What If a Simple Blood Test Could Detect Cancer? | Hani Goodarzi | TED

Translator: Nguyen Hue Reviewer: An Bình Nguyễn

Catching cancer at its earliest stages,

Việc phát hiện ung thư ở những giai đoạn đầu,

when it's most treatable, can save countless lives.

khi căn bệnh này dễ điều trị nhất, có thể cứu sống vô số người.

But the million-dollar question is:

Nhưng câu hỏi then chốt là:

in an otherwise healthy body made up of trillions of cells,

trong một cơ thể khỏe mạnh được tạo thành từ hàng nghìn tỷ tế bào,

how can we zero in on a small group of rogue cancer cells?

làm thế nào để tập trung xử lý một nhóm nhỏ tế bào ung thư bất thường?

The answer, I think,

Theo tôi, câu trả lời

may be rooted in something that, thanks to the pandemic,

có thể bắt nguồn từ một thứ mà nhờ đại dịch,

we have all come to know quite well, and that is RNA.

tất cả chúng ta đã biết khá rõ, đó là RNA.

I think these days, everyone has a basic understanding of how RNA works.

Tôi nghĩ rằng ngày nay, ai cũng có hiểu biết cơ bản về cách RNA hoạt động.

Again, thanks to the COVID vaccines.

Xin nhắc lại là nhờ vắc-xin COVID.

But basically, RNA is transcribed from DNA in the cell,

Nhưng về cơ bản, RNA được phiên mã từ DNA trong tế bào,

and messenger RNA specifically serves as a template for protein synthesis.

trong đó RNA thông tin có vai trò đặc biệt như một mẫu tổng hợp protein.

So usually the more mRNA you have in the cell,

Vì vậy, thường thì càng có nhiều mRNA trong tế bào,

the more protein you get.

bạn càng nhận được nhiều protein.

But our discovery is a little bit different.

Nhưng phát hiện của chúng tôi hơi khác.

We have found a new class of RNAs

Chúng tôi tìm thấy một loại RNA mới

that have changed how we think about cancer detection.

đã thay đổi suy nghĩ của mình về cách phát hiện ung thư.

These are relatively small RNAs,

Đây là những RNA tương đối nhỏ

and they don't actually code for any protein.

và không thực sự mã hóa cho bất kỳ protein nào.

So they're non-coding.

Đó là RNA không mã hóa.

And since we found them, we got to name them.

Do tìm ra loại RNA này nên chúng tôi phải đặt tên cho nó.

And we have called them orphan non-coding RNAs

Và chúng tôi đã gọi đó là RNA không mã hóa chưa xác định

or oncRNAs for short.

hay viết tắt là oncRNA.

These oncRNAs have not only changed

Không chỉ thay đổi và tái định hình

and transformed our approach to cancer detection

cách tiếp cận của chúng ta với việc phát hiện ung thư

from blood non-invasively,

bằng máu mà không xâm lấn, những oncRNA này

but they've also helped open a window into the tumor itself for us.

còn giúp mở ra cánh cửa để chúng ta tìm hiểu chính khối u.

So leveraging these RNAs,

Nhờ tận dụng những RNA này,

we are not only detecting cancer earlier,

chúng ta có thể phát hiện ung thư sớm hơn,

we are actually peering into its biology.

cũng như đào sâu vào cơ chế sinh học của căn bệnh này.

So with that short introduction, let me break down the science for you.

Sau phần giới thiệu ngắn vừa rồi, tôi sẽ phân tích về mặt khoa học.

Bạn biết đấy, mọi tế bào trong cơ thể chúng ta

As you may know, every cell in our body shares the same genetic code

as every other cell.

đều có cùng mã di truyền.

It's as if our cells have access to the same pantry,

Như thể các tế bào có khả năng tiếp cận cùng một kho thực phẩm,

but then they use different recipes

nhưng rồi sử dụng những công thức khác nhau

to mix the same ingredients into different dishes.

để chế biến nguyên liệu chung thành các món không giống nhau.

It's actually the diversity in genomic recipes

Chính sự đa dạng về công thức gen

that gives us the more than 200 cell types we have in our bodies,

mang lại cho chúng ta hơn 200 loại tế bào trong cơ thể,

each with their own distinct role and function,

mỗi loại có vai trò và chức năng riêng biệt,

like skin cells, for example, or neurons.

ví dụ: tế bào da hoặc tế bào thần kinh.

And as you can imagine,

Như bạn có thể hình dung,

there is a complex machinery in place in the cell that governs this process

một bộ máy phức tạp trong tế bào sẽ chi phối quá trình này

and tells the cell for each of its 20,000 genes

và cho tế bào biết là cần biểu hiện bao nhiêu

how much of them it needs to express

trong số 20.000 gen trên mỗi tế bào

to be a healthy, well-functioning cell.

để trở thành một tế bào khỏe mạnh, hoạt động tốt.

Now, cancer cells, being the resourceful survivalists that they are,

Các tế bào ung thư là những kẻ sinh tồn khôn khéo

they actually hijack components of this machinery to their advantage.

khi chiếm đoạt các thành phần của bộ máy này để trục lợi.

And they do this to increase the expression of genes

Chúng làm vậy để tăng tỷ lệ biểu hiện

that will help the tumor grow and spread throughout the body,

của các gen giúp khối u phát triển và lan ra khắp cơ thể

or silence or down-regulate genes whose job is to keep cancer in check.

hoặc dập tắt hay kìm hãm các gen có nhiệm vụ kiểm soát ung thư.

Another way of putting this

Nói cách khác,

is that cancer cells are basically hacking that original genomic recipe

các tế bào ung thư về cơ bản đang can thiệp vào công thức gen ban đầu

that I told you about.

mà tôi đã trình bày.

Now a few years ago, we made an interesting discovery

Vài năm trước, chúng tôi phát hiện một thông tin thú vị

that is actually a consequence of this genomic reprogramming

rằng thực chất, hậu quả của quy trình tái thiết bộ gen như vậy

that happens in cancer cells, is actually a hallmark of cancer.

xảy ra trong các tế bào ung thư là một dấu hiệu đặc trưng của ung thư.

Basically, parts of the genome that is normally silent

Về cơ bản, những phần bộ gen mà thông thường không được biểu hiện

and inactive in healthy cells

và không hoạt động trong các tế bào khỏe mạnh

becomes activated in cancer.

sẽ được kích hoạt trong ung thư.

And a direct consequence of this activation

Hậu quả trực tiếp của sự kích hoạt này

is the birth of a new kind of RNA.

là một loại RNA mới ra đời.

That we only see these RNAs in cancer,

Do đó, chúng ta chỉ thấy những RNA này trong ung thư,

but not really in healthy cells.

chứ không phải trong các tế bào khỏe mạnh.

Now over the past few years,

Vài năm qua,

we have spent a lot of time basically mapping these cancer-emergent RNAs

chúng tôi đã dành nhiều thời gian lập bản đồ các RNA gây ung thư này

across human cancers.

trên những ca ung thư ở người.

And as I told you earlier,

Như phần chia sẻ trước đó,

we have come to name them oncRNAs.

chúng tôi đã đặt tên chúng là oncRNA.

Now, what is even more interesting

Điều thú vị hơn nữa là oncRNA

is that which oncRNAs I see in a given sample is not random.

mà tôi thấy trong một mẫu cụ thể không hề ngẫu nhiên.

It's actually tied back to the type or subtype of cancer

Thật ra, nó có mối liên hệ với loại hoặc tiểu loại ung thư

that I'm looking at.

mà tôi đang xem xét.

So collectively, oncRNAs actually provide a digital molecular barcode

Nói chung, oncRNA cung cấp một mã vạch phân tử kỹ thuật số

that captures cancer cell identity.

giúp nhận dạng tế bào ung thư.

And it's actually unique to the type or subtype of cancer.

Đây là mã đặc trưng cho từng loại hoặc tiểu loại ung thư.

But how are these molecular barcodes actually useful?

Nhưng những mã vạch phân tử này hữu ích như thế nào?

So it turns out oncRNAs are not actually confined to cancer cells.

Hóa ra, oncRNA không chỉ có trong các tế bào ung thư.

Some of them are nicely packaged and released into the blood.

Một số oncRNA được đóng gói kỹ và đi vào mạch máu.

And this is something that healthy cells do as well with other small RNAs.

Các tế bào khỏe mạnh cũng làm vậy với những RNA nhỏ khác.

Qua phần giới thiệu này, mong rằng bạn hiểu tôi muốn nói đến điều gì.

And with all of this introduction, I hope you know where I'm going with this.

Basically, if oncRNAs are only expressed in cancer cells,

Về cơ bản, nếu oncRNA chỉ được biểu hiện trong các tế bào ung thư

and some of them do in fact find their way into the bloodstream,

và một số oncRNA thực sự tìm cách đi vào mạch máu,

doesn't it mean that we should be able to detect them

thì phải chăng chúng ta có thể phát hiện oncRNA

in blood samples from cancer patients?

trong mẫu máu của bệnh nhân ung thư?

The answer, turns out, is yes, but with an asterisk.

Quả thực là như vậy, nhưng với một điều kiện.

So the oncRNAs that we detect in blood samples from patients

Các oncRNA mà chúng ta phát hiện trong mẫu máu của bệnh nhân

actually form a partial barcode.

tạo thành mã vạch một phần.

And it's only a partial barcode

Đó chỉ là mã vạch một phần

because only a subset of oncRNAs

vì chỉ một tập hợp con oncRNA

are actually secreted from cancer cells into the blood.

di chuyển từ các tế bào ung thư vào mạch máu.

And even a smaller subset can be reliably detected

Ngay cả một tập hợp nhỏ hơn cũng có thể được nhận diện chính xác

in a small volume of blood.

trong một lượng máu nhỏ.

However, thanks to the magic of machine learning and AI,

Tuy nhiên, nhờ sự kỳ diệu của công nghệ máy học và AI,

we can actually use this partial information

chúng ta có thể dùng thông tin một phần này

to reconstruct the original barcode that resides in the tumor.

để tái tạo mã vạch ban đầu trong khối u,

And we can match that deconstruction

cũng như kết hợp quy trình giải cấu trúc đó

against our catalog of oncRNA barcodes across cancers

với danh mục mã vạch oncRNA trên các ca ung thư

to not only --

để không chỉ

to not only detect the presence of the disease,

phát hiện xem có ung thư hay không

but also identify its type or subtype.

mà còn xác định được loại hoặc tiểu loại ung thư.

And actually, as we grow,

Khi chúng ta phát triển,

fundamentally increase the number of these oncRNA catalogs that we have built,

số lượng các danh mục oncRNA mà chúng ta xây dựng tăng,

we can go deeper and deeper into the biology of the disease as well.

chúng ta cũng có thể đào sâu vào cơ chế sinh học của căn bệnh này.

Now, with help from our clinical collaborators at UCSF,

Với sự trợ giúp của các cộng tác viên lâm sàng tại UCSF,

we have come a step closer to actually bringing this platform to the clinic.

chúng tôi đã tiến thêm một bước đến việc mang nền tảng này đến phòng khám.

In a preliminary study across 200 breast cancer patients,

Trong một nghiên cứu sơ bộ trên 200 bệnh nhân ung thư vú,

we have actually shown that we can use oncRNAs

chúng tôi đã cho thấy rằng có thể sử dụng oncRNA

to detect residual disease in patients

để phát hiện bệnh tồn lưu

after they have received treatment,

sau khi bệnh nhân được điều trị

and knowing which patients have remaining disease,

và nắm được bệnh nhân nào còn di chứng,

tells clinicians who needs additional treatment or monitoring

cho các bác sĩ lâm sàng biết ai cần điều trị hoặc theo dõi thêm

after the surgery.

hậu phẫu.

And this way, patients receive more treatment

Theo đó,

chỉ khi cần thiết thì bệnh nhân mới được điều trị thêm.

only when it's needed.

I truly believe that the next decade is the decade of cancer screening.

Tôi tin rằng thập kỷ tiếp theo là thời kỳ tầm soát ung thư.

And as you can imagine, blood detection of cancers

Như bạn có thể hình dung, phát hiện ung thư bằng máu

is a major frontier in that war.

là một ranh giới quan trọng trong cuộc chiến đó.

And I hope to have convinced you today that leveraging powerful AI

Hy vọng hôm nay tôi đã thuyết phục được bạn rằng khi tận dụng sức mạnh AI

built on top of molecular barcodes of oncRNAs,

được xây dựng dựa trên các mã vạch phân tử của oncRNA,

we can envision a future that’s precise and sensitive,

chúng ta có thể hình dung đến một tương lai chính xác và nhạy bén,

but more importantly,

nhưng quan trọng hơn là rất dễ tiếp cận.

very accessible.

Blood detection of cancers is not just the hope,

Phát hiện ung thư bằng máu không chỉ là hy vọng

but it's actually a reality.

mà còn là hiện thực.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)