Barbara Block: Tagging tuna in the deep ocean

Tłumaczenie: Dominika Krochmal Korekta: Agata Osińska

I've been fascinated for a lifetime

Przez całe życie fascynowały mnie

by the beauty, form and function

piękno, kształt i funkcjonowanie

of giant bluefin tuna.

tuńczyka błękitnopłetwego.

Bluefin are warmblooded like us.

Jest on ciepłokrwisty, jak my.

They're the largest of the tunas,

To największy z tuńczyków,

the second-largest fish in the sea -- bony fish.

druga co do wielkości ryba morska - ryba oścista.

They actually are a fish

Jest to ryba

that is endothermic --

endotermiczna -

powers through the ocean with warm muscles like a mammal.

przemierzająca ocean za pomocą ciepłych mięśni - jak ssak.

That's one of our bluefin at the Monterey Bay Aquarium.

Oto jeden z błękitnopłetwych w Monterey Bay Aquarium.

You can see in its shape and its streamlined design

Zwróćcie uwagę na jego opływowy kształt.

it's powered for ocean swimming.

Jest stworzony do pływania w oceanie.

It flies through the ocean on its pectoral fins, gets lift,

Przemierza ocean za pomocą płetw piersiowych, unosi się

powers its movements

i napędza swoje ruchy

with a lunate tail.

półksiężycowatym ogonem.

It's actually got a naked skin for most of its body,

Większość ciała pokryte ma gołą skórą,

so it reduces friction with the water.

przez co zmniejsza tarcie z wodą.

This is what one of nature's finest machines.

To jeden z najwspanialszych tworów natury.

Now, bluefin

Błękitnopłetwy

were revered by Man

był szanowany przez ludzi

for all of human history.

przez całe wieki.

For 4,000 years, we fished sustainably for this animal,

Przez 4,000 lat łowiliśmy te zwierzęta w sposób zrównoważony.

and it's evidenced

Dowodem na to

in the art that we see

jest sztuka

from thousands of years ago.

sprzed tysięcy lat.

Bluefin are in cave paintings in France.

Błękitnopłetwe są na malowidłach jaskiniowych we Francji.

They're on coins

Są na monetach

that date back 3,000 years.

sprzed 3,000 lat.

This fish was revered by humankind.

Ta ryba była szanowana przez ludzkość.

It was fished sustainably

Łowiono ją w sposób zrównoważony

till all of time,

przez cały czas -

except for our generation.

oprócz naszego pokolenia.

Bluefin are pursued wherever they go --

Błękitnopłetwe ścigane są wszędzie.

there is a gold rush on Earth,

Na Ziemi była gorączka złota,

and this is a gold rush for bluefin.

a teraz jest gorączka na błękitnopłetwe.

There are traps that fish sustainably

Aż do dzisiaj dało się łapać te ryby

up until recently.

w sposób zrównoważony.

And yet, the type of fishing going on today,

A jednak dzisiejszy styl łowienia,

with pens, with enormous stakes,

z zagrodami, z olbrzymimi palami,

is really wiping bluefin

ekologicznie zmiata te ryby

ecologically off the planet.

z powierzchni Ziemi

Now bluefin, in general,

Obecnie błękitnopłetwy

goes to one place: Japan.

udaje się do jednego miejsca - Japonii.

Some of you may be guilty

Niektórzy z was pewnie są winni

of having contributed to the demise of bluefin.

współudziału w niszczeniu błękitnopłetwych.

They're delectable muscle,

Są one smakowitym kąskiem,

rich in fat --

bogate w tłuszcz -

absolutely taste delicious.

smakują wspaniale.

And that's their problem; we're eating them to death.

I to właśnie ich problem - zjadamy je na śmierć.

Now in the Atlantic, the story is pretty simple.

W Atlantyku historia jest prosta.

Bluefin have two populations: one large, one small.

Są dwie populacje błękitnopłetwych - duża i mała.

The North American population

Z populacji północnoamerykańskiej

is fished at about 2,000 ton.

łowi się około 2,000 ton.

The European population and North African -- the Eastern bluefin tuna --

Z populacji europejskiej i północnoafrykańskiej - tuńczyka wschodniego -

is fished at tremendous levels:

łowi się straszliwe

50,000 tons over the last decade almost every year.

50,000 ton co roku przez ostatnie 10 lat.

The result is whether you're looking

Wskutek tego, zarówno

at the West or the Eastern bluefin population,

w zachodniej, jak i wschodniej populacji

there's been tremendous decline on both sides,

obserwujemy ogromne ubytki,

as much as 90 percent

nawet do 90 procent,

if you go back with your baseline

jeśli za bazę przyjmiemy stan

to 1950.

z 1950 r.

For that, bluefin have been given a status

Dlatego tuńczykom przyznano taki sam status

equivalent to tigers, to lions,

co tygrysom, lwom,

to certain African elephants

niektórym słoniom afrykańskim

and to pandas.

i pandom.

These fish have been proposed

Ryby te zgłaszano

for an endangered species listing in the past two months.

do listy zagrożonych gatunków przez ostatnie dwa miesiące.

They were voted on and rejected

Odrzucono je w głosowaniu

just two weeks ago,

dwa tygodnie temu,

despite outstanding science

pomimo oczywistych dowodów naukowych

that shows from two committees

dwóch komitetów,

this fish meets the criteria of CITES I.

że ryba spełnia kryteria CITES I.

And if it's tunas you don't care about,

A jeśli nie interesują was tuńczyki,

perhaps you might be interested

być może zwrócicie uwagę na to,

that international long lines and pursing

że międzynarodowe sznury haczykowe

chase down tunas and bycatch animals

łapią tuńczyki, a przy okazji inne zwierzęta,

such as leatherbacks, sharks,

na przykład żółwie, rekiny,

marlin, albatross.

marliny, albatrosy.

These animals and their demise

Zagłada tych zwierząt

occurs in the tuna fisheries.

ma miejsce na łowiskach tuńczyków.

The challenge we face

Wyzwanie polega na tym,

is that we know very little about tuna,

że o tuńczykach wiemy bardzo niewiele.

and everyone in the room knows what it looks like

Każdy na tej sali wie, jak wygląda

when an African lion

lew afrykański

takes down its prey.

pożerający swoją zdobycz.

I doubt anyone has seen a giant bluefin feed.

Wątpię, by ktokolwiek widział, jak pożywia się tuńczyk.

This tuna symbolizes

Ten tuńczyk symbolizuje

what's the problem for all of us in the room.

problem nas wszystkich tu zgromadzonych.

It's the 21st century, but we really have only just begun

jest XXI wiek, ale dopiero zaczęliśmy

to really study our oceans in a deep way.

dogłębnie badać oceany.

Technology has come of age

Technika się rozwinęła

that's allowing us to see the Earth from space

i umożliwiła oglądanie Ziemi z kosmosu

and go deep into the seas remotely.

i zagłębianie się w morza na duże odległości.

And we've got to use these technologies immediately

Od razu zaczęliśmy korzystać z tych technologii,

to get a better understanding

aby lepiej zrozumieć,

of how our ocean realm works.

jak działa królestwo oceanów.

Most of us from the ship -- even I --

Większość z nas, nawet ja,

look out at the ocean and see this homogeneous sea.

patrzy na ocean ze statku i widzi jednorodną powierzchnię.

We don't know where the structure is.

Nie wiemy, jaka jest struktura.

We can't tell where are the watering holes

Nie możemy stwierdzić, gdzie są wodopoje -

like we can on an African plain.

tak jak na afrykańskiej równinie.

We can't see the corridors,

Nie widzimy korytarzy,

and we can't see what it is

nie widzimy,

that brings together a tuna,

co łączy tuńczyka,

a leatherback and an albatross.

żółwia skórzastego i albatrosa.

We're only just beginning to understand

Dopiero zaczynamy rozumieć,

how the physical oceanography

jak oceanografia fizyczna

and the biological oceanography

i biologiczna

come together

łączą się

to create a seasonal force

i tworzą okresową siłę,

that actually causes the upwelling

która podnosi wody głębinowe

that might make a hot spot a hope spot.

i zamienia punkty zapalne w miejsca niezbędne dla oceanu.

The reasons these challenges are great

Wyzwania te są ogromne, ponieważ

is that technically it's difficult to go to sea.

badanie mórz jest trudne technicznie.

It's hard to study a bluefin on its turf,

Trudno jest badać tuńczyka na jego terytorium,

the entire Pacific realm.

całym królestwie Pacyfiku.

It's really tough to get up close and personal with a mako shark

Naprawdę trudno jest zbliżyć się do ostronosa atlantyckiego

and try to put a tag on it.

i spróbować go oznaczyć.

And then imagine being Bruce Mate's team from OSU,

A potem wyobrażać sobie, że jesteśmy zespołem Bruce'a Mate'a z Oregon State University

getting up close to a blue whale

zbliżamy się do płetwala blękitnego

and fixing a tag on the blue whale that stays,

i oznaczamy go. To wciąż jest

an engineering challenge

wyzwanie techniki,

we've yet to really overcome.

które musimy pokonać.

So the story of our team, a dedicated team,

To, czemu poświęca się nasz oddany zespół,

is fish and chips.

jest jak tworzenie zestawów.

We basically are taking

Po prostu bierzemy

the same satellite phone parts,

takie same części telefonów satelitarnych,

or the same parts that are in your computer, chips.

albo takie same części, jakie są w komputerach, chipy.

We're putting them together in unusual ways,

Zastawiamy je w nietypowy sposób,

and this is taking us into the ocean realm

a to pozwala nam badać królestwo oceanów

like never before.

jak nigdy przedtem.

And for the first time,

Po raz pierwszy

we're able to watch the journey of a tuna beneath the ocean

jesteśmy w stanie obserwować podróże tuńczyka w oceanie

using light and photons

za pomocą światła i fotonów,

to measure sunrise and sunset.

mierzących wschody i zachody słońca.

Now, I've been working with tunas for over 15 years.

Pracowałam nad tuńczykami przez ponad 15 lat.

I have the privilege of being a partner

Mam zaszczyt współpracować

with the Monterey Bay Aquarium.

z Monterey Bay Aquarium.

We've actually taken a sliver of the ocean,

Dosłownie wzięliśmy kawałek oceanu,

put it behind glass,

umieściliśmy go za szybą

and we together

i wspólnie

have put bluefin tuna and yellowfin tuna on display.

prezentujemy tuńczyka błękitnopłetwego i żółtopłetwego.

When the veil of bubbles lifts every morning,

Kiedy zasłona bąbelków unosi się co rano,

we can actually see a community from the Pelagic ocean,

możemy oglądać społeczność bezkresnego oceanu.

one of the only places on Earth

To jedno z niewielu miejsc na Ziemi,

you can see giant bluefin swim by.

gdzie można zobaczyć pływające błękitnopłetwe.

We can see in their beauty of form and function,

Możemy zobaczyć ich piękno, kształt czy funkcje,

their ceaseless activity.

ich nieustającą aktywność.

They're flying through their space, ocean space.

Przemieszczają się po przestrzeni oceanów.

And we can bring two million people a year

A my możemy zebrać dwa miliony ludzi rocznie

into contact with this fish

i pokazać im tę rybę,

and show them its beauty.

pokazać im jej piękno.

Behind the scenes is a working lab at Stanford University

Za kulisami działa laboratorium Universytetu Stanforda -

partnered with the Monterey Bay Aquarium.

partnera Monterey Bay Aquarium.

Here, for over 14 or 15 years,

Tam, przez ponad 14 lub 15 lat,

we've actually brought in

uwięziliśmy zarówno

both bluefin and yellowfin in captivity.

błękitnopłetwego, jak i żółtopłetwego.

We'd been studying these fish,

Badaliśmy te ryby. Ale najpierw

but first we had to learn how to husbandry them.

musieliśmy się dowiedzieć, jak je hodować.

What do they like to eat?

Co lubią jeść?

What is it that they're happy with?

Co je zadowala?

We go in the tanks with the tuna -- we touch their naked skin --

Wchodzimy do zbiorników z tuńczykami. Dotykamy ich nagiej skóry.

it's pretty amazing. It feels wonderful.

To zadziwiające. To wspaniałe uczucie.

And then, better yet,

A oprócz tego

we've got our own version of tuna whisperers,

mamy własną wersję zaklinaczy tuńczyków,

our own Chuck Farwell, Alex Norton,

własnego Chucka Farwella, Alexa Nortona,

who can take a big tuna

który potrafi

and in one motion,

jednym ruchem

put it into an envelope of water,

umieścić tuńczyka w wodnej torbie,

so that we can actually work with the tuna

żebyśmy mogli z nim pracować

and learn the techniques it takes

i nauczyć się, jak postępować,

to not injure this fish

aby nie skrzywdzić ryby,

who never sees a boundary in the open sea.

która w otwartym oceanie nie ma granic.

Jeff and Jason there, are scientists

Jeff i Jason są naukowcami,

who are going to take a tuna

którzy potrafią umieścić tuńczyka

and put it in the equivalent of a treadmill, a flume.

w pewnego rodzaju korytarzu, kieracie,

And that tuna thinks it's going to Japan, but it's staying in place.

tak że tuńczyk myśli, że płynie do Japonii, mimo że zostaje w miejscu.

We're actually measuring its oxygen consumption,

Mierzymy ich poziom zużycia tlenu,

its energy consumption.

energii.

We're taking this data and building better models.

Zbieramy dane i tworzymy lepsze modele.

And when I see that tuna -- this is my favorite view --

I kiedy widzę tuńczyka - to mój ulubiony widok -

I begin to wonder:

zastanawiam się:

how did this fish solve the longitude problem before we did?

jak ta ryba rozwiązała problem długości geograficznej przed nami?

So take a look at that animal.

Spójrzcie na to zwierzę.

That's the closest you'll probably ever get.

Prawdopodobnie nigdy bliżej już nie będziecie.

Now, the activities from the lab

Działalność w laboratorium

have taught us now how to go out in the open ocean.

nauczyła nas, jak udać się do otwartego oceanu.

So in a program called Tag-A-Giant

W ramach programu "Tag-A-Giant"

we've actually gone from Ireland to Canada,

udaliśmy się z Irlandii do Kanady,

from Corsica to Spain.

z Korsyki do Hiszpanii.

We've fished with many nations around the world

Łowiliśmy z wieloma narodami na całym świecie,

in an effort to basically

aby, krótko mówiąc,

put electronic computers

umieścić elektroniczne komputery

inside giant tunas.

w środku tuńczyków.

We've actually tagged 1,100 tunas.

Udało nam się oznaczyć 1,100 tuńczyków.

And I'm going to show you three clips,

Pokażę wam trzy nagrania,

because I tagged 1,100 tunas.

ponieważ oznaczyłam 1,100 tuńczyków,

It's a very hard process, but it's a ballet.

To bardzo trudny proces, ale jest jak balet.

We bring the tuna out, we measure it.

Wyławiamy tuńczyka, mierzymy go.

A team of fishers, captains, scientists and technicians

Zespół rybaków, kapitanów, naukowców i techników

work together to keep this animal out of the ocean

współpracuje, aby utrzymać zwierzę poza oceanem

for about four to five minutes.

przez około cztery do pięciu minut.

We put water over its gills, give it oxygen.

polewamy wodą jego skrzela, podajemy mu tlen.

And then with a lot of effort, after tagging,

A potem, z wielkim trudem, po oznaczeniu,

putting in the computer,

po umieszczeniu komputera,

making sure the stalk is sticking out so it senses the environment,

upewnieniu się, że czujnik wystaje pionowo, aby mógł badać środowisko,

we send this fish back into the sea.

wpuszczamy rybę z powrotem do oceanu.

And when it goes, we're always happy.

Kiedy odpływa, zawsze się cieszymy.

We see a flick of the tail.

Widzimy machnięcie ogona.

And from our data that gets collected,

Z danych uzbieranych,

when that tag comes back,

kiedy znacznik do nas wraca,

because a fisher returns it

ponieważ rybak go oddaje

for a thousand-dollar reward,

za tysiąc dolarów nagrody,

we can get tracks beneath the sea

poznajemy już od pięciu lat,

for up to five years now,

co dzieje się w morzu

on a backboned animal.

z tym zwierzęciem.

Now sometimes the tunas are really large,

Czasami tuńczyki są naprawdę wielkie,

such as this fish off Nantucket.

jak na przykład ta ryba z Nantucket.

But that's about half the size

Ale jest ona aż o połowę mniejsza

of the biggest tuna we've ever tagged.

od największego oznaczonego tuńczyka.

It takes a human effort,

Wiele wysiłku wymaga -

a team effort, to bring the fish in.

wysiłku całego zespołu - złapanie takiej ryby.

In this case, what we're going to do

W tym wypadku umieścimy na niej

is put a pop-up satellite archival tag on the tuna.

satelitarny znacznik automatyczny (pop-up tag)

This tag rides on the tuna,

Taki znacznik przemieszcza się na tuńczyku,

senses the environment around the tuna

bada środowisko wokół niego

and actually will come off the fish,

i sam odczepia się od ryby,

detach, float to the surface

płynie na powierzchnię

and send back to Earth-orbiting satellites

i wysyła do satelitów na orbicie Ziemi

position data estimated by math on the tag,

dane o położeniu, oszacowanym przez znacznik,

pressure data and temperature data.

dane o ciśnieniu oraz temperaturze.

And so what we get then from the pop-up satellite tag

Dzięki takim znacznikom automatycznym

is we get away from having to have a human interaction

unikamy przymusu współdziałania z ludźmi

to recapture the tag.

w celu odzyskania znacznika.

Both the electronic tags I'm talking about are expensive.

Oba rodzaje znaczników są drogie.

These tags have been engineered

Zostały zaprojektowane

by a variety of teams in North America.

przez różne zespoły w Ameryce Północnej.

They are some of our finest instruments,

To jedne z najdoskonalszych narzędzi

our new technology in the ocean today.

nowej technologii w oceanach.

One community in general

Jedna społeczność

has given more to help us than any other community.

pomogła nam najbardziej ze wszystkich.

And that's the fisheries off the state of North Carolina.

Były to łowiska w Karolinie Północnej.

There are two villages, Harris and Morehead City,

Dwie wioski - Harris i Morehead City -

every winter for over a decade,

każdej zimy przez ponad dziesięć lat

held a party called Tag-A-Giant,

organizują akcję zwaną "Tag-A-Giant".

and together, fishers worked with us

Rybacy pracują razem z nami,

to tag 800 to 900 fish.

aby oznaczyć 800 do 900 ryb.

In this case, we're actually going to measure the fish.

W takim przypadku zmierzymy rybę.

We're going to do something that in recent years we've started:

Zrobimy też coś, co zaczęliśmy w ostatnim czasie:

take a mucus sample.

pobierzemy próbkę śluzu.

Watch how shiny the skin is; you can see my reflection there.

Spójrzcie, jak błyszczącą ma skórę - widać moje odbicie.

And from that mucus, we can get gene profiles,

Ze śluzu możemy poznać profile genetyczne,

we can get information on gender,

dostajemy informację o płci.

checking the pop-up tag one more time,

Sprawdzamy znacznik automatyczny jeszcze raz -

and then it's out in the ocean.

i już jest w oceanie.

And this is my favorite.

A to lubię najbardziej.

With the help of my former postdoc, Gareth Lawson,

Stworzony z pomocą doktora Garetha Lawsona,

this is a gorgeous picture of a single tuna.

wspaniały obraz pojedynczego tuńczyka.

This tuna is actually moving on a numerical ocean.

Tuńczyk ten porusza się po numerycznym oceanie.

The warm is the Gulf Stream,

Ciepły obszar to Golfsztrom,

the cold up there in the Gulf of Maine.

tamten zimny obszar to Zatoka Maine.

That's where the tuna wants to go -- it wants to forage on schools of herring --

To tam chce dotrzeć tuńczyk. Chce żywić się ławicami śledzi.

but it can't get there. It's too cold.

Ale nie może się tam dostać. Jest za zimno.

But then it warms up, and the tuna pops in, gets some fish,

Ale potem ociepla się. Tuńczyk wpływa do środka, łapie trochę ryb,

maybe comes back to home base,

być może wraca do bazy,

goes in again

wpływa ponownie,

and then comes back to winter down there in North Carolina

a potem wraca na zimę w dół - do Karoliny Północnej,

and then on to the Bahamas.

a potem do Bahamów.

And my favorite scene, three tunas going into the Gulf of Mexico.

Moja ulubiona scena: trzy tuńczyki płyną do Zatoki Meksykańskiej.

Three tunas tagged.

Trzy oznaczone tuńczyki.

Astronomically, we're calculating positions.

Obliczamy astronomicznie pozycje.

They're coming together. That could be tuna sex --

Płyną razem. To może być seks tuńczyków.

and there it is.

I oto jest.

That is where the tuna spawn.

Oto gdzie mnożą się tuńczyki.

So from data like this,

Z takich danych

we're able now to put the map up,

jesteśmy w stanie stworzyć mapę,

and in this map

a na niej widzimy

you see thousands of positions

tysiące pozycji,

generated by this decade and a half of tagging.

wytworzonych przez 15 lat oznaczania.

And now we're showing that tunas on the western side

Wykazujemy, że tuńczyki ze strony zachodniej

go to the eastern side.

płyną na stronę wschodnią.

So two populations of tunas --

A więc są dwie populacje tuńczyków -

that is, we have a Gulf population, one that we can tag --

populacja zatokowa - ta, którą możemy oznaczyć -

they go to the Gulf of Mexico, I showed you that --

płynie do Zatoki Meksykańskiej - pokazywałam to wam -

and a second population.

i druga populacja.

Living amongst our tunas -- our North American tunas --

pomiędzy naszymi tuńczykami północnoamerykańskimi

are European tunas that go back to the Med.

żyją tuńczyki europejskie, które wracają do Morza Śródziemnego.

On the hot spots -- the hope spots --

W najistotniejszych punktach

they're mixed populations.

populacje się mieszają.

And so what we've done with the science

Nauka umożliwiła nam

is we're showing the International Commission,

pokazanie Komisji Międzynarodowej,

building new models,

przez tworzenie nowych modeli,

showing them that a two-stock no-mixing model --

pokazanie jej, że model dwóch niemieszających się populacji -

to this day, used to reject

cały czas odrzucano

the CITES treaty --

traktat CITES -

that model isn't the right model.

a ten model nie jest właściwy.

This model, a model of overlap,

Taki model - model zachodzenia na siebie -

is the way to move forward.

to droga postępowania naprzód.

So we can then predict

Wówczas możemy przewidzieć,

where management places should be.

gdzie powinny być miejsca zarządzania.

Places like the Gulf of Mexico and the Mediterranean

Zatoka Meksykańska czy Morze Śródziemne to jedne z miejsc,

are places where the single species,

gdzie można uchwycić

the single population, can be captured.

pojedyncze gatunki czy populacje.

These become forthright in places we need to protect.

To właśnie te miejsca musimy chronić.

The center of the Atlantic where the mixing is,

Centrum Atlantyku - gdzie zachodzi mieszanie się.

I could imagine a policy that lets Canada and America fish,

Mogę wyobrazić sobie politykę, która pozwala łowić Kanadzie czy Ameryce,

because they manage their fisheries well,

bo dobrze prowadzą swoje łowiska,

they're doing a good job.

dobrze wykonują swoją pracę.

But in the international realm,

Ale w sferze międzynarodowej,

where fishing and overfishing has really gone wild,

gdzie łowienie wymknęło się spod kontroli,

these are the places that we have to make hope spots in.

musimy stworzyć miejsca niezbędne dla oceanu.

That's the size they have to be to protect the bluefin tuna.

Aby chronić tuńczyka, muszą one być tak duże.

Now in a second project

W drugim projekcie,

called Tagging of Pacific Pelagics,

zwanym "Oznaczanie Ryb Pelagicznych Pacyfiku",

we took on the planet as a team,

zajęliśmy się planetą jako zespół,

those of us in the Census of Marine Life.

w ramach Spisu Morskich Form Życia (Census of Marine Life).

And, funded primarily through Sloan Foundation and others,

Jesteśmy finansowani głównie przez Fundację Sloana i inne,

we were able to actually go in, in our project --

a więc możemy rzeczywiście zajmować się projektem.

we're one of 17 field programs

Stanowimy jeden z 17 programów tematycznych

and begin to take on tagging large numbers of predators,

i zaczynamy oznaczać wiele drapieżników,

not just tunas.

nie tylko tuńczyki.

So what we've done

A więc udaliśmy się,

is actually gone up to tag salmon shark in Alaska,

żeby oznaczyć lamnę pacyficzną na Alasce.

met salmon shark on their home territory,

Spotkaliśmy lamny na ich terytorium,

followed them catching salmon

obserwowaliśmy, jak łapią łososie,

and then went in and figured out

a potem odkryliśmy,

that, if we take a salmon and put it on a line,

że jeśli umieścimy łososia na linie,

we can actually take up a salmon shark --

możemy złapać tego rekina.

This is the cousin of the white shark --

To kuzyn żarłacza białego.

and very carefully --

A potem bardzo ostrożnie -

note, I say "very carefully," --

powtórzę raz jeszcze: bardzo ostrożnie -

we can actually keep it calm,

staramy się, by był spokojny,

put a hose in its mouth, keep it off the deck

wkładamy wąż do jego paszczy, trzymamy go poza pokładem,

and then tag it with a satellite tag.

a potem umieszczamy znacznik satelitarny.

That satellite tag will now have your shark phone home

Dzięki temu znacznikowi rekin skontaktuje się z nami

and send in a message.

i prześle nam wiadomość.

And that shark leaping there, if you look carefully, has an antenna.

Tamten skaczący rekin ma, jeśli popatrzycie uważnie - antenkę.

It's a free swimming shark with a satellite tag

To oznaczony rekin pływający na swobodzie,

jumping after salmon,

ścigający łososia

sending home its data.

i wysyłający nam dane.

Salmon sharks aren't the only sharks we tag.

Lamny to nie jedyne rekiny, które oznaczamy.

But there goes salmon sharks with this meter-level resolution

A tutaj płynie lamna pacyficzna po dokładnie wytyczonym szlaku,

on an ocean of temperature -- warm colors are warmer.

na oceanie temperatur - ciepłe kolory to cieplejsze miejsca.

Salmon sharks go down

Lamny płyną w dół,

to the tropics to pup

aby rozmnożyć się w tropikach

and come into Monterey.

i udają się do Monterey.

Now right next door in Monterey and up at the Farallones

A tuż obok w Monterey i powyżej przy Wyspach Farallońskich

are a white shark team led by Scott Anderson -- there --

pracuje zespół żarłacza białego, pod przewodnictwem

and Sal Jorgensen.

Scotta Andersona i Sala Jorgensena.

They can throw out a target --

Wyrzucają cel -

it's a carpet shaped like a seal --

to dywan w kształcie foki -

and in will come a white shark, a curious critter

i zaraz przypłynie żarłacz biały - ciekawski stwór -

that will come right up to our 16-ft. boat.

który zbliży się do naszej 16-stopowej łodzi.

It's a several thousand-pound animal.

To zwierzę waży kilka tysięcy funtów.

And we'll wind in the target.

Potem zwiniemy cel

And we'll place an acoustic tag

i umieścimy znacznik akustyczny,

that says, "OMSHARK 10165,"

mówiący: "OMSHARK 10165,"

or something like that, acoustically with a ping.

albo coś w tym rodzaju, akustycznie, brzęczeniem.

And then we'll put on a satellite tag

A potem umieścimy znacznik satelitarny,

that will give us the long-distance journeys

który pokaże nam długodystansowe trasy

with the light-based geolocation algorithms

przy pomocy opartych na świetle algorytmów geolokacji,

solved on the computer that's on the fish.

umieszczonych w komputerze na rybie.

So in this case, Sal's looking at two tags there,

W tym przypadku więc, Sal pracuje nad dwoma znacznikami.

and there they are: the white sharks of California

I oto one: żarłacze białe z Kalifornii

going off to the white shark cafe and coming back.

wypływają z żarłaczowej kawiarni i wpływają z powrotem.

We also tag makos with our NOAA colleagues,

Oznaczamy również ostronosy wspólnie z kolegami z NOAA,

blue sharks.

żarłacze błękitne.

And now, together, what we can see

A tutaj - na tym kolorowym oceanie,

on this ocean of color that's temperature,

oznaczającym temperatury,

we can see ten-day worms of makos and salmon sharks.

widzimy dziesięciodniowe robaczki ostronosów i lamn pacyficznych.

We have white sharks and blue sharks.

Mamy też żarłacze białe i błękitne.

For the first time,

Po raz pierwszy w historii

an ecoscape as large as ocean-scale,

na tak wielką skalę, jaką jest ocean,

showing where the sharks go.

możemy widzieć, gdzie pływają rekiny.

The tuna team from TOPP has done the unthinkable:

Zespół tuńczyka z TOPP uczynił coś niewyobrażalnego:

three teams tagged 1,700 tunas,

trzy zespoły oznaczyły 1,700 tuńczyków,

bluefin, yellowfin and albacore

błękitnopłetwych, żółtopłetwych i długopłetwych

all at the same time --

w tym samym czasie.

carefully rehearsed tagging programs

Ostrożnie powtarzali program oznaczania,

in which we go out, pick up juvenile tunas,

w którym wypływamy, łowimy młode tuńczyki,

put in the tags that actually have the sensors,

umieszczamy znaczniki z czujnikami,

stick out the tuna

wypuszczamy tuńczyka

and then let them go.

i pozwalamy mu odpłynąć.

They get returned, and when they get returned,

Potem wracają do nas, a kiedy wrócą,

here on a NASA numerical ocean

tutaj - na numerycznym oceanie NASA -

you can see bluefin in blue

widzimy błękitnopłetwe na niebiesko,

go across their corridor,

które płyną swoimi korytarzami

returning to the Western Pacific.

i wracają do Pacyfiku Zachodniego.

Our team from UCSC has tagged elephant seals

Nasz zespół z UCSC oznaczał też słonie morskie,

with tags that are glued on their heads, that come off when they slough.

przyklejając im do głów znaczniki, które odpadały, gdy liniały.

These elephant seals cover half an ocean,

Te słonie morskie pokrywają połowę oceanu,

take data down to 1,800 feet --

zbierają dane sięgające 1,8000 stóp -

amazing data.

niesamowite dane.

And then there's Scott Shaffer and our shearwaters

A tutaj widzimy Scotta Shaffera i nasze burzyki,

wearing tuna tags, light-based tags,

noszące lekkie znaczniki tuńczyków,

that now are going to take you from New Zealand to Monterey and back,

które teraz poprowadzą nas z Nowej Zelandii do Monterey i z powrotem,

journeys of 35,000 nautical miles

przemierzając 35,000 mil morskich -

we had never seen before.

nigdy przedtem nie widzieliśmy takich odległości.

But now with light-based geolocation tags that are very small,

Ale teraz z lekkimi znacznikami geolokacji, które są bardzo małe,

we can actually see these journeys.

możemy śledzić te podróże.

Same thing with Laysan albatross

Tak samo z albatrosem ciemnolicym,

who travel an entire ocean

który przemierza cały ocean,

on a trip sometimes,

czasami aż do tych samych stref,

up to the same zone the tunas use.

z jakich korzystają tuńczyki.

You can see why they might be caught.

Widzicie, dlaczego można je złapać.

Then there's George Schillinger and our leatherback team out of Playa Grande

A oto George Schillinger i nasz zespół żółwi skórzastych z Playa Grande,

tagging leatherbacks

który oznacza żółwie skórzaste,

that go right past where we are.

wzdłuż miejsca, w którym jesteśmy.

And Scott Benson's team

I zespół Scotta Bensona,

that showed that leatherbacks go from Indonesia

który wykazał, że żółwie skórzaste płyną z Indonezji

all the way to Monterey.

aż do Monterey.

So what we can see on this moving ocean

A więc na tym ruchomym oceanie możemy

is we can finally see where the predators are.

wreszcie zobaczyć, gdzie są drapieżniki.

We can actually see how they're using ecospaces

Możemy zobaczyć, jak korzystają z ekoprzestrzeni

as large as an ocean.

tak wielkiej jak ocean.

And from this information,

Dzięki tym informacjom

we can begin to map the hope spots.

możemy zacząć nanosić miejsca niezbędne dla oceanu.

So this is just three years of data right here --

Tutaj widzimy dane z zaledwie trzech lat,

and there's a decade of this data.

a w ogóle mamy dane z dziesięciu lat.

We see the pulse and the seasonal activities

Możemy zaobserwować rytm i czynności sezonowe,

that these animals are going on.

podejmowane przez te zwierzęta.

So what we're able to do with this information

A więc dzięki tym informacjom

is boil it down to hot spots,

możemy sprowadzić je do punktów zapalnych,

4,000 deployments,

4,000 rozmieszczeń -

a huge herculean task,

praca herkulesowa -

2,000 tags

2,000 znaczników

in an area, shown here for the first time,

na po raz pierwszy tu ukazanym obszarze

off the California coast,

u wybrzeży Kalifornii,

that appears to be a gathering place.

który wygląda na miejsce zbierania się.

And then for sort of an encore from these animals,

w ramach swoistego bisu zwierząt

they're helping us.

pomagają one nam.

They're carrying instruments

Noszą narzędzia

that are actually taking data down to 2,000 meters.

i zbierają dane z głębokości do 2,000 metrów.

They're taking information from our planet

Zbierają informacje z naszej planety

at very critical places like Antarctica and the Poles.

w miejscach krytycznych, jak Antarktyda czy bieguny.

Those are seals from many countries

Tutaj mamy foki z wielu krajów,

being released

które wypuszczono,

who are sampling underneath the ice sheets

aby zbierały dane pod pokrywą lodu

and giving us temperature data of oceanographic quality

i informowały nas o temperaturze

on both poles.

na obu biegunach.

This data, when visualized, is captivating to watch.

Fascynujące jest oglądanie tych danych, kiedy są zwizualizowane.

We still haven't figured out best how to visualize the data.

Jeszcze nie odkryliśmy najlepszego sposobu wizualizacji.

And then, as these animals swim

A kiedy te zwierzęta pływają

and give us the information

i przekazują nam informacje,

that's important to climate issues,

jest to ważne w kwestiach klimatu.

we also think it's critical

Sądzimy, że niezwykle ważne

to get this information to the public,

jest upowszechnianie tych informacji,

to engage the public with this kind of data.

pokazanie społeczeństwu tego rodzaju danych.

We did this with the Great Turtle Race --

Zrobiliśmy to w ramach Wielkiego Wyścigu Żółwi (the Great Turtle Race) -

tagged turtles, brought in four million hits.

oznaczyliśmy żółwie, osiągnęliśmy 4 miliony wyświetleń.

And now with Google's Oceans,

A teraz dzięki Google's Oceans

we can actually put a white shark in that ocean.

możemy umieścić w oceanie żarłacza białego.

And when we do and it swims,

A kiedy popłynie,

we see this magnificent bathymetry

możemy obserwować tę niesamowitą batymetrię

that the shark knows is there on its path

rekina, będącego na swoim szlaku,

as it goes from California to Hawaii.

kiedy udaje się z Kalifornii na Hawaje.

But maybe Mission Blue

A może Mission Blue

can fill in that ocean that we can't see.

może uzupełnić tę część oceanu, którego my nie widzimy.

We've got the capacity, NASA has the ocean.

My mamy możliwości. NASA ma ocean.

We just need to put it together.

Musimy tylko połączyć siły.

So in conclusion,

Zatem, podsumowując,

we know where Yellowstone is for North America;

wiemy, gdzie jest Yellowstone w Ameryce Północnej.

it's off our coast.

Jest daleko od brzegu.

We have the technology that's shown us where it is.

Mamy technologie, które pokazały nam, gdzie jest.

What we need to think about perhaps for Mission Blue

Musimy teraz zastanowić się w ramach Mission Blue,

is increasing the biologging capacity.

jak zwiększyć zdolności biologiczne.

How is it that we can actually

Jak to się dzieje, że możemy

take this type of activity elsewhere?

przenieść te czynności tam, gdzie chcemy?

And then finally -- to basically get the message home --

Aż wreszcie, aby lepiej przekazać, o co nam chodzi,

maybe use live links

użyjmy połączeń na żywo

from animals such as blue whales and white sharks.

ze zwierzętami, jak płetwal błękitny czy żarłacz biały.

Make killer apps, if you will.

Być może stwórzmy killer apps.

A lot of people are excited

Wielu ludzi ekscytuje się

when sharks actually went under the Golden Gate Bridge.

rekinami, które przepływają pod Mostem Golden Gate.

Let's connect the public to this activity right on their iPhone.

Połączmy ich bezpośrednio z tym wydarzeniem przez iPnony.

That way we do away with a few internet myths.

W ten sposób rozwiejemy kilka internetowych mitów.

So we can save the bluefin tuna.

Żebyśmy mogli ocalić tuńczyka błękitnopłetwego.

We can save the white shark.

Możemy ocalić żarłacza białego.

We have the science and technology.

Mamy naukę i technikę.

Hope is here. Yes we can.

Tu leży nadzieja. Możemy.

We need just to apply this capacity

Musimy tylko zastosować możliwości

further in the oceans.

głębiej w oceanach.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)