Martina Flor: The secret language of letter design (with English subtitles) | TED

Translator: Camille Martínez Reviewer: TED Translators admin

Çeviri: Muhammed Boğatekin Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

Can you imagine what the word "TED" would have looked like

"TED" kelimesi Roma İmparatorluğu'nda var olsaydı

nasıl bir şey mi olurdu?

if it had existed during the Roman Empire?

I think maybe something like this.

Aşağı yukarı şöyle bir şey olurdu herhalde.

An artisan would have spent days in the sun chiseling it into stone.

Bir zanaatkar, taştan bir keski ile

güneşin altında günlerce oyardı.

And in the Middle Ages?

Ya peki Ortaçağ'da?

A monk, locked in his room,

Odasına kapanmış bir keşiş

would write T-E-D with his pen.

kalemiyle T-E-D yazardı herhalde.

And without going so far back in time,

Bu sefer çok uzaklara gitmeyelim,

how would these letters have looked in the 80s?

sizce 80'lerde bu harfler nasıl olurdu?

They would have had electric, strange colors,

Tıpkı saçlarımız gibi tuhaf, neon renklerde olurdu herhalde.

just like our hairstyles.

(Laughter)

(Kahkaha)

If this event were about children,

Peki ya TED çocuklar için olsaydı?

I would draw the letters like this,

Harflerin şekillerini şöyle bir şey yapardım ben.

as if they were building blocks,

Gömülü ve parıl parıl parlayan

in vivid colors.

bloklar gibi.

And if it were about superheroes instead?

Evet konu süper kahramanlar olsaydı

I would do them like this,

böyle yapardım.

inspired by -- in my opinion -- the greatest of all:

Esinlendiğim kişi

bana göre hepsinden büyük olan

Superman.

Süpermen gibi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The shapes of these letters talk.

Harflerin şekilleri aslında konuşur.

They tell us things beyond what they represent.

Göründüklerinden de öte çok şey ifade ederler.

They send us to different eras,

Bizi geçmişe götürür,

they convey values,

geçmişin değerlerini taşır

they tell us stories.

ve bize hikayeler anlatırlar.

If we think about it, our days are full of letters.

Aslında her saniye harflerle iç içeyiz, nereye baksak harfler var.

We see them on the front of the bus,

Otobüsünden önünde, fırının tabelasında,

on the bakery's facade,

on the keyboard we write on,

yazı yazdığımız klavyede,

on our cell phones --

cep telefonumuzda,

everywhere.

kısacası her yerde.

Since the beginning of history,

İnsanoğlu oldu olalı hep dile bir şekil verme ihtiyacı duymuştur.

people have felt the need to give language an image.

And rightly so,

Haklı da

because language is the most important communication tool we have.

çünkü dil, iletişim kurabilmek için sahip olduğumuz en güçlü araçtır.

Without understanding what a word means,

Ne anlama geldiğini bilmesek de

we can see certain things it conveys.

bir kelimeden bazı mesajlar çıkartmak mümkün.

Some letters tell us that something is modern --

Öyle harfler vardır ki ben modernim der,

at least it was back in the 70s.

en azından 70'ler için öyleydi.

Others verify the importance and monumentality of a place,

Öyle harfler vardır ki bir mekanın büyüklüğünü,

haşmetini yansıtır

and they do so in uppercase.

ve de büyük harflerle yazılırlar.

There are letters not made to last long --

Öyle harfler vardır ki ömürleri de, verdikleri mesaj da kısadır.

and neither is the opportunity they communicate.

And there are letters made by inexperienced hands

Öyle harfler de vardır ki acemice yazılmışlardır

that, whether they mean to or not,

ve isteyerek veya istemeyerek içimize merak salarlar,

make us imagine what a place looks like inside.

"Acaba içeride ne var?" diye.

When I moved to Berlin, I experienced firsthand

Berlin'e taşındığım ilk zamanlarda

all the impact that drawn letters can have in our day-to-day life.

harflerin günlük hayattaki etkilerini iliklerime kadar hissettim.

I arrived in a new city, which was exciting and novel for me.

Yepyeni bir şehre gelmiştim, benim için oldukça heyecan vericiydi bu.

Now, dealing with an unfamiliar language was at times very frustrating

Karşımda bambaşka bir dil vardı

ve bununla başa çıkmak

and uncomfortable.

epey bir zor oldu.

I found myself several times at parties clutching my glass of wine,

Çoğu kez partilerde kadehimi de alıp bir köşeye çekiliyor,

without understanding a single word of what was being said around me.

öyle kös kös oturuyordum.

Etrafımda konuşulanlardan tek kelime anlamıyordum.

And of course, I'd smile as if I understood everything.

Ne söylerlerse gülüyordum, sanki anlıyormuşum gibi.

I felt limited in my ability to say what I thought,

Düşüncelerimi, hissettiklerimi

what I felt,

ve inandıklarımı

what I believed.

ifade etmekte epey bir zorluk çekiyordum.

Not only did I not understand the conversations,

Konuşulanları anlamadığım yetmezmiş gibi

but the streets were full of signs and text that I couldn't read.

sokaklar, üzerinde ne yazdığını anlamadığım

afişlerle tabelarla doluydu.

But the shapes of the letters gave me clues;

Yine de harflerin şekilleri

bana göz kırparcasına ipuçları verip

they would open up a little window

bu harflerin ardındaki hikayeyi anlamamı sağlıyorlardı.

to understanding the stories enclosed in those shapes.

I recognized places where tradition was important.

Hangi mekanda yöresel ürünler var

[Bakery Pastries Café Restaurant]

[Pastane Kafe]

Or I'd know when someone was trying to give me a signal,

veya bir yere girmemem gerektiğini

and my gut would tell me it was better to stay away.

harfler sayesinde az çok kestirebiliyordum.

[Girmek Yasak. Ebeveynler Çocuklarınıza Dikkat]

[No trespassing!]

I could also tell when something was made to last forever.

Ya da bir şeyin sonsuza kadar sürmek üzere yapıldığını anlayabiliyordum.

The shapes of letters helped me understand my surroundings better

Harflerin şekilleri çevremi daha iyi anlamayı

and navigate the city.

ve şehirde dolaşabilmemi sağlıyordu.

I was in Paris recently,

Kısa zaman önce Paris'teydim,

and something similar happened to me.

yine benzer şeyler başıma geldi.

After a few days in the city,

Şehirde birkaç günün ardından

I was on the lookout for something tasty to take back home.

eve almak için yiyecek bir şeyler bakıyordum.

So I walked and walked and walked until I found the perfect bakery.

Yürüdüm, yürüdüm, yürüdüm

ta ki o mükemmel pastaneyi bulana kadar.

The sign said it all.

Tabelası aslında her şeyi özetliyordu.

[Bakery]

[Pastane]

I see it, and even today, I imagine the master baker

Şimdi bile görebiliyorum;

her bir ekmeğini aynı sürede yapan şefin

dedicating the same amount of time to each loaf of bread

ustalığını tabeladaki her bir harfe nasıl döktüğünü.

that the craftsman dedicated to each letter of this word.

I can see the bread, with just the right ingredients,

Hamuru özenle yoğurulmuş

ve doğru malzemelerle hazırlanmış o ekmeği

being kneaded softly and carefully,

in the same way the craftsman drew the ends of the letters

harflerin uçlarındaki o yumuşak

ve titiz kavislerde görebiliyordum.

with smooth and precise curves.

I see the master baker placing the buns over a thin layer of flour

Kurabiyelerin altı yanmasın diye ince una bulayan

o maharetli ustayı görebiliyordum.

so the bottoms don't burn.

I think of the craftsman putting the mosaics in the oven one by one,

Yaptığı mozaiklerin boyası akmasın diye

kılı kırk yararcasına tek tek fırına atan

being careful to not let the ink run.

bir seramik ustası edasıyla...

The love for detail that the master baker has

Şef, detaylara olana aşkını

is reflected in the attention that went into creating this sign.

tabelaya ilmek ilmek işlemişti.

Dikkatli bakıldığında bu görülebilir.

Without having tried their bread, we already imagine it tastes good.

Ekmeğinin tadına bakmadan bile

tadının ne kadar güzel olduğunu anlayabiliyor insan.

And I can vouch for it; it was delicious.

Harbiden de öyleydi, bayağı lezzetliydi.

I'm a letterer; that's my job --

Ben bir harf sanatçısıyım.

İşim harf çizmek.

to draw letters.

Just like when you make bread, it requires care in its preparation,

Tıpkı, malzemesini tam ayarında tutturduğu ekmeği özenle hazırlayan

just the right amount of ingredients

ve üzerine küçük detayları serpiştirip işe sevgisini katan pastacı gibi.

and love for the details.

Our alphabet is at the same time my raw material and my limitation.

Alfabe benim malzemem olduğu kadar

aynı zamanda sınırlarım da.

The basic structure of the letters is for me a playing field,

Harflerin şekilleriyle oynamak benim için

tek kuralı karşıdaki okuyucunun

where the only rule is that the reader, at the end of the road,

mesajı anlamasının olduğu bir oyun gibi.

will be able to read the message.

Let me show you how I work,

Şimdi izninle nasıl çalıştığımı,

how I "knead my bread."

kendi ekmeğimin hamurunu nasıl yoğurdumu sana göstereyim.

A while back, I was commissioned to design the cover of a classic book,

Kısa zaman önce, klasik eserlerden biri olan Alice Harikalar Diyarında'nın

"Alice in Wonderland."

kapak tasarım işini aldım.

Bir çukurdan içeriye düşen Alice kendini bir anda garip bir dünyada bulur

Alice falls in a burrow

and begins an absurd journey through a world of fantasy, remember?

ve fantastik macerası başlar.

Hatırladınız değil mi?

In this situation, the title of the story is my raw material.

Burda benim ilk malzemem

en başta hikayenin ismi.

At first glance, there are elements that are not very important,

İlk baktığınızda çok da önemli olmayan şeyler vardır,

and I can decide to make them smaller.

onların boyutunu küçültebiliriz.

Mesela burda, "-da" ve "-lar"ı

For example, I'll write "in" on a smaller scale.

küçük harflerle yazıyorum.

Then I'll try some other ideas.

Sonra şöyle bir düşündüm.

What if, to communicate the idea of "wonder,"

"Harika" kelimesini ön plana çıkartmak için

I used my best handwriting,

yazabildiğimin en güzelini yazıp

with lots of curleycues here and there?

süslü süslü kıvrımlar mı eklesem?

Or what if I focused more on the fact that the book is a classic

Yoksa daha çok kitabın klasik bir eser olma özelliğini mi öne çıkarsam?

and used more conventional lettering,

Ya da daha sert ve ciddi bir hava katmak için

making everything look a little more stiff and serious,

retro harfler mi kullansam?

Tıpkı ansiklopedi veya eski kitaplardaki gibi.

like in an encyclopedia or old books?

Or how would it look, considering this book has so much gibberish,

Peki ya bunca absürt olayın bir arada bulunduğu bu kitaptaki

if I combined both universes in a single arrangement:

hayal ve gerçeklik dünyalarını

birbirleriyle uyum içinde bulunan harflerle

rigid letters and smooth letters living together in the same composition.

ortak bir zeminde birleştirsem

nasıl bir şey olurdu?

I like this idea, and I'll work on it in detail.

Bir fikir hoşuma gitti ve buna yoğunlaşacağım.

I use another sheet of paper to work more comfortably.

Daha rahat çalışmam için yeni bir sayfa alıyorum.

I mark some guidelines,

Bazı çizgiler çiziyor

delimiting the framework where the words will be.

hangi kelime nerede olacak kabataslak belirliyorum.

There, I can start giving form to each letter.

Sonra her harfe yavaş yavaş şeklini vermeye başlıyorum,

I work carefully.

kıllı kırık yararcasına.

I dedicate time to each letter without losing sight of the whole.

Her bir harfi ince ince dokuyorum,

resmin bütününü de koruyarak tabii ki.

I draw the ends of the letters methodically.

Özellikle harflerin uçlarına ekstra bir özen gösteriyorum.

Are they square or round?

Köşeli mi olsunlar yoksa kavisli mi?

Are they pointy or plump and smooth?

Keskin mi olsunlar yoksa yumuşak mı?

I always make several sketches,

Sürekli taslaklar çizerim.

where I'll try different ideas or change elements.

Bu taslaklarda bazı şeylerin yerini değiştirir

ya da yepyeni şeyler denerim.

And there comes a point when the drawing turns into precise forms,

En son artık harflerin şekilleri, renkleri,

with colors, volumes and decorative elements.

boyutları ve süslemeler yavaş yavaş ortaya çıkıyor.

Alice, the celebrity here, is placed at the front

Burda başrolde olan Alice

harflerin büyüklüğüyle ön planda.

with volume in her letters.

Lots of points and lines playing in the background

Arkada uçuşan o cıvıl cıvıl çizgiler ve noktalar

help me convey that in this story, lots of things happen.

bize kitapta geçen birçok olayı

And it helps to represent the feeling it generates,

ve yaratılmak istenen o bulutların üstünde

as if you had your head in the clouds.

uçuyormuşsunuz hissini çağrıştırıyor.

And of course, there's Alice, looking at her wonderland.

Tabii bir de şurada, Harikalar Diyarı'na bakan bir Alice var.

Drawing the letters of this title, I recreate the text's atmosphere a little.

Kapağa bu harfleri çizerek

aslında kitaptaki atmosferi az da olsa yaratıyorum.

I let the reader see the story through a peephole in the door.

Okuyucunun perdeyi aralayıp

kitap hakkında kafasında bir şeyler oluşmasını sağlıyorum.

To do that, I gave shape to concepts and ideas

Bunu yapabilmek için de

hayal alemi, kaos ve mükemmellik gibi

that already exist in our imagination:

the idea of dreams,

hayal gücümüzde bulunan fikirlere

of chaos,

the concept of wonder.

ve kavramlara şekiller veriyorum.

The typography and the shape of letters work a bit like gestures

Harflerin şekillerini, beden dilimiz ve ses tonumuz gibi düşünebilirsiniz.

and tone of voice.

It's not the same to say,

Ne söylediğin değil, nasıl söylediğin önemlidir.

(In a flat tone of voice) "TEDxRíodelaPlata's audience is huge,"

"TEDxRíodelaPlata topluluğu çok büyüktür" demekle

as it is to say (In an animated voice), "TEDxRíodelaPlata's audience is huge!"

"TEDxRíodelaPlata topluluğu çok büyüktür" demek bir değil.

Gestures and tone are part of the message.

Beden dili ve ses tonu mesajın birer parçasıdır.

By giving shape to the letters,

Harflere şekiller vererek,

I can decide more precisely what I mean to say and how,

neyi ve nasıl söylemek istediğimizi

çok daha etkili ifade edebiliriz.

beyond the literal text.

Yazmaktan da daha etkili.

I can say my favorite swear word in a very flowery way

En sevdiğim küfürü gayet zarif bir şekilde söyleyebilirim

and be really corny when I talk about love.

veya aşkı çok sevimli bir şekilde ifade edebilirim.

I can talk loudly and in a grandiose way

Yüksek gür bir sesle de konuşabilirim,

or in a soft and poetic voice.

hafif ninni gibi bir sesle de.

And I can communicate the difference between Buenos Aires

Avcumun içi gibi bildiğim iki şehrin; Buenos Aires

and Berlin,

ve Berlin'in

two cities I know very well.

arasındaki farkı size resmedebilirim.

It was precisely in Berlin where my work became more colorful,

Berlin'deyken işimi başka bir boyuta taşıdım.

Artık hikayeleri daha canlı

more expressive,

ve daha renkli anlatabiliyordum.

more precise at telling stories.

İşi çözmüştüm artık.

Everything I couldn't say at those parties,

Kadehimi alıp bir köşeye çekildiğim o partilerde

standing there holding my glass of wine,

hissedip de ifade edemediğim her şeyi

exploded in shapes and colors on paper.

şekiller ve renklerle kağıda döküyordum.

Without my realizing it, this limitation that language has

Dil bilmemenin önüme koyduğu engeller,

became an engine

ben farkında olmasam da

that propelled me to perfect the tools with which I could express myself.

kendimi ifade ettiğim yeteneklerimi kamçılayan bir güç olmuştu.

If I couldn't say it by speaking,

Her ne kadar konuşamasam da

this was my way of talking

kendimi dünyaya böyle ifade ediyordum.

and telling things to the world.

Since then, my big quest has been to find my own voice

O günden bugüne hep kendi sesimi bulup

and to tell stories with the exact tone and gesture I want.

dünyaya kendi istediğim telden konuştum.

No more, no less.

Ne eksik ne de fazla.

That's why I combine colors,

Bu yüzden renkleri, desenleri

textures

and of course, letters,

ve tabii ki hepsinden de önemlisi harfleri

birbirlerine uyumla harmanlıyorum.

which are the heart.

And that's why I always want them to have shapes that are truly beautiful

Bu yüzden, hepsi eşsiz ve güzel görünsünler istiyorum.

and exquisite.

Telling stories by drawing letters --

Harflerle hikayeler anlatmak.

that's my job.

Benim mesleğim bu.

And with that I look for a reaction in the reader,

Okuyucunun bir nebze de olsa

to wake them up somehow,

ufkunu açıp

to make them dream,

hayal edip hissetmesini istiyorum.

make them feel moved.

I believe that if the message is important,

Mesajı verebilmek çok önemlidir,

it requires work and craftsmanship.

sanat ve ustalık ister

And if the reader is important,

ve okuyucu çok önemlidir,

they deserve beauty and fantasy as well.

zarafet ve hayal gücü ister.

(Applause)

(Alkış)