A path to security for the world's deadliest countries | Rachel Kleinfeld

Çeviri: Yusuf Kerem Sağlam Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

Picture your dream vacation.

Hayalinizdeki tatili düşünün.

Maybe you're dying to go to Rio for Carnival.

Belki de Rio Karnavalı'na gitmek için ölüyorsunuz.

Or you really just want to hang out on a Mexican beach.

Ya da sadece Meksika plajlarında takılmak istiyorsunuz.

Or maybe you're going to join me in New Orleans for Jazz Fest.

Ya da New Orleans'ta caz festivalinde bana katılacaksınız.

Now, I know it's less pleasant,

Şimdi daha az tatminkar olduğunu biliyorum

but picture, for a moment,

ama bir anlığına

one of the most violent places on earth.

dünyadaki en tehlikeli yerlerden birinde olduğunuzu hayal edin.

Did anyone think of the same place?

Herkes aynı yeri mi düşündü?

Brazil is the most violent country in the world today.

Brezilya, şu anda gezegendeki en şiddet içeren ülke.

More people have been dying there over the last three years

Geçen üç yılda orada ölen insan sayısı

than in Syria.

Suriye'de ölen sayısından daha fazla.

And in Mexico, more people have died over the last 15 years

Meksika'da son 15 yılda ölen sayısı ise

than in Iraq or Afghanistan.

Irak ve Afganistan'da ölenlerden daha fazla.

In New Orleans, more people per capita are dying

New Orleans'ta kişi başına ölüm oranı

than in war-torn Somalia.

savaş mağduru Somali'den daha fazla.

The fact is, war only results

İşin aslı, savaşlarda ölen insanlar

in about 18 percent of violent deaths worldwide.

dünya çapında şiddet sonucu ölümlerin sadece yüzde 18'ini kapsıyor.

Today, you are more likely to die violently

Bugün, yüksek düzeyde gelir eşitsizliği

if you live in a middle-income democracy

ve ciddi politik kutuplaşmalar olan

with high levels of income inequality

orta gelirli bir demokraside yaşıyorsanız

and serious political polarization.

şiddet sonucu öldürülme olasılığınız daha yüksek.

The United States has four of the 50 most violent cities on earth.

ABD dünyadaki en tehlikeli 50 şehirden 4'üne sahip.

Now, this is a fundamental alteration in the nature of violence, historically.

Şimdi, bu tarihsel olarak şiddet eğiliminin esas değişikliğidir.

But it's also an opportunity.

Fakat bu aynı zamanda bir fırsat.

Because while few people can do much to end war,

Çünkü çok az kişi savaşları durdurmak için bir şey yapabilirken

violence in our democracies is our problem.

demokrasilerimizdeki şiddet bizim problemimiz.

And while regular voters are a big part of that problem,

Ve normal seçmenler bu sorunun büyük bir parçasıyken

we're also key to the solution.

aynı zamanda çözümün anahtarıyız.

Şu anda bir düşünce kuruluşu olan

Now, I work at a think tank,

the Carnegie Endowment for International Peace,

ABD Carnegie Uluslararası Barış Vakfı'nda çalışıyorum.

where I advise governments on what to do about violence,

Hükûmetlere şiddet hakkında tavsiye verdiğim bir kurum

but the dirty secret is,

ama işin kötü yanı

most policymakers haven't figured out these changes to violence today.

çoğu siyasi, bugün bunların şiddeti değiştirebileceğini anlayamadı.

They still believe that the worst violence happens in countries at war

Onlar hâlâ şiddetin en yüksek olduğu yerlerin savaşta olan ülkeler

or places that are too poor, too weak,

ya da çok fakir, çok zayıf olup

to fight violence and control crime.

suçu kontrol altına alamayan yerler olduğunu düşünüyorlar.

And that had been my assumption too.

Ve bu benim de varsayımım olmuştu.

But if you look at a map of the most violent places on earth,

Fakat eğer dünyadaki en tehlikeli yerlerin haritasına bakacak olursanız

you see something strange.

garip bir şey göreceksiniz.

Some of them are at war,

Bazıları savaşta

and a few are truly failed states.

ve çok azı gerçekten başarısız ülkeler.

The violence in these places is horrific,

Bu yerlerdeki şiddet korkunç

but they happen to have small populations,

ama bunlar küçük popülasyonlara sahip

so it actually affects few people.

yani aslında gerçekte çok az insanı etkiliyor.

Then there's South Africa, Brazil, Venezuela.

Daha sonra Güney Afrika, Brezilya ve Venezuela var.

These places are not poor.

Bu yerler fakir değil.

Maybe they're weak.

Belki zayıflar.

My research assistant and I mapped places

Ben ve araştırma görevlim bölgeleri haritalandırdık;

based on how well they delivered on World Bank projects

Dünya Bankası projelerini nasıl teslim ettiklerini

and whether they could get public services to their people,

ve insanlarına kamu hizmeti sağlayabilmelerini temel aldık.

and if you did well on both of those,

Eğer ikisi de iyi yapılıyorsa

if you could get sanitation and electricity to your people

halka, sağlık hizmeti ve elektrik sağlanıyorsa

and deliver vaccines,

ve aşılar yapılıyorsa

you were in the upper right-hand quadrant.

orası sağ üst kadrandadır.

And then we overlaid that

Ve daha sonra gazetecilerin öldürüldüğü yerleri

with a map of places where journalists were being murdered.

haritada işaretledik.

Some were happening in weak states,

Bazıları zayıf eyaletlerde oldu

but an awful lot of journalists were being killed

fakat işin kötüsü çokça gazeteci onları korumak için

in places plenty capable of protecting them.

bolca seçeneği olan yerlerde öldürüldü.

I traveled to every settled continent on earth,

Dünyada yerleşim olan bütün kıtalara

comparing places that had faced massive violence and recovered

devasa şiddetlerle karşılaşmış, toparlanmış

ve toparlanamamış yerleri karşılaştırmak için seyahat ettim

and those that hadn't,

and I kept seeing the same pattern.

ve hep aynı şeyle karşılaştım.

I came to call it "privilege violence,"

Ben buna ''ayrıcalık şiddeti'' dedim

because it happened in highly unequal democracies,

çünkü bu küçük bir grup insanın

aşırı gücü ve ayrıcalığı elinde tutmak istediği

where a small group of people

wanted to hold on to inordinate power and privilege.

yüksek derece eşitlik olmayan demokrasilerde oluyor.

And if they didn't think they could get those policies past the voters,

Ve eğer bu politikaları seçmenlerden geçirebileceklerini düşünmüyorlarsa

sometimes they would turn to violent groups for help.

bazen şiddet gruplarını yardıma çağırıyorlar.

Drug cartels would finance their campaigns.

Uyuşturucu kartelleri mitinglerini finanse ediyor.

Organized criminals would help them get out the vote.

Organize suçlular oy alabilmeleri için onlara yardım ediyor.

Gangs would suppress the vote.

Çeteler oyları baskılayabiliyor.

And in exchange, they'd be given free reign,

Buna karşılık olarak saltanatlık sürüyorlar

and violence would grow.

ve şiddet büyüyor.

Take Venezuela.

Venezuela'yı ele alalım.

It's the most violent country in the world today,

Ölüm oranlarına bakacak olursak

if you look at deaths per capita.

dünyadaki en tehlikeli ülke.

Twenty years ago, the current regime gained power in legitimate elections,

20 yıl önce, mevcut rejim meşru seçimlerle gücü kazandı

but they didn't want to risk losing it,

fakat bunu kaybetme riskine girmek istemediler

and so they turned to gangs, called "colectivos," for help.

ve ''colectivos'' denen çetelerden yardım istediler.

The gangs were told to get out the vote for the government

Çetelere hükûmet için oy toplamaları söylendi

and force people to vote for the regime in some neighborhoods

ve bazı mahallelerde insanları rejime oy vermeleri için zorlayıp

and keep opposition voters away from the polls in others,

karşı oy verecek seçmenleri seçim bürolarından uzak tutuyorlar.

and, in exchange, they'd be given control.

Buna karşılık olarak kontrol sahibi oluyorlar.

But if criminals have control,

Fakat suçlular kontrol sahibi olursa

then police and courts can't do their jobs.

polisler ve mahkemeler işlerini yapamazlar.

So the second stage in privilege violence

Ayrılıkçı şiddetin ikinci aşamasında

is that courts and police are weakened,

mahkemeler ve polisler zayıfladı

and politicians politicize budgets,

ve politikacılar bütçe politikasını

hiring, firing,

işe almak ve işten kovmak yaptı.

so that they and the violent groups that they collude with stay out of jail.

Böylece onlar ve şiddet grupları hapisten uzak kalmak için dolap çevirdi.

Now, pretty soon, good cops leave,

Şimdi, kısa sürede iyi polisler ayrıldı

and many that remain become brutal.

ve kalanları ise zalimleşti.

They start off, usually, with rough justice.

Genellikle sert müdahaleler uyguluyorlar.

They kill a drug dealer that they think would be let off by the corrupt courts.

Yozlaşmış mahkemelerin serbest bırakacağını düşündükleri

uyuşturucu satıcılarını öldürüyorlar.

But over time, the worst of them realize that there will be no repercussions

Fakat zamanla en kötüleri iç içe oldukları politikacılardan

from the politicians they're in bed with,

tepki gelmeyeceğini anladı

and they go into business for themselves.

ve kendileri için iş yaptılar.

In Venezuela, nearly one in three murders is by the security services.

Venezuela'da neredeyse her üç ölümden biri güvenlik hizmetlerinden.

Now, the poor are hit hardest by violence all over the world,

Fakirler şiddet tarafından en fazla zarar görenler

but they're hardly going to turn to such predatory cops for help.

ama bu kişiler yozlaşmış polislerden nadir yardım istiyorlar.

So they tend to form vigilante groups.

Böylece kendi adaletini sağlayan gruplar hâline geliyorlar.

But arm a bunch of 18-year-old boys,

Fakat 18 yaşında bir grup çocuğu silahlandırmak

and pretty soon, they devolve into gangs over time.

kısa zamanda onları bir çete hâline dönüştürüyor.

Other gangs come in, mafias come in,

Öteki çeteler ve mafyalar gelip

and they offer to protect people from the other criminals

insanları diğer suçlulardan

and from the police.

ve polisten korumayı öneriyorlar.

Unlike the state,

Eyaletlerin aksine

the criminals often try to buy legitimacy.

suçlular sıklıkla meşruluğu satın almaya çalışıyorlar.

They give charity. They solve disputes.

Bağış yapıp sorunları çözüyorlar.

Sometimes, they even build subsidized housing.

Hatta bazen para yardımı yaptıkları evler inşa ediyorlar.

The last stage of privilege violence happens when regular people

Ayrıcalıklı şiddetin son aşaması

normal insanların cinayette parmakları olmasıyla oluşuyor.

start committing a significant portion of the murder.

Bar fights and neighborhood arguments turn deadly

Şiddet normal karşılanıp

when violence has become normal

tepkiler buhar olunca

bar kavgaları ve mahalle tartışmaları ölümcül oluyor.

and repercussions have evaporated.

To outsiders, the culture looks depraved,

Yabancılara, bu insanlarda büyük bir problem varmış

as if something is deeply wrong with those people.

ve kültürleri çok ahlaksızmış gibi görünür.

But any country can become this violent

Fakat hükûmet sırasıyla eksik ve yağmacı olursa

when the government is, by turns, absent and predatory.

her ülke bu şekilde şiddet yanlısı olabilir.

Actually, that's not quite true --

Aslında bu tam olarak doğru değil.

it takes one more step for this level of violence to reign.

Bu seviyedeki şiddet egemenliğine doğru bir adım daha atılması gerekir.

It takes mainstream society

Problemleri göz ardı etmek için

to ignore the problem.

asıl toplum kesimine ihtiyaç var.

You'd think that would be impossible,

Bu seviyedeki bir şiddetin

that violence at this level would be unbearable,

yenilemez olduğunu düşünebilirsiniz

but it's actually quite bearable to people like you and me.

ama aslında sizin ve benim gibi insanlar için yenmesi gayet kolay.

That's because, in every society in the world,

O yüzden dünyadaki her toplumda

even the most violent,

hatta en tehlikelisinde bile

violence is highly concentrated.

şiddet oldukça kümelenmiş.

It happens to people on the wrong side of town,

Şiddet yanlış yerde, yanlış zamanda

people who are poor, often darker,

fakir insanlara, sıkça daha kötülerine,

often from groups that are marginalized,

önem derecesi düşürülmüş gruplara

groups that mainstream society can separate ourselves from.

ve toplumsal tercihlerden kendilerini ayırmış grupların başına geliyor.

Violence is so concentrated

Şiddet o kadar çok kümelenmiş ki

that we're shocked when the pattern deviates.

model sapınca çok şaşırdık.

In Washington, DC, in 2001,

2001 yılında Washington DC'de

a young white college-educated intern

genç, beyaz bir üniversiteli stajyer

went missing after a hike in Northwest DC,

yürüyüş yaparken şehrin kuzeybatısında kayboldu

and her case was in the papers nearly every day.

ve onun davası neredeyse her gün gazetedeydi.

On the other side of town,

Öbür tarafta

a black man had been killed every other day that year.

o yıl her iki günde bir, bir siyahi adam öldürüldü.

Most of those cases never made the papers even once.

Bu vakaların birçoğu gazetede tek bir kez bile çıkmadı.

Middle class society buys their way out of violence.

Orta gelirli toplumlar kendilerini şiddetten kurtarıyor.

We live in better neighborhoods.

Daha düzgün mahallerde yaşıyoruz.

Some people buy private security.

Bazı insanlar özel güvenlik tutuyorlar.

And we also tell ourselves a story.

Ve biz ayrıca kendimize bir hikâye anlatıyoruz.

We tell ourselves that most of the people who are killed

Kendimize öldürülmüş birçok insanın

are probably involved in crime themselves.

Suça karıştığı için öldürüldüğünü söyleriz.

By believing that somehow some people deserve to be murdered,

Bir şekilde bazı insanların ölmeyi hak ettiğine inanılır

otherwise good people allow ourselves to live

aksi takdirde iyi insanlar kendilerini yaşam şansının

in places where life chances are so deeply skewed.

çok çarpıtıldığı yerlerde yaşamaya ikna ederler.

We allow ourselves.

Kendimize izin veririz.

Because, after all, what else can you do?

Çünkü düşündüğünüzde başka ne yapabilirsiniz ki?

Well, it turns out, quite a lot.

Aslında bu durum çok ciddi ters yüz edilebilir.

Because violence today is not largely the result of war

Çünkü bugünün şiddeti genellikle savaşın sonucu değil

but is because of rotten politics in our democracies,

demokrasimizdeki yozlaşmış politikacılar yüzünden

regular voters are the greatest force for change.

ve sıradan seçmenler değişim için en büyük güce sahip.

Consider the transformation of Bogotá.

Bogota'nın dönüşümünü ele alalım.

In 1994, Colombia's incoming president

1994 yılında yeni gelen başkanın

was caught taking millions of dollars in campaign contributions

Cali uyuşturucu kartelinden

kampanyasına katkı için milyonlarca dolar aldığı ortaya çıktı.

from the Cali drug cartel,

and the capital was overrun with gangs and paramilitary groups.

Başkent, çeteler ve milisler tarafından işgal edildi.

But fed-up voters overcame really rabid partisanship,

Ama bıkkın seçmenler, çok fanatik partizanlıkların üstesinden geldiler

and they delivered nearly two-thirds of the vote

ve oyların yaklaşık üçte ikisini

bağımsız bir adaya verdiler,

to an independent candidate,

enough to really overcome business as usual.

bu da mevcut şartların üstesinden gelmeye yeterliydi.

On Mayor Mockus's first day in office,

Belediye Başkanı Mockus'un makamında ilk gününde

polis bir cinayet hakkında kendisini zar zor bilgilendirdi

the police barely bothered to even brief him on homicide,

and when he asked why, they just shrugged and said,

ve başkan nedenini sorunca omuz silkerek şöyle dediler:

"It's just criminals killing criminals."

''Sadece suçlular suçluları öldürüyor.''

The corrupt city council

Yozlaşmış şehir konseyi

wanted to give police even more impunity for brutality.

gaddar polislere daha fazla dokunulmazlık vermek istedi.

It's a really common tactic that's used worldwide

Dünya çapında kullanılan yaygın bir taktik,

when politicians want to posture as tough on crime

politikacıların suça karşı sert bir tutum takınmak ister gibi yapması

but don't actually want to change the status quo.

fakat aslında güncel durumu değiştirmek istememesi.

And research shows it backfires all over the world.

Ve araştırmalar bunun bütün dünyada geri teptiğini gösteriyor.

If you throw a lot of low-level offenders into jails,

Çok fazla hafif suç hükümlüsünü

usually already overcrowded jails,

zaten kalabalık olan hücrelere atarsanız

birbirlerinden bir şeyler öğrenip daha da zorlu hâle geliyorlar.

they learn from each other and they harden.

They start to control the prisons, and from there, the streets.

Suçlular hapisleri, oradan da sokakları kontrol etmeye başlıyorlar.

Instead, Mockus insisted that police begin investigating every death.

Bunun yerine, Mockus polislerden her ölümü araştırmalarını istedi.

He fought the right-wing city council,

Sağcı şehir konseyiyle mücadele edip

and he abandoned SWAT-style police tactics.

SWAT tarzı polis taktiklerini terk etti.

And he fought the left-wing unions

Ve solcu sendikalarla mücadele edip

and fired thousands of predatory cops.

binlerce yozlaşmış polisi kovdu.

Honest police were finally free to do their jobs.

Dürüst polisler sonunda görevlerini yapmakta özgür kaldılar.

Mockus then challenged citizens.

Sonra Mockus vatandaşlarla mücadele etti.

He asked the middle class to stop opting out of their city,

Orta sınıf vatandaşlardan şehirlerinden ayrılmamalarını,

trafik kurallarını uygulamalarını istedi,

to follow traffic laws

and otherwise behave as if they shared the same community of fate.

aksi takdirde aynı topluluğun kaderini paylaşıyormuş gibi davranırlar.

He asked the poor to uphold social norms against violence,

Kişisel risk altındayken bile

fakirlerden şiddete karşı olan sosyal normları sürdürmelerini istedi.

often at immense personal risk.

And he asked the wealthy to give 10 percent more in taxes, voluntarily.

Zenginlerden gönüllü olarak yüzde 10 daha fazla vergi istedi.

Sixty-three thousand people did.

63 bin kişi bunu yaptı.

And at the end of the decade that spanned Mayor Mockus's two terms in office,

Geçen on yılın ardından Belediye Başkanı Mockus'un iki görev döneminde

homicide in Bogotá was down 70 percent.

Bogota'daki cinayet oranı %70 düştü.

Audience: Whoo!

İzleyiciler: Vay canına!

(Applause)

(Alkış)

People in places with the most violence,

Kolombiya ya da ABD olsun,

whether it's Colombia or the United States,

en tehlikeli yerlerde bulunan insanlar

can make the biggest difference.

en büyük farkı oluşturabilirler.

The most important thing we can do is abandon the notion

Yapabileceğimiz en önemli şey

bazı hayatların diğerlerine göre daha önemsiz olduğu görüşünü terk etmek;

that some lives are just worth less than others,

that someone deserves to be raped or murdered,

birinin tecavüzü veya cinayeti hak ettiği

because after all, they did something,

çünkü ne de olsa bir şey yaptılar,

they stole or they did something to land themselves in prison

ya çaldılar ya da kötü bir şey yaptılar ki kendilerini hapiste,

where that kind of thing happens.

bu tarz şeylerin yaşandığı yerde buldular düşüncesini.

This devaluing of human life,

Bu insan hayatının değersizleştirilmesi

a devaluing we barely admit even to ourselves,

kendimize bile zorla kabul ettirdiğimiz bir değersizleştirme

ve bu durum bütün bir spiralin kötüye doğru gitmesine göz yummaktır.

is what allows the whole downward spiral to begin.

It's what allows a bullet shot in a gang war in Rio

Bu Rio'da yapılan bir çete savaşında atılmış bir kurşunun

yakınlardaki dağcılık salonunda tırmanış yapan

to lodge in the head of a two-year-old girl

climbing on a jungle gym nearby.

iki yaşındaki kızın kafasından vurulmasına da göz yummaktır.

And it's what allows a SWAT team hunting for a meth dealer in Georgia

Ve bu Georgia'da bir özel harekat takımının, bir meth satıcısını avlarken

to throw a flash bang grenade into the crib of a little boy,

beşiğindeki bir çocuğa flaş bombası atıp yüzünün yakınında patlaması sonucu

exploding near his face and maiming him for life.

hayatı boyunca sakat kalmasına da göz yummaktır.

The fact is, most violence everywhere

İşin aslı en büyük şiddet

happens to people on the wrong side of town

yanlış yerde, yanlış zamanda bulunan insanlara oluyor.

at the wrong time,

and some of those people are from communities

Ve bu insanların bazıları

farklı duygular beslediğimiz topluluklardan.

that we consider quite different.

Some of them are people who have done horrible things.

Bazıları çok kötü şeyler yapmış kişiler.

But reducing violence begins with privileging every human life,

Fakat şiddeti azaltmak her insan hayatına önem vermekten başlar,

both because it's right

hem doğru olan bu olduğu için

and because only by prizing each life as worthy of at least due process,

hem de sadece her hayata değer göstererek

can we create societies in which the lives of innocents are safe.

masum olanların güvende olabileceği bir toplum oluşturabileceğimiz için.

Second, recognize that today,

İkincisi ülkelerimizdeki eşitsizliğin

inequality within our countries

ülkeler arasındaki savaşlardan daha büyük şiddet doğuracağını kabul etmeliyiz.

is a vastly greater cause of violence than war between countries.

Now, inequality leads to violence for a whole host of reasons,

Eşitsizlik birçok farklı sebepten şiddete yol açıyor

but one of them is that it lets us separate ourselves

ama bir şey bizi şehrin öbür tarafında

from what's happening on the other side of town.

olan şeyden ayırmaya sebep oluyor.

Those of us who are middle-class or wealthy,

Bunlar sistemden yararlanan

who are benefiting from these systems,

orta halli veya zengin bizler

have to change them at immense cost to ourselves.

onları değiştirmek için muazzam bedeller ödemeliyiz.

We have to pay enough taxes

Yeterince vergi ödeyip

and then demand that our governments put good teachers in other kids' schools

hükûmetten diğer çocukların okullarına iyi öğretmenler koymalarını

and well-trained police to protect other peoples' neighborhoods.

ve iyi eğitimli polislerin öbür mahalleleri korumalarını talep etmeliyiz.

But, of course, that's not going to do any good

Fakat eğer hükûmet para çalar ya da şiddeti körüklerse

if the government is stealing the money or fueling the violence,

tabii ki bu yapacaklarınızın hiçbir faydası olmaz.

and so we also need better politicians with better incentives.

Yapacaklarımızın yanında iyi politikacılar ve iyi teşvikler de gerekli.

The fact is, we actually know a lot about what it takes to reduce violence.

İşin aslı aslında biz şiddeti azaltmanın birçok yolunu biliyoruz.

It's policies like putting more cops

En çok şiddet olayı yaşanan yerlere daha çok polis koyma gibi politikalar.

in the few places where most violence occurs.

But they don't fit easily into the boxes of the Left or the Right,

Fakat onlar sağ ya da soldaki kutulara kolayca sığmazlar,

and so you need really honest politicians

yani hatalı partizanlıkla mücadelede gönüllü olacak

who are willing to buck knee-jerk partisanship

ve çözümleri uygulayabilecek

and implement solutions.

dürüst politikacılara ihtiyaç var.

And if we want good politicians to run,

Eğer iyi politikacıların işe başlamasını istiyorsak

we need to start respecting politicians.

politikacılara saygı duymaya başlamalıyız.

There's also a lot we can do to fight privilege violence in other countries.

Ayrıca diğer ülkelerdeki ayrıcalıklı şiddetle de savaşabiliriz.

The most violent regimes tend to be fueled by drugs,

En tehlikeli rejimler

uyuşturucuyla kazanç sağlama eğilimindedir.

and then they launder the profits through financial systems

Sonra kazançlarını New York ve Londra'daki finansal sistemle,

in New York and London,

through real-estate transactions,

emlak alım satım işleriyle

and through high-end resorts.

ve pahalı tatil köyleri üzerinden aklarlar.

If you use drugs,

Uyuşturucu kullanıyorsanız

know your supply chain top to bottom,

tedarik zincirini tepeden tırnağa bilin

or admit the amount of pain you're willing to cause others

ya da kendi zevkiniz için

diğerlerine çektirdiğiniz acıya razı olduğunuzu kabul edin.

for your own pleasure.

Meanwhile, I would love to see one of those tourist sites

Bu arada araştırmacı gazetecilerin bu turistik sitelerden birinde

team up with investigative journalists

bir araya gelip küçük bir ikon yapmasını çok isterim.

and create a little tiny icon --

right next to the one for free WiFi and if a place has a swimming pool,

Bedava WiFi ikonunun hemen yanına ve bir yerin havuzu varsa

there could be a little tiny gun

kara para aklama yeridir anlamına gelen

for "likely criminal money-laundering front."

küçük minik bir silah olabilir.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkış)

But until then,

Fakat o zamana kadar

if you're booking a place in a dangerous country,

eğer tehlikeli bir ülkede yer ayırtıyorsanız,

whether that's Jamaica or New Orleans,

Jamaika ya da New Orleans olsun,

küçük bir araştırma yapıp

do a little web research,

see if you can see any criminal ties.

suçla bağlantıları olup olmadığını görmeye çalışın.

And, to make that easier,

Ve bunu kolaylaştırmak için

support legislation

mevzuatı destekleyin,

that makes our financial systems more transparent --

bu finansal sistemimizi daha açık yapacaktır.

things like banning anonymous company ownership.

Anonim şirket sahiplerini yasaklamak gibi.

Now, this all probably sounds pretty quixotic,

Şimdi bu size konserve kutularınızı geri dönüştürüp

kind of like recycling your cans,

okyanusa küçücük bir damla damlatmak gibi

just a tiny drop in the ocean of a gigantic problem,

hayalperest bir durum olarak görünebilir

but that's actually a misconception.

fakat aslında bu bir yanlış anlama.

Homicide has been falling for centuries.

Cinayetler yüzyıllardır azalıyor.

Battle deaths have been dropping for decades.

Savaş ölümleri on yıllardır düşüyor.

In places where people have demanded change,

İnsanların değişmeyi talep ettiği yerlerde

violent death has fallen, from Colombia to New York City,

şiddet sonucu ölümler azalıyor, New York'tan Kolombiya'ya

where homicide is down 85 percent since 1990.

1990'dan beri cinayetler %85 azaldı.

The fact is, violence will always be with us,

İşin doğrusu şiddet her zaman bizimle olacak

but it's not a constant.

ama daimi değil.

It has been falling for centuries, and it could fall further faster.

Yüzyıllardır düşüyor ve ilerleyen zamanda daha da hızlı düşebilir.

Could it drop by 25 percent in the next quarter century, a third?

Önümüzdeki çeyrek yılda %25 daha düşebilir mi?

Many of us actually think it could.

Birçoğumuz aslında bunun olabileceğini düşünüyor.

I think of all the kids who'd grow up with their dads,

Bence bütün çocuklar babalarıyla büyümeli,

all the families that get their sisters back,

bütün aileler kız kardeşlerini ve erkek kardeşlerini geri almalı.

their brothers.

All it needs is one small push.

Tek ihtiyaç küçük bir itme.

It needs us to care.

Önemsememiz gerekiyor.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)