How you can make a fruit fly eat veggies | DIY Neuroscience, a TED series

79,148 views ・ 2018-09-15

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

00:00
Translator: Joseph Geni Reviewer: Krystian Aparta
0
0
7000
Çeviri: Yağmur Ünsal Gözden geçirme: Eren Gokce
00:12
Greg Gage: It's an age-old pursuit of all parents,
1
12355
2427
Greg Gage: Tüm ebeveynlerin asırlık bir arayışı
00:14
getting their kids to eat their vegetables.
2
14806
2002
çocuklarının sebzelerini yemelerini sağlamak.
00:16
But getting them to eat cookies or ice cream
3
16832
2049
Ancak kurabiye veya dondurma yemeye ikna etmek
00:18
is relatively easy,
4
18905
1151
oldukça kolaydır
ve bunun nedeni beynimizin tatlılığı tercih etmesi.
00:20
and that's because our brains prefer sweetness.
5
20080
2241
00:22
Now, there's a new technology called optogenetics
6
22345
2415
Sebzeleri tatlılara tercih etmek gibi,
00:24
which may be able to trick our taste buds,
7
24784
2022
damak tadımızı kandırabilen
00:26
for instance preferring vegetables over sweets.
8
26830
2613
optogenetik adı verilen yeni bir teknoloji var.
00:29
We're going to try this today using fruit flies.
9
29467
2617
Bunu bugün meyve sinekleri kullanarak deneyeceğiz.
00:32
[DIY Neuroscience]
10
32108
2644
[DIY Nörobilim]
00:35
The reason why we experiment with fruit flies
11
35086
2110
Meyve sineklerini denememizin nedeni
bize ne olup bittiğini gerçekten anlamak için
00:37
is they have a small enough nervous system
12
37220
2011
00:39
that gives us a fighting chance to really understand what's going on.
13
39255
3242
savaşma şansı veren yeterince küçük bir sinir sistemine sahip olmaları.
00:42
And believe it or not, their taste buds are very similar to ours.
14
42521
3079
Onların tat tomurcukları bizimkine çok benziyor.
Ancak tat tercihlerini değiştirmeye çalışmadan önce
00:45
But before we try to manipulate their taste preferences,
15
45624
2659
şunu belirlemeliyiz: Meyve sineğinin temeli nedir?
00:48
we need to establish: What is the baseline of the fruit fly?
16
48307
2854
Neyi tercih eder ?
00:51
What does it prefer?
17
51185
1151
00:52
We call this a control experiment.
18
52360
1888
Buna kontrol deneyi diyoruz.
00:54
Spencer's been hard at work doing this.
19
54272
2203
Spencer bunu yapmak için çok çalışıyor.
00:56
OK, Spencer, let's do our first experiment.
20
56499
2064
Tamam Spencer, ilk deneyimizi yapalım.
00:58
We want to test to see if fruit flies prefer bananas or broccoli.
21
58587
3294
Meyve sineklerini muz veya brokoli tercih edip etmediğini test etmek istiyoruz.
01:01
So what do we need?
22
61905
1547
Peki neye ihtiyacımız var?
01:03
Spencer Brown: So we need the fly pad, which is basically an iPad for flies.
23
63476
3597
Spencer Brown: Temelde sinekler için bir iPad olan fly pad'e ihtiyacımız var.
01:07
It measures the touch.
24
67097
1183
Dokunuşu ölçer.
01:08
GG: You put a fly in each chamber?
25
68304
1636
GG: Her odaya sinek mi koydunuz?
01:10
SB: Yeah. Inside, we'll offer them banana and broccoli
26
70288
2899
SB: Evet. İçeride hangisini tercih ettiklerini görmek için
01:13
to see which one they prefer.
27
73211
1386
onlara muz ve brokoli vereceğiz.
01:14
GG: In order to count how many times
28
74621
1779
GG: Meyve sineğinin brokoli yerine
01:16
the fruit fly eats a banana versus the broccoli,
29
76424
2478
muz yediğini saymak için
01:18
these chambers have been outfitted with a small electrode
30
78926
2712
bu odalar bir bilgisayara veri gönderen
01:21
that sends data to a computer.
31
81662
1590
küçük bir elektrotla donatıldı.
01:23
And so what were your findings on banana versus broccoli?
32
83276
3142
Peki muza karşı brokoliye ilişkin bulgularınız nelerdi?
01:26
SB: I found that the flies visited banana the most.
33
86442
2537
SB: Sineklerin en çok muzu ziyaret ettiğini öğrendim.
GG: İkisi de oradaydı ama çoğu çocuk gibi
01:29
GG: Both were there, but like most kids,
34
89003
1924
01:30
they choose not to eat the broccoli, and they go switch to something sweeter.
35
90951
4283
brokoli yememeyi seçiyorlar ve daha tatlı bir şeye geçiyorlar.
GG: Tadın nasıl çalıştığına dair hızlı bir arka plan.
01:35
GG: Now a quick background on how taste works.
36
95258
2182
01:37
Taste buds are made up of specialized neurons
37
97464
2181
Tat tomurcukları, tat reseptörleri adı verilen
01:39
called taste receptors.
38
99669
1168
özel nöronlardan oluşur.
01:40
When we eat something that triggers a particular taste,
39
100861
2650
Belirli bir tadı tetikleyen bir şey yediğimizde,
01:43
those taste neurons will fire a signal to the brain.
40
103535
2499
bu tat nöronları beyne bir sinyal gönderecek.
Bu, beynimizin neyin tatlı neyin acı olduğunu bilmesini sağlar.
01:46
This allows our brain to know what's sweet and what's bitter.
41
106058
2920
Yani bir meyve sineği bir muz yediğinde, tatlı tadı nöronları ateşlenir.
01:49
So when a fruit fly eats a banana, its sweet taste neurons will fire.
42
109002
3336
01:52
But when it eats broccoli, those same neurons stay pretty quiet.
43
112362
3481
Ancak brokoli yediğinde, aynı nöronlar oldukça sessiz kalıyor.
01:55
But what if we could force those sweet-tasting neurons to fire
44
115867
2974
Peki ya meyve sineği her brokoli yediğinde tat alma nöronlarını
01:58
every time the fruit fly eats broccoli?
45
118865
1866
ateşlemeye zorlasaydık?
02:00
We may be able to get the fruit fly
46
120755
1718
Meyve sineğinin muz kadar
brokoliyi sevmesini sağlayabiliriz.
02:02
to like broccoli as much as banana.
47
122497
1747
Optogenetiğe girin.
02:04
Enter optogenetics.
48
124268
1237
02:05
This is the revolutionary new tool that's taking neuroscience by storm,
49
125529
3372
Bu, sinirbilimi fırtına gibi alan devrim niteliğindeki yeni bir araçtır
02:08
and in this case, "opto" means light
50
128925
2318
ve bu durumda "opto" ışık anlamına gelir
02:11
and "genetic" refers to the fact that these fruit flies have been modified
51
131267
3531
ve "genetik", bu meyve sineklerinin yalnızca belirli nöronların ışığa tepki
02:14
to contain a special gene that makes only certain neurons respond to light.
52
134822
3825
vermesini sağlayan özel bir gen içerecek şekilde değiştirildiğini ifade eder.
02:18
In our case, we've added the special gene to the sweet taste receptors.
53
138671
3694
Bizim durumumuzda, tatlı tadı reseptörlerine özel geni ekledik.
02:22
Now here's the fun part.
54
142734
1182
Şimdi işte eğlenceli kısım.
02:23
Optogenetics means that we can control these special neurons
55
143940
3054
Optogenetik, bu özel nöronları parlak renkli ışığa maruz kaldıklarında
02:27
whenever they're exposed to a bright-colored light,
56
147018
2609
kontrol edebilmemiz, beyne mesajlar göndermelerine
02:29
causing them to send messages to the brain.
57
149651
2189
neden olabilmemiz anlamına gelir.
02:31
In this experiment, we're going to have these modified fruit flies
58
151864
3139
Bu deneyde, bu değiştirilmiş meyve sineklerinin tekrar
muz ve brokoli arasında seçim yapmasını sağlayacağız
02:35
choose between banana and broccoli again,
59
155027
2015
02:37
only this time, every time the fruit fly eats the broccoli,
60
157066
2841
ancak bu sefer meyve sineği brokoliyi her yediğinde,
02:39
we're going to trigger a big bright red light.
61
159931
2191
büyük bir parlak kırmızı ışığı tetikleyeceğiz.
02:42
And when the channels see that red light, they're going to open up,
62
162146
3150
Kanallar o kırmızı ışığı gördüklerinde açılacaklar
02:45
and they're going to cause that neuron to fire,
63
165320
2140
ve bu nöronun ateşlenmesine neden olacaklar
02:47
and the sweet taste message will be sent to the brain.
64
167484
2524
ve tatlı tat mesajı beyne gönderilecek.
Onları nasıl çıkarırsınız?
02:50
How do you get them out?
65
170032
1244
02:51
SB: So we're going to be using a mouth aspirator,
66
171300
2374
SB: Bir ağız aspiratörü kullanacağız.
02:53
so it's just two straws put together.
67
173698
1841
yani sadece iki pipet bir araya getirildi.
02:55
GG: So it's a fancy name for a straw.
68
175563
1809
GG: Yani pipet için süslü bir isim.
02:57
SB: Basically.
69
177396
1151
SB: Doğru.
02:58
GG: So you're going to suck those out.
70
178571
1828
GG: Yani bunları içine çekeceksin.
03:01
Have you ever sucked up a fly before?
71
181822
1832
Daha önce hiç sinek içine kaçtı mı?
03:03
SB: Once or twice.
72
183678
1919
SB: Bir veya iki kez.
03:10
GG: There we go. You got all four.
73
190432
1650
GG: İşte başlıyoruz. Dördünü de aldın.
03:12
OK, perfect.
74
192106
1151
Tamam mükemmel.
Böylece OptoStimmer'larınızı burada açacaksınız.
03:13
So you're going to turn on your OptoStimmers here.
75
193281
2420
03:15
You're going to park the light right on top of the chambers.
76
195725
3134
Işığı odaların tam üstüne park edeceksiniz.
03:18
So now we sit here and we wait for them to eat broccoli,
77
198883
2825
Şimdi burada oturuyoruz ve brokoli yemelerini bekliyoruz
03:21
and then when the light fires,
78
201732
1960
ve sonra ışık yandığında
03:23
they're going to think it's tasting something sweet.
79
203716
2515
tadının tatlı bir şey olduğunu düşünecekler.
03:26
Come on. Oh, he's getting closer.
80
206255
1962
Haydi. Oh, yaklaşıyor.
03:28
Come on. It tastes good now.
81
208241
1928
Haydi. Şimdi tadı güzel.
03:30
SB: It's about to.
82
210193
1150
SB: Olmak üzere.
03:31
GG: Oh, he's back. All right!
83
211736
1508
GG: Oh, geri döndü. Tamam!
03:33
All right, so now we see that some of these flies
84
213268
3294
Pekâlâ, şimdi bu sineklerin bazılarının
03:36
are switching over from the banana to the broccoli.
85
216586
2825
muzdan brokoliye geçtiğini görüyoruz.
03:39
SB: Exactly, yeah.
86
219435
1166
SB: Kesinlikle evet.
03:40
GG: Every time this light goes off,
87
220625
1683
GG: Bu ışık her söndüğünde,
tatlı bir şeyler tattıklarını düşündükleri anlamına geliyor.
03:42
that means that they think they're tasting something sweet.
88
222332
2787
SB: Evet. Bu adam gerçekten onun peşinden gidiyor.
03:45
SB: Yeah. So this guy's really going after it.
89
225143
2171
03:47
GG: So we saw that we were able to rescue broccoli
90
227338
2174
GG: Brokoliyi kurtarabildiğimizi ve meyve sineklerimiz için
03:49
and make it just as appealing as banana to our fruit flies.
91
229536
2873
onu muz kadar çekici hâle getirebildiğimizi gördük.
03:52
And we're able to replicate these same results
92
232433
2254
Ve bu aynı sonuçları tüm deneylerimizde
03:54
in all of our experiments.
93
234711
1333
tekrarlayabiliyoruz.
Yani soru şu: Aynı şeyi insanlarda da yapabilir miyiz?
03:56
So the question is: Can we do the same thing in humans?
94
236068
2600
03:58
Well, that depends on a number of items.
95
238692
1905
Bu birkaç maddeye bağlıdır.
04:00
First, do optogenetic tools even work in humans?
96
240621
3462
Birincisi, optogenetik araçlar insanlarda bile işe yarıyor mu?
04:04
And that looks like the answer is yes,
97
244107
2003
Cevap evet gibi görünüyor
04:06
and in fact, clinical trials are already being planned
98
246134
2582
ve aslında optogenetik kullanarak kronik ağrı ve körlüğü
04:08
that will treat chronic pain and blindness using optogenetics.
99
248740
3530
tedavi edecek klinik deneyler planlanıyor.
04:12
And the next question is, can we easily trigger a light source
100
252294
2991
Ve sonraki soru, bir ışık kaynağını her sebze yediğimizde
04:15
so that every time we eat vegetables, it will go off?
101
255309
2524
sönecek şekilde kolayca tetikleyebilir miyiz?
04:17
For that, I'm afraid at least at this time, the answer is still no.
102
257857
3438
Bunun için korkarım en azından şu anda, cevap hâlâ hayır.
04:21
But today, we got to witness just a taste of optogenetics
103
261319
3329
Ancak bugün, optogenetiğin tadına ve şaşırtıcı potansiyeline
04:24
and its amazing potential.
104
264672
1414
tanık olduk.
04:26
(Music)
105
266110
6413
(Müzik)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7