How to take a picture of a black hole | Katie Bouman

Çeviri: Fatih Yürekli Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

In the movie "Interstellar,"

"Yıldızlararası" filminde

süper büyük kara deliğe yakından bakalım.

we get an up-close look at a supermassive black hole.

Set against a backdrop of bright gas,

Parlak gazın zeminine karşı kurulmuş olan

the black hole's massive gravitational pull

kara deliğin büyük çekimi kuvveti

bends light into a ring.

ışığı halka şeklinde büker.

However, this isn't a real photograph,

Buna rağmen, bu gerçek bir fotoğraf değil

but a computer graphic rendering --

bilgisayar grafik uygulamasıdır -

an artistic interpretation of what a black hole might look like.

kara deliğin nasıl görülebileceğine dair artistik bir yorumlama.

A hundred years ago,

Yüz yıl önce,

Albert Einstein first published his theory of general relativity.

Albert Einstein kendi teorisi olan izafiyet teorisini ilk defa yayımladı.

In the years since then,

Ondan sonraki yıllarda

scientists have provided a lot of evidence in support of it.

bilim adamları teoriyi destekleyen birçok kanıt sundular.

But one thing predicted from this theory, black holes,

Fakat bu teoriden tek çıkarım yapılıyor, kara delik

still have not been directly observed.

hâlen direkt olarak gözlemlenmedi.

Kara deliğin nasıl görünebileceğine dair bazı düşüncelerimiz olsa da

Although we have some idea as to what a black hole might look like,

we've never actually taken a picture of one before.

daha önce bir fotoğrafı hiç çekilmedi.

However, you might be surprised to know that that may soon change.

Buna rağmen, bunun sonunda değişebileceğini bilmek sizi şaşırtabilir.

We may be seeing our first picture of a black hole in the next couple years.

Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde kara deliğe ait ilk fotoğrafı görebiliriz.

Getting this first picture will come down to an international team of scientists,

İlk resmi almak uluslararası bilim adamları takımına,

an Earth-sized telescope

dünya büyüklüğünde teleskopa

and an algorithm that puts together the final picture.

ve son fotoğrafı bir araya getirecek algoritmaya düşecektir.

Bugün size kara deliğin gerçek fotoğrafını gösteremeyecek olmama rağmen

Although I won't be able to show you a real picture of a black hole today,

I'd like to give you a brief glimpse into the effort involved

ilk resmi almayı içeren çabalara kısa bir bakış atmanızı

in getting that first picture.

sağlamak istiyorum.

My name is Katie Bouman,

Benim adım Katie Bouman

and I'm a PhD student at MIT.

ve MIT'te PhD öğrencisiyim.

I do research in a computer science lab

Bir bilgisayar laboratuvarında, fotoğraf ve videolarla

that works on making computers see through images and video.

gören bilgisayarlar üzerine çalışıyorum.

But although I'm not an astronomer,

Astronom olmamama rağmen

mevcut projeye nasıl katkıda bulunduğumu

today I'd like to show you

how I've been able to contribute to this exciting project.

size göstermek istiyorum.

If you go out past the bright city lights tonight,

Eğer bu akşam parlak şehir ışıklarının ötesine çıkarsanız,

samanyolunun şaşırtıcı görüntüsünü görmek için

you may just be lucky enough to see a stunning view

of the Milky Way Galaxy.

yeterince şanslı olabilirsiniz.

Milyonlarca yıldızın ötesine yakınlaştırma yapabilirseniz,

And if you could zoom past millions of stars,

26,000 light-years toward the heart of the spiraling Milky Way,

samanyolunun kalbine doğru 26.000 ışık yılı,

we'd eventually reach a cluster of stars right at the center.

en sonunda tam merkezdeki yıldız kümesine ulaşacağız.

Peering past all the galactic dust with infrared telescopes,

Tüm galaktik toz bulutunun ötesini kızıl ötesi teleskopla

astronomers have watched these stars for over 16 years.

gözetleyen astronomlar bu yıldızları 16 yıldır izliyorlar.

Fakat onların görmediği, bunun en muhteşem şey olması.

But it's what they don't see that is the most spectacular.

These stars seem to orbit an invisible object.

Bu yıldızlar görünmeyen bir objenin etrafında dönüyor gibi.

By tracking the paths of these stars,

Bu yıldızların yolunu izleyerek

astronomlar, bu harekete sebep olan şeyin,

astronomers have concluded

that the only thing small and heavy enough to cause this motion

yeterince küçük ve ağır, büyük bir kara delik olduğu sonucuna vardılar-

is a supermassive black hole --

an object so dense that it sucks up anything that ventures too close --

ışık dâhil, yanına çok yaklaşan

herhangi bir şeyi içine çekebilecek yoğunlukta olan bir obje.

even light.

But what happens if we were to zoom in even further?

Eğer biz daha ötesine yakınlaştırma yapabilseydik ne olurdu?

Is it possible to see something that, by definition, is impossible to see?

Böyle bir şeyi görmek mümkün mü, tanım olarak, görmek imkânsız mı?

Well, it turns out that if we were to zoom in at radio wavelengths,

Peki, eğer biz radyo dalga boylarında yakınlaştırma yapabilseydik,

we'd expect to see a ring of light

kara deliğin etrafında sıkışmış sıcak plazmanın

caused by the gravitational lensing of hot plasma

çekimsel mercekleşmesi oluşan bir ışık halkası görmeyi beklerdik.

zipping around the black hole.

In other words,

Diğer bir deyişle,

karanlık bir alan yaratan parlak materyaller

the black hole casts a shadow on this backdrop of bright material,

carving out a sphere of darkness.

zeminine gölge oluşturuyor.

Bu aydınlık halka çekim kuvvetinin, ışığın dahi kaçamayacağı kadar büyük

This bright ring reveals the black hole's event horizon,

where the gravitational pull becomes so great

olduğu yerdeki kara deliğin çevresindeki sınırları açığa çıkarır.

that not even light can escape.

Einstein's equations predict the size and shape of this ring,

Einstein denklemi bu halkanın şeklini ve büyüklüğünü tahmin eder,

so taking a picture of it wouldn't only be really cool,

bu sebeple bunun resmini çekmek sadece mükemmel olmayacak,

it would also help to verify that these equations hold

ayrıca denklemin, kara delikteki olağanüstü durumlarda

in the extreme conditions around the black hole.

geçerliliğinin doğrulanmasına yardım edecektir.

However, this black hole is so far away from us,

Buna rağmen, bu kara delik bizden çok uzakta ki

that from Earth, this ring appears incredibly small --

dünyadan bu halka olağanüstü küçük görülüyor

the same size to us as an orange on the surface of the moon.

-ayın üzerindeki portakal gibi.

That makes taking a picture of it extremely difficult.

Bu durum fotoğrafının çekilmesini çok zorlaştırmaktadır.

Why is that?

Sebebi nedir?

Well, it all comes down to a simple equation.

Peki, bunların hepsi basit bir denkleme indirgeniyor.

Due to a phenomenon called diffraction,

Difraksiyon olarak adlandırılan fenomen nedeniyle,

görebileceğimiz küçük objeler için temel limitler vardır.

there are fundamental limits

to the smallest objects that we can possibly see.

This governing equation says that in order to see smaller and smaller,

Bu yönetici denklem, çok çok küçük görmek için teleskobumuzu

we need to make our telescope bigger and bigger.

çok çok büyük yapmamız gerektiğini söyler.

Fakat, dünyadaki en büyük teleskopla dahi,

But even with the most powerful optical telescopes here on Earth,

we can't even get close to the resolution necessary

ayın yüzeyini resmetmek için

to image on the surface of the moon.

gerekli çözünürlüğe yaklaşamadık.

In fact, here I show one of the highest resolution images ever taken

Aslında, burada size ayın dünyadan çekilen en yüksek çözünürlüklü

of the moon from Earth.

fotoğrafını gösteriyorum.

It contains roughly 13,000 pixels,

Yaklaşık olarak 13.000 piksel.

and yet each pixel would contain over 1.5 million oranges.

ve her bir piksel 1,5 milyondan fazla portakal içermektedir.

So how big of a telescope do we need

Yani, ayın üzerindeki her bir portakalı

in order to see an orange on the surface of the moon

ve ilave olarak bizim kara deliği görmek için

and, by extension, our black hole?

ne kadar büyük bir teleskoba ihtiyacımız var?

Well, it turns out that by crunching the numbers,

Büyük hesaplar yaparak, bu, dünya büyüklüğünde

you can easily calculate that we would need a telescope

teleskoba ihtiyacınız olduğunu kolayca hesaplayabileceğinizi ortaya koyuyor.

the size of the entire Earth.

(Laughter)

(Gülüşme)

If we could build this Earth-sized telescope,

Eğer dünya büyüklüğünde teleskop yapabilirsek

kara deliğin ufuk sınırını gösteren bu belirgin ışık halkasını

we could just start to make out that distinctive ring of light

indicative of the black hole's event horizon.

ancak fark etmeye başlayabiliriz.

Bu fotoğraf bilgisayardaki grafik görüntülerinde

Although this picture wouldn't contain all the detail we see

gördüğümüz tüm detayları içermese de,

in computer graphic renderings,

kara deliğin yakın çevresine güvenle ilk bakışı atmamıza

it would allow us to safely get our first glimpse

of the immediate environment around a black hole.

imkân verecektir.

However, as you can imagine,

Yine de, hayal ettiğiniz gibi,

dünya boyutunda Single-Dish (Tek Tabaka) teleskop yapımı imkânsızdır.

building a single-dish telescope the size of the Earth is impossible.

But in the famous words of Mick Jagger,

Fakat, Mick Jagger'ın ünlü şarkısındaki gibi

"You can't always get what you want,

"Her zaman her istediğini alamazsın,

but if you try sometimes, you just might find

fakat bazen denersen, istediğini almanın

you get what you need."

yolunu bulabilirsin."

And by connecting telescopes from around the world,

Dünyanın tüm teleskopları birbirine bağlayarak,

an international collaboration called the Event Horizon Telescope

"Event Horizon Teleskop"u olarak adlandırılan uluslararası işbirliği

is creating a computational telescope the size of the Earth,

kara deliğin ufuk sınırının büyüklüğünü çözebilecek

yapıda dünya büyüklüğünde

capable of resolving structure

on the scale of a black hole's event horizon.

sanal teleskop yaratabiliyor.

This network of telescopes is scheduled to take its very first picture

Bu teleskop ağı gelecek yıl kara deliğin ilk fotoğrafını

of a black hole next year.

çekmek için planlandı.

Dünya çapındaki herbir teleskop beraber çalışıyor.

Each telescope in the worldwide network works together.

Linked through the precise timing of atomic clocks,

Atomik saat ile birbirlerine bağlandılar.

teams of researchers at each of the sites freeze light

Herbir yerdeki araştırma ekipleri binlerce

by collecting thousands of terabytes of data.

terabayt veri toplayarak ışığı donduruyor.

This data is then processed in a lab right here in Massachusetts.

Bu veri daha sonra tam burada Massachusett'de işlemden geçiriliyor.

So how does this even work?

Peki, bu nasıl çalışıyor?

Remember if we want to see the black hole in the center of our galaxy,

Hatırlayın, eğer galaksinin ortasında kara delik görmek istiyorsak

bu dünya büyüklüğünde teleskop yapmamız gerekmektedir.

we need to build this impossibly large Earth-sized telescope?

For just a second, let's pretend we could build

Bir saniye, dünya büyüklüğünde teleskop yapmış gibi davranalım.

a telescope the size of the Earth.

Bu biraz dünyayı büyük dönen kocaman bir disko

This would be a little bit like turning the Earth

into a giant spinning disco ball.

topuna dönüştürmeye benzeyecektir.

Each individual mirror would collect light

Herbir ayna ışık toplayacak

that we could then combine together to make a picture.

ki daha sonra biz bunları bir araya getirelim.

However, now let's say we remove most of those mirrors

Buna rağmen, biz bunları birçoğunu attık dersek,

sadece elimizde birkaç tane kalır.

so only a few remained.

Hâlâ bunları bir araya getirmeye çalışabiliriz,

We could still try to combine this information together,

fakat şimdi çok fazla delik var.

but now there are a lot of holes.

Kalan bu aynalar teleskoplarımızın yerlerini temsil eder.

These remaining mirrors represent the locations where we have telescopes.

This is an incredibly small number of measurements to make a picture from.

Bu, fotoğraf elde etmek için oldukça küçük sayı da ölçümlerdir.

But although we only collect light at a few telescope locations,

Fakat, sadece birkaç teleskop konumundan ışık toplamamıza rağmen

as the Earth rotates, we get to see other new measurements.

Dünya dönerken, diğer yeni ölçümleri görmeye başlarız.

In other words, as the disco ball spins, those mirrors change locations

Diğer bir değişle, disko topunun döndüğü gibi, bu aynalar konumlarını değiştiriyor

and we get to observe different parts of the image.

ve biz resmin değişik parçalarını gözlemlemeye başlıyoruz.

The imaging algorithms we develop fill in the missing gaps of the disco ball

Geliştirdiğimiz bu resim algoritması, altta yatan kara delik resmini yeniden

in order to reconstruct the underlying black hole image.

kurmak için disko topundaki boşlukları doldurur.

If we had telescopes located everywhere on the globe --

Dünyada her yerde konuşlanmış teleskobumuz olsa idi,

in other words, the entire disco ball --

yani, tam bir disko topu olsa idi

this would be trivial.

bu çok önemsiz olurdu.

However, we only see a few samples, and for that reason,

Buna rağmen, sadece birkaç örnek görüyoruz ve bu nedenle

there are an infinite number of possible images

bizim teleskop ölçümlerimiz ile tam olarak tutarlı

that are perfectly consistent with our telescope measurements.

sonsuz sayıda olası resim var.

However, not all images are created equal.

Buna rağmen, tüm resimler eşit yapılmadı.

Some of those images look more like what we think of as images than others.

Bu resimlerden bazıları,

diğerlerine nazaran resim olduğunu düşündüğümüz şeyler gibi görünüyor.

And so, my role in helping to take the first image of a black hole

Kara deliğin ilk resminin alınmasındaki benim rolüm

is to design algorithms that find the most reasonable image

mümkün olan en makul resmi bulacak ve aynı zamanda

that also fits the telescope measurements.

teleskop ölçülerine uyduracak algoritmayı dizayn etmektir.

Just as a forensic sketch artist uses limited descriptions

Olay yeri incelemecinin, yüz yapısına ilişkin kendi bilgilerini kullanarak

to piece together a picture using their knowledge of face structure,

resmin parçalarını birleştirmek için kısıtlı tanımlama kullanması gibi

the imaging algorithms I develop use our limited telescope data

geliştirdiğim bu resim algoritması da evrende madde gibi görünen resme

to guide us to a picture that also looks like stuff in our universe.

bizi yönlendirmesi için bizim kısıtlı teleskop verilerini kullanmaktadır.

Using these algorithms, we're able to piece together pictures

Bu algoritmayı kullanarak, seyrek ve gürültülü veriden

from this sparse, noisy data.

resmi bir araya getirebiliriz.

So here I show a sample reconstruction done using simulated data,

Burada, evrenin merkezindeki kara deliğe doğru

teleskobumuzu doğrultmuş gibi yaptığımızdaki taklit veriyi

when we pretend to point our telescopes

kullanarak yapılan örnek rekonstrüksiyonu gösteriyorum.

to the black hole in the center of our galaxy.

Although this is just a simulation, reconstruction such as this give us hope

Bu yalnızca bir taklit olmasına rağmen,

bu tür bir rekonstrüksiyon bize umut veriyor,

eninde sonunda kara deliğin güvenilir bir şekilde ilk resmini alacağız

that we'll soon be able to reliably take the first image of a black hole

and from it, determine the size of its ring.

ve bundan, çemberin büyüklüğüne karar vereceğiz.

Algoritmanın detayları hakkında devam etmek istememe rağmen,

Although I'd love to go on about all the details of this algorithm,

luckily for you, I don't have the time.

şanslısınız ki, bunun için zamanım yok.

But I'd still like to give you a brief idea

Evrenimizin neye benzediğini, nasıl tanımladığımıza

of how we define what our universe looks like,

ve yeniden inşa etmek ve sonuçlarımızı doğrulamak için

and how we use this to reconstruct and verify our results.

bunu nasıl kullandığımıza dair kısa bir fikir vermek istiyorum.

Since there are an infinite number of possible images

Teleskobumuzun ölçümlerini mükemmel şekilde açıklayan

that perfectly explain our telescope measurements,

sonsuz sayıda resim olduğundan

we have to choose between them in some way.

bir şekilde bunların arasından seçim yapmak zorundayız..

We do this by ranking the images

Ne kadar kara delik resmine benzediği

based upon how likely they are to be the black hole image,

çerçevesinde resimleri sıralayarak bunu yapıyoruz

and then choosing the one that's most likely.

ve en muhtemel olanı seçiyoruz.

So what do I mean by this exactly?

Peki, bununla tam olarak neyi kastediyorum?

Let's say we were trying to make a model

Bize Facebook'ta bir resmin ne kadar ihtimalle görüneceğini anlatan

that told us how likely an image were to appear on Facebook.

modeli yapmak için çalışıyoruz diyelim.

Muhtemelen modelden,

We'd probably want the model to say

it's pretty unlikely that someone would post this noise image on the left,

birinin bu gürültü resmini sola koymuş olmasını biraz ihtimal dışı

ve birinin sağdakine benzer özçekim koymasının

and pretty likely that someone would post a selfie

like this one on the right.

olası olduğunu söylemesini isteriz.

Ortadaki resim flu,

The image in the middle is blurry,

so even though it's more likely we'd see it on Facebook

gürültü resmi ile kaşılaştırıldığında Facebook'ta

compared to the noise image,

görecek olmamıza rağmen

it's probably less likely we'd see it compared to the selfie.

özçekim ile kaşılaştırıldığında muhtemelen daha az göreceğiz.

But when it comes to images from the black hole,

Fakat kara delikten gelen resme sıra geldiğinde

we're posed with a real conundrum: we've never seen a black hole before.

gerçek bir muamma ile karşılaştık: Kara deliği daha önce hiç görmemiştik.

In that case, what is a likely black hole image,

Bu durumda, kara delik nasıl bir şey

ve kara deliğin yapısı hakkında neyi farz kabul etmeliyiz?

and what should we assume about the structure of black holes?

We could try to use images from simulations we've done,

"Yıldızlararası"ndaki kara delik resmi gibi yapmış olduğumuz

like the image of the black hole from "Interstellar,"

simulasyondaki resimleri kullanmayı deneyebiliriz,

fakat eğer bunu yaparsak bu, önemli problemlere sebep olabilir.

but if we did this, it could cause some serious problems.

Eğer Einstein'nin teorileri tutmasaydı ne olurdu?

What would happen if Einstein's theories didn't hold?

We'd still want to reconstruct an accurate picture of what was going on.

Hâlâ ne olduğu hakkında kesin fotoğrafı yeniden ortaya çıkartmak istiyoruz.

If we bake Einstein's equations too much into our algorithms,

Eğer Einstein'in denklemini bizim algoritmamız içinde çok ısıtırsak

we'll just end up seeing what we expect to see.

ne görmek istiyorsak onu göreceğiz.

In other words, we want to leave the option open

Diğer bir deyişle, evrenimizin merkezinde

koca bir fil olabilmesi opsiyonunu açık bırakmak istiyoruz.

for there being a giant elephant at the center of our galaxy.

(Laughter)

(Gülüşme)

Değişik tipteki resimler farklı özelliklere sahiptir.

Different types of images have very distinct features.

Kolayca kara delik similasyon resmiyle bizim her gün dünyadan aldığımız resim

We can easily tell the difference between black hole simulation images

and images we take every day here on Earth.

arasındaki farkı söyleyebiliriz.

We need a way to tell our algorithms what images look like

Çok fazla tek tipte resmin özelliklerini empoze etmeksizin

resmin neye benzediğini bizim algoritmamıza söylemeye ihtiyacımız var.

without imposing one type of image's features too much.

One way we can try to get around this

Bu işi halletmeye çalışmanın bir yolu

is by imposing the features of different kinds of images

değişik çeşitteki resimlerin özelliklerini empoze etmek

and seeing how the type of image we assume affects our reconstructions.

ve varsaydığımız resmin tipinin

rekonstrüksiyonumuzu nasıl etkilediğini görmek.

If all images' types produce a very similar-looking image,

Eğer tüm resim tipleri birbirine çok benzeyen resimler üretirse

then we can start to become more confident

biz daha güvenilir olmaya başlayabiliriz ki

that the image assumptions we're making are not biasing this picture that much.

bizim yaptığımız resim varsayımları bu resimden çok fazla sapmaz.

This is a little bit like giving the same description

Dünyadaki 3 ayrı eskiz ressamına

to three different sketch artists from all around the world.

aynı tanımlamayı vermek gibi bir şey.

If they all produce a very similar-looking face,

Eğer hepsi birbirine benzeyen yüzler çiziyorlarsa

then we can start to become confident

onların kendi kültürel önyargılarını resme empoze etmediklerinden

that they're not imposing their own cultural biases on the drawings.

emin olmaya başlayabiliriz.

One way we can try to impose different image features

Değişik resim özelliklerini empoze etmeyi denememizin bir yolu

is by using pieces of existing images.

mevcut resmin parçalarını kullanmaktır.

So we take a large collection of images,

Yani, geniş bir resim koleksiyonu alırız

and we break them down into their little image patches.

ve bunları küçük resim parçalarına ayırırız.

Her bir resim parçasını yapbozun bir parçası gibi değerlendirebiliriz.

We then can treat each image patch a little bit like pieces of a puzzle.

And we use commonly seen puzzle pieces to piece together an image

Genelde parçaları bir araya getirmek için görünen yapboz parçalarını kullanırız

that also fits our telescope measurements.

ki bu parçalar bizim teleskop ölçeğimize uymaktadır.

Değişik tipteki resimler farklı yapboz parçası setlerine sahiptir.

Different types of images have very distinctive sets of puzzle pieces.

So what happens when we take the same data

Peki farklı yapboz parçası setini resmi yeniden oluşturmak için kullandığımızda

but we use different sets of puzzle pieces to reconstruct the image?

fakat aynı veriyi aldığımızda ne olur?

Let's first start with black hole image simulation puzzle pieces.

Kara deliğin resim simülasyon yapboz parçaları ile başlayalım

OK, this looks reasonable.

Peki, bu mantıklı görünüyor.

This looks like what we expect a black hole to look like.

Kara deliğin benzemesini umduğumuz şekilde görünüyor.

But did we just get it

Ama sadece kara deliğin simülasyon resimlerini sağladığımız için mi

because we just fed it little pieces of black hole simulation images?

bunu elde ettik ?

Let's try another set of puzzle pieces

Haydi kara deliğe ailt olmayan astronomik nesnelerden

from astronomical, non-black hole objects.

diğer yapboz parçalarının setini deneyelim.

OK, we get a similar-looking image.

Peki. Benzer şekilde görünen resmi elde ettik.

Günlük resimlerden elde edilen parçalar nasıl olur?

And then how about pieces from everyday images,

like the images you take with your own personal camera?

Kendi şahsi kameranla çektiğin resimler gibi.

Great, we see the same image.

Güzel, aynı resmi görüyoruz.

When we get the same image from all different sets of puzzle pieces,

Aynı resmi farklı yapboz parçaları setinden elde ettiğimizde

then we can start to become more confident

daha güvenilir olmaya başlayabiliriz

that the image assumptions we're making

ki yaptığımız resim kabulü,

aren't biasing the final image we get too much.

çok fazla aldığımız son resimle karşıtlık oluşturmaz.

Another thing we can do is take the same set of puzzle pieces,

Yapabileceğimiz diğer bir şey günlük resimlerden türetilende

olduğu gibi aynı set yapboz parçalarını almak

such as the ones derived from everyday images,

and use them to reconstruct many different kinds of source images.

ve onları birçok farklı resim kaynağını yeniden inşa için kullanmaktır.

So in our simulations,

Bu nedenle similasyonumuzda

we pretend a black hole looks like astronomical non-black hole objects,

kara deliği, evrenin merkezindeki file benzer günlük resimlerde olduğu gibi

as well as everyday images like the elephant in the center of our galaxy.

astronomik olmayan kara delik nesnelere benziyormuş gibi değerlendiriyoruz.

When the results of our algorithms on the bottom look very similar

En alttaki algoritma sonuçlarımız en üstteki simülasyonumuzun

to the simulation's truth image on top,

gerçek resmiyle benzer göründüğünde,

then we can start to become more confident in our algorithms.

algoritmamızda daha güvenilir olmaya başlayabiliriz.

And I really want to emphasize here

Burada gerçekten vurgulamak istediğim,

that all of these pictures were created

tüm bu resimler

kişisel kameranızla çektiğiniz fotoğraflar gibi olan günlük fotoğrafların

by piecing together little pieces of everyday photographs,

like you'd take with your own personal camera.

parçalarının bir araya getirilmesiyle oluşturuldu.

So an image of a black hole we've never seen before

Bu nedenle daha önce görmediğimiz kara delik resmi

may eventually be created by piecing together pictures we see all the time

her an gördüğümüz insanların, binaların, ağaçların, kedilerin ve köpeklerin

of people, buildings, trees, cats and dogs.

resimlerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulabilir.

Imaging ideas like this will make it possible for us

Bu tarz bir fotoğraflama düşüncesi, ilk kara delik resmimizi çekmemizi

to take our very first pictures of a black hole,

bizim için mümkün kılabilir

and hopefully, verify those famous theories

ve inşallah bilim adamlarının günlük

on which scientists rely on a daily basis.

bazda dayandığı teoriyi doğrulayacağız.

But of course, getting imaging ideas like this working

Fakat, çalışma ayrıcalığına eriştiğim araştırma takımım olmasaydı

would never have been possible without the amazing team of researchers

bunun gibi çalışan resimleme fikrini edinmek

that I have the privilege to work with.

hiçbir zaman gerçekleşemezdi.

Herhangi bir astronomi alt yapım olmadan bu projeye başlamama rağmen,

It still amazes me

that although I began this project with no background in astrophysics,

bu eşsiz işbirliğinin daha ilk kara delik resminde sonuç verebilmesiyle

what we have achieved through this unique collaboration

could result in the very first images of a black hole.

başardığımız şey beni hâlen şaşırtıyor.

But big projects like the Event Horizon Telescope

Fakat "Event Horizon Telescope" gibi büyük projeler

are successful due to all the interdisciplinary expertise

disiplinler arası uzman farklı insanların masaya getirilmesi nedeniyle başarılıdır.

different people bring to the table.

We're a melting pot of astronomers,

Biz, aynı potada eriyen astronom, fizikçi, matematikçi ve mühendisleriz.

physicists, mathematicians and engineers.

This is what will make it soon possible

Bu, imkânsız olduğu düşünülen şeyi başarmak için

eninde sonunda yapılacak olan şeydir.

to achieve something once thought impossible.

I'd like to encourage all of you to go out

İlk bakışta kara delik kadar gizemli gelse de

and help push the boundaries of science,

sizi dışarı çıkmaya, bilimin sınırlarının genişletilmesine yardım etmeye

even if it may at first seem as mysterious to you as a black hole.

davet ediyorum.

Thank you.

Teşekkür ederim

(Applause)

(Alkış)