Juan Enriquez: A personal plea for humanity at the US-Mexico border | TED

Çeviri: Nazire KELEŞ Gözden geçirme: Can Boysan

This one's personal.

Bu, kişisel bir konu.

I know what it's like to have the government say,

Devletin "Sabaha seni öldüreceğiz" demesinin

"We're going to kill you in the morning."

nasıl bir şey olduğunu biliyorum.

I know what it's like to leave a country on six hours' notice

İhtar üzerine 6 saat içinde bir ülkeyi terk etmenin

ve birinin kanepesinde kalakalmanın nasıl bir şey olduğunu biliyorum.

and land on someone's couch.

Because of that, I wrote a book

Ülkelerin neden başarılı oldukları ve olmadıkları üzerine bir kitap yazdım.

on why countries do well and why they don't.

Let me summarize 250 pages.

250 sayfayı özetleyeyim.

Countries have to be compassionate,

Devletler merhametli olmalıdır,

they have to be kind,

nazik olmalıdır,

they have to be smart, they have to be brave.

zeki olmalıdır, cesur olmalıdır.

Want to know what doesn't work?

Oysa ne işe yaramaz biliyor musunuz?

When you govern through fear and you govern through cruelty,

Korku ve zalimlik yoluyla yönettiğinizde

it just doesn't work.

bu hiç işe yaramaz.

Bir süreliğine Cengiz Han'ı oynayabilirsiniz,

You can play Genghis Khan for a while,

you can play Stalin for a while,

bir süreliğine Stalin'i oynayabilirsiniz,

you can play Pinochet for a while.

bir süreliğine Pinochet'i oynayabilirsiniz

It does not work in the long run.

ama bu uzun vadede işe yaramaz.

And it doesn't work in the long run

Uzun vadede işe yaramaz

because to govern through fear and cruelty,

çünkü korku ve zalimlikle yönetmek için

you have to create a division.

bir bölünme yaratmak zorundasınız.

You have to take big chunks of the country and convince them

Ülkenin büyük bir bölümünü alıp

that they're not like them.

diğerlerinin onlar gibi olmadığına inandırmalısınız.

That they shouldn't associate with them,

Onlarla arkadaş olmamaları,

they shouldn't talk to them.

onlarla konuşmamaları gerektiğine ikna etmelisiniz.

That those people are nasty,

O insanların pis olduğuna,

those people are criminals, those people are rapists.

o insanların suçlu olduğuna, o insanların tecavüzcü olduğuna

And the country is in danger because of them.

ve ülkenin onlar yüzünden tehlikede olduğuna ikna etmelisiniz.

And if you spend millions of dollars doing that in your country,

Bunu ülkenizde yaparak milyonlarca dolar harcarsanız

you will make enemies abroad,

yurt dışında düşmanlarınız olur

and you will create divisions within.

ve aralarında bölünmeler yaratırsınız.

And that has consequences.

Ancak bunun sonuçları var.

Three quarters of the flags and the borders and the anthems

Günümüzde Birleşmiş Milletler'deki milli marşların, sınırların

around the United Nations today,

ve bayrakların dörtte üçü,

they were not there a few decades ago.

20-30 yıl önce yoktu.

Those lines that are there today,

O sınırlar bugün var,

those flags were created because somebody said,

o bayraklar yaratıldı, çünkü birileri dedi ki:

"the Scotts are not like us,"

"İskoçlar bizim gibi değil,"

"the Welsh are not like us,"

"Galliler bizim gibi değil"

"the Basques are not like us,"

"Basklar bizim gibi değil,"

"the northern Italians are not like us,"

"Kuzey İtalyanlar bizim gibi değil,"

"the Muslims are not like us,"

"Müslümanlar bizim gibi değil,"

the blacks, the whites, the Christians.

siyahlar, beyazlar, Hristiyanlar bizim gibi değil.

You create "us versus them" ...

"Onlara karşı biz" karşıtlığı yaratıyorsunuz,

you destroy nations.

milletleri yok ediyorsunuz.

Bu karşıtlığı yaratmaktan doğan sorunun bir tarafı da

Part of the problem from creating us versus them

is it's hard to do.

bunu yapmanın zor olması.

What you have to do

Yapmanız gereken şey,

is you have to make people believe absurdities.

insanların saçmalıklara inanmasını sağlamak.

And once people believe absurdities,

İnsanlar bir kez saçmalıklara inanırsa

then they start to commit atrocities.

gaddarlık yapmaya başlayabilir.

That's the dynamic of this thing.

İşte bunun dinamiği de bu.

You can't create "us versus them" --

Eğer bu dinamiği oluşturmazsanız

you can't have the massacres you had in Rwanda,

"Onlara karşı biz" karşıtlığını oluşturmadıkça

you can't have the massacres you had in Yugoslavia --

Ruanda'da yaptığınız katliamı yapamazsınız,

unless if you create this dynamic.

Yugoslavya'da yaptığınız katliamı yapamazsınız.

Let me summarize current immigration policy.

Size güncel göçmenlik politikasını özetleyeyim.

Let's deter "Them"

Olabildiğimiz kadar acımasız olup "onları" caydıralım

by being as cruel as we can possibly be,

and let's target their children.

ve çocuklarını hedef alalım.

They are going after the children.

Çocukların peşindeler.

You have US lawyers arguing that kids do not need

Amerikalı avukatların tartıştıkları şey:

çocukların sabuna, kucaklamaya duşa ihtiyacı yok.

soap or hugs or showers,

adult help or a release date.

Yetişkinlerin yardımına da serbest bırakma tarihine de yok.

Somebody gets pulled over for a broken tail light,

20 yıllık çalışan, bozuk bir arka lamba yüzünden kenara çekiliyor

who's worked here for 20 years,

gets thrown into jail,

ve hapse atılıyor,

maybe for life,

belki ömür boyu,

with no legal representation.

kanuni temsili bile yok.

The terrorists that blew up the World Trade Center get lawyers.

Dünya Ticaret Merkezi'ni patlatan teröristler avukat buluyor,

These kids, these parents, they don't get lawyers.

bu çocukların ve ebeveynlerin ise avukatı olmuyor.

Governments are telling

Devletler dünyadaki en çaresiz, acı içindeki insanlara

some of the most desperate, hurt people on earth,

"I took your child, pay me 800 dollars for a DNA test before you get it back."

"Çocuğunu aldım, geri istiyorsan DNA testi için 800 dolar öde." diyor.

Three-year-olds are appearing in court.

3 yaşındaki çocuk mahkemeye çıkıyor.

Look, we've all watched these courtroom dramas.

Hepimiz bu mahkeme sahnelerini izlemişizdir.

And it's exciting,

Heyecanlı sahnelerdir,

because the wise judge sits up there,

yukarıda bilge bir hakim oturur,

and the defense lawyer attacks

savunma avukatı saldırır

and the prosecutor counterattacks,

ve savcı da karşı hücuma geçer

and then you figure out how it's going to happen.

ve sonra neler olacağını anlarsınız.

I want you to understand what is happening right now.

Şu anda neler olduğunu anlamanızı istiyorum.

Prosecutor's there -- it's the tough prosecutor.

Oradaki savcı, sert bir savcı.

Accusing, attacking, on behalf of we the people.

Bizim adımıza, halk adına suçluyor ve saldırıyor.

The judge is up there, Judge Muckety-muck,

Oradaki hakim kendini beğenmiş bir hakim,

with his black robes,

siyah cübbesini giymiş

and he's questioning the defendant

ve sanığı sorguluyor

from up there.

oradan, yukarıdan sorguluyor.

And the defendant is three years old

Sanık ise 3 yaşında,

and the eyes don't reach the side of the table.

boyu masaya bile ulaşmıyor.

The defendant does not speak the language.

Sanık dili bilmiyor.

The earphones for the translator have fallen off the defendant's head,

Çeviri için taktığı kulaklıklar başından düşüyor

because there are no headphones for three-year-olds in US courtrooms,

çünkü Amerikan mahkemelerinde 3 yaşındaki çocuklara göre kulaklık yok

because they are not supposed to defend themselves.

çünkü kendilerini savunmaları beklenmiyor.

This makes a mockery of justice,

Bu, adaleti bir alay konusu yapıyor,

it makes a mockery of the prosecution system,

dava sistemini bir alay konusu yapıyor,

it makes a mockery of who we are as a nation.

bir millet olarak kimliğimizi bir alay konusu haline geliyor.

These are absurdities.

Bunlar saçmalık.

These are atrocities.

Bunlar gaddarlık.

This is unbelievable.

Bu akıl almaz bir şey.

And we're looking at a bunch of statistics,

Birtakım istatistiklere bakıyoruz

but I want you to understand,

ama anlamanızı istiyorum,

this is happening to the housekeeper who brought up your kids.

bu sizin çocuklarınızı büyüten kahyanın başına geliyor.

This is happening to the gardener who took care of your house.

Bu, evinize bakan bahçıvanın başına geliyor.

This is happening to the guy who washed the dishes

Bu, geçen hafta gittiğiniz lüks restoranda

in the fancy restaurant you went to last week.

bulaşıkları yıkayan adamın başına geliyor.

This is happening to the people who deliver the newspaper in the mornings.

Bu, sabahları gazetenizi getiren insanların başına geliyor.

This is your community,

Bu sizin toplumunuz,

these are the people who have lived side by side with you.

bunlar, sizinle birlikte yaşayan insanlar.

Treated you well,

Size iyi davranan,

treated you with respect,

size saygıyla davranan,

taken care of your kids,

çocuklarınıza bakan,

taken care of your grandparents.

nine ve dedenize bakan insanlar.

This is Luis, this is Laura,

Bu Luis, bu Laura,

this is Jaime.

bu Jaime.

This isn't some abstract,

Bu bir "Aman, bunlar sınırda oluyor" hikâyesi değil.

"Oh, it's happening at the border" --

this is happening in our community, right now.

Bunlar şu anda toplumumuzda gerçekleşiyor

And the danger in this stuff

ve buradaki tehlike ise,

is once you start normalizing absurdities and atrocities,

bir kere saçmalıkları ve gaddarlığı normalleştirmeye başladığınızda,

people think that those instruments are legitimate.

insanlar bu uygulamaların yasal olduğunu sanıyor.

So you get school boards sending out letters like this:

Okul yönetim kurulu şunun gibi mektuplar gönderiyor:

"Dear Parent,

"Sevgili ebeveyn,

because your kid owes lunch money to the cafeteria,

çocuğunuzun yemekhaneye öğle yemeği borcu olduğu için

the result may be that your child will be taken away

çocuğunuz alınıp

and put in foster care."

koruyucu aile sistemine verilebilir.

This is going out from school boards

Bu, okul yönetimince gönderiliyor

çünkü insanlar şöyle düşünüyor:

because people think,

"Well, that seems to be an instrument of deterrence."

"Bu bir caydırma yöntemi olabilir."

When you board an airplane,

Bir uçağa bindiğinizde,

before kids, before first class,

çocuklardan ve birinci sınıftan önce

soldiers in uniform board.

üniformalı askerler vardır.

Some of them are immigrants.

Onların bazıları göçmen.

Here's a contract: join the army,

Anlaşma şu: Orduya katıl,

serve your term, be honorably discharged,

döneminde hizmet et, onurlu bir şekilde terhis ol,

get citizenship.

vatandaşlık al.

We are rescinding those contracts

Bu anlaşmaları,

imzalandıktan sonra iptal ediyoruz.

after they have been signed.

And if those soldiers are killed in action,

Eğer bu askerler görevde ölürse

we are deporting their wives, and sometimes, their children.

eşlerini ve bazen de çocuklarını sınır dışı ediyoruz.

These are the people who protect us.

Bunlar bizi koruyan insanlar.

These are the people that we honor.

Bunlar onurlandırdığımız insanlar.

These are the brave.

Bunlar cesur olanlar.

And this is how we're treating them.

Onlara bu şekilde davranıyoruz.

These are not the people who cross the border illegally.

Onlar sınırı yasa dışı geçen insanlar değil.

Once you start allowing this kind of behavior,

Bu tür davranışa izin verdiğiniz zaman,

it normalizes into a society, and it rips the society apart.

toplumda normalleşiyor ve toplumu parçalıyor.

Countries are built on the hard work and grit of immigrants;

Ülkeler çok çalışmayla ve göçmen gücü ile kuruldu.

we are all immigrants.

Hepimiz göçmeniz.

We just came at different times.

Sadece farklı zamanlarda geldik.

Fifty-five percent of this country's main businesses,

Bu ülkenin ana işletmelerinin yüzde elli beşi

the most successful businesses in this country, the unicorns,

en başarılılarının, en değerlilerinin yüzde elli beşi

are built by people who came as foreign students or as immigrants,

yabancı öğrenciler ya da göçmenler tarafından kuruldu.

and they're the founders or the cofounders.

Ya kurucu ya da ortak kuruculardı.

Well, here's what's happened over the last three years

Ve işte son üç yılda,

to the best brains in the world.

dünyanın en iyi beyinlerine olan şey:

Forty-two percent of them did not get visas

Yüzde kırk ikisi vize alamadı

or chose not to get visas.

veya almamayı tercih etti.

This is how you wipe out an economy.

İşte bu şekilde ekonomiyi yok edersiniz.

This isn't about kids and borders.

Bu çocuklarla ve sınırlarla alakalı değil.

It's about us.

Bizimle alakalı.

This is about who we are, who we the people are,

İnsan olarak, bir millet

as a nation and as individuals.

veya bir birey olarak bizimle alakalı.

This is not an abstract debate.

Bu, soyut bir tartışma değil.

A lot of us like to think

Çoğumuz şöyle düşünmeyi severiz:

if we had been back when Hitler was rising to power,

Eğer Hitler'in zamanında olsaydık

we would have been out in the street,

sokaklarda olurduk,

we would have opposed him, we would have stopped Mengele.

ona karşı çıkardık, Mengele'yi durdururduk.

A lot of us like to think,

Çoğumuz şöyle düşünmeyi seviyor:

if we had been around during the '60s,

Eğer 60'larda olsaydık

we would have been with the Freedom Riders.

Özgürlük Atlıları ile birlikte olurduk.

We would have been at that bridge in Selma.

Selma'daki köprüde olurduk.

Well, guess what?

Biliyor musunuz?

Here's your chance.

İşte size fırsat.

It's now.

Şimdi.

And as you're thinking about this stuff,

Büyük şeyler düşünüyorsunuz,

it's not just the giant acts,

mesele, büyük eylemler değil,

it's not just go and block the bridge

mesele köprüyü engellemek

or chain yourself to something.

ya da kendini bir yere zincirlemek değil.

It's what you do in your daily lives.

Mesele, günlük yaptığınız şeyler.

The Harvard Art Museum just opened a show

Harvard Sanat Müzesi,

sanatçıların göçle ve evlerini taşımakla ilgili düşünceleri üzerine bir sergi açtı.

on how artists think about immigration and building a home somewhere else.

And people come out of that show and they're pretty shaken.

İnsanlar sergiden çıktı, oldukça sarsılmışlardı.

There was a blank wall at the end.

Sonda beyaz boş bir duvar vardı.

And the curators did something that usually doesn't happen --

Küratörler çok sık görülmeyen bir şey yaptı,

they improvised.

doğaçlama yaptılar.

They drew four lines, and put in two words:

Dört çizgi çizdiler ve içine iki kelime yerleştirdiler.

"I belong."

"Ben aitim."

So you come out of this exhibit,

Bu sergiyi ziyaret edebilir,

and you can take a picture in front of it.

bunun önünde fotoğraf çekebilirsiniz.

I can't tell you the impact that has on people --

Size, bunun insanlar üzerindeki etkisini anlatamam.

I watched people come out of this,

İnsanların çıkışını izledim,

and some of them sat in front of that picture,

bazıları resmin önünde oturdu,

took a picture, and they had a great, big grin on their face,

fotoğraf çekti ve yüzlerinde büyük bir gülümseme vardı,

and some people just had tears.

bazılarının gözlerinde ise yaşlar.

Bazıları yabancıları kucakladı ve içeri davet etti,

Some people hugged and brought in strangers,

others brought in their family.

diğerleri ailelerini getirdi.

Small acts of kindness go a long, long, long way.

Küçük iyiliklerin etkileri büyüktür.

There is pain going on in your community

Bulunduğunuz toplumda,

like you cannot believe.

aklınızın alamayacağı acılar var.

Bu yüzden, bir daha, "Onlar"dan olabilecek taksi şoförüne denk gelirseniz

So next time you're with a cab driver who may be one of "Them,"

according to certain people,

give that person an extra five bucks.

artı bir beş lira daha verin.

Next time you see a hotel maid,

Bir daha otel temizlikçisi gördüğünüzde,

thank her and tip her double.

ona teşekkür edin ve daha fazla bahşiş verin.

Next time you see your gardener,

Bir daha bahçıvanınızı,

you see your nanny,

çocuk bakıcınızı gördüğünüzde,

you see somebody like this,

böyle bir insan görürseniz

give them a great, big hug, and tell them they belong.

onlara içtenlikle sarılın ve ait olduklarını söyleyin.

Make them feel like they belong.

Onları ait olduklarını hissettirin.

It's time for big policies,

Büyük politikalar zamanı

but it's also time for big acts of kindness.

ama aynı zamanda büyük kibarlıklar zamanı.

Because we have to reclaim who we are,

Çünkü kim olduğumuzu göstermeliyiz,

we have to reclaim this nation.

bu milleti göstermeliyiz.

(Voice breaking) And we cannot sit there

Oturup da bu saçmalığı izleyemeyiz.

and watch this shit going on.

(Sesi titriyor)

This has got to stop, it's got to stop now.

Bunun durması gerekiyor, bunun şimdi durması gerekiyor.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)