Why you should love gross science | Anna Rothschild

64,041 views ・ 2018-07-12

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

00:00
Did you know that one of the first fertility drugs
0
786
4142
Translator: Nguyen Hue Reviewer: Anne Cordelia
00:04
was made from the pee of Catholic nuns,
1
4952
4357
Bạn có biết cái đó không thuốc sinh sản đầu tiên
được làm từ nước tiểu của các nữ tu Công giáo,
00:09
and that even the Pope got involved?
2
9333
2270
00:12
So, this is totally true.
3
12429
1532
và thậm chí cả Giáo hoàng cũng tham gia?
00:13
Back in the 1950s, scientists knew that when women enter menopause,
4
13985
5918
Vì vậy, điều này là hoàn toàn là thật.
Trở lại những năm 1950, các nhà khoa học biết khi phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh,
00:19
they start releasing high levels of fertility hormones in their urine.
5
19927
4523
họ bắt đầu phát hành mức cao hormone sinh sản trong nước tiểu của họ.
00:24
But there was this doctor named Bruno Lunenfeld,
6
24474
2616
00:27
who wondered if he could actually isolate those hormones from the urine
7
27114
4200
Nhưng có bác sĩ này tên là Bruno Lunenfeld,
người tự hỏi liệu anh ta thực sự có thể tách những hormone đó ra khỏi nước tiểu
00:31
and use it to help women who are having trouble getting pregnant.
8
31338
3564
00:34
Obviously, the problem with this was that in order to test this idea,
9
34926
3643
và sử dụng nó để giúp phụ nữ đang gặp khó khăn khi mang thai.
00:38
he needed a lot of pee from older women.
10
38593
4598
Rõ ràng, vấn đề với điều này đó là để thử nghiệm ý tưởng này,
ông cần rất nhiều nước tiểu từ những phụ nữ lớn tuổi.
00:43
And that is not an easy thing to find.
11
43215
2154
00:45
So he and his colleagues got special permission from the Pope
12
45950
5421
Và đó không phải là một điều dễ dàng để tìm thấy.
Vì vậy ông và đồng nghiệp của mình được sự cho phép đặc biệt của Đức Giáo Hoàng
00:51
to collect gallons and gallons of urine
13
51395
3920
để thu thập gallon và gallon nước tiểu
00:55
from hundreds of older Catholic nuns.
14
55339
3241
từ hàng trăm nữ tu Công giáo lớn tuổi.
00:59
And in doing so,
15
59228
1825
01:01
he actually isolated hormones
16
61077
1997
Và làm như vậy,
01:03
that are still used to help women get pregnant today,
17
63098
3061
ông thực sự đã chiết suất hormone
01:06
though now, they can be synthesized in a lab,
18
66183
2820
vẫn được sử dụng để giúp đỡ phụ nữ mang thai ngay hôm nay,
01:09
and gallons of pee aren't necessary.
19
69027
3051
mặc dù bây giờ, chúng có thể được tổng hợp trong phòng thí nghiệm,
01:12
So why am I standing up here,
20
72943
1713
và hàng lít nước tiểu là không cần thiết.
01:14
telling this wonderfully intellectual audience about nun pee?
21
74680
5945
Vậy tại sao tôi lại đứng ở đây,
kể điều này thật tuyệt vời khán giả trí thức về ni cô tiểu?
01:21
Well, I'm a science journalist and multimedia producer,
22
81053
3379
01:24
who has always been fascinated by gross stuff.
23
84456
3836
À, tôi là nhà báo khoa học và nhà sản xuất đa phương tiện,
người đã luôn luôn bị mê hoặc bởi những thứ thô thiển.
01:29
So fascinated, in fact, that I started a weekly YouTube series
24
89059
4040
Thật sự rất mê hoặc, tôi đã bắt đầu chuỗi video hàng tuần trên YouTube
01:33
called "Gross Science,"
25
93123
1803
01:34
all about the slimy, smelly, creepy underbelly
26
94950
4111
được gọi là "Khoa học tổng thể,"
tất cả về sự nhầy nhụa, hôi hám, bụng đáng sợ
01:39
of nature, medicine and technology.
27
99085
2523
01:42
Now, I think most of us would agree
28
102482
1706
thiên nhiên, y học và công nghệ.
01:44
that there's something a little gross about pee.
29
104212
2848
Bây giờ, tôi nghĩ hầu hết chúng ta sẽ đồng ý
01:47
You know, it's something that we don't really like to talk about,
30
107084
3081
rằng có cái gì đó một chút thô thiển về việc đi tiểu.
01:50
and we keep the act of doing it very private.
31
110189
3396
Bạn biết đấy, có điều gì đó mà ta không thực sự muốn nói đến,
01:53
But when Lunenfeld peered into the world of pee,
32
113609
3516
và chúng ta tiếp tục hành động làm việc đó rất riêng tư.
01:57
he discovered something deeply helpful to humanity.
33
117149
3555
Nhưng khi Lunenfeld nhìn vào thế giới của nước tiểu,
02:00
And after a year and a half of making my show,
34
120728
4040
ông đã phát hiện ra điều gì đó giúp ích sâu sắc cho nhân loại.
02:04
I can tell you that very often when we explore the gross side of life,
35
124792
4554
Và sau một năm rưỡi về việc thực hiện chương trình của tôi,
Tôi có thể nói với bạn rất thường xuyên khi ta khám phá mặt thô của cuộc sống,
02:09
we find insights that we never would have thought we'd find,
36
129370
3146
02:12
and we even often reveal beauty that we didn't think was there.
37
132540
3754
ta thấy những hiểu biết sâu sắc mà không bao giờ có thể nghĩ ta sẽ tìm thấy,
02:16
I think it's important for us to talk about gross things for a few reasons.
38
136720
4378
và ta thậm chí còn thường xuyên bộc lộ vẻ đẹp mà ta không nghĩ là có ở đó.
Tôi nghĩ điều quan trọng là ta phải nói về những điều thô thiển vì một vài lý do.
02:21
So, first of all, talking about gross stuff
39
141122
2723
02:23
is a great tool for education,
40
143869
2674
Vì vậy, trước hết, nói về những thứ thô thiển
02:26
and it's an excellent way to preserve curiosity.
41
146567
3325
là một công cụ tuyệt vời cho giáo dục,
02:30
To explain what I mean,
42
150474
1165
và đó là một cách tuyệt vời để duy trì sự tò mò.
02:31
why don't I tell you a little bit about what I was like as a child?
43
151663
3974
Để giải thích điều tôi muốn nói,
tại sao tôi không kể cho bạn nghe một chút về việc tôi đã như thế nào khi còn nhỏ?
02:36
So, I was what you might call a gross kid.
44
156129
4261
Vì vậy, tôi là thứ mà bạn có thể gọi là một đứa trẻ thô lỗ.
02:41
In fact, my love of science itself
45
161116
2977
02:44
began when my parents bought me a slime chemistry set
46
164117
3849
Thực ra, tình yêu khoa học của tôi
02:47
and was then only enhanced
47
167990
2587
bắt đầu khi bố mẹ tôi mua tôi một bộ hóa học chất nhờn
02:50
by doing gross experiments in my sixth-grade biology class.
48
170601
3365
và sau đó chỉ được tăng cường
02:53
We did things like, we swabbed surfaces around our classroom
49
173990
4532
bằng cách làm thí nghiệm tổng quát trong lớp sinh học lớp sáu của tôi.
Chúng tôi đã làm những việc như, lau chùi bề mặt xung quanh lớp học của chúng tôi
02:58
and cultured the bacteria we'd collected,
50
178546
2483
03:01
and we dissected owl pellets,
51
181053
2159
và nuôi cấy vi khuẩn chúng tôi thu thập được,
03:03
which are these balls of material that are undigested that owls barf up,
52
183236
5365
và chúng tôi mổ xẻ những viên cú,
những quả bóng vật liệu này, những thứ không tiêu hóa được khiến cú ói mửa,
03:08
and it's really kind of gross and awesome and cool.
53
188625
2787
03:12
Now, the fact that I was obsessed with gross stuff as a kid
54
192204
2779
và nó thực sự khá thô thiển và tuyệt vời và mát mẻ.
Bây giờ, sự thật là tôi bị ám ảnh với những thứ thô thiển khi còn bé
03:15
is not so revolutionary.
55
195007
1396
03:16
You know, lots of kids are really into gross things,
56
196427
2785
không mang tính cách mạng đến thế.
03:19
like playing in dirt or collecting beetles or eating their boogers.
57
199236
5575
Bạn biết đấy, rất nhiều trẻ em thực sự quan tâm đến những thứ thô thiển,
thích nghịch đất hay bắt bọ hoặc ăn boogers của họ.
03:24
And why is that?
58
204835
1896
03:26
I think really little kids are like little explorers.
59
206755
3897
Và tại sao vậy?
03:30
They just want to experience as much as they can
60
210676
3139
Tôi nghĩ thực sự là những đứa trẻ nhỏ giống như những nhà thám hiểm nhỏ.
03:33
and don't have any idea about the relative acceptability
61
213839
3143
Chúng chỉ muốn trải nghiệm nhiều nhất có thể
03:37
of touching a ladybug versus a stinkbug.
62
217006
3897
và không có ý tưởng nào về khả năng chấp nhận tương đối
03:40
They just want to understand how everything works
63
220927
2555
chạm vào một con bọ rùa và một con bọ hôi.
03:43
and experience as much of life as they can.
64
223506
2404
Họ chỉ muốn hiểu mọi thứ hoạt động như thế nào
03:45
And that is pure curiosity.
65
225934
2300
và trải nghiệm thật nhiều cuộc sống như họ có thể.
03:48
But then adults step in,
66
228973
1256
Và đó là sự tò mò thuần túy.
03:50
and we tell kids not to pick their noses and not to touch the slugs or toads
67
230253
5131
Nhưng rồi người lớn bước vào,
và chúng ta bảo bọn trẻ đừng ngoáy mũi và không được chạm vào sên hay cóc
03:55
or whatever else they find in the backyard,
68
235408
2272
03:57
because those things are gross.
69
237704
1492
hoặc bất cứ điều gì khác họ tìm thấy ở sân sau,
03:59
And we do that in part to keep kids safe, right?
70
239641
2738
bởi vì những thứ đó thật thô thiển.
04:02
Like, maybe picking your nose spreads germs
71
242403
3150
Và ta làm điều đó một phần để giữ an toàn cho trẻ em?
04:05
and maybe touching that toad will give you warts,
72
245577
3405
Giống như, có thể là ngoái mũi của bạn lây lan vi trùng
04:09
even though I don't actually think that's true.
73
249006
2238
và có thể chạm vào con cóc đó sẽ khiến bạn bị mụn cóc,
04:11
You should feel free to touch as many toads as you want.
74
251268
2642
mặc dù tôi không thực sự nghĩ rằng đó là sự thật.
04:15
So at a certain point, when kids get a little bit older,
75
255109
3722
Bạn nên thoải mái chạm vào bao nhiêu cóc tùy thích.
04:18
there's this way that engaging with gross stuff
76
258855
2359
Vì vậy tại một thời điểm nhất định, khi trẻ lớn hơn một chút,
04:21
isn't just about curiosity,
77
261238
1736
04:22
it's also about, sort of, finding out where the limits are,
78
262998
2920
có cách này việc tham gia vào những thứ thô thiển
không chỉ là về sự tò mò,
04:25
pushing the boundaries of what's OK.
79
265942
2143
nó cũng nói về, đại loại là, tìm ra giới hạn ở đâu,
04:28
So, lots of kids of a certain age will have burping competitions
80
268109
4810
đẩy ranh giới của những gì được phép.
Vì vậy, rất nhiều trẻ em ở một độ tuổi nhất định sẽ có cuộc thi ợ hơi
04:32
or competitions to see who can make the grossest face.
81
272943
2956
04:36
And they do that in part because it's a little bit transgressive, right?
82
276212
3790
hoặc các cuộc thi để xem ai có thể làm bộ mặt thô thiển nhất.
Và họ làm điều đó một phần vì có hơi vi phạm một chút phải không?
04:40
But there's another layer to why we define stuff as gross.
83
280847
3563
04:44
As humans, we've sort of extended the concept of disgust to morality.
84
284434
6436
Nhưng có một lớp khác về lý do tại sao ta định nghĩa mọi thứ là thô thiển.
Là con người, chúng ta đã mở rộng khái niệm chán ghét đạo đức.
04:51
So, the psychologist Paul Rozin would say
85
291228
3119
04:54
that many of the things we categorize as gross
86
294371
3285
Vì vậy, nhà tâm lý học Paul Rozin sẽ nói
04:57
are things that reminds us that we're just animals.
87
297680
3126
rằng rất nhiều thứ chúng tôi phân loại là tổng
05:01
These are things like bodily fluids and sex
88
301191
4563
là những điều nhắc nhở ta rằng ta chỉ là động vật.
Đây là những thứ như dịch cơ thể và tình dục
05:05
and physical abnormalities and death.
89
305778
3368
05:09
And the idea that we're just animals can be really unsettling,
90
309611
4236
và những bất thường về thể chất và cái chết.
05:13
because it can be this reminder of our own mortality.
91
313871
3738
Và ý tưởng rằng chúng ta chỉ là động vật có thể thực sự đáng lo ngại,
05:17
And that can leave many of us with this deep existential angst.
92
317633
3907
bởi vì nó có thể là lời nhắc nhở về cái chết của chính chúng ta.
Điều đó khiến nhiều người trong chúng ta với nỗi lo lắng hiện sinh sâu sắc này.
05:22
Rozin would say that there's this way
93
322621
2192
05:24
in which disgust and the avoidance of gross things
94
324837
4375
Rozin sẽ nói rằng có cách này
trong đó sự ghê tởm và tránh những điều thô thiển
05:29
becomes not just a way to protect our bodies,
95
329236
3602
05:32
it becomes a way to protect our souls.
96
332862
3229
trở thành không chỉ là một cách để bảo vệ cơ thể chúng ta,
05:36
I think at a certain point, kids really begin to internalize
97
336966
2937
nó trở thành một cách để bảo vệ tâm hồn chúng ta.
05:39
this link between disgusting things and immorality.
98
339927
3975
Tôi nghĩ tại một thời điểm nhất định, trẻ em thực sự bắt đầu tiếp thu
05:43
And while I don't have any concrete data to back up this next idea,
99
343926
5754
liên kết này giữa những điều ghê tởm và vô đạo đức.
Và mặc dù tôi không có dữ liệu cụ thể nào để hỗ trợ ý tưởng tiếp theo này,
05:49
I think that for a lot of us, it happens around the time we hit puberty.
100
349704
4927
Tôi nghĩ đối với nhiều người trong chúng ta,
05:55
And you know -- yeah, I know.
101
355236
3997
nó xảy ra vào khoảng thời gian ta bước vào tuổi dậy thì.
Và bạn biết đấy -- vâng, tôi biết.
05:59
So during puberty, our bodies are changing,
102
359744
3111
06:02
and we're sweating more, and girls get their periods,
103
362879
3504
Vì vậy ở tuổi dậy thì, cơ thể chúng ta đang thay đổi,
06:06
and we're thinking about sex in this way that we never did before.
104
366407
3159
và chúng ta đổ mồ hôi nhiều hơn, và các cô gái có kinh nguyệt,
06:09
And through the human capacity for abstraction,
105
369590
3238
và ta nghĩ về tình dục theo cách này mà ta chưa bao giờ làm trước đây.
06:12
this shame can settle in.
106
372852
2162
Và thông qua năng lực của con người để trừu tượng hóa,
06:15
So we don't necessarily just think,
107
375038
2460
sự xấu hổ này có thể lắng xuống.
06:17
"Oh, my goodness, something really gross is happening to my body!"
108
377522
3207
Vì vậy chúng ta không nhất thiết chỉ nghĩ,
06:20
We think, "Oh my God, maybe I'm gross.
109
380753
3641
“Ôi chúa ơi, có gì đó thực sự tồi tệ đang xảy ra với cơ thể tôi!”
06:24
And maybe that means that there's something bad or wrong about me."
110
384418
4178
Chúng ta nghĩ, “Ôi Chúa ơi, có lẽ tôi thật thô thiển.
Và có lẽ điều đó có nghĩa là có điều gì đó tồi tệ hoặc sai trái về tôi."
06:29
The thing is, that if you de facto associate gross stuff with immorality,
111
389609
4651
Vấn đề là, nếu trên thực tế bạn liên kết những thứ thô thiển với sự vô đạo đức,
06:34
you lose a huge part of your curiosity,
112
394284
2920
06:37
because there is so much out there in the world
113
397228
2999
bạn mất đi một phần lớn sự tò mò của mình,
06:40
that is a little bit gross.
114
400251
1548
bởi vì có rất nhiều ngoài kia trên thế giới
06:41
Like, think about going for a walk in the woods.
115
401823
2484
điều đó hơi thô thiển một chút.
06:44
You could just pay attention to the birds and the trees and the flowers
116
404331
4167
Giống như, nghĩ về việc đi dạo trong rừng.
Bạn chỉ có thể chú ý đến những chú chim, cây cối và những bông hoa
06:48
and that would be fine,
117
408522
1159
06:49
but in my view, you'd be missing a bigger and more awesome picture
118
409705
4968
và điều đó sẽ ổn thôi,
nhưng theo quan điểm của tôi, bạn sẽ thiếu một bức tranh lớn hơn và tuyệt vời hơn
06:54
of life on this planet.
119
414697
1562
06:56
There are cycles of decay that are driving forest growth,
120
416283
3199
của sự sống trên hành tinh này.
06:59
and there are networks of fungus beneath your feet
121
419506
3230
Có những chu kỳ phân rã đang thúc đẩy tăng trưởng rừng,
07:02
that are connecting literally all of the plants around you.
122
422760
3127
và có mạng lưới nấm dưới chân bạn
07:05
That's really amazing.
123
425911
1333
đang kết nối theo nghĩa đen tất cả các loại cây xung quanh bạn.
07:07
So I feel like we should be talking about gross stuff early and often
124
427268
4034
Điều đó thực sự tuyệt vời.
Vì vậy tôi cảm thấy ta nên nói chuyện về những thứ thô thiển sớm và thường xuyên
07:11
with young people,
125
431326
1160
07:12
so they feel like they're actually allowed to claim this bigger picture
126
432510
3376
với giới trẻ,
07:15
of life on our planet.
127
435910
1911
nên họ cảm thấy như họ thực sự được phép yêu cầu bức tranh lớn hơn này
07:18
The good news is that for many of us, the fascination with gross stuff
128
438926
3484
của sự sống trên hành tinh chúng ta.
Tin tốt là với nhiều người trong chúng ta, niềm đam mê với những thứ thô thiển
07:22
doesn't exactly go away,
129
442434
1921
07:24
we just kind of pretend like it's not there.
130
444379
2460
chính xác là không biến mất,
07:26
But truthfully, we all spend sort of a big part of our lives
131
446863
4286
chúng ta chỉ giả vờ thôi như thể nó không có ở đó.
Nhưng thực sự mà nói, tất cả ta đều dành một phần lớn trong cuộc sống của chúng ta
07:31
just trying not to be gross.
132
451173
2403
07:33
When you really think about it,
133
453934
1509
chỉ cố gắng không thô thiển.
07:35
we're sort of just like bags of fluids and some weird tissues
134
455467
5475
Khi bạn thực sự nghĩ về nó,
chúng ta giống như những túi chất lỏng và một số khăn giấy kỳ lạ
07:40
surrounded by a thin layer of skin.
135
460966
2682
07:44
And to a certain extent,
136
464696
1857
được bao bọc bởi một lớp da mỏng.
07:46
multiple times a day, whether consciously or subconsciously,
137
466577
4111
Và ở một mức độ nhất định,
07:50
I need to remind myself not to fart publicly.
138
470712
3626
nhiều lần trong ngày, dù có ý thức hoặc tiềm thức,
07:54
(Laughter)
139
474362
1533
Tôi cần phải nhắc nhở bản thân mình không xì hơi công khai.
07:55
You know, we're desperately trying to avoid being gross all the time,
140
475919
3857
(Cười)
07:59
so I think many of us take this kind of voyeuristic delight
141
479800
2853
Bạn biết đấy, chúng ta cố gắng hết sức để tránh lúc nào cũng thô tục,
08:02
in learning about gross things.
142
482677
1663
vì vậy tôi nghĩ nhiều người trong chúng ta dùng kiểu thỏa mãn mãn nhãn này
08:04
This is certainly true of kids;
143
484771
1770
08:06
the number of middle school teachers who show my videos
144
486565
2614
trong việc học về những điều thô thiển.
Điều này chắc chắn đúng với trẻ em;
08:09
in their science classes
145
489203
1178
08:10
is a testament to that.
146
490405
1219
số lượng giáo viên trung học cơ sở xem video của tôi
08:11
But I think it's totally true of adults, too.
147
491648
2707
trong lớp khoa học của họ là minh chứng cho điều đó.
08:14
You know, I think we all love hearing about gross stories,
148
494379
3191
Nhưng tôi nghĩ nó hoàn toàn cũng đúng với người lớn.
08:17
because it's a socially acceptable way to explore the gross side of ourselves.
149
497594
5554
Bạn biết, tôi nghĩ tất cả chúng ta đều thích nghe về những câu chuyện thô thiển,
vì đó là một cách được xã hội chấp nhận để khám phá mặt thô của chính chúng ta.
08:24
But there's this other reason
150
504309
1429
08:25
that I think talking about gross stuff is so important.
151
505762
2572
Nhưng còn có lý do khác
08:28
A while back, I made a video on tonsil stones -- sorry, everyone --
152
508358
5156
mà tôi nghĩ đang nói về thứ thô thiển là rất quan trọng.
Hồi xưa mình có làm video về sỏi amidan -- xin lỗi mọi người --
08:33
which are these balls of mucus and bacteria and food
153
513538
5024
những quả bóng chất nhầy này là gì và vi khuẩn và thực phẩm
08:38
that get lodged in your tonsils and they smell really terrible,
154
518586
2958
08:41
sometimes you cough them up and it's like -- it's awful.
155
521568
3239
bị mắc kẹt trong amidan của bạn và chúng có mùi rất kinh khủng,
đôi khi bạn ho chúng ra và nó dường như -- thật kinh khủng.
08:46
And many, many people have experienced this.
156
526157
2563
08:48
But many of the people who have experienced this
157
528744
3349
Và rất nhiều người đã trải nghiệm điều này.
08:52
haven't really had a forum to talk about it.
158
532117
2055
Nhưng nhiều người trong số họ đã trải nghiệm điều này
08:54
And today, this video that I made is my most popular video.
159
534196
4270
thực sự chưa có diễn đàn nói đến điều đó.
Và hôm nay, video này tôi đã làm là video phổ biến nhất của tôi.
08:58
It has millions of views.
160
538490
2325
09:00
(Laughter)
161
540839
1984
Nó có hàng triệu lượt xem.
09:03
And the comment section for that video became sort of like a self-help section,
162
543784
4730
(Cười)
Và phần bình luận cho video đó trở nên giống như một phần tự trợ giúp,
09:08
where people could talk about their tonsil stone experiences
163
548538
2838
09:11
and, like, tips and tricks for getting rid of them.
164
551400
2485
nơi mọi người có thể nói về kinh nghiệm về sỏi amidan của họ
09:13
And I think it became this great way for people to talk about something
165
553909
3418
và những mẹo và thủ thuật để loại bỏ chúng.
09:17
that they'd never felt comfortable taking about publicly.
166
557351
2774
Và tôi nghĩ nó trở thành cách tuyệt vời để mọi người nói về điều gì đó
09:20
And that is wonderful when it's about something as goofy as tonsil stones,
167
560149
5937
họ chưa bao giờ thấy nói chuyện thoải mái một cách công khai.
Và điều đó thật tuyệt vời khi nó nói về thứ gì đó ngớ ngẩn như sỏi amidan,
09:26
but it's a little sad when a video can have an effect like that
168
566110
3475
09:29
when it's about something as common as periods.
169
569609
3620
nhưng hơi buồn khi một video có thể có tác dụng như thế
khi nó liên quan đến điều gì đó phổ biến như kinh nguyệt.
09:34
Last February, I released a video on menstruation,
170
574148
3358
09:37
and to this day, I am still getting messages
171
577530
3413
Tháng 2 năm ngoái, tôi đã phát hành một video về kinh nguyệt,
09:40
from people around the globe who are asking me about their periods.
172
580967
4922
và cho đến ngày nay, Tôi vẫn nhận được tin nhắn
từ mọi người trên khắp thế giới những người đang hỏi tôi về chu kỳ của họ.
09:46
There are a lot of young people -- and some not-so-young people -- out there,
173
586419
5420
Có rất nhiều người trẻ -- và một số người không còn trẻ ngoài kia,
09:51
who are worried that what's happening to their bodies
174
591863
2635
09:54
is somehow not normal.
175
594522
1706
người đang lo lắng chuyện gì đang xảy ra với cơ thể họ
09:56
And, of course, I always tell them that I am not a medical professional,
176
596252
3437
như nào là không bình thường.
09:59
and that, if possible, they should talk to a doctor.
177
599713
2563
Và tất nhiên, tôi luôn nói với họ rằng tôi không phải là chuyên gia y tế,
10:02
But the truth of the matter is that everyone should feel comfortable
178
602664
3215
và rằng, nếu có thể, họ nên nói chuyện với bác sĩ.
10:05
talking to a doctor about their own bodies.
179
605903
2071
Nhưng sự thật của vấn đề là mọi người nên cảm thấy thoải mái
10:07
And that's why I think it's really important for us
180
607998
2411
nói chuyện với bác sĩ về cơ thể của chính họ.
10:10
to start this dialogue about gross stuff from a pretty early age,
181
610433
3254
Và đó là lý do tôi nghĩ nó thực sự quan trọng với chúng ta
10:13
so we can let our kids know
182
613711
1594
để bắt đầu đối thoại về những thứ thô thiển này từ khi còn khá sớm,
10:15
that it's alright to have agency over your own body
183
615329
3010
để ta có thể cho con mình biết
10:18
and over your own health.
184
618363
1420
rằng có cơ quan cũng không sao trên cơ thể của chính con
10:20
There's another reason that talking to your doctor
185
620196
2368
và sức khỏe của chính con.
10:22
about your health and gross stuff
186
622588
1611
Có một lý do khác việc nói chuyện với bác sĩ của bạn
10:24
is really, really important.
187
624223
1457
10:25
Doctors and the scientific community can only address issues
188
625704
4224
về sức khỏe và thứ thô thiển của bạn là thực sự, thực sự quan trọng.
10:29
when they know there's something to address.
189
629952
2384
Các bác sĩ và cộng đồng khoa học chỉ có thể giải quyết vấn đề
10:32
So one of the really interesting things I learned
190
632672
2309
khi họ biết có điều gì đó cần giải quyết.
10:35
while making the video on periods,
191
635005
1953
Vì vậy một trong những điều thực sự thú vị tôi đã học được
10:36
is that I was talking to this one scientist who told me
192
636982
2595
trong khi tạo video theo kinh nguyệt,
10:39
there's actually still a lot we don't know about periods.
193
639601
4682
là tôi đang nói điều này với một nhà khoa học, người đã nói với tôi
thực ra vẫn còn rất nhiều điều chúng ta không biết về kinh nguyệt.
10:44
There's a lot of basic research that still hasn't been done.
194
644307
3173
10:47
In part, that's just because there weren't a lot of scientists in the field
195
647966
4617
Có rất nhiều nghiên cứu cơ bản điều đó vẫn chưa được thực hiện.
Một phần, đó chỉ là vì không có nhiều nhà khoa học trong lĩnh vực này
10:52
who were women, to ask questions about it.
196
652607
2791
10:55
And it's also not a topic that women talk about publicly.
197
655422
3452
là phụ nữ, đặt câu hỏi về nó.
10:58
So there's this gap in what we know,
198
658898
2307
Và nó cũng không phải là một chủ đề mà phụ nữ nói đến một cách công khai.
11:01
just because no one was there to ask a question.
199
661229
2951
Vì vậy có khoảng trống trong những gì chúng ta biết,
11:04
There's one final reason that I think talking about gross stuff is so important,
200
664998
4490
chỉ vì không có ai ở đó để hỏi một câu hỏi
Có một lý do cuối cùng mà tôi nghĩ nói về những thứ thô thiển rất quan trọng,
11:09
and that's because you just never know what you're going to find
201
669512
3388
11:12
when you peel back all those layers of disgustingness.
202
672924
3524
và đó là bởi vì bạn không bao giờ biết những gì bạn sẽ tìm thấy
khi bạn bóc lại tất cả các lớp của sự thô thiển đó.
11:17
So, take the California brown sea hare.
203
677122
3780
Vì vậy, hãy lấy thỏ biển nâu California.
11:21
This is a sea slug that squirts this lovely, bright purple ink
204
681297
3698
Đây là một con sên biển phun nước mực tím sáng đáng yêu này
11:25
at any creature that tries to eat it.
205
685019
2087
11:27
But it also happens to be one of the kinkiest creatures
206
687543
3632
vào bất kỳ sinh vật nào cố gắng ăn nó.
11:31
in the animal kingdom.
207
691199
1533
Nhưng nó cũng là một trong những sinh vật kỳ lạ nhất
11:33
So these guys are hermaphrodites,
208
693260
1733
trong vương quốc động vật.
11:35
which means they have both male and female genitalia.
209
695017
3179
vì những kẻ này là loài lưỡng tính,
11:38
And when it's time to mate,
210
698220
1738
có nghĩa là chúng có cả hai cơ quan sinh dục nam và nữ.
11:39
up to 20 individuals will all get together in this kind of, like, conga line
211
699982
5325
Và khi đến lúc giao phối,
lên tới 20 cá nhân sẽ tập hợp lại với nhau trong kiểu như dòng conga này
11:45
and they'll all mate together.
212
705331
1886
11:47
(Laughter)
213
707241
1412
và tất cả chúng sẽ giao phối với nhau.
11:50
A single sea hare will inseminate the partner in front of it
214
710488
4015
(Cười)
Một con thỏ biển sẽ thụ tinh đối tác trước mặt nó
11:54
and receive sperm from the one behind,
215
714527
2262
11:56
which is sort of like an awesome time-saver,
216
716813
2387
và nhận tinh trùng từ người đứng sau,
11:59
when you think about it.
217
719224
1597
12:00
(Laughter)
218
720845
2115
nó giống như một cách tiết kiệm thời gian tuyệt vời,
khi bạn nghĩ về nó.
12:04
But if scientists had only seen this and they were like,
219
724506
3135
(Cười)
12:07
"OK, we're just not going to touch that with a stick,"
220
727665
2912
Nhưng nếu các nhà khoa học chỉ nhìn thấy điều này và họ kiểu như,
12:10
they would have missed the bigger thing about sea hares
221
730601
2968
"Được rồi, chúng ta sẽ không chạm vào nó bằng một cây gậy,"
12:13
that makes them really remarkable.
222
733593
1690
họ sẽ bỏ lỡ điều lớn hơn về thỏ biển
12:15
It turns out that these sea hares have a small number of very large neurons,
223
735307
6597
điều khiến chúng thực sự đáng chú ý.
Hóa ra những con thỏ biển này có một số lượng nhỏ tế bào thần kinh rất lớn,
12:21
which makes them excellent to use in neuroscience research.
224
741928
4230
điều đó khiến nó trở nên xuất sắc để dùng trong nghiên cứu khoa học thần kinh.
12:26
And, in fact, the scientist Eric Kandel used them in his research
225
746182
4551
Và trên thực tế, nhà khoa học Eric Kandel đã sử dụng chúng trong nghiên cứu của mình
12:30
to understand how memories are stored.
226
750757
3550
12:34
And you know what?
227
754331
1341
để hiểu ký ức được lưu giữ như thế nào.
12:35
He won a Nobel Prize for his work.
228
755696
2267
Và bạn biết những gì?
12:38
So go out there and pick up beetles and play in dirt and ask questions.
229
758538
5729
Ông đã giành được giải thưởng Nobel cho công việc của mình.
Vì thế hãy ra ngoài đó và bắt bọ cánh cứng và chơi đất và đặt câu hỏi.
12:44
And own your fascination with gross stuff and don't be ashamed of it,
230
764291
3969
Và sở hữu niềm đam mê với những thứ thô thiển và đừng xấu hổ về điều đó,
12:48
because you never know what you're going to find.
231
768284
2319
12:50
And as I say at the end of all my videos,
232
770627
3206
vì bạn không bao giờ biết những gì bạn sẽ tìm thấy.
12:53
"Ew."
233
773857
1206
Và như tôi đã nói ở cuối tất cả các video của mình,
12:55
Thank you.
234
775087
1405
12:56
(Applause)
235
776516
2215
Ối.
Cảm ơn các bạn.
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7