John Maeda: My journey in design, from tofu to RISD

Tłumaczenie: Michał Kwaterski Korekta: Jakub Luberda

I'm kind of tired of talking about simplicity, actually,

Czuję się zmęczony gadaniem o prostocie,

so I thought I'd make my life more complex, as a serious play.

dlatego postanowiłem uczynić moje życie bardziej złożnym, jak w prawdziwej sztuce.

So, I'm going to, like, go through some slides

Przedstawię wam kilka slajdów

from way back when,

dotyczących mojej przeszłości

and walk through them to give you a sense of how I end up here.

i opowiem o nich, aby choć trochę przybliżyć wam, jak się tutaj znalazłem.

So, basically it all began with

Wszystko zaczęło się

this whole idea of a computer.

od powstania komputerów.

Who has a computer? Yeah.

Kto ma komputer? No tak.

O.K., so, everyone has a computer.

Oczywiście, wszyscy mają komputery.

Even a mobile phone, it's a computer.

Nawet telefon komórkowy jest komputerem.

And -- anyone remember this workbook,

A czy ktoś pamięta ten podręcznik

"Instant Activities for Your Apple" --

"Krótkie Ćwiczenia dla Twojego Apple'a"

free poster in each book?

z darmowym plakatem w każdym egzemplarzu?

This was how computing began.

Tak właśnie nadszedł czas komputerów.

Don't forget: a computer came out; it had no software.

Nie zapominajcie, że kiedy wyprodukowano komputer, nie posiadał on oprogramowania.

You'd buy that thing, you'd bring it home, you'd plug it in,

Kupowało się komputer, przynosiło do domu i podłączało,

and it would do absolutely nothing at all.

a on właściwie nic nie robił.

So, you had to program it,

Dlatego należało go zaprogramować,

and there were great programming, like, tutorials, like this.

a pomagały w tym genialne samouczki o programowaniu.

I mean, this was great.

jak ten. To było coś świetnego.

It's, like, you know, Herbie the Apple II.

Weźmy takiego Herbie the Apple II.

It's such a great way to --

To genialny sposób na to, by... to znaczy,

I mean, they should make Java books like this,

powinni robić takie książki do Java, bo wtedy

and we've have no problem learning a program.

nie mielibyśmy problemów z nauką tego oprogramowania.

But this was a great, grand time of the computer,

Nastał wtedy wyjątkowy okres, wielki czas komputerów.

when it was just a raw, raw, what is it? kind of an era.

Była to wczesna epoka, gdy wszyscy pytali się "co to właściwie jest?"

And, you see,

Tak się składa,

this era coincided with my own childhood.

że ta epoka zbiegła się z moim dzieciństwem.

I grew up in a tofu factory in Seattle.

Wychowałem się w fabryce tofu w Seattle.

Who of you grew up in a family business,

Kto z was nacierpiał się przez dzieciństwo

suffered the torture? Yes, yes.

spędzone na pracy w rodzinnym biznesie? Tak, tak.

The torture was good. Wasn't it good torture?

Ale to cierpienie wyszło wam na dobre, nie sądzicie?

It was just life-changing, you know. And so, in my life, you know, I was in the tofu;

Zmieniało całe życie - tak samo jak moje. Żyłem otoczony przez tofu.

it was a family business.

To był rodzinny interes,

And my mother was a kind of a designer, also.

a moja matka była kimś w rodzaju projektantki.

She'd make this kind of, like, wall of tofu cooking,

To właśnie ona zaprojektowała tą ścianę z rodzajami tofu,

and it would confuse the customers,

która wprowadzała klientów w błąd, bo

because they all thought it was a restaurant.

wszyscy myśleli, że znaleźli się w restauracji.

A bad sort of branding thing, or whatever.

To coś w rodzaju błędu marketingowego, ale nieważne.

But, anyway, that's where I grew up,

Właśnie w takim środowisku dorastałem -

in this little tofu factory in Seattle,

w tej małej fabryce tofu w Seattle,

and it was kind of like this:

a wyglądało to mniej więcej tak:

a small room where I kind of grew up. I'm big there in that picture.

dorastałem w tym małym pokoju. Na tym zdjęciu jestem już duży.

That's my dad. My dad was kind of like MacGyver, really:

Oto mój tata. Tata był tak naprawdę kimś na wzór MacGyvera:

he would invent, like, ways to make things heavy.

wynajdował sposoby na obciążenie różnych rzeczy.

Like back here, there's like, concrete block technology here,

Takie jak ten na zdjęciu. Wykorzystał tutaj betonowe bloki.

and he would need the concrete blocks to press the tofu,

Potrzebował betonowych bloków, by ścisnąć tofu,

because tofu is actually kind of a liquidy type of thing,

ponieważ tofu jest w rzeczywistości rodzajem płynnej substancji.

and so you have to have heavy stuff

i należy użyć ciężkiego narzędzia,

to push out the liquid and make it hard.

by wycisnąć płyn i w ten sposób je utwardzić.

Tofu comes out in these big batches,

Tofu powstaje właśnie w takich dużych blokach,

and my father would sort of cut them by hand.

więc mój ojciec musiał je ciąć ręcznie.

I can't tell you -- family business story: you'd understand this --

Długo by tu opowiadać. Musielibyście to zobaczyć i przekonać się sami.

my father was the most sincere man possible.

Mój ojciec był najszczerszym człowiekiem, jakiego znam.

He walked into a Safeway once on a rainy day,

Pewnego deszczowego dnia wszedł do sklepu Safeway,

slipped, broke his arm, rushed out:

poślizgnął się, złamał rękę i pospiesznie wyszedł,

he didn't want to inconvenience Safeway.

bo nie chciał robić problemu Safeway'owi.

So, instead, you know, my father's, like, arm's broken

Możecie to sobie wyobrazić: mój ojciec ze złamaną ręką

for two weeks in the store, and that week --

przez dwa tygodnie i sklep. Ten okres dwóch tygodni

now, those two weeks were when my older brother and I

oznaczał dla mojego starszego brata i dla mnie to,

had to do everything.

że będziemy musieli robić wszystko -

And that was torture, real torture.

i to była męczarnia, prawdziwa tortura.

Because, you see, we'd seen my father

Widywaliśmy naszego ojca

taking the big block of tofu and cutting it,

jak bierze duży blok z tofu i tnie go

like, knife in, zap, zap, zap. We thought, wow.

nożem, rach ciach ciach i opadały nam szczęki,

So, the first time I did that, I went, like, whoa! Like this.

ale kiedy spróbowałem tego po raz pierwszy, wyglądało to tak:

Bad blocks. But anyways,

źle wycięte bloki, ale nieważne...

the tofu to me was kind of my origin, basically.

Tofu definiowało mój byt, że tak powiem.

And because working in a store was so hard,

A dlatego, że praca w sklepie była tak ciężka,

I liked going to school; it was like heaven.

uwielbiałem chodzić do szkoły. Tam było jak w niebie.

And I was really good at school.

W szkole byłem naprawdę dobry.

So, when I got to MIT, you know,

Kiedy więc dostałem się do MIT, było tak,

as most of you who are creatives,

jak w przypadku większości z was, ludzi twórczych,

your parents all told you not to be creative, right?

kiedy wasi rodzice odradzali wam zajmowanie się pracą twórczą.

So, same way, you know,

Ja tak właśnie miałem.

I was good at art and good at math, and my father says, he's --

Byłem dobry z plastyki i matematyki, a mój ojciec mówił:

John's good at math.

"John jest dobry w matematyce".

I went to MIT, did my math,

Zdałem do MIT, uczyłem się matematyki,

but I had this wonderful opportunity,

kiedy to nadarzyła się niezwykła okazja,

because computers had just become visual.

związana z tym, że komputery właśnie wzbogacono o element graficzny.

The Apple -- Macintosh just came out;

Komputery Apple... nowością były wtedy Macintoshe...

I had a Mac in hand when I went to MIT.

Gdy szedłem do MIT, miałem Maca w ręce

And it was a time when a guy who, kind of,

i był to okres, kiedy człowiek

could cross the two sides --

mógł przekroczyć granicę sztuki i informatyki.

it was a good time.

To były dobre czasy.

And so, I remember that my first major piece of software

Pamiętam, że mój pierwszy większy program

was on a direct copy of then-Aldus PageMaker.

był zrobiony na bezpośredniej kopii, wtedy jeszcze, Aldus PageMakera.

I made a desktop publishing system way back when,

W tamtym czasie napisałem system DTP

and that was, kind of, my first step into figuring out how to --

i okazał się moim pierwszym krokiem w stronę rozgryzienia problemu...

oh, these two sides are kind of fun to mix.

fajnie było bawić się z łączeniem tych dwóch stron.

And the problem when you're younger --

Problem w tym, że kiedy jesteśmy jeszcze młodzi -

for all you students out there --

i dotyczy to wszystkich studentów -

is, your head gets kind of big really easy.

z łatwością stajemy się zarozumiali.

And when I was making icons, I was, like,

Kiedy więc tworzyłem ikony, czułem się

the icon master,

ikonowym mistrzem i pyszniłem się

and I was, like, yeah, I'm really good at this, you know.

jaki to ja nie jestem świetny w tym, co robię.

And then luckily, you know,

Ale za sprawą szczęśliwego zbiegu okoliczności

I had the fortune of going to something called a library,

odwiedziłem bibliotekę i to właśnie w tej bibliotece

and in the library I came upon this very book.

natknąłem się na taką oto książkę.

I found this book. It's called,

Oto ona. Zatytułowana jest

"Thoughts on Design," by a man named Paul Rand.

"Thoughts on Design", a napisał ją Paul Rand.

It's a little slim volume; I'm not sure if you've seen this.

Jest bardzo cienka. Być może już ją widzieliście.

It's a very nice little book. It's about this guy, Paul Rand,

To bardzo ciekawa mała książeczka. Opowiada o pewnym gościu, Paulu Randzie,

who was one of the greatest graphic designers,

który był jednym z najwybitniejszych projektantów graficznych,

and also a great writer as well.

a także świetnym pisarzem.

And when I saw this man's work,

I kiedy przejrzałem dorobek tego pana,

I realized how bad I was at design,

uświadomiłem sobie, jak kiepskim byłem projektantem,

or whatever I called it back then,

czy jakkolwiek to wtedy nazywałem.

and I suddenly had a kind of career goal,

Nagle zobaczyłem cel mojej kariery -

kind of in hot pursuit.

zaczęła się pogoń za tym celem.

So I kind of switched. I went to MIT, finished.

Wtedy dokonałem zwrotu. Chodziłem do MIT i ukończyłem je.

I got my masters, and then went to art school after that.

Otrzymałem magisterium i poszedłem do szkoły plastycznej.

And just began to design stuff,

Zacząłem projektować różne rzeczy, jak:

like chopstick wrappers, napkins, menus -- whatever I could get a handle on:

opakowania do patyczków, serwetki, karty dań -

sort of wheel-and-deal, move up in the design world, whatever.

chwytałem się wszystkiego, byleby tylko awansować w świecie grafików.

And isn't it that strange moment when you publish your design?

Czyż nie jest to dziwna chwila, kiedy publikujesz swój pierwszy projekt?

Remember that moment -- publishing your designs?

Pamiętacie tą chwilę, gdy publikujecie własny projekt?

Remember that moment? It felt so good, didn't it?

Pamiętacie ten moment? To było wspaniałe uczucie, no nie?

So, I was published, you know,

No właśnie, zostałem opublikowany.

so, wow, my design's in a book, you know?

Nareszcie, moje projekty znalazły się w książce.

After that, things kind of got strange,

Potem wszystko stało się takie dziwne

and I got thinking about the computer,

i zacząłem myśleć o komputerze,

because the computer to me always, kind of, bothered me.

ponieważ komputer od zawsze mnie, tak jakby, frapował.

I didn't quite get it. And Paul Rand

Nie mogłem tego pojąć. A Paul Rand

was a kind of crusty designer,

był takim rozchwytywanym grafikiem,

you know, a crusty designer, like a good -- kind of like a good French bread?

a jego prace rozchodzą się jak świeże bułeczki. .

You know, he wrote in one of his books:

Kiedyś napisał w jednej ze swoich książek:

"A Yale student once said,

"Pewien student Yale raz powiedział:

'I came here to learn how to design, not how to use a computer.'

'Dostałem się tutaj, żeby nauczyć jak projektować, a nie jak używać komputera'.

Design schools take heed."

Niech szkoły graficzne lepiej uważają".

This is in the '80s,

Było to w latach 80tych,

in the great clash of computer/non-computer people.

podczas wielkiego zderzenia komputerowców z nie-komputerowcami.

A very difficult time, actually.

Był to tak naprawdę bardzo trudny okres.

And this to me was an important message from Rand.

Uważam, że to było bardzo istotne przesłanie od Randa.

And so I began to sort of mess with the computer at the time.

Dlatego też zacząłem majsterkować przy komputerach.

This is the first sort of play thing I did, my own serious play.

Oto efekt moich zmagań, mój pierwszy poważny projekt.

I built a working version of an Adobe Illustrator-ish thing.

Napisałem działającą wersję czegoś na wzór dzisiejszego Adobe Illustrator.

It looks like Illustrator; it can, like, draw.

Wygląda jak Illustrator i tak też rysuje.

It was very hard to make this, actually.

Bardzo trudno było to zaprogramować.

It took a month to make this part.

Napisanie tego modułu zajęło mi około miesiąca.

And then I thought, what if I added this feature,

I wtedy pomyślałem: a gdybym tak dodał to narzędzie,

where I can say, this point,

dzięki któremu mógłbym sprawić, by np. ten punkt

you can fly like a bird. You're free, kind of thing.

swobodnie się poruszał, trochę jak ptak w locie?

So I could, sort of, change the kind of stability

W ten sposób mógłbym zmieniać stabilność,

with a little control there on the dial,

przestawiając ten wskaźnik,

and I can sort of watch it flip around.

a potem patrzeć na to, jak punkt skacze.

And this is in 1993.

To było w 1993 roku.

And when my professors saw this, they were very upset at me.

I kiedy moi profesorowie to zobaczyli, obrazili się na mnie.

They were saying, Why's it moving?

Zapytali dlaczego to coś się rusza.

They were saying, Make it stop now.

Kazali mi to natychmiast zatrzymać.

Now, I was saying, Well, that's the whole point: it's moving.

I wtedy odpowiadałem, że właśnie w tym cały sens, że to ma się ruszać.

And he says, Well, when's it going to stop?

Jeden z nich zapytał: "Dobrze, a kiedy się zatrzyma?"

And I said, Never.

A ja na to: "Nigdy".

And he said, Even worse. Stop it now.

On stwierdził: "To jeszcze gorzej. Zatrzymaj to natychmiast".

I started studying this whole idea,

Zacząłem studiować cały ten koncept

of like, what is this computer? It's a strange medium.

komputerów i to, czym one właściwie są. To wyjątkowo dziwne medium.

It's not like print. It's not like video.

Jest zupełnie inne niż druk czy wideo.

It lasts forever. It's a very strange medium.

Nigdy nie odejdą do lamusa. To wyjątkowo dziwne medium.

So, I went off with this,

Więc na chwilę zostawiłem ten temat

and began to look for things even more.

i zacząłem poszukiwać czegoś innego.

And so in Japan, I began to experiment with people.

Tak więc w Japonii rozpocząłem eksperymenty na ludziach.

This is actually bad: human experiments.

Nie, czekajcie... to zabrzmiało źle. W każdym razie

I would do these things where I'd have students become pens:

polegały one m.in. na tym, że kazałem moim studentom stać się długopisami.

there's blue pen, red pen, green pen, black pen.

Tutaj mamy niebieski długopis, czerwony, zielony i czarny.

And someone sits down and draws a picture.

Jedna osoba siada i rysuje obrazek.

They're laughing because he said,

Inni się śmieją, ponieważ on powiedział:

draw from the middle-right to the middle, and he kind of messed up.

"Narysuj kreskę od prawego środka do środka, a długopis wszystko zepsuł".

See, humans don't know how to take orders;

Sami widzicie, ludzie nie wiedzą, jak wykonywać rozkazy,

the computer's so good at it.

a komputery są w tym bardzo dobre.

This guy figured out how to get the computer to draw with two pens at once:

Ten gość wymyślił, jak można użyć komputera, by rysować dwoma długopisami jednocześnie:

you know, you, pen, do this, and you, pen, do this.

jednemu długopisowi mówi, by napisał jedno, a drugiemu, by napisał drugie.

And so began to have multiple pens on the page --

I tak na stronie pojawiło się wiele długopisów...

again, hard to do with our hands.

jak sami widzicie, ciężko byłoby to zrobić samemu.

And then someone discovered this "a-ha moment"

I nagle ktoś doznał olśnienia

where you could use coordinate systems.

i wymyślił, że użyć układu współrzędnych.

We thought, ah, this is when it's going to happen.

Pomyśleliśmy, że to może zadziałać.

In the end, he drew a house. It was the most boring thing.

Koniec końców, narysował dom. Nie mógł chyba wymyślić niczego nudniejszego.

It became computerish; we began to think computerish --

Cały proces stał się komputerowy; zaczęliśmy myśleć komputerowo...

the X, Y system -- and so that was kind of a revelation.

układ X, Y... było to swego rodzaju objawieniem.

And after this I wanted to build a computer out of people,

Po tym wszystkim zapragnąłem zbudować komputer z ludzi,

called a human-powered computer.

czyli taki komputer zasilany ludźmi.

So, this happened in 1993.

Było to w roku 1993.

Sound down, please.

Proszę o ciszę.

It's a computer where the people are the parts.

To jest komputer, w którym ludzie są częściami.

I have behind this wall a disk drive, a CPU,

Za tą ścianą znajduje się dysk twardy, procesor,

a graphics card, a memory system.

karta graficzna i system pamięci.

They're picking up a giant floppy disk made of cardboard.

Pobierają dane z ogromnej dyskietki wyciętej z kartonu.

It's put inside the computer.

Wkłada się ją do komputera.

And that little program's on that cardboard disk.

A ten malutki program jest na tej kartonowej dyskietce.

So, she wears the disk,

Tak więc ona nosi dyskietkę,

and reads the data off the sectors of the disk,

odczytuje dane z sektorów dyskietki,

and the computer starts up; it sort of boots up, really.

a komputer uruchamia się - można powiedzieć, że się ładuje.

And it's a sort of a working computer. And when I built this computer,

I ten komputer naprawdę działa. Kiedy go zbudowałem,

I had a moment of -- what is it called? --

miałem taką chwilę... jak się na to mówi...?

the epiphany where I realized that the computer's just so fast.

ach, miałem moment objawienia, kiedy zrozumiałem, jak bardzo szybki jest komputer.

This computer appears to be fast - she's working pretty hard,

Ten komputer wydaje się być szybki - ona pracuje bardzo ciężko, a ludzie biegają wokół.

and people are running around, and we think, wow, this is happening at a fast rate.

Można by pomyśleć, że to wszystko dzieje się w okropnie szybkim tempie.

And this computer's programmed to do only one thing, which is,

Ten komputer jest zaprogramowany do wykonywania tylko jednej czynności -

if you move your mouse, the mouse changes on the screen.

możesz tylko poruszyć myszką, aby zmieniła pozycję na ekranie.

On the computer, when you move your mouse, that arrow moves around.

Jeżeli używając komputera, poruszysz myszką, kursor na ekranie również się poruszy.

On this computer, if you move the mouse, it takes half an hour

Jeśli poruszysz myszką na tym komputerze,

for the mouse cursor to change.

poruszenie kursora zajmie pół godziny.

To give you a sense of the speed, the scale:

Mówię to po to, abyście mieli porównanie.

the computer is just so amazingly fast, O.K.?

Komputery są piekielnie szybkie, prawda?

And so, after this I began to do experiments for different companies.

Następnie zacząłem przeprowadzać eksperymenty dla różnych firm.

This is something I did for Sony in 1996.

Oto pewna rzecz, którą wykonałem dla Sony w 1996 roku.

It was three Sony "H" devices

To 3 urządzenia Sony "H",

that responded to sound.

które reagują na dźwięk.

So, if you talk into the mike,

Jeżeli mówisz do mikrofonu,

you'll hear some music in your headphones;

to usłyszysz muzykę w słuchawkach,

if you talk in the phone, then video would happen.

a jeśli rozmawiasz przez telefon, to wyświetli się wideo.

So, I began to experiment with industry in different ways

Zacząłem eksperymentować w różnych branżach i

with this kind of mixture of skills.

na różne sposoby, używając przy tym mojej mieszanki umiejętności.

I did this ad. I don't believe in this kind of alcohol, but I do drink sometimes.

Tę reklamę wykonałem ja. Nie mam przekonania do tego rodzaju alkoholu, ale czasami lubię się napić.

And Chanel. So, getting to do different projects.

A tutaj Chanel. Przejdźmy więc do innych projektów.

And also, one thing I realized is that

Tutaj też uświadomiłem sobie,

I like to make things.

że lubię tworzyć.

We like to make things. It's fun to make things.

Lubimy tworzyć. Tworzenie to świetna zabawa, dlatego też

And so I never developed the ability to have a staff.

nigdy nie zatrudniłem zespołu, któremu zlecałbym pracę.

I have no staff; it's all kind of made by hand --

Nie posiadam zespołu, wszystko wykonuję własnoręcznie

these sort of broken hands.

tymi oto rękami, które nie zawsze chcą mnie słuchać,

And these hands were influenced

ale właśnie te ręce zostały, że tak powiem, natchnione

by this man, Mr. Inami Naomi.

przez tego człowieka, Inami Naomi.

This guy was my kind of like mentor.

Był on moim, można powiedzieć, mentorem.

He was the first digital media producer in Tokyo.

Był pierwszym producentem mediów cyfrowych w Tokio.

He's the guy that kind of discovered me,

Właściwie to on mnie odkrył

and kind of got me going in digital media.

i tak jakby nakręcił na cyfrowe media.

He was such an inspirational guy.

Był niesamowicie inspirującym facetem.

I remember, like, we'd be in his studio, like, at 2 a.m.,

Pamiętam, jak kiedyś byliśmy w jego studiu o drugiej w nocy

and then he'd show up from some client meeting.

i on przyszedł ze spotkania z jakimś klientem.

He'd come in and say, you know,

Wrócił i powiedział:

If I am here, everything is okay.

"Kiedy tu jestem, wszystko jest dobrze".

And you'd feel so much better, you know.

I od razu człowiek czuł się znacznie lepiej.

And I'll never forget how, like, but -- I'll never forget how, like,

Nigdy nie zapomnę, jak

he had a sudden situation with his -- he had an aneurysm.

jak kiedyś przeżył nagły atak - miał tętniaka.

He went into a coma.

Zapadł w śpiączkę.

And so, for three years he was out, and he could only blink,

Przez trzy lata był sparaliżowany, mógł jedynie mrugać

and so I realized at this moment, I thought, wow --

i wtedy też uświadomiłem sobie,

how fragile is this thing we're wearing,

jak kruche jest to, z czym przyszliśmy na świat -

this body and mind we're wearing,

nasze ciało i umysł.

and so I thought, How do you go for it more?

Myślałem nad tym, jak można to lepiej wykorzystać.

How do you take that time you have left and go after it?

Jak można wykorzystać czas, jaki nam pozostał na świecie.

So, Naomi was pivotal in that.

Naomi odegrał w tym kluczową rolę.

And so, I began to think more carefully about the computer.

Zacząłem dokładniej przyglądać się komputerom.

This was a moment where I was thinking about,

To był moment, kiedy myślałem nad

so, you have a computer program,

programem komputerowym,

it responds to motion -- X and Y --

który reagowałby na ruch po osiach X i Y

and I realized that each computer program

i pojąłem, że każdy program komputerowy

has all these images inside the program.

posiada wszystkie te obrazy we wnętrzu.

So, if you can see here, you know,

Więc, jeżeli możesz zobaczyć

that program you're seeing in the corner,

ten program w rogu,

if you spread it out, it's all these things all at once.

jeżeli powielisz go, staje się on wszystkimi rzeczami naraz.

It's real simultaneity. It's nothing we're used to working with.

To prawdziwy symultanizm. Nie przywykliśmy do pracy z nim.

We're so used to working in one vector.

Zazwyczaj jesteśmy przyzwyczajeni do pracy w jednym kierunku.

This is all at the same time.

A tutaj mamy wiele w jednym momencie.

The computer lives in so many dimensions.

Komputer funkcjonuje w tak wielu wymiarach.

And also, at the same time I was frustrated,

Jednocześnie jednak byłem bardzo sfrustrowany tym,

because I would go to all these art and design schools everywhere,

że której szkoły plastycznej bym nie odwiedził,

and there were these, like, "the computer lab," you know,

widziałem w nich tak zwane "pracownie komputerowe",

and this is, like, in the late 1990s,

które wyglądają jak ta z lat 90tych.

and this is in Basel,

A ta znajduje się w Bazylei,

a great graphic design school.

w słynnej szkole projektowania.

And here's this, like, dirty, kind of, shoddy,

I sami widzicie brudną, tandetną,

kind of, dark computer room.

ciemną pracownię komputerową.

And I began to wonder, Is this the goal?

Zacząłem się więc zastanawiać, jaki jest w tym cel.

Is this what we want, you know?

Czy właśnie tego chcemy?

And also, I began to be fascinated by machines --

Wtedy też zaczęły fascynować mnie maszyny...

you know, like copy machines -- and so this is actually in Basel.

wiecie, na przykład kopiarki... wszystko wydarzyło się w Bazylei.

I noticed how we spent so much time on making it interactive --

Zauważyłem, że spędziłem tak wiele czasu nad tworzeniem interaktywności...

this is, like, a touch screen --

to jest coś na wzór ekranu dotykowego...

and I noticed how you can only touch five places,

i zauważyłem, że możemy dotknąć tylko pięciu miejsc,

and so, "why are we wasting so much interactivity everywhere?"

więc zadałem sobie pytanie: "dlaczego marnujemy tak wiele interaktywności

became a question. And also, the sound:

na każdym kroku?" i dalej się zastanawiam. A co z dźwiękiem?

I discovered I can make my ThinkPad pretend it's a telephone.

Odkryłem, że mogę przerobić mojego ThinkPada tak, by działał jak telefon.

You get it? No? O.K.

Łapiecie? Nie? OK.

And also, I discovered in Logan airport,

Odkryłem również, że na lotnisku Logan

this was, like, calling out to me.

coś jakby mnie nawoływało.

Do you hear that? It's like cows. This is at 4 a.m. at Logan.

Słyszycie to? Brzmi jak krowy. Wszystko dzieje się o 4 nad ranem na Logan.

So, I was wondering, like,

Zastanawiałem się,

what is this thing in front of me, this computer thing?

czym jest to coś przede mną, to komputero-podobne coś.

It didn't make any sense.

Było to dla mnie coś niezrozumiałego.

So, I began to make things again. This is another series of objects

Więc wróciłem do projektowania rzeczy. I tutaj widzicie inną serię przedmiotów

made of old computers from my basement.

zrobionych ze starych komputerów z mojej piwnicy.

I made -- I took my old Macintoshes

Wziąłem moje stare Macintoshe

and made different objects out of them from Tokyo.

i wykonałem z nich różne przedmioty z Tokio.

I began to be very disinterested in computers themselves,

Nadszedł czas, kiedy przestały interesować mnie komputery same w sobie,

so I began to make paintings out of PalmPilots.

dlatego zacząłem wykonywać obrazy z PalmPilotów.

I made this series of works.

Oto następna seria prac.

They're paintings I made and put a PalmPilot in the middle

Są to obrazy, które namalowałem, a w ich środku umieściłem PalmPilot,

as a kind of display that's sort of thinking,

jako, swego rodzaju, wyświetlacz, który w pewien sposób myśli,

I'm abstract art. What am I? I'm abstract.

że jest sztuką abstrakcyjną. Jaki jestem? Abstrakcyjny.

And so it keeps thinking out loud of its own abstraction.

I tak właśnie myśli o własnej abstrakcji.

I began to be fascinated by plastic,

Z czasem zaczęło fascynować mnie tworzywo sztuczne,

so I spent four months making eight plastic blocks

więc spędziłem 4 miesiące na wykonaniu 8 plastikowych klocków,

perfectly optically transparent,

które są optycznie całkowicie przeźroczyste,

as a kind of release of stress.

a był to sposób na wyładowanie stresu.

Because of that, I became interested in blue tape,

To doprowadziło do tego, że zainteresowała mnie niebieska taśma malarska,

so in San Francisco, at C.C., I had a whole exhibition on blue tape.

więc w San Francisco, w CC, zorganizowałem wystawę całą wykonaną z niebieskiej taśmy.

I made a whole installation out of blue tape -- blue painters' tape.

Cała instalacja była wykonana z niebieskiej taśmy malarskiej.

And at this point my wife kind of got worried about me,

I właśnie w tym momencie moja żona zaniepokoiła się moim zachowaniem,

so I stopped doing blue tape and began to think,

więc porzuciłem niebieską taśmę i zacząłem myśleć nad tym,

Well, what else is there in life?

co jeszcze możemy spotkać w życiu.

And so computers, as you know,

I nad komputerami, ale

these big computers, there are now tiny computers.

nie nad tymi wielkimi - teraz już są takie malutkie komputery

They're littler computers, so the one-chip computers,

i to nad tymi maleńkimi, jedno-chipowymi, się zastanawiałem.

I began to program one-chip computers

Zacząłem więc programować komputery jedno-chipowe

and make objects out of P.C. boards, LEDs.

i tworzyć przedmioty z obwodów drukowanych oraz diod LED.

I began to make LED sculptures

Tworzyłem LED-owe rzeźby,

that would live inside little boxes out of MDF.

osadzone w małych pudełkach z płyt MDF.

This is a series of light boxes I made for a show in Italy.

Oto seria świecących pudełek, które wykonałem na pokaz we Włoszech.

Very simple boxes: you just press one button and some LED interaction occurs.

To bardzo proste pudła: naciskasz jeden przycisk i zachodzi interakcja z diodami LED.

This is a series of lamps I made. This is a Bento box lamp:

A to seria zrobionych przeze mnie lamp. To lampa z opakowania na japońskie potrawy - Bento.

it's sort of a plastic rice lamp;

To rodzaj lampy z plastikowego ryżu -

it's very friendly.

jest bardzo przyjazna.

I did a show in London last year made out of iPods --

W zeszłym roku, w Londynie zorganizowałem pokaz instalacji wykonanej z iPodów...

I used iPods as a material.

Użyłem iPodów jako materiału.

So I took 16 iPod Nanos

Wziąłem 16 iPodów Nano

and made a kind of a Nano fish, basically.

i wykonałem taką jakby Nano rybę.

Recently, this is for Reebok.

A to ostatani projekt dla Reeboka.

I've done shoes for Reebok as well,

Zaprojektowałem dla nich buty

as a kind of a hobby for apparel.

w ramach mojego hobby odzieżowego.

So anyways, there are all these things you can do,

Ale do rzeczy. Jest wiele rzeczy, które można robić,

but the thing I love the most is to

ale moją największą pasją jest

experience, taste the world.

doświadczanie, smakowanie świata.

The world is just so tasty.

Świat jest wyjątkowo smakowity.

We think we'll go to a museum; that's where all the tastes are.

Myślimy: "Pójdziemy do muzeum - tam są wszystkie smaki",

No, they're all out there.

ale to nieprawda - one są wszędzie wokół nas.

So, this is, like, in front of the Eiffel Tower, really,

Więc możemy się poczuć, jakbyśmy stali przed wieżą Eiffle'a,

actually, around the Louvre area.

a właściwie to jakbyśmy byli w obrębie Luwru.

This I found, where nature had made a picture for me.

Znalazłem miejsce, gdzie natura zrobiła dla mnie obraz.

This is a perfect 90-degree angle by nature.

Jest to doskonały, stworzony przez naturę, kąt prosty.

In this strange moment where, like, these things kind of appeared.

To dziwny moment, kiedy takie rzeczy pojawiają się same z siebie.

We all are creative people.

Wszyscy jesteśmy twórcami -

We have this gene defect in our mind.

posiadamy "defekt" w naszych umysłach, który każe nam się zatrzymać

We can't help but stop, right? This feeling's a wonderful thing.

i popatrzeć - i nic nie możemy na to poradzić, czyż nie? To jest wspaniałe uczucie.

It's the forever-always-on museum.

To niemal jak wiecznie czynne muzeum w naszych głowach.

This is from the Cape last year.

A to the Cape w zeszłym roku.

I discovered that I had to find the equation of art and design,

Zrozumiałem, że muszę znaleźć równanie pomiędzy sztuką a projektowaniem,

which we know as circle-triangle-square.

które znamy jako zasada koło-trójkąt-kwadrat.

It's everywhere on the beach, I discovered.

Odkryłem, że można je znaleźć wszędzie na plaży.

I began to collect every instance of circle-triangle-square.

Zacząłem zbierać wszystko, co odzwierciedlało tą zasadę.

I put these all back, by the way.

I tutaj widzimy, jak to wygląda.

And I also discovered how .

Odkryłem również, że

some rocks are twins separated at birth.

niektóre kamienie są bliźniakami rozdzielonymi po urodzeniu.

This is also out there, you know.

Też można je znaleźć na plaży.

I'm, like, how did this happen, kind of thing?

Zawsze zastanawiam się: "Jak to się stało,

I brought you guys together again.

że przypadło mi pojednanie ich po długiej rozłące?"

So, three years ago I discovered, the letters M-I-T

A więc, trzy lata temu odkryłem, że litery M-I-T występują w wyrażeniu

occurring in simplicity and complexity.

"simplicity and complexity" oznaczającym prostotę i złożoność.

My alma mater, MIT, and I had this moment --

Przeżyłem taki dziwny moment w związki z moją alma mater - MIT...

a kind of M. Night Shayamalan moment --

coś jak wizja M. Night. Shayamalana, kiedy pomyślałem: "Muszę to zrobić!"

where I thought, Whoa! I have to do this.

coś jak wizja M. Night. Shayamalana, kiedy pomyślałem: "Muszę to zrobić!"

And I went after it with passion.

i postanowiłem za wszelką cenę osiągnąć swój cel.

However, recently this RISD opportunity kind of arose --

Jednakże ostatnio pojawiła się okazja z RISD...

going to RISD -- and I couldn't reconcile this real easy,

szansa pójścia do RISD... i ciężko było mi się z tym pogodzić,

because the letters had told me, MIT forever.

ponieważ litery w "simplicity and compexity" mówiły mi: "MIT na zawsze".

But I discovered in the French word raison d'être.

Jednak później odkryłem coś w francuskim wyrażeniu "powód istnienia".

I was, like, aha, wait a second.

Pomyślałem sobie: "Moment...!"

And there RISD appeared.

i dostrzegłem w tym "raison d'etre" litery RISD.

And so I realized it was O.K. to go.

Uświadomiłem sobie, że pójście tam to dobry wybór.

So, I'm going to RISD, actually.

Dlatego wybieram się do RISD.

Who's a RISD alum out there?

Są tutaj absolwenci RISD?

RISD alums? Yeah, RISD. There we go, RISD. Woo, RISD.

Są? Tak, RISD, Oto oni, RISD, Wiwat, RISD.

I'm sorry, I'm sorry, Art Center -- Art Center is good, too.

Przepraszam, Centrum Sztuki też jest w porządku.

RISD is kind of my new kind of passion,

RISD stało się, tak jakby, moją nową pasją

and I'll tell you a little bit about that.

i powiem więcej...

So, RISD is --

RISD jest...

I was outside RISD,

Byłem na zewnątrz RISD i zobaczyłem,

and some student wrote this on some block, and I thought,

że jeden ze studentów napisał to na filarze i pomyślałem:

Wow, RISD wants to know what itself is.

świetnie, RISD poszukuje swojej własnej tożsamości.

And I have no idea what RISD should be, actually,

Nie mam pojęcia, czym RISD powinno się stać

or what it wants to be, but one thing I have to tell you is that

lub czym chce się stać i muszę przyznać,

although I'm a technologist, I don't like technology very much.

że choć jestem technologiem, nie za bardzo technologię lubię.

It's a, kind of, the qi thing, or whatever.

Wolę to, co wydaje się mieć w sobie trochę życia.

People say,

Ludzie pytają:

Are you going to bring RISD into the future?

czy zamierzasz poprowadzić RISD w przyszłość?

And I say, well, I'm going to bring the future back to RISD.

A ja odpowiadam, że zamierzam przyprowadzić przyszłość do RISD.

There's my perspective. Because in reality,

Oto moja perspektywa. W rzeczywistości

the problem isn't how to make the world more technological.

problem nie leży w tym, jak sprawić, by świat był bardziej technologiczny.

It's about how to make it more humane again.

Chodzi o to, jak sprawić, żeby stał się znowu bardziej ludzki.

And if anything, I think RISD has a strange DNA.

A jeśli już uprzesz się, że RISD jest ludzki, to powiem, posiada dziwne DNA.

It's a strange exuberance

Napawa dziwnym entuzjazmem

about materials, about the world:

do materiałów, do świata -

a fascination that I think the world needs

pewnym zachwytem, którego świat potrzebuje

quite very much right now.

w dużych dawkach i to natychmiast.

So, thank you everyone.

Tak więc dziękuję wam wszystkim.