở thành nạn nhân và thực sự bắt đầu tin vào điều này.

This, coupled with the lack of interest to educate women,

Điều này, cùng với việc thiếu quan tâm tới giáo dục cho phụ nữ,

played a major, major role

đã có ảnh hưởng quan trọng trong việc khắc ghi vào tâm trí chúng ta.

in etching this into our minds.

Tiếng trống khơi gợi cảm xúc và chuyển động.

The sounds of the drum provoke emotion and movement.

Essentially, the drum is a very sensual instrument.

Trống là một nhạc cụ gợi cảm cần thiết.

Once at a festival, a man asked me

Ở một lễ hội, một người đàn ông hỏi tôi

how I dared put a drum in between my legs.

sao tôi dám để trống giữa đôi chân mình,

I have been considered loose and dirty for playing an instrument.

tôi đã bị coi là dơ dáy và không phù hợp để chơi một loại nhạc cụ.

I have repeatedly been questioned

Tôi đã liên tục bị hỏi

tại sao chọn chơi trống

why I would choose to play drums

instead of practicing journalism,

thay vì thực tập nghề báo,

which I studied for my undergraduate,

nghề mà tôi vẫn chưa học xong, nhưng được coi là "tử tế hơn".

which has been termed "more decent."

Hình ảnh một người phụ nữ chơi trống làm cô ấy trở nên yếu ớt,

The sight of a woman playing drums enfeebles her,

makes her less feminine,

kém nữ tính,

kém quyến rũ,

less desirable,

but all this optimally puts her on a lower social stand.

nhưng tất cả những điều này, hơn hết, đẩy cô ấy vào vị thế thấp kém hơn.

Đánh trống là một đại diện mạnh mẽ cho di sản Châu Phi,

Drumming has essentially represented the strong African heritage,

and its importance can be seen

và nó thật sự quan trọng ở nhiều khía cạnh truyền thống.

in the many aspects of the African tradition.

Many communities encompass drumming in their day-to-day activities,

Nhiều cộng đồng xem đánh trống là hoạt động thường ngày,

and still do up to date,

và duy trì cho đến ngày hôm nay,

from childbirths to initiation ceremonies,

từ sinh để cho đến lễ nhập tục,

welcoming ceremonies,

nghi lễ chào đón,

marriages and even burials.

hôn nhân và cả chôn cất.

Dù vậy, tiếng trống này

However, this same drum

đang biến mất rất nhanh trên sân khấu âm nhạc,

is disappearing very fast from the music scene,

and the traditional genre is losing its popularity

và loại hình truyền thống đang mất dần sự phổ biến

very quickly amongst the people.

một cách nhanh chóng trong cộng đồng.

Inspired by the need to preserve this culture,

Cảm thấy cần phải bảo tồn văn hóa này,

I am teaching the significance and the importance of the drum

tôi quyết định giảng dạy sự cần thiết và quan trọng của trống

to young boys, women and girls.

cho các bé trai, phụ nữ và bé gái.

In my journey as a percussion teacher,

Trên hành trình thành cô giáo bộ gõ,

I have realized that very many women

tôi nhận ra rằng rất nhiều phụ nữ thực sự muốn chơi trống,

actually want to play the drum,

but at the same time,

nhưng lại sợ

they fear it.

Một số sợ cách mà cộng đồng nhìn nhận về họ.

Some fear how society will perceive them.

Others fear the physical pain that comes with playing.

Những người khác sợ nỗi đau thể chất đi cùng với việc chơi trống,

Oh yes, it's not that easy.

Ồ vâng, nó không dễ vậy đâu.

Some, because their spouses don't approve of them,

Một số, bởi bạn đời của họ không ủng hộ,

and others generally fear the responsibility

và những người khác sợ trách nhiệm mang nặng di sản văn hóa.

of being a bearer of culture.

Tôi tin, hoặc nghĩ rằng tất cả nỗi sợ này

I believe, or I think that all these fears

are etched in the collective feminine cautiousness

được khắc ghi vào tiềm thức có chọn lọc của phái nữ

because when we learn of the atrocities that have happened to women,

bởi khi ta biết đến sự bạo tàn, đã xảy ra với phụ nữ,

continentally especially,

đặc biệt ở lục địa này,

it serves as a constant reminder

nó trở thành lời nhắc nhở liên hồi

that one step out of our designated place

rằng một bước ra khỏi vùng được chỉ định

may end up in very serious consequences.

có thể dẫn tới hậu quả nghiêm trọng.

Vâng, tôi dùng trống để kể chuyện của mình và của dân tộc tôi.

Well, I use my drum to tell my story and my people's stories.

My roots shaped me and my culture is here to stay with me.

Nguồn cội tạo nên tôi và văn hóa luôn ở bên tôi

Women can be custodians of culture, too.

Phụ nữ cũng có thể trở thành người bảo tồn văn hóa.

We are born to bring forth life,

Chúng ta được sinh ra để tạo ra sự sống, để nuôi dưỡng nó.

to nurture it.

Chúng ta chắc chắn có thể bảo tồn truyền thống một cách cực kỳ xuất sắc.

We can definitely preserve our traditions very, very excellently.

Trống của tôi và tôi,

My drum and I,

we are here to stay.

sẽ luôn cùng tồn tại.

(Applause)

(tiếng vỗ tay)

We are definitely here to stay.

Chúng tôi chắc chắn sẽ cùng tồn tại.

If women have led countries,

Nếu phụ nữ đã có thể lãnh đạo một đất nước,

women have gone to space,

phụ nữ đã ra ngoài vũ trụ,

women have won Grammys,

phụ nữ đã thắng giải Grammy,

then the same, same women can play the drum

thì phụ nữ cũng có thể chơi trống

and play it -- to a five-star rating?

và chơi nó - ở mức năm sao?

No, to a million-star rating.

Không, phải là cả một triệu sao.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

(Tiếng chuôm chùm)

(Chiming)

(Metallic drumming)

(Tiếng trống kim loại)

(Tiếng chuông chùm)

(Chiming)

(Rattling)

(Tiếng gậy lắc)

(Drumming)

(Tiếng trống)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)