Why you should get paid for your data | Jennifer Zhu Scott

Çeviri: Azer Sardarov Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

I grew up in the late '70s in rural China

Ben 70'li yılların sonunda

during the final years of my country's pursuit of absolute equality

ülkemin özgürlük pahasına mutlak eşitliğin arayışının son yıllarında

at the expense of liberty.

kırsal Çin'de büyüdüm.

At that time, everybody had a job,

O zaman herkesin bir işi vardı

but everyone was struggling.

ama herkes mücadele içindeydi.

In the early '80s, my dad was an electrician,

80'lerin başında babam elektrikçiydi

and my mom worked two shifts in the local hospital.

ve annem hastanede iki vardiya çalışıyordu.

But still, we didn't have enough food,

Ama yine de yeteri kadar yemeğimiz yoktu

and our living conditions were dismal.

ve yaşam şartları berbattı.

We were undoubtedly equal --

Hepimiz şüphesiz eşittik --

we were equally poor.

eşit şekilde yoksulduk.

The state owned everything.

Devlet her şeye sahipti.

We owned nothing.

Biz ise hiçbir şeye.

The story I'm going to share with you is about my struggles

Sizinle paylaşmak istediğim hikâye

of overcoming adversity

esnek, metanetli ve şeffaf kararlarla

with my resilience, grit and sheer determination.

bu zorlukların üstesinden gelmek için yaptığım mücadeleyle ilgili.

No, I'm just kidding, I'm not going to do that to you.

Hayır, şaka yapıyorum, bunu size yapmayacağım.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

Instead, I'm going to tell you,

Yerine bugün size söyleyeceğim şey,

what I'm going to talk about today is about a new form of collective poverty

anlatacağım şey, yeni bir kolektif yoksulluk modeli;

that many of us don't recognize

pek çoğumuz bunu bilmiyor

and that urgently needs to be understood.

ve bunun derhal anlaşılması gerek.

I'm sure you've noticed that in the past 20 years,

Eminim ki onu son 20 yılda

bu varlığın ortaya çıkışını fark etmişsinizdir.

that asset has emerged.

It's been generating wealth at a breakneck pace.

Çok büyük bir hızla zenginlik yaratıyor.

As a tool, it has brought businesses deep customer insights,

Bir araç gibi firmalara çok derin tüketici görüşleri,

operational efficiency

operasyonel verimlilik

and enormous top-line growth.

ve muazzam gelir artışı getirmekte.

But for some,

Bazıları için de

it has also provided a device to manipulate a democratic election

demokratik seçimleri manipule etmek için bir yol oldu

or perform surveillance for profit or political purposes.

veya kâr ya da politik amaçlar için gözetleme olanağı sağladı.

What is this miracle asset?

Bu mucizevi şey ne?

You've guessed it: it's data.

Tahmin etmişsnizidr; bu veri.

Seven out of the top 10 most valuable companies in the world are tech companies

Dünyadaki en değerli 10 şirketin 7'si teknoloji şirketleri,

that either directly generate profit from data

ya verilerden doğrudan kâr elde ediyorlar

or are empowered by data from the core.

ya da temelden veri sayesinde güçleniyorlar.

Multiple surveys show

Birçok araştırma,

that the vast majority of business decision makers

işletmelerde karar vericilerin büyük kısmının

regard data as an essential asset for success.

veriyi başarı için önemli bir varlık olarak gördüğünü gösteriyor.

We have all experienced how data is shifting this major paradigm shift

Verilerin kişisel, ekonomik ve politik yaşamlarımız için

for our personal, economic and political lives.

bu büyük paradigma kaymasını nasıl değiştirdiğini hepimiz gördük.

Whoever owns the data owns the future.

Veriye sahip olan geleceğe sahiptir.

But who's producing the data?

Peki veriyi kim üretiyor?

I assume everyone in this room has a smartphone,

Bahse girerim ki burada herkesin akıllı telefonu,

several social media accounts

birkaç sosyal medya hesabı var

and has done a Google search or two in the past week.

ve geçen hafta Google’da bir şeyler aratmıştır.

We are all producing data. Yes.

Biz veri üretiyoruz. Evet.

It is estimated that by 2030, 10 years from now,

Hesaplara göre 2030'da, 10 yıl sonra

there will be about 125 billion connected devices in the world.

dünyada 125 milyar internete bağlı cihaz olacak.

That's an average of about 15 devices per person.

Bu kişi başına ortalama 15 cihaz demek.

We are already producing data every day.

Zaten her gün veri üretiyoruz.

We'll be producing exponentially more.

Çok daha fazlasını üreteceğiz.

Google, Facebook and Tencent's combined revenue in 2018

Google, Facebook ve Tencent'in 2018'deki toplam geliri

was 236 billion US dollars.

236 milyar dolardı.

Now, how many of you have received payment from them

Peki kaçınıza onlardan ürettiğiniz veriye göre

for the data you generate for them?

ödeme yapıldı?

None, right?

Hiç, değil mi?

Data has immense value but is centrally controlled and owned.

Veri çok büyük bir değer ama merkezi olarak kontrol ediliyor ve sahipleniliyor.

You are all walking raw materials for those large data companies,

Bu büyük veri şirketleri için ham madde üretiyorsunuz

but none of you are paid.

ama kimseye ödeme yapılmıyor.

Not only that,

Sadece bu değil,

you're not even considered as part of this equation for income.

bu gelir denkleminin bir parçası olarak bile değerlendirilmiyorsunuz.

So once again,

Bir kez daha,

we are undoubtedly equal:

hepimiz şüphesiz eşitiz --

we're equally poor.

eşit şekilde yoksuluz.

Somebody else owns everything, and we own nothing.

Başka birinin her şeyi var, bizim ise hiçbir şeyimiz yok.

Sounds familiar, doesn't it?

Kulağa tanıdık geliyor, değil mi?

So what should we do?

Peki ne yapmalıyız?

There might be some clues in how my life turned out

O zor başlangıç sonrasında hayatımın dönüşümünde

after that difficult start.

bazı ipuçları olabilir.

Things began to look up for my family in the '80s.

80'lerde işler ailem için gelişmeye başladı.

The system evolved,

Sistem gelişti

and people began to be allowed to own a piece of what we created.

ve insanlara bizim yarattığımız şeyin bir parçasına sahip olma izni verildi.

"People diving into the ocean,"

“Okyanusa dalan insanlar”

or "xia hai," the Chinese term,

veya “xia hai”, Çin terimi,

described those who left state-owned enterprise jobs

iktisadî teşebbüs işlerini terk eden ve kendi işlerini kuranları

and started their own businesses.

bu şekilde tasvir etti.

Private ownership of a business

Bir işletmeye ait özel mülkiyet

became personal ownership of cars,

kişisel araba, mülk, yemek, giysi

properties, food, clothes and things.

ve diğer şeylerin sahibi olmak oldu.

The economic machine started rolling,

Ekonomi mekanizması dönmeye

and people's lives began to improve.

ve insanların hayatı gelişmeye başladı.

For the first time,

İlk defa

to get rich was glorious.

zengin olmak muhteşemdi.

So in the '90s, when I went to study in Chengdu in west China,

90'larda, Chengdu’da, batı Çin'de okumaya gittiğimde

many young individuals like myself

benim gibi birçok genç

were well-positioned to take advantage of the new system.

yeni sistemde avantaj kapmak için iyi yerleştirilmişti.

After I graduated from my university,

Üniversiteden mezun olduktan sonra,

I cofounded my first business and moved to Shenzhen,

ortaklaşa bir iş kurdum ve eskiden balıkçı köyü olan

the brand-new special economic zone that used to be a fishing village.

yeni meşhur ekonomi bölgesine, Shenzhen’e taşındım.

Twenty years later,

20 yıl sonra,

Shenzhen has become a global innovation powerhouse.

Shenzhen global innovasyon güç merkezi oldu.

Private ownership was a form of liberty we didn't have before.

Özel müşliyet sahip olmadığımız özgürlüğün bir şekliydi.

It created unprecedented opportunities for our generations,

Bizim jenerasyonumuz için hiç bilinmeyen fırsatlar yarattı

motivating us to work and study incredibly hard.

ve bizi çok çalışmaya ve okumaya motive etti.

The result was that more than 850 million people rose out of poverty.

Sonuçta 850 milyondan fazla insan yoksulluktan kurtuldu.

According to the World Bank,

Dünya Bankası'na göre

China's extreme poverty rate in 1981, when I was a little kid, was 88 percent.

Çin'in en düşük yoksulluk derecesi 1991’de, ben çoçukken, %81'di.

By 2015, 0.7 percent.

2015’e gelindiğinde %0,7.

I am a product of that success,

Ben bu başarının ürünüyüm

and I am very happy to share that today, I have my own AI business,

ve bugün kendi AI şirketim olduğunu sizinle paylaşmaktan çok mutluyum.

and I lead a very worldly and dynamic life,

Batı Çin'de küçük bir çoçukken

a path that was unimaginable when I was a kid in west China.

hayal edemeyeceğim dünyevi ve dinamik bir hayat sürüyorum.

Of course, this prosperity came with a trade-off,

Tabii ki bu zenginlik bana bir alışverişle geldi;

with equality, the environment and freedom.

eşitlikle, çevreyle ve özgürlükle geldi.

And obviously I'm not here to argue that China has it all figured out.

Belli ki Çin'in her şeyi başardığını söylemek için burada değilim.

We haven't.

Biz yapamadık.

Nor that data is fully comparable to physical assets.

Veri gerçek varlıklarla kıyaslanamıyor da.

It is not.

Hayır.

But my life experience allowed me to see what's hiding in plain sight.

Ama benim hayat tecrübem görünürde saklanan şeyleri görmeye izin verdi.

Currently, the public discourse

Şu anda komuoyu

is so focused on the regulatory and privacy issue

konu, veri mülkiyeti olduğunda

when it comes to data ownership.

kontrol ve gizliliğe odaklanıyor.

But I want to ask:

Şunu sormak istiyorum:

What if we look at data ownership in completely different ways?

Veri mülkiyetine tamamen farklı yönlerden baksak ne olur?

What if data ownership is, in fact,

Ya veri mülkiyeti gerçekten de

a personal, individual and economic issue?

kişisel, bireysel ve ekonomik bir sorunsa?

What if, in the new digital economy,

Ya yeni dijital ekonomide

we are allowed to own a piece of what we create

yarattığımız şeyin bir kısmına sahip olma

and give people the liberty of private data ownership?

ve özel veri mülkiyeti özgürlüğü insanlara verme hakkımız olsa?

The legal concept of ownership is when you can possess,

Yasal mülkiyet kavramı; sahip olabilirsiniz,

use, gift, pass on, destroy

kullanabilir, hediye edebilir, devredebilir,

or trade it or sell your asset

varlığınızı imha veya takas edebilirsiniz anlamına geliyor,

at a price accepted by you.

sizin kabul ettiğiniz değerden.

What if we give that same definition to individuals' data,

Ya aynı tanımı bireylerin verilerine de versek

so individuals can use or destroy our data

böylece onlar bizim verimizi kullanabilse veya imha edebilse

or we trade it at our chosen price?

veya biz onu seçtiğimiz fiyata satsak?

Now, I know some of you might say,

Şimdi bazılarınız şunu söyleyebilir;

"I would never, ever trade my data for any amount of money."

“Ben hiçbir zaman verilerimi para için satmam.”

But that, let me remind you, is exactly what you're doing now,

Ama şu an, size hatırlatayım, siz tam da bunu yapıyorsunuz,

except you're giving your data away for free.

sadece bedava olarak.

Plus, privacy is a very personal and nuanced issue.

Ve bir de gizlilik çok kişisel ve detaylı bir mesele.

You might have the privilege to prioritize your privacy over money,

Gizliliğinizi paranın önünde tutma ayrıcalığına sahip olabilirsiniz

but for millions of small business owners in China

ama Çin'deki kolay kredi alamayan

who can't get bank loans easily,

milyonlarca küçük işletme sahibi için

using their data to gain rapid loan approval from AI-powered lenders

verilerini kullanarak AI destekli bankalardan hızlı onay almak

can answer their more pressing needs.

onların acil ihtiyaçlarına cevap olabiliyor.

What's private to you

Sizin için özel olan

is different from what's private to others.

başkaları için özel olandan farklı.

What's private to you now

Sizin için şimdi özel olan

is different from what was private when you were in college.

okulda size özel olan şeyden daha farklı.

Or, at least, I hope so.

En azından öyle umuyorum.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

We are always, although often subconsciously,

Her zaman, sıklıkla bilinçaltımızda olmasına rağmen,

making such trade-offs

farklı kişisel inançlarımızı

based on our diverse personal beliefs and life priorities.

ve hayati önceliklerimizi baz alarak böyle pazarlıklar yapıyoruz.

That is why data ownership would be incomplete

Bu yüzden de veri mülkiyeti

bir fiyatlandırma olmadan yarım kalıyor.

without a pricing power.

By assigning pricing power to individuals,

Fiyatlandırma gücünü bireylere atayarak

we gain a tool to reflect our personal and nuanced preferences.

kişisel ve detaylı ihtiyaçlarımızı yansıtmak için araç kazanıyoruz.

So, for example, you could choose to donate your data for free

Mesela özel bir tıbbi araştırma için katkı koymak

if a contribution to a particular medical research

size anlamlı geliyorsa

is very meaningful for you.

verilerinizi bağışlayabilirsiniz.

Or, if we had the tools to set our behavior data

Davranışlarımızı gösteren bir veri setini

at a price of, say, 100,000 US dollars,

100.000 dolara satabileceğimiz araçlarımız olsa

I doubt any political group would be able to target

bir politik grubun sizi hedef alabileceğinden

or manipulate your vote.

veya etkileyebileceğinden şüphe duyarım.

You control. You decide.

Siz kontrol ediyorsunuz. Siz karar veriyorsunuz.

Now, I know this sounds probably implausible,

Şimdi bu kulağa imkânsız gibi geliyor

but trends are already pointing to

ama trendler büyüyen

a growing and very powerful individual data ownership movement.

ve çok güçlü olan kişisel veri sahipliği hareketini hedefliyor.

First, start-ups are already creating tools

İlk olarak start-up’lar

to allow us to take back some control.

bazı kontrolleri geri almayı sağlayacak araçlar yapıyorlar.

A new browser called Brave

Brave denen yeni bir tarayıcı

empowers users with "Brave Shields" -- they literally call it that --

cesur kalkan anlamına gelen ''Brave Shields''le bize güç veriyor,

by aggressively blocking data-grabbing ads and trackers,

bu uygulama, veri toplayıcı reklamları ve izleyicileri sürekli bloke ediyor

and avoid leaking data like other browsers.

ve diğer tarayıcılar gibi veri sızmasından kaçınıyor.

In return, users can take back some bargaining and pricing power.

Buna karşılık, kullanıcılar bazı pazarlık ve fiyatlandırma gücünü geri alabilir.

When users opt in to accept ads,

Kullanıcı reklamları kabul ettiğinde

Brave rewards users with "basic attention tokens"

Brave, yayıncı sitenin ödemeli içerikleriyle karşılık vererek

that can redeem content behind paywalls from publishers.

kullanıcıları ''temel dikkat ödülleri''yle ödüllendiriyor.

And I've been using Brave for a few months.

Ve ben Brave’ı birkaç aydır kullanıyorum.

It has already blocked more than 200,000 ads and trackers

O şimdiden 200.000’den fazla reklam ve izleyiciyi engelledi

and saved hours of my time.

ve bana çok zaman kazandırdı.

Now, I know some of you interact with your browser

Şimdi, birçoğunuzun partnerinden çok

more than with your partners, so --

tarayıcısıyla etkileşimde olduğunu biliyorum,

(Laughter)

(Gülme sesleri)

you should at least find one that doesn't waste your time and is not creepy.

bu yüzden en azından vaktinizi çalmayan ve tuhaf olmayan bir tane bulmalısınız.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

Do you think Google is indispensable?

Google’ın vazgeçilmez olduğunu mu düşünüyorsunuz?

Think again.

Bir daha düşünün.

A search engine is indispensable.

Arama motoru vazgeçilmezdir.

Google just has the monopoly --

Google monopoli kurmuş --

for now.

şimdilik.

A search engine called DuckDuckGo doesn't store your personal information

DuckDuckGo arama motoru sizin verilerinizi depolamıyor

or follow you around with ads

veya reklamlarla sizi izlemiyor

or track your personal browsing history.

veya kişisel tarayıcı geçmişinizi izlemiyor.

Instead, it gives all users the same search results

Yerine, tüm kullanıcılara aynı sonuçları gösteriyor,

instead of based on your personal browsing records.

sizin kişisel tarama kayıtlarınıza uygun sonuçları değil.

In London, a company called digi.me

Londra’da digi.me diye bir şirket

offers an app you can download on your smartphone

size Fitbit, Spotify ve sosyal medya gibi ortamlarda

that helps to import and consolidate your data generated by you

kendi verilerinizi aktarıp derlemeye yardım eden

from your Fitbit, Spotify,

ve akıllı telefonunuza indirebileceğiniz

social media accounts ...

bir uygulama teklif ediyor.

And you can choose where to store your data,

Ve siz veriyi kaydedeceğiniz yeri seçebiliyorsunuz

and digi.me will help you to make your data work for you

ve digi.me, eskiden yalnızca büyük veri şirketleri tarafından erişilebilir olan

by providing insights that used to be exclusively accessible

bilgiler sağlayarak verilerinizin işinize yaramasına

by large data companies.

yardımcı olacaktır.

In DC, a new initiative called UBDI, U-B-D-I,

DC’de yeni girişim olan UBDI,

Universal Basic Data Income,

Evrensel Temel Veri Geliri,

helps people to make money

insanlara verilerini anonim olarak

by sharing anonymous insights through their data

pazar araştırmasında kullanabilecek şirketlerle paylaşarak

for companies that can use them for market research.

para kazanmakta yardımcı oluyor.

And whenever a company purchases a study,

Şirket bir araştırmayı satın aldığında

users get paid in cash and UBDI points to track their contribution,

kullanıcılar para ve paylaştıklarını takip etmek için

potentially as much as 1,000 US dollars per year

UBDI puanları kazanıyor, hesaplara göre neredeyse

per their estimation.

kişi başına yıllık 1000 dolar.

UBDI could be a very feasible path for universal basic income

UBDI evrensel temel gelir için yapay zeka ekonomisinde

in the AI economy.

uygun bir yol olabilir.

Further, individual awareness of privacy and data ownership

Dahası, gizlilik ve veri mülkiyetinin bireysel olarak bilinmesinin

is growing fast

hızla artmasıyla

as we all become aware of this monster we have unleashed in our pocket.

hepimiz cebimizden çıkardığı bu canavardan haberdar oluyoruz.

I'm a mother of two preteen girls,

Ben iki ergen kız annesiyim

and trust me,

ve bana güvenin,

the single biggest source of stress and anxiety as a parent,

ebeveyn olarak stresin ve endişenin en büyük kaynağı,

for me, is my children's relationship with technology.

benim için, çoçuklarımın teknolojiyle olan ilişkisi.

This is a three-page agreement my husband and I make them sign

Bu, kızlarım ilk telefonlarını almadan önce

eşimle onlara imzalattığımız 3 sayfalık bir sözleşme.

before they receive their first [mobile phone].

(Laughter)

(Gülme sesleri)

We want to help them to become

Dijital vatandaş olmalarına yardım ediyoruz

digital citizens,

ama yalnızca biz

but only if we can make them become smart and responsible ones.

onları akıllı ve sorumlu bir fert yapabiliriz.

I help them to understand what kind of data should never be shared.

Ben onlara ne tür bir verinin asla paylaşılamayacağını anlatıyorum.

So if you Google me,

Eğer beni Google'da aratsanız

in fact -- actually, sorry -- if you DuckDuckGo me,

-aslında, affedersiniz- DuckDuckGo’da arasanız

you will find maybe a lot about me and my work,

işim ve benim hakkımda çok şey bulursunuz

but you may find no information about my daughters.

ama kızlarım hakkında hiçbir şey.

When they grow up,

Onlar büyüdüklerinde

if they want to put themselves out there, it's their choice, not mine,

kendilerini açığa çıkarmak isterlerse bu onların seçimi, benim değil,

despite that I insist they're the most beautiful,

buna rağmen hala onların en güzel, akıllı

smartest and most extraordinary kids in the world, of course.

ve muhteşem olduklarına dair ısrar ederim.

And I know many people are having similar conversations

Ve çoğu insanın böyle konuşmalar yaptığını,

and making similar decisions,

benzer kararlar verdiğini biliyorum,

which gives me hope

bu da bana gerçekten

that a truly smart data-rich future will be here soon.

bol akıllı verili geleceğin yakın olduğunu gösteriyor.

But I want to highlight the Clause 6 of this agreement.

Ama bu sözleşmenin 6’ncı maddesini vurgulamak istiyorum.

It says, "I will never, ever search for any information online

“Ben hiçbir zaman Dawnie nine gördüğünde

if I would be embarrassed if seen by Grandma Dawnie."

utanç duyacağım hiçbir şeyi internette aratmayacağım”.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

Try it. It's really effective.

Deneyin, bu çok kullanışlı.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

Throughout history,

Tarih boyunca

there has always been a trade-off between liberty and equality

refah arayışında özgürlük ve eşitlik arasında

in the pursuit of prosperity.

hep pazarlık olmuştur.

The world has constantly been going through the circle of wealth accumulation

Dünya servetin birikmesinden yeniden dağıtılmasına giden

to wealth redistribution.

sürekli bir döngüde.

As the tension between the haves and have-nots

Sahip olmak ve olmamak arasındaki gerginlik

is breaking so many countries,

birçok ülkeyi mahvediyor,

it is in everyone's interest,

bu yeni eşitsizliğin önlemek de

including the large data companies,

herkesin yararına,

to prevent this new form of inequality.

büyük veri şirketleri de buna dahil.

Of course, individual data ownership is not the perfect nor the complete answer

Tabii ki bireysel veri mülkiyeti dijital bir toplumu neyin oluşturduğuna dair

to this profoundly complex question

son derece karmaşık bir soruya

of what makes a good digital society.

kusursuz ya da tamamlanmış bir cevap değil.

But according to McKinsey,

McKinsey'ye göre yapay zeka,

AI will add 13 trillion US dollars of economic output in the next 10 years.

gelecek 10 yılda ekonomik veriye 13 trilyon dolar ilave edecek.

Data generated by individuals will no doubt contribute

Bireyler tarafından oluşturulan veriler bu inanılmaz büyümeye

to this enormous growth.

şüphesiz katkı sağlayacak.

Shouldn't we at least consider an economic model

En azından halkı güçlendiren ekonomik bir model

that empowers the people?

düşünmemeli miyiz?

And if private ownership helped to lift more than 850 million people

Eğer özel mülkiyet 850 milyondanfazla insanı

out of poverty,

yoksulluktan çıkardıysa

it is our duty

bu bizim görevimiz

and we owe it to future generations

ve işletmelere ek olarak insanları güçlendirecek

to create a more inclusive AI economy

daha kapsayıcı bir yapay zeka ekonomisi yaratmayı

that will empower the people in addition to businesses.

gelecek nesillere borçluyuz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)