The rapid growth of the Chinese internet -- and where it's headed | Gary Liu

Çeviri: Furkan Zonturoğlu Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

Once every 12 months,

Çin'de her 12 ayda bir dünyanın en büyük insan göçü gerçekleşiyor.

the world's largest human migration happens in China.

Over the 40-day travel period of Chinese New Year,

40 günü aşkın bir seyahat dönemi bulunan Çin yeni yılında,

three billion trips are taken,

aileler toplanıp kutlamalar yaparken üç milyar yolculuk yapılıyor.

as families reunite and celebrate.

Now, the most strenuous of these trips are taken

Bu yolculukların en yorucu olanları ise

by the country's 290 million migrant workers,

ailelerini ve geride bıraktıkları çocuklarını görmek için

tek fırsatı bu zaman dilimi olan

for many of whom this is the one chance a year

to go home and see parents and their left-behind children.

290 milyon göçmen çalışan tarafından yapılıyor.

But the travel options are very limited;

Fakat ulaşım imkanları çok kısıtlı.

Uçak biletleri neredeyse aylık maaşlarının yarısı.

plane tickets cost nearly half of their monthly salary.

So most of them, they choose the train.

Bu yüzden birçoğu tren kullanıyor.

Their average journey is 700 kilometers.

Yolculuklar ortalama 700 kilometre.

The average travel time is 15 and a half hours.

Ortalama seyahat süresi ise on beş buçuk saat.

And the country's tracks now have to handle 390 million travelers

Ülkedeki demir yolları, her bahar festivalinde

390 milyon yolcu taşıyor.

every Spring Festival.

Until recently,

Bu zamana dek göçmen çalışanlar,

migrant workers would have to queue for long hours -- sometimes days --

sadece bilet alabilmek için saatlerce, bazen günlerce kuyruklarda bekler,

just to buy tickets,

often only to be fleeced by scalpers.

dolandırıcılar tarafından sık sık kandırılırlardı.

And they still had to deal with near-stampede conditions

Yolculuk günü geldiğinde ise

bir izdiham ile başa çıkmak zorunda kalıyorlardı.

when travel day finally arrived.

But technology has started to ease this experience.

Neyse ki teknoloji bu deneyimi kolaylaştırmaya başladı.

Mobile and digital tickets now account for 70 percent of sales,

Mobil ve dijital biletler artık satışların yüzde 70'ini oluşturuyor

greatly reducing the lines at train stations.

ve tren istasyonlarındaki kuyrukları büyük ölçüde azaltıyor.

Digital ID scanners have replaced manual checks,

Elle yapılan kontrollerin yerini dijital numara okuyucuları aldı,

expediting the boarding process,

biniş işlemleri hızlandı.

and artificial intelligence is deployed across the network

Yapay zeka, rotaları optimize etmek için

bilgisayar ağlarında yoğun bir şekilde kullanılıyor.

to optimize travel routes.

New solutions have been invented.

Yeni çözümler geliştirildi.

China's largest taxi-hailing platform, called Didi Chuxing,

Çin'in en büyük taksi çağırma platformu olan Didi Chuxing,

launched a new service called Hitch,

Hitch adında yeni bir hizmet başlattı.

which matches car owners who are driving home

Bunun sayesinde evine giden sürücüler ile

with passengers looking for long-distance routes.

uzun yola gitmeyi düşünen yolcular eşleşiyor.

In just its third year,

Hitch daha üçüncü yılında

Hitch served 30 million trips in this past holiday season,

ve geçtiğimiz tatil sezonunda en uzunu 2400 kilometreden fazla,

the longest of which was further than 1,500 miles.

30 milyon yolculuk yapılmasını sağladı.

That's about the distance from Miami to Boston.

Bu uzaklık yaklaşık olarak Miami-Boston arası demek.

This enormous need of migrant workers has powered fast upgrade and innovation

Göçmenlerin bu muazzam büyüklükteki ihtiyacı,

ülkenin taşımacılık sisteminde hızlı bir yükseliş ve inovasyonu tetikledi.

across the country's transport systems.

Now, the Chinese internet has developed in both familiar and unfamiliar ways.

Çin'de internet bazı yönlerden benzer,

bazı yönlerden farklı bir şekilde gelişim gösterdi.

Just like in Silicon Valley,

Silikon Vadisi'nde olduğu gibi

some of the seismic shifts in technology and consumer behavior

nadiren görülen, ayrıcalık ve gençliğin hevesiyle

have been driven by academic research,

akademik araştırmalar ile kuruluşların istekleri doğrultusunda

have been driven by enterprise desires,

teknoloji ve tüketici davranışında bazı sismik değişimler gerçekleştirildi.

with the whims of privilege and youth sprinkled in every once in a while.

Hem tüketici hem şirket yöneticisi olarak,

I am a product of the American tech industry,

both as a consumer and a corporate leader.

Amerikan teknoloji endüstrisinin bir ürünüyüm.

So I am well acquainted with this type of fuel.

Bu tarzda bir motivasyona aşinayım.

But about a year and a half ago,

Fakat bir buçuk yıl önce

I moved from my home in New York City to Hong Kong

South China Morning Post'un CEO'su olmak için

to become the CEO of the South China Morning Post.

New York'taki evimden Hong Kong'a taşındım

And from this new vantage point,

ve bu yeni bakış açısıyla

I've observed something that is far less familiar to me,

Çin'deki birçok yeniliği ve birçok girişimcisini motive eden,

propelling so much of China's innovation and many of its entrepreneurs.

bana çok da tanıdık gelmeyen bir şey gözlemledim.

It is an overwhelming need economy

Bu, ayrıcalıklı olmayan bir kalabalığa hizmet eden

that is serving an underprivileged populous,

Çin'in ekonomik büyümesinden 30 yıldır mahrum bırakılmış

which has been separated for 30 years from China's economic boom.

karşı konulmaz bir ihtiyaç ekonomisiydi.

The stark gaps that exist between the rich and the poor,

Zengin ile fakir,

between urban and rural

köy ile kent

or the academic and the unschooled --

ya da eğitimsiz ile akademisyen arasındaki uçurum

these gaps, they form a soil

inanılmaz derecede güçlenmeye hazır bir zemin oluşturuyor.

that's ready for some incredible empowerment.

So when capital and investment become focused on the needs of people

Bu yüzden ne zaman ki sermaye ve yatırım,

who are hanging to the bottom rungs of an economic ladder,

ekonomik yapının alt basamaklarındaki insanların ihtiyaçlarına odaklanır,

that's when we start to see the internet truly become a job creator,

işte o zaman internetin gerçekten bir meslek üreticisi,

an education enabler

eğitim sağlayıcısı ve birçok farklı şekillerde

and in many other ways, a path forward.

ileriye doğru bir yol olduğunu görürüz.

Of course, China is not the only place where this alternative fuel exists,

Tabii ki Çin bu alternatifin var olduğu

nor the only place where it is possible.

ya da var olabileceği tek yer değil.

But because of the country's sheer scale and status as a rising superpower,

Ancak ülkenin büyüklüğü ve süper güç statüsü ile yükselişi nedeniyle

the needs of its population have created an opportunity

nüfusunun ihtiyaçları gerçekten güçlü bir vuruş için bir fırsat yarattı.

for truly compelling impact.

When explaining the rapid growth of the Chinese tech industry,

Çin'in teknoloji endüstrisinin hızlı büyümesini açıklarken

many observers will cite two reasons.

birçok gözlemci iki sebep belirtecektir:

The first is the 1.4 billion people that call China home.

İlki 1,4 milyar insanın Çin'e "Evim" demesi.

The second is the government's active participation --

İkincisi ise hükümetin aktif katılımı ya da yaygın müdahalesi,

or pervasive intervention, depending on how you view it.

nasıl ifade ettiğiniz bakış açınıza bağlı.

Now, the central authorities have spent heavily on network infrastructure

Şu anda merkez otoriteler network altyapısına

yıllar içerisinde ciddi miktarda harcama yaptığından

over the years,

creating an attractive environment for investment.

yatırım için çekici bir ortam yaratılmış durumda.

At the same time, they've insisted on standards and regulation,

Aynı zamanda hızlı uzlaşma ve uyumla sonuçlanacak şekilde

which has led to fast consensus and therefore, fast adoption.

standartlar ve regülasyonlar konusunda ısrarcı davrandılar.

The world's largest pool of tech talent exists

Dünyanın en büyük teknoloji yeteneği havuzunun varlığı,

because of the abundance of educational incentives.

eğitimsel teşviklerin bolluğu sayesinde

And local, domestic companies, in the past, have been protected

ve geçmişte yerel şirketler uluslararası rekabetten

from international competition

market kontrolleri ile korunmuştu.

by market controls.

Of course, you cannot observe the Chinese internet

Tabii ki Çin'in internetini genel sansür ve distopik bir izlenme konusunda

without finding widespread censorship

and very serious concerns about dystopian monitoring.

ciddi endişeleriniz olmadan gözlemleyemezsiniz.

As an example:

Bir örnek vermek gerekirse:

China is in the process of rolling out a social credit rating

Çin, bütün nüfusu kapsayacak, dürüstlük ve doğruluk gibi

that will cover its entire population,

yüksek nitelikli karakteristik özelliklere göre

rewarding and restricting citizens,

vatandaşlarını ödüllendirecek ve cezalandıracak

based on highly qualitative characteristics

bir sosyal kredi derecelendirmesi yapma sürecinde.

like honesty and integrity.

At the same time,

Aynı zamanda Çin 170 milyon kapalı devre kamerasında

China is deploying facial recognition

across many of its 170 million closed-circuit cameras.

yüz tanıma sistemini uygulamakta.

Artificial intelligence is being used to predict crime and terrorism

Müslüman azınlığın zaten sürekli gözlem altında olduğu Xinjiang bölgesinde

in Xinjiang province,

where the Muslim minority is already under constant surveillance.

suç ve terörizmi tahmin etmek için yapay zeka kullanılıyor.

Yet, the internet has continued to grow, and it is so big --

Ancak internet büyümeye devam etti

ve sanıyorum ki birçoğumuzun fark edebileceğinden daha da büyük.

much bigger than I think most of us realize.

By the end of 2017,

2017'nin sonunda,

the Chinese internet population had reached 772 million users.

Çin'in internet nüfusu 772 milyon kullanıcıya ulaştı.

That's larger than the populations of the United States, Russia,

Bu; ABD, Rusya, Almanya, Birleşik Krallık, Fransa

of Germany, of the United Kingdom, of France and Canada combined.

ve Kanada'nın nüfusları toplamından daha büyük.

Ninety-eight percent of them are active on mobile.

Çin'in kullanıcılarının %98'i mobilde aktif.

Ninety-two percent of them use messaging apps.

%92'si mesajlaşma uygulamaları kullanıyor.

There are now 650 million digital news consumers,

650 milyon dijital haber okuyan,

580 million digital video consumers,

580 milyon video izleyen kullanıcı var

and the country's largest e-commerce platform, Taobao,

ve ülkenin en büyük e-ticaret platformu Taobao,

now boasts 580 million monthly active users.

şu anda 580 milyon aylık aktif kullanıcısıyla övünüyor.

It's about 80 percent larger than Amazon.

Amazon'dan yaklaşık %80 daha büyük.

On-demand travel, between bikes and cars,

Çin'de seyahat amacıyla bisiklet ve arabalara olan talep,

now accounts for 10 billion trips a year in China.

yılda 10 milyar yolculuğa ulaştı.

That's two-thirds of all trips taken around the world.

Bu, tüm dünyadaki yolculukların 3'te 2'sine eşit.

So it's a very mixed bag.

Bu yüzden karmaşık bir durum.

The internet exists in a restricted, arguably manipulated form within China,

Çin'de internet kısıtlanmış,

tartışılabilir olmakla birlikte manipüle edilmiş bir formdayken bile

yet it is massive and has vastly improved the lives of its citizens.

çok büyük ve vatandaşların hayatlarını muazzam şekilde geliştiriyor.

So even in its imperfection,

Mükemmel olmasa bile

the growth of the Chinese internet should not be dismissed,

Çin'deki internetin büyümesi gözardı edilmemeli

and it's worthy of our closer examination.

ve daha yakından incelememizi hak ediyor.

Let me tell you two other stories today.

Size iki hikaye daha anlatayım.

Luo Zhaoliu is a 34-year-old engineer from Jiangxi province.

Luo Zhaoliu 34 yaşında, Jiangxi bölgesinde yaşayan bir mühendis.

Now, his home region used to be extremely important to the Communist party

Memleketi, kızıl ordunun doğduğu yer olduğundan

because this was the birthplace of the Red Army.

eskiden Komünist Parti için çok önemliydi.

But over the decades, because of its separation

Ancak onyıllar süresince,

from the economic and manufacturing centers of the country,

ülkenin ekonomik ve üretim merkezlerine uzaklığı nedeniyle önemsiz hale geldi.

it has slid into irrelevance.

Luo, like so many in his generation, left home at a young age

Luo, kendi jenerasyonundaki pek çoğu gibi

büyük şehirde iş aramak için evini küçük yaşta terk etti.

to look for work in a major city.

Kendini Çin'in teknoloji merkezlerinden biri olan Shenzen'de buldu.

He ended up in Shenzhen, which is one of China's tech hubs.

As the young migrate,

Gençler göç ettiğinden,

these rural villages are left with only elderly,

kırsal kesimlerde sadece kendilerini sefil yoksulluktan

who are really struggling to elevate themselves above abject poverty.

kurtarmaya çalışan yaşlılar kaldı.

After nine years, Luo decided to return to Jiangxi in 2017,

9 yıl sonra, 2017'de Luo Jiangxi'ye geri dönmeye karar verdi

because he believed that the booming e-commerce marketplace in China

çünkü e-ticaretin Çin'de büyüyen pazarının köyünü canlandıracağına inanıyordu.

could help him revive his village.

Like many rural communities,

Pek çok kırsal kesim gibi

Luo's home specialized in a very specific provincial craft --

Luo'nun memleketi de çok özel bir zanaatte ustalaşmıştı.

making fermented bean curd, in this case.

Luo'nun durumunda bu, fermante fasülye loruydu.

So he started a small factory

Bu yüzden küçük bir fabrika kurdu

and started selling his locally made goods online.

ve yerel ürünleri internet üzerinden satmaya başladı.

There have been many years of consumption growth

Çin'in büyük şehirlerinde, tüketim yıllar boyunca arttı.

across China's major cities.

But recently, technology has been driving an explosion in craft goods sales

Ama son yıllarda, Çin'in orta ve yüksek sınıfları arasında

teknoloji zanaat ürünlerinin satışında bir patlama yaratıyor.

among China's middle and upper classes.

WeChat and other e-commerce platforms allow rural producers

WeChat ve diğer e-ticaret platformları, kırsal üreticilerin ürünlerini

to market and sell their goods

asıl dağıtım bölgelerinden çok daha uzaklarda

far beyond their original distribution areas.

pazarlayabilmesi ve satmasını sağlıyor.

Research companies actually track this impact

Araştırma şirketleri bu etkiyi,

"Taobao köyleri" adını verdikleri yerleri sayarak takip ediyor.

by counting what is called "Taobao villages."

This is any rural village where at least 10 percent of its households

Bu tabir, evlerinin en az %10'u internet üzerinden ürün satan

are selling goods online and making a certain amount of revenue.

ve belli miktar kâr sağlayan kırsal kesimler için kullanılıyor

And the growth has been significant in the last few years.

ve son yıllardaki büyüme kayda değer.

There were just 20 Taobao villages in 2013,

2013'te sadece 20 adet Taobao köyü varken

212 in 2014,

2014'te 212,

780 in 2015,

2015'te 780,

1,300 in 2016

2016'da 1300

and over 2,100 at the end of 2017.

ve 2017'nin sonunda 2100'ün üzerinde Taobao köyü var.

They now account for nearly half a million active online stores,

Şu anda neredeyse yarım milyon aktif internet mağazası,

19 billion dollars in annual sales

19 milyar dolarlık yıllık satış

and 1.3 million new jobs created.

ve 1,3 milyon yeni iş onların sayesinde var.

In Luo's first year back home, he was able to employ 15 villagers.

Döndükten sonraki ilk yılında, Luo 15 köylüye iş verebiliyordu

And he sold about 60,000 units of fermented bean curd.

ve yaklaşık 60.000 ünite fermante fasülye loru sattı.

He expects to hire 30 more people in the next year,

Talep arttığından gelecek yıl 30 kişiyi daha işe almayı planlıyor.

as his demand rapidly rises.

There are 60 million left-behind children scattered across China's rural landscape.

Çin'in kırsal kesimlerinde arkada bırakılmış 60 milyon çocuk var

And they grow up with at least one parent far away from home,

ve en az bir ebeveyni uzakta, göçmen işçilik yaparken onlar büyüyorlar.

as a migrant worker.

Alongside all the general hardships of rural life,

Kırsal hayatın bütün olağan zorlukları bir yana,

they often have to travel vast and dangerous distances

sadece okula gitmek için

sıklıkla uzun ve tehlikeli mesafeler katetmek zorundalar.

just to get to school.

They account for 30 percent

Bu çocuklar, Çin'in ilk ve ortaöğretim öğrencilerinin %30'u.

of the country's primary and high school students.

Ten-year-old Chang Wenxuan is one of these students.

10 yaşındaki Chang Wenxuan, bu öğrencilerden biri.

He walks an hour each way every single day to school,

Her gün, derin vadilerden ve izole alanlardan geçerek

across these deep ravines, in an isolated landscape.

1 saatte okula yürüyerek gidiyor.

But when he arrives at the small farming village in Gansu province,

Ancak Gansu bölgesindeki küçük tarım köyüne vardığında,

he will find just two other students in this entire school.

bütün okulda sadece iki öğrenci daha onunla birlikte.

Now, Chang's school is one of 1,000 in Gansu alone

Şu anda Chang'ın okulu, 5'ten daha az kayıtlı öğrenci bulunduran,

that has less than five registered students.

sadece Gansu'daki 1000 okuldan biri.

So with limited student interaction,

Bu yüzden niteliksiz öğretmenler,

with underqualified teachers

kısıtlı öğrenci etkileşimi ve zar zor döşenmiş yalıtımsız okullar,

and schoolhouses that are barely furnished and not insulated,

rural students have long been disadvantaged,

yüksek öğrenime hiçbir olanağın olmaması ile birlikte

with almost no path to higher education.

kırsal kesimdeki öğrencileri uzun zamandır dezavantajlı konumda tutuyor.

But Chang's future has been dramatically shifted

Ama Chang'ın geleceği, "Günışığı Sınıfı"nın kurulumuyla

with the installation of a “Sunshine Classroom.”

dramatik bir biçimde değişti.

He's now part of a digital classroom of 100 students

Şu anda nitelikli ve sertifikalı öğretmenler tarafından,

across 28 different schools,

yüzlerce mil öteden canlı yayın ile eğitildiği,

taught by qualified and certified teachers

28 farklı okuldan 100 öğrencinin oluşturduğu dijital bir sınıfın parçası.

live-streaming from hundreds of miles away.

He has access to new subjects like music and art,

Müzik ve sanat gibi yeni konulara,

to new friends

yeni arkadaşlara ve evinin çok ötesindeki tecrübelere erişimi var.

and to experiences that extend far beyond his home.

Recently, Chang even got to visit the Frederiksborg Castle museum

Son zamanlarda Chang, Danimarka'daki Frederiksborg Castle Müzesi'ni bile

in Denmark --

ziyaret etme şansı buldu.

virtually, of course.

Tabii ki sanal olarak.

Now, online education has existed for many years outside of China.

İnternet üzerinden eğitim, Çin'in dışında birçok yıldır yapılıyor.

But it has never reached truly transformative scale,

Ancak büyük olasılıkla dünyadaki diğer teknoloji merkezlerindeki

likely because traditional education systems

geleneksel eğitim sistemleri daha gelişmiş ve istikrarlı olduğundan

in other tech centers of the world

are far more advanced and far more stable.

daha önce hiç gerçekten dönüşümsel bir ölçeğe ulaşmamıştı.

But China's extreme terrain and size

Ne var ki Çin'in zemini ve aşırı büyüklüğü

have created an enormous and immediate need for innovation.

yenilik için muazzam ve acil bir ihtiyaca yol açtı.

There's a tech start-up in Shenzhen that grew to 300,000 students

Shenzen'de sadece bir yılda 300.000 öğrenciye ulaşan

bir tech start-up'ı var.

in just one year.

And by our best estimation at the Post,

Post gazetesindeki en iyi tahminimize göre

there are now 55 million rural students across China

Çin'in kırsal kesiminde, canlı yayın sınıfları sayesinde

that are addressable and accessible by live-streaming classes.

ulaşılabilir ve erişilebilir 55 milyon öğrenci bulunmakta.

This market of need is larger than the entire US student population

Bu ihtiyaç pazarı, ABD'nin anasınıfı ile 12. sınıf arasındaki

between kindergarten and grade 12.

öğrenci nüfusundan daha büyük.

So I'm extremely encouraged to find out

Bu yüzden şunu fark etmek bana cesaret veriyor:

that private investment in ed-tech in China

Çin'de eğitim teknolojilerine yapılan özel yatırım yılda 1 milyar doları aşıyor

now exceeds one billion dollars a year,

with another 30 billion dollars in public funding

ve ayrıca 2020 yılına kadar ayrılmış

that is committed between now and 2020.

30 milyar dolar dolarlık kamu finansmanı da var.

As the Chinese internet continues to grow,

Çin'deki internet; kusurlar, kısıtlamalar, kontroller içinde olsa dahi

even in its imperfection and restrictions and controls,

büyümeye devam ettikçe

the lives of its once-forgotten populations

bir zamanlar unutulmuş nüfusun hayatlarını geri dönülmez bir şekilde iyileştiriyor.

have been irrevocably elevated.

There is a focus on populations of need, not of want,

Gördüğümüz merakı, yaratıcılığı ve gelişimi ilerleten,

that has driven a lot of the curiosity, the creativity

ihtiyaçları olan nüfusa odaklanıyoruz,

and the development that we see.

istekleri olan nüfusa değil.

And there's still more to come.

Dahası da gelecek.

In America, internet population, or penetration,

Şu anda Amerika'daki internet nüfusu ya da etkisi %88'e ulaşmış durumda.

has now reached 88 percent.

In China, the internet has still only reached 56 percent of the populous.

Çin'de hala sadece nüfusun %56'sına ulaşabilmiş halde.

That means there are over 600 million people

Bu, hala çevrimdışı veya bağlantı dışı olan

who are still offline and disconnected.

600 milyondan fazla insan olduğu anlamına gelir.

That's nearly twice the US population.

Neredeyse ABD nüfusunun iki katı.

An enormous opportunity.

Çok büyük bir fırsat.

Wherever this alternative fuel exists,

Bu motivasyon nerede olursa olsun,

be it in China or Africa, Southeast Asia or the American heartland,

Çin'de ya da Afrika'da, Güneydoğu Asya'da ya da Amerika'nın kalbinde,

we should endeavor to follow it with capital and with effort,

onu dünyanın her yerinden gelen ekonomik ve sosyal etki ile sağlanan

driving both economic and societal impact all over the world.

sermaye ve gayretle takip etmek için çaba göstermeliyiz.

Just imagine for a minute what more could be possible

Sadece bir dakikalığına yetersiz hizmet görenlerin küresel ihtiyaçlarının

if the global needs of the underserved become the primary focus

icatlarımızın birincil odak noktası haline geldiğinde

daha başka nelerin mümkün olabileceğini düşünün.

of our inventions.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)