How bumble bees inspired a network of tiny museums | Amanda Schochet

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Çeviri: Mehmet Fatih Erdem Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

If you told me five years ago

Beş yıl önce bana, bireysel olarak

that today I'd be delivering a talk

fark yaratma gücümüz hakkında

about our individual power to make a difference,

bir konuşma yapacaksın deseniz

I would have cringed.

utancımdan yerin dibine girerdim.

It was my job to study huge global systems.

O sırada, küresel sistemler üzerine çalışıyordum.

I was a researcher at NASA using satellite data to study the big picture.

NASA'da uydu verileriyle önemli konular araştırıyordum.

You can see a lot of things from space,

Uzaydan birçok şey görebilirsiniz;

like every ecosystem on Earth

mesela yerküredeki her ekosistemin

being threatened from pretty much every angle

her açıdan tehdit altında olduğunu,

and global inequality in air and water safety.

su ve hava güvenliğindeki küresel eşitsizliği.

These kinds of things would keep me up at night.

Bunları düşünerek geceleri uyuyamıyordum.

And then outside of work, I'd use this bird's-eye view

İşimin dışında bu manzaraya bakarak

while thinking about our huge social structures

eğitim, medya ve sağlık sistemlerimiz gibi

like education and media and health care,

sosyal yapılarımızı düşünüyorum

and it looked to me like they were all really struggling, too.

ve bence bu yapıların tamamı büyük sıkıntı içinde.

So I felt like the world was just trapped in this huge self-amplifying system

Dünya, kendi kendine büyüyen bu düzenin içinde yok olmaya mahkum durumda.

that was just spiraling towards destruction.

And of course I wanted to do something about this,

Tabii ki bu konuda bir şey yapmak istedim

and I felt so small and utterly powerless.

fakat çok zavallı ve çaresiz hissediyordum.

But I started to feel a little differently as my perspective shifted

Sonra perspektifimi büyük yapılardan

from the macro towards the micro.

küçük yapılara çevirince farklı hissettim.

It began with bumblebees.

Her şey yaban arılarıyla başladı.

I was using satellite imagery and field research

Güney Kaliforniya'daki bu tatlı pollinatörlerin

to study these amazing, cute pollinators

çevresel kriz içindeki durumlarını incelemek için

to see how they were doing in the midst of their own environmental crisis

uydu görüntülerini kullanıp

in Southern California.

saha araştırması yaptım.

And from the macro view, I saw 22-lane freeways,

Makro manzarada 22 şeritli otoyol,

endless suburban sprawl

önü alınamayan bir çarpık kentleşme

and water being diverted from parched rivers

ve suyun çimlerin büyümesi için

to grow lawns in the desert.

kurumuş nehirlerden dağıldığını gözlemledim.

It was pretty grim.

Oldukça kötüydü.

But on the ground,

Öte yandan,

there were actually some small opportunities for optimism,

iyimser olmak için nedenler vardı;

these tiny patches of resources

bu minik toprak kaynakları

known as "habitat fragments."

habitat parçaları olarak bilinir.

If the right kinds of plants were growing along the edges of a Costco parking lot,

Costco otopark kenarlarında doğru bitkiler yetişse,

and if in the neighborhoods nearby

civar mahallelerinde

there were native plants in people's gardens,

insanların bahçelerinde yerli bitkiler olsa

and in the canyons that were too steep for people to put their suburbs in,

ve insanların yerleşmesi için fazla sarp olan kanyonlarda

there were native plants instead of grasses

otlar yerine yerel bitkiler olsa

then all of these in-between spaces

tüm bu ara yerler

would actually add up to create a network of habitat fragments.

habitat parçaları ağı yaratırlar.

And this network meant that the bees could traverse through the concrete desert

Bu ağ sayesinde arılar amansız çölde uçarak

feeding from and pollinating the native plants.

yerel bitkilerden beslenip polen yayabilirler.

And these plants that the bees depend on and that the bees sustain are essential.

Arıların yaşamını sürdürmek için gerekli olan bu bitkiler

They stabilize our steep hillsides.

yamaçları da koruyor.

They provide food and homes to thousands of amazing species of animals,

Binlerce türe yemek ve barınak sağlıyor,

and, critically, they are helping to curb our devastating cycle of wildfires

daha da önemlisi korkunç yangınlar çıkaran işgalci otların

by preventing the growth of those invasive grasses

büyümesini engelleyerek

that fuel the vicious flames that we're all too familiar with.

büyük yangınların önüne geçiyor.

It's a really vital and interconnected system,

Oldukça hayati ve zincirleme bir sistem.

and some people could see how they were a part of it,

Bazı insanlar bu sistemin parçası olarak

and so they acted as habitat fragment gardeners.

habitat parçası bahçıvanları oldular.

They planted native plants in their yards,

Bahçelerine yerel bitkiler diktiler,

and they even were tending to the land in corporate parks

hatta şirket kampüsleri ve kanyonlara

and in public canyons.

yerleşme eğilimindeler.

In my research, I could actually see the impact

Araştırmalarımda tutkulu bir bahçıvanın

that even one passionate gardener could make.

yaratabileceği etkiyi gördüm.

And then, repeated across the region,

Bu bahçıvanların habitat parçaları eklenerek

their habitat fragments were adding up to make a more resilient ecosystem --

daha dayanıklı bir ekosistem yaratıyor.

not a perfect system, not by a long shot,

Mükemmel bir sistem olmasa da

but at least a system that was less likely to totally collapse

en azından gelişme ve kuraklık gibi etmenler altında

under impending pressures like further development and drought.

yok olma ihtimali daha düşük.

So I was looking at the world through this lens

Partnerim Charles ile

when I found myself in the waiting room of a public hospital in Brooklyn

Brooklyn'de bir hastanede bekleme odasındayken

with my partner, Charles.

dünyaya bu açılardan baktım.

We were sitting across from a group of teenagers

Bir grup ergenin karşısında oturuyorduk.

who were slumped in their chairs

Oturdukları yerde bayağı bir sıkılmışlardı.

and bored out of their minds

and just refreshing their phones over and over again.

Telefonlarına bakıp duruyorlardı.

And in a neighborhood

Şehrin liseden mezun olma oranı en düşük mahallelerinden birinde

with some of the lowest high school graduation rates in the city,

this waiting room felt like a social habitat fragment

bu bekleme odası tıpkı sosyal habitat parçası gibiydi.

just waiting to happen.

So, we did some research to see what kinds of resources could we add

Bunun üzerine buralara ne tip yararlı kaynaklar ekleyebiliriz diye

to spaces like this one

that would make an impact.

araştırma yapmaya başladık.

And we settled on museums.

Müzede karar kıldık.

Museums are the most trusted source of public information,

Müzeler, medya ve devletle kıyaslayınca

more than the media and more than the government,

en güvenli kaynaktır.

but they also cluster in wealthier neighborhoods.

Öte yandan müzeler genelde zengin yerlerde kümelenmiştir.

New York has 85 museums in Manhattan,

New York'un Manhattan'da 85 müzesi varken

and the Bronx has eight,

Bronx 8 müzeye sahip.

even though these two boroughs have almost the same size population.

Dahası bu bölgeler hemen hemen aynı nüfusa sahip.

And then expensive tickets mean that a lot of people can't go to museums

Ayrıca pahalı olduğu için buralarda yaşasanız bile

even if they live nearby.

müzelere gidemiyorsunuz.

And these little injustices, they just go on and on

Bu tip adaletsizlikler say say bitmiyor.

and they add up to create sweeping inequalities

Dahası, bilgi ve yetenek kazanımındaki

in knowledge and empowerment.

eşitsizlikleri artırıyor.

Across the US,

ABD çapında

almost 90 percent of visitors to art museums are white,

sanat müzelerinin ziyaretçilerinin neredeyse yüzde doksanı beyaz,

and even at the Smithsonian's network of free museums,

hatta Smithsonian ücretsiz müzelerinin

almost half of their adult visitors have graduate degrees,

yetişkin ziyaretçilerinin yarısı üniversite mezunu.

which, like, 10 percent of the broader population has.

Bunlar nüfusun yüzde onunu oluşturuyor.

So it became clear to us

Sonuç açıktı.

that even though museums are these amazing educational and social resources,

Müzeler harika eğitim ve sosyal kaynaklardır

they're not reaching everyone.

ama herkese ulaşamıyorlar.

And a lot of museums are aware of this, and they're trying to change it,

Çoğu müze bu durumun farkında ve çözmeye çalışıyorlar

but there's all these structural hurdles that are slowing them down.

ama yapısal engeller onları yavaşlatıyor.

So we set out to create a distributed network

Biz ise yayılmış müze habitat parçaları ağı kurmaya karar verdik.

of museum habitat fragments.

Working from a donated shipping container

Tüm dünyadan düzinelerce bilim insanı ve gönüllü arkadaşlarımızın yardımıyla

with the volunteer help of our friends

and dozens of very generous scientists

bağışlanan yük konteyneriyle çalışarak

from all across the globe,

we built our first prototype:

ilk prototipimizi geliştirdik:

the Smallest Mollusk Museum.

En Küçük Yumuşakça Müzesi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Mollusks are these tentacled, slimy shape-shifters

Yumuşakçalar; istiridye, ahtapot ve dev kalamar gibi

like oysters and octopuses and the giant squid,

dokunaçlı, şekil değiştiren sümüklülerdir.

and if you've ever seen an alien in a movie,

İzlediğiniz herhangi bir uzaylı filmi

then I'll bet you it was inspired by a mollusk.

emin olun ki yumuşakçalardan ilham almıştır.

Their slimy sci-fi vibes

Sümüklü bilim kurgu görünümleri

make them really fun tour guides for a biology museum,

onları biyoloji müzesi için gayet eğlenceli bir tur rehberi yapıyor

and they can teach us about the systems that we all share,

ve paylaştığımız sistemi bizlere uyarıyla anlatıyorlar.

with a wake-up call.

Of all the animal extinctions documented since the 1500s,

1500'lerden beri nesli tükenen hayvanların

more than 40 percent have been our friends, the mollusks.

yüzde 40'tan fazlası dostumuz yumuşakçalar.

So we tested this museum across the city

Müzemizi, herkese hitap edip etmediğini görebilmek için şehir çapında test ettik

to see if it resonated with all kinds of visitors,

and it did.

ve herkese hitap etti.

People really liked learning from it.

İnsanlar burada öğrenmekten keyif aldılar.

So we built a fleet of tiny science museums,

Bu minik müzelerden çok sayıda oluşturduk.

each one small enough to fit into preexisting locations

Bilgi yoğun bu minik müzeleri

with information dense enough that they could still pack a punch.

önceden var olan mekanlara uyacak kadar küçük yaptık.

And they're modular, so they can be distributed

Bu modüler müzeler

at a scale that can reach everyone.

herkese ulaşacak şekilde yerleştirilebilirler.

And then we partnered with libraries

Daha sonra kütüphanelerle, halkevleriyle,

and community centers and transit hubs

aktarma merkezleriyle

and the public hospitals

ve devlet hastaneleri ile çalıştık.

so that we could transform their in-between spaces

Böylece aradaki boşluklarını

into habitat fragments for social learning.

sosyal öğrenme için habitat parçalarına dönüştürdük

And, fittingly, we named our fleet of museums "MICRO."

ve müze ağımıza "MICRO" adını verdik.

Even though each habitat fragment is small,

Habitat parçaları küçük de olsa

it provides the essentials.

önemli şeyleri sunuyor.

It draws people in so that they can explore

İnsanları kendisine çekiyor

and learn together in a social way.

böylece sosyal bir şekilde öğrenip keşfediyorlar.

And then, distributed across the landscape,

Alana dağıtılmış şekilde

we're able to invite people everywhere

dört bir yandan insanı bilim konuşmaya davet edebiliyoruz.

into conversations around science.

When we partnered with a public hospital in the South Bronx,

Güney Bronx'da bir hastane ile çalışarak

we became the Bronx's first and only science museum.

Bronx'un ilk ve tek bilim müzesi olduk.

Yeah, that's really weird. (Laughs)

Evet bu gerçekten tuhaf. (Güler)

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And really quickly,

Çok hızlı bir şekilde

families started coming by with their kids

hastane lobisindeki bu minik müzeye

and schools started arranging field trips,

aileler çocuklarıyla gelmeye başladı,

all to this tiny museum in the front lobby of the public hospital.

okullar geziler düzenlemeye başladı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And the museum became so popular

Müze aşırı popüler olunca

that we started hiring local students to be museum docents,

öğrencileri rehber olarak işe aldık

so they could lead tours and activities for all the talented kids.

böylece turlar ve yetenekli çocuklar için aktiviteler düzenlendi.

And every spark of curiosity that we're able to fuel

Ateşleyebildiğimiz her merak fitili,

and each new fact learned

öğrenilen her yeni bilgi,

and every new friend made at the museum

kurulan her yeni arkadaşlık

and every kid who can have a meaningful and important after-school job,

ve okul sonrası anlamlı ve önemli iş yapan her çocuk

it all contributes to a stronger system.

bu sistemi güçlendiriyor.

So today, I try to keep the MICRO view in mind.

Bugün MICRO görünümü aklımda tutuyorum.

I'm always examining how small actions can add up

Küçük eylemlerin eklenerek

to create shifts

nasıl büyük ölçüde değişimler yarattığını gözlemliyorum.

at the macro scale of systems.

And honestly, I'm seeing a lot of really good things.

Bir sürü güzel şey görüyorum.

There are habitat fragments everywhere, nurtured by talented, passionate,

Her yerde; yetenekli, tutkulu,

strategic individuals in groups of all sizes,

stratejik bireylerden oluşmuş

who are building towards systems with more equal access to food

eşit gıda, iş, sağlık, barınma, siyasal katılım,

and employment, health care, housing,

eğitim ve sağlıklı çevreden oluşan

political empowerment, education and healthy environments.

bir sistem kuran insanlardan beslenen habitat parçaları var.

One by one, together,

Birlikte tek tek boşlukları dolduruyoruz,

we're filling gaps,

strengthening the systems that we're all a part of.

parçası olduğumuz sistemi güçlendiriyoruz.

We have to work on the big institutions too, of course.

Tabii ki büyük kurumlar için de çalışmalıyız.

It's just that they're so slow,

Fakat o kurumlar çok yavaşlar

and we're living in the midst of rapid change.

ve biz çok hızlı bir değişimin içindeyiz.

It's a defining feature of our time.

Hızlı değişim çağımızı tanımlıyor.

So maybe in some cases our small actions

Yani bazı durumlarda küçük eylemlerimiz

can be Band-Aids until the big guys catch up.

büyük kurumlar yetişene kadar çare oluyor.

But without us, what are they going to be catching up to?

Biz olmadan büyük kurumlar neye çare olacak ki?

Am I still scared about the world?

Peki, dünya hakkında hala endişeli miyim?

Yes. (Laughs)

Evet. (Güler)

That's why I'm talking to you.

Bu yüzden size bu konuşmayı yapıyorum.

The world needs so many more habitat fragments.

Dünyaya bir sürü habitat parçası gerekiyor.

So, if you've been feeling overwhelmed or powerless lately,

Son zamanlarda yıpranmış ve güçsüz hissediyorsanız

then I'm asking you to please try this very small strategy on for size,

bu küçük stratejiyi denemenizi istiyorum.

and let's see how it goes.

Görelim bakalım nasıl olacak?

Step one: zoom in.

Adım 1: Yakından bakın.

It's not one huge system

Bu, tek bir büyük sistem değil.

that's just barreling unstoppably towards destruction.

Sadece umarsızca yok oluşa gidiyor.

What we have are many overlapping systems,

Elimizde olan üst üste örtüşen sistemler

and the ways that they interact determine everything.

ve her şeye karar veren etkileşimleri.

Step two: look for the resource gaps,

Adım 2: Kaynak boşluklarına bakın

because that's where you can make the biggest difference.

çünkü en büyük farkı burada yaratacaksınız.

And do some research to understand how your ideas are going to interact

Fikirlerinizin varolan sistemlerle

nasıl etkileşeceğini araştırın.

with the systems that are already on the ground.

Step three: find the other habitat fragments.

Adım 3: Diğer habitat parçalarını bulun.

Find out how they can support you and how you can support them,

Birbirinizi nasıl destekleyeceğinizi bulun

because we're building a network together.

çünkü bir ağ kurmamız gerekiyor.

And step four: transform your fragment.

Adim 4: Parçanızı dönüştürün.

You might not have the leverage to change multiple systems at once,

Çoklu sistemleri değiştirmeyi bir anda kaldıramayabilirsiniz

but there are so many small, meaningful and strategic things

fakat hepimizin yapabileceği

stratejik ve anlamlı küçük şeyler var.

that each of us can do.

And there are a lot of us,

Sayımız da çok fazla olduğu için etkimiz eklenerek büyüyecektir.

so it will add up.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)