Nigel Topping: 3 rules for a zero-carbon world | TED Countdown

Transcriber: Ivana Korom Reviewer:

Çeviri: Belit Arıcı Gözden geçirme: Ömer Faruk Zeren

My grandfather grew up in the northwest of England,

Dedem İngiltere’nin kuzeybatısında,

surrounded by over 1,000 coal mines

yaklaşık on kilometre çevresinde binden fazla kömür madeniyle çevrili olan

within just five miles of his hometown of Wigan.

memleketi Wigan’da büyüdü.

And today I’m speaking to you from the site of another former mine,

Bugünse başka bir eski madenin bulunduğu bir konumdan sizlerle konuşuyorum.

this time a China clay mine at the Eden Project in southwest England.

Bu sefer güneybatı İngiltere’deki Eden Projesi’nde bir Çin kil madeni.

For generations,

Dedemin ataları, nesiller boyu kömür madenciliği yapmıştı

my grandfather’s ancestors were coal miners,

and it would have been only natural for him to follow in their footsteps.

ve dedemin bu aile mesleğini seçmesi de gayet doğal olurdu tabii ki.

But he didn't want to go down the mine.

Ancak o, madene inmek istemedi.

He chose a different path

Farklı bir yol seçti

and got a scholarship to study mathematics.

ve matematik okumak için burs kazandı.

And years later, I followed him into mathematics,

Yıllar sonra, onu bu yolunu takip ettim.

where I discovered a real love of patterns

Matematikteki kalıplara ve onları oluşturan temel kuralları

and of figuring out the underlying rules that generate them.

bulmaya dair gerçek bir tutku keşfettim.

And later, when I went to work in industry,

Daha sonra, sektörde çalışmaya başlayınca,

I realized that every human system

her beşeri ve doğal sistemin

and every natural system can be thought of as a set of repeating patterns.

bir dizi yinelenen kalıp olarak düşünülebileceğini fark ettim.

For example, take the energy system.

Örneğin enerji sistemini ele alalım.

We can still trace the patterns of our reliance on fossil fuels

Fosil yakıtlara olan bağımlılığımızın izlerini,

all the way back to the early 1700s,

kömürü gerçekten kullanmaya başladığımız

when we started to really use all that coal.

1700′lerin başlarına dayandığını görebiliriz.

And to tackle climate change,

İklim değişikliğiyle mücadele etmek için

we’re going to have to move towards new patterns

temiz güce dayalı yeni kalıplara yönelmemiz gerekiyor.

that are based on clean power.

When I wasn’t exploring patterns, I was developing a love of wild places,

Kalıpları keşfetmediğim zamanlarda ise,

özellikle Grönland, İzlanda ve Patagonya gibi

particularly cold, wild places like Greenland, Iceland and Patagonia.

soğuk, vahşi yerlere olan sevgim artıyordu.

And it was there that I first came face-to-face

İklim değişikliğinin fiziksel etkisiyle ilk defa bu zaman karşılaşmıştım.

with the physical impact of climate change.

1987′de Doğu Grönland’daki bir buzulun bir ucunda çalışmam gerekmişti.

In 1987, I was supposed to be working at the end of a glacier in east Greenland.

And when we got to where it was shown on the map,

Haritadaki yere vardığımızda ise

there was no ice there.

etrafta buzul filan yoktu.

It had retreated by over 15 kilometers since the map had been surveyed.

Haritanın yapımından bu yana 15 kilometreden fazla geri çekilmişti.

Something was changing the patterns.

Bir şey kalıpları değiştiriyordu.

Now I find myself in the role

Bugün ise Birleşmiş Milletler İklim Eylem Şampiyonu rolünü üstleniyorum.

of the United Nations Climate Action Champion,

working with an amazing network of partners

İnanılmaz bir ortaklar ağıyla birlikte,

to change the patterns of the global economy

iklim kriziyle mücadelede küresel ekonominin kalıplarını

to tackle the climate crisis.

değiştirmek için çalışıyorum.

Our mission is to help drive the transition

Görevimiz, sıfır karbonlu geleceğe geçişi yönlendirmeye,

to the zero-carbon future,

to keep global warming below 1.5 degrees Celsius,

küresel ısınmayı 1,5 santigrat derecenin veya 2,7 Fahrenheit’ın altında tutmaya

or 2.7 degrees Fahrenheit

ve en kötü iklim değişikliği etkilerini önlemeye yardımcı olmak.

and to prevent the worst impacts of climate change.

Well, tackling the climate crisis can be really overwhelming,

İklim kriziyle mücadele etmek gerçekten bunaltıcı olabilir.

especially if you try and look at it through the lenses of politics

Özellikle de buna siyaset veya ekonomi merceklerinden bakarsanız.

or economics.

It’s a huge, complex problem,

Bu çok büyük, karmaşık bir problem. Anlaşılması çok zor.

it’s very hard to get your head around it.

But I find that there’s a different lens

Ancak başa çıkmayı kolaylaştırabilecek hatta iyimserlik uyandırabilecek

that can make it much easier to grapple with and even lead to optimism.

bir mercek olduğunu düşünüyorum.

It’s the lens of systems

Bu, desen bilimi

which I define simply as the science of patterns and their underlying rules.

ve bunların temelindeki kurallar olarak tanımladığım sistemlerin merceği.

But what do I mean by a system?

Peki sistemden kastım ne?

I think of a system as a set of interconnected relationships

Bence sistem, tekrarlanabilir ve tanınabilir bir desen oluşturan,

which lead to a repeatable and recognizable pattern.

birbirine bağlı bir ilişkiler kümesidir.

So to give you an example,

Örneğin küresel deniz taşımacılığı endüstrisi.

let’s think of the global maritime shipping industry.

It’s huge.

Devasadır.

It's responsible for transporting over 80 percent of global trade

Küresel ticaretin yüzde 80′inden fazlasını taşımakla sorumludur

and it produces similar emissions to the entire country of Germany.

ve bütün Almanya’nın ürettiğine yakın emisyonlar üretir.

And this system consists of the interconnected relationships

Bu sistem nakliye üreticileri, akaryakıt üreticileri,

along the value chain between shipping manufacturers,

limanlar, nakliye operatörleri ve kargo sahipleri ile etrafındaki etkiler

fuel manufacturers, ports,

politika yapıcıları, finansörler, teknoloji sağlayıcıları

the shipping operators and the cargo owners

and those influences around it,

ve sivil toplum arasındaki değer zinciri boyunca

the policymakers, the financiers, technology providers and civil society.

birbirine bağlı ilişkilerden oluşur.

That’s what I mean by a system.

Sistem derken bunu kastediyorum.

And our job is to drive the transformation in every global system,

Bizim işimizse tarımdan perakendeye, nakliyeden kamyona,

from agriculture to retail,

from shipping to trucking,

çimentodan çeliğe kadar

from cement to steel,

her küresel sistemdeki dönüşümü teşvik etmek, böylece toplu olarak

so that collectively we move towards a zero-carbon future.

sıfır karbonlu bir geleceğe doğru ilerlemek.

So the question is,

Öyleyse soru şu,

what are the underlying rules that we need to apply

“Ekonomide yeni sıfır karbon modellerine yol açmak için

to lead to new zero-carbon patterns in the economy?

uygulamamız gereken temel kurallar nelerdir?”

Well, we’ve come up with three simple rules of radical collaboration

Her sistemdeki tüm aktörler tarafından uygulanırsa

that, if acted on by all actors in each system,

bize sıfır karbonlu bir geleceği sağlayacak

will lead us to the zero-carbon future.

üç basit temel işbirliği kuralı bulduk.

Rule one is to harness ambition loops,

Birinci kural, hırs döngülerinden faydalanmaktır.

which are simply feedback loops driving ever-higher levels of ambition.

Bunlar daha yüksek hırs seviyelerini yönlendiren

geri bildirim döngüleridir.

For example, when businesses commit to zero carbon

Örneğin, işletmeler sıfır karbon taahhüdünde bulunup

and start investing and innovating,

yatırım ve yenilik yapmaya başladıklarında,

they embolden policymakers.

politika yapıcıları cesaretlendirirler.

And when policymakers set the regulatory framework

Politika yapıcılar, sıfır karbona yönelmek için

to drive towards zero carbon,

düzenleyici çerçeveyi belirlediklerinde

they incentivize the private sector to innovate.

özel sektörü yenilik yapmaya teşvik ederler.

That’s an ambition loop,

Bu bir hırs döngüsüdür ve her sistemdeki tüm ilişkiler,

and every relationship within each system

is an opportunity to drive an ambition loop

bir hırs döngüsünü,

towards new zero-carbon patterns in the system.

sistemdeki yeni sıfır karbon modellerine yönlendirmek için bir fırsattır.

Rule two is to set exponential goals.

İkinci kural üstel hedefler belirlemektir.

We know from history that every major industrial disruption

Tarihten biliyoruz ki her büyük endüstriyel bozulma

has followed the same shape,

aynı şekli izlemiştir.

an exponential curve,

Yeni teknolojilerin ilk başta çok yavaş benimsendiği,

with new technologies being adopted very slowly at first,

ancak daha sonra genel dönüşüm sonunda

but then a doubling rate kicking in consistently,

çok hızlı bir şekilde gerçekleşene kadar

until the overall transformation happens very quickly in the end.

sürekli olarak ikiye katlanma oranının devreye girdiği üstel bir eğri.

It’s a movie we’ve seen many times before,

Atlardan arabalara, vanalardan transistörlere,

whether from horses to cars,

from valves to transistors or landlines to mobile phones.

sabit hatlardan cep telefonlarına kadar daha önce defalarca gördüğümüz bir senaryo

And we understand how it works.

ve nasıl çalıştığını anlıyoruz.

Initially, the cost of technology is high, but as we learn through volume adoption,

Başlangıçta teknolojinin maliyeti yüksek olur

ancak hacim benimseme yoluyla öğrendikçe

the cost goes down and adoption goes up.

maliyet düşer ve benimseme de artar.

Best example right now would be electric batteries

Buna şu anda en iyi örnek

son 10 yılda elektrik pillerinin maliyetinin

consistently coming down in cost

by 20 percent a year for the last 10 years.

sürekli olarak yılda yüzde 20 oranında düşmesi olabilir.

Özellikle elektrikli araç satışlarının artmasıyla birlikte

And as the volume of adoption grows,

especially with electric vehicle sales growing,

benimseme hacmi de arttıkça,

we can be confident that the costs of that technology

bu teknolojinin maliyetlerinin düşmeye devam edeceğinden

will continue to go down,

ve bu üstel büyümeyi destekleyeceğinden emin olabiliriz.

driving that exponential growth.

We set these exponential goals

Bu üstel hedefleri belirledik

because we believe in the power of human innovation.

çünkü insan inovasyonunun gücüne inanıyoruz.

Engineers love these goals, these stretch targets,

Mühendisler bu hedefleri sever, bu hedefleri esnetir,

it’s what they live for.

bunlar için yaşarlar.

The third rule is to follow shared action pathways.

Üçüncü kural paylaşılan eylem yollarını takip etmektir.

And these are maps of the actions

Bunlar, bu üstel hedefe yönelik

which every action in the system has to take in the short term

doğru yolda olduğumuzdan emin olmak için sistemdeki her eylemin

to make sure we’re on track to that exponential goal.

kısa vadede gerçekleştirmesi gereken eylemlerin haritalarıdır.

Sistemdeki herkes takip ederse sıfır karbonlu geleceğe doğru

Actions that, if everyone in the system follows,

means that we’ll be on track to the zero-carbon future.

doğru yolda olacağımız eylemlerdir bunlar.

We normally set these for a relatively short period of time

Normalde bunları önümüzdeki beş yıl içinde nispeten kısa bir sürede belirleriz

for the next five years,

and then we’ll review and set the next phase of the journey.

ki ardından bir sonraki aşamayı gözden geçirip belirleyelim.

By following these three simple rules of radical collaboration,

Bu üç basit radikal işbirliği kuralını takip ederek

we can drive the race to zero emissions.

yarışı sıfır emisyona taşıyabiliriz.

Şu an ekibim, yüzlerce ortakla birlikte

And my team now, with hundreds of partners,

have created a toolkit for these three goals

küresel ekonominin her sektörü için

for every sector of the global economy.

bu üç hedefe yönelik bir araç takımı oluşturdu.

They’ve mapped the interconnected ambition loops,

Birbirine bağlı hırs döngülerinin haritasını çıkardılar,

they plotted exponential goals, and they’ve published shared pathways.

üstel hedefler çizdiler ve paylaşılan yollar yayınladılar.

Now, I said earlier on,

Daha önce de söylediğim üzere,

that adopting a systems lens can help us to be more optimistic,

bir sistem merceğini benimsemek daha iyimser olmamıza yardımcı olabilir

and I’m very optimistic.

ve ben çok iyimserim.

So let’s try to explain why by looking at the application of those three rules

Öyleyse, bu üç kuralın

daha önce incelediğimiz nakliye sistemine uygulanmasına bakarak

to the shipping system that we looked at earlier.

nedenini açıklamaya çalışalım.

First of all, we just remind ourselves

Her şeyden önce kendimize

of all of those interconnected ambition loops

kullanacağımız, birbirine bağlı tüm hırs döngülerini hatırlatıyoruz.

that we’re going to be harnessing.

Second of all, we set our exponential goal.

Ardından üstel hedefimizi belirliyoruz.

We’re at zero now,

Şu anda sıfırdayız

and we’ve got to get to 100 percent of all ships being zero-carbon by 2050.

ve 2050 yılına kadar tüm gemilerin yüzde yüzünün

sıfır karbonlu olması gerekiyor.

When we plot the exponential curve,

Üstel eğriyi çizdiğimizde

we see that we need to get to five percent by 2030.

2030 yılına kadar yüzde beşe ulaşmamız gerektiğini görüyoruz.

Now, that may not seem like much, but starting from zero,

Tabii bu çok fazla görünmeyebilir

ama sıfırdan başlamak büyük bir değişimdir

that’s a big change,

and it will drive the learning which drives down the cost,

ve öğrenmeyi teşvik ederek maliyeti düşürecektir.

which means that in the ’30s we can really accelerate

Bu da 30′lu yıllarda gerçekten hızlanabileceğimiz

and finish the job in the ’40s.

ve 40′lı yıllarda işi bitirebileceğimizi gösterir.

So how are we doing against the shared action pathway,

Peki, bir sonraki aracımız olan ortak eylem yoluyla ne yapıyoruz?

which is the next of our tools?

Well, it turns out we’re doing pretty well, actually.

Aslında bu konuda oldukça iyi olduğumuz ortaya çıktı.

The biggest container shipping company in the world, Maersk,

Dünyanın en büyük konteyner nakliye şirketi Maersk,

has already committed to buying its first zero-carbon vessel in 2023.

ilk sıfır karbonlu gemisini 2023′te satın almayı şimdiden taahhüt etti.

German utility Juniper has abandoned plans to invest in gas infrastructure

Alman kamu hizmeti kuruluşu Uniper, Wilhelmshaven limanındaki

gaz altyapısına yatırım yapma planlarından vazgeçip

in the port of Wilhelmshaven

and is instead investing in green amonia infrastructure.

yerine yeşil amonyak altyapısına yatırım yapmaya başladı.

Customers are coming together to form a cargo owners

Müşteriler bir araya gelerek

kargo sahiplerinin sıfır emisyonlu gemi girişimini oluşturuyor

zero-emission vessels initiative,

sending a demand signal to container operators.

ve konteyner operatörlerine bir talep sinyali gönderiyor.

And policymakers are shifting too,

Politika yapıcılar da değişiyor.

the EU is extending its emissions trading scheme

AB emisyon ticareti planını

nakliye emisyonlarını kapsayacak şekilde genişletiyor.

to cover shipping emissions,

which will put a price on carbon

Bu da karbona fiyat koyup

and incentivize investments in green fuel infrastructure.

yeşil yakıt altyapısına yatırımları teşvik edecektir.

Technology companies are coming together.

Teknoloji şirketleri bir araya geliyor.

Seven of them have formed the Green Hydrogen Catapult

Bunlardan yedisi, yeşil hidrojenin maliyetini

to drive the cost of green hydrogen down to below two dollars a kilogram

önümüzdeki beş yıl içinde kilogram başına iki doların altına düşürmek için

Yeşil Hidrojen Mancınığı’nı kurdu

in the next five years,

crucial action on that pathway towards commercial viability

ve sıfır karbonlu gemiler için ticari uygulanabilirliğe giden yolda

çok önemli bir adım attı.

for zero-carbon vessels.

And civil society is influencing the system as well.

Sivil toplum da sistemi etkiliyor.

In the Netherlands,

Hollanda’da 10.000′den fazla vatandaş,

over 10,000 citizens have taken shipping fuel manufacturer Shell to court,

nakliye yakıtı üreticisi Shell’i mahkemeye taşıdı

and the court has found that Shell must reduce its emissions

ve hakim, Shell’in emisyonlarını 2030 yılına kadar yüzde 45 oranında

much more ambitiously, by 45 percent by 2030.

çok daha iddialı bir şekilde azaltması gerektiğini belirtti.

So you can see that we now have radical collaboration in the shipping system,

Anlayacağınız artık nakliye sisteminde radikal bir işbirliğine sahip olduk

driving progress towards that exponential goal.

ve bu üstel hedefe doğru ilerliyoruz

And that's just one system in the world economy.

ve bu dünya ekonomisinde sadece tek bir sistem.

So the great news today

Bugünün güzel haberi şu ki,

is that now thousands of countries and companies,

şu anda binlerce ülke ve şirket, şehir ve yatırımcı,

of cities and investors,

of states and civil-society organizations

devlet ve sivil toplum kuruluşu

are all implementing these three simple rules of radical collaboration

bu üç basit radikal işbirliği kuralını uyguluyor

and converging actions towards exponential goals.

ve eylemlerini üstel hedeflere doğru yaklaştırıyor.

They’re not fully aligned yet, of course,

Elbette henüz aynı hizalaya gelmediler

but the more we converge, the lower the risk,

ancak ne kadar yakınsak, risk ve maliyetler de o kadar düşük olur

the lower the costs and the faster that we can go.

ve bir o kadar hızlı ilerleriz.

And so what might have seemed a real stretch or even impossible

Böylece sadece birkaç yıl önce

gerçekten abartılı hatta imkansız görünen bir şey,

just a few years ago,

seems eminently achievable now.

şimdi son derece ulaşılabilir görünür.

My favorite example of this phenomenon is the transition to electric vehicles.

Bu fenomenin en sevdiğim örneği elektrikli araçlara geçiş.

In 2016, the world’s leading forecasters of the energy system

2016′da dünyanın önde gelen enerji sistemi tahmincileri

were telling us that we’ll still be buying combustion engine cars

2080′lerde hala yanmalı motorlu araçlar kullanacağımızı söylüyordu.

in the 2080s.

Five years later, in 2021, the vehicle manufacturers of the world

Beş yıl sonra, 2021′de, dünyanın araç üreticileri

and the policymakers of the world

ve politika yapıcıları,

are converging on the exponential goal of 100 percent zero-emission vehicles,

2030′ların ortalarında içten yanmalı motorun sonu olan

the end of the combustion engine in the mid-2030s.

yüzde yüz sıfır emisyonlu araçların üstel hedefine yaklaşıyor.

In just five years,

Sadece beş yıl içinde gelecek elli yıl ilerledi.

the future’s come forward by five decades.

Now, as I said, this task of tackling the climate crisis

Tabii dediğim gibi iklim kriziyle mücadele

and driving this transition can be really daunting.

ve bu geçişi sağlama görevi gerçekten göz korkutabilir.

But as always, we can turn to nature for inspiration

Ancak her zamanki gibi birkaç basit kuralı takip etmenin

on how following a few simple rules can lead to beautiful new patterns.

nasıl güzel, yeni desenlere yol açabileceğini görmek için

doğaya dönebiliriz.

Take a look at the stunning shapes

Sığırcık sürülerinin,

that these flocks of starlings are forming in the sky,

radikal sürüleşmenin üç basit kuralını izleyerek

by following their own three simple rules of radical flocking.

gökyüzünde oluşturdukları çarpıcı şekillere bir göz atın.

Rule one, pay attention to each other and don’t get too close,

Birinci kural, birbirinize dikkat edin ve çok yaklaşmayın.

rule two, fly in the same general direction,

İkinci kural, aynı yöne doğru uçun

and rule three, don’t fly too far away from each other.

ve üçüncü kural, birbirinizden fazla uzaklaşmayın.

Pretty close to our own three simple rules of radical collaboration:

Radikal işbirliğine ilişkin kendi üç basit kuralımıza oldukça yakın:

One, harness ambition loops, two, pursue exponential goals,

Bir, hırs döngülerinden yararlanın. İki, üstel hedeflerin peşinden gidin.

three, follow shared action pathways.

Üç, paylaşılan eylem yollarını izleyin.

Now, I want to finish by reflecting on one final and crucial ambition loop,

Konuşmamı son ve önemli bir hırs döngüsünden

bahsederek bitirmek istiyorum.

one that enables all of the others.

Diğerlerini mümkün kılan bir döngü.

This is the feedback loop

Bu, geleceğe giden yolu anlattığımız hikayeler ile yarattığımız gelecek

between the stories that we tell of the path to the future

ve bugün attığımız adımlar arasındaki geri bildirim döngüsüdür.

and the future that we create

and the actions that we take today.

We humans are storytellers, we're born storytellers,

Biz insanlar hikayeler anlatırız.

Böyle doğarız ve birbirimize hep hikayeler anlatırız.

we tell stories to each other all the time.

These stories of the future are our ambition loop.

Geleceğin bu hikayeleri, bizim hırs döngümüz.

So if we tell stories full of fear and failure,

Dolayısıyla korku ve başarısızlık dolu hikayeler anlatırsak,

then we will dispirit and disempower each other,

birbirimizin moralini bozar ve güçsüzleştiririz.

We’ll derail our collective efforts to build a better future.

Daha iyi bir gelecek inşa etmek için ortak çabalarımızı raydan çıkarırız.

But when we tell positive stories,

Ancak olumlu hikayeler anlattığımızda insanın ruhuna dokunur,

we tap into the very best of the human spirit,

we inspire collaboration and innovation.

işbirliğine ve yeniliğe ilham veririz.

So it’s crucial that we pay real attention

Bu nedenle, sıfıra doğru yarışta

to the stories that we’re sharing about our pathway on the race to zero.

izlediğimiz yol hakkında paylaştığımız hikayelere

gerçekten dikkat etmemiz çok önemlidir.

We have to make sure we seek out

Üstel hedeflere giden bu yollardaki

and select positive examples of change

olumlu değişim örnekleri bulup seçtiğimizden

along those pathways to the exponential goals

ve bunları geniş çapta paylaştığımızdan emin olmalıyız.

and share them widely.

That’s how we build the most important and powerful ambition loop of all.

İşte en önemli ve en güçlü hırs döngüsünü bu şekilde inşa edebiliriz.

Because the stories that we tell the most often

Çünkü en sık anlattığımız hikayeler

are the ones that will come true.

gerçek olacak hikayelerdir.

Thank you.

Teşekkür ederim.