James Surowiecki: The power and the danger of online crowds

Tłumaczenie: Marek Kasiak Korekta: Marcin Kasiak

This was in an area called Wellawatta, a prime residential area in Colombo.

Działo się to w okolicy zwanej Wallawatta - głównym rejonie mieszkalnym Colombo.

We stood on the railroad tracks

Staliśmy na torach

that ran between my friend's house and the beach.

przebiegających między domem mojego przyjaciela, a plażą.

The tracks are elevated about eight feet from the waterline normally,

Normalnie tory znajdują się jakieś 2m nad linią wody,

but at that point the water had receded

tym razem jednak woda ustąpiła

to a level three or four feet below normal.

ok metra poniżej normalnego poziomu.

I'd never seen the reef here before.

Nigdy wcześniej nie widziałem tutaj rafy.

There were fish caught in rock pools left behind by the receding water.

Ryby były uwięzione w oczkach wodnych, które się utworzyły po ustąpieniu wody.

Some children jumped down and ran to the rock pools with bags.

Dzieci wskakiwały tam z torbami

They were trying to catch fish.

starając się złapać jakieś ryby.

No one realized that this was a very bad idea.

Nikt sobie nie zdawał sprawy, że to nie najlepszy pomysł.

The people on the tracks just continued to watch them.

Ludzie na torach stali i obserwowali.

I turned around to check on my friend's house.

Obróciłem się, by sprawdzić co z domem przyjaciela.

Then someone on the tracks screamed.

Nagle ktoś na torach zaczął krzyczeć.

Before I could turn around, everyone on the tracks was screaming and running.

Nim się obróciłem, wszyscy na torach krzyczeli i uciekali.

The water had started coming back. It was foaming over the reef.

Woda zaczęła wracać, pieniło się nad rafą.

The children managed to run back onto the tracks.

Dzieci zdołały uciec z powrotem na tory.

No one was lost there. But the water continued to climb.

Nikt tam nie zaginął. Jednak woda dalej się wznosiła.

In about two minutes, it had reached the level of the railroad tracks

W ciągu 2 minut osiągnęła poziom torów kolejowych,

and was coming over it. We had run about 100 meters by this time.

wkrótce przekraczając go. Tym razem uciekliśmy jakieś 100m dalej.

It continued to rise.

Jednak wciąż się podnosiła.

I saw an old man standing at his gate, knee-deep in water, refusing to move.

Zobaczyłem starszego mężczyznę stojącego w progu, po kolana w wodzie, nie chcącego odejść.

He said he'd lived his whole life there by the beach,

Stwierdził, że żył na tej plaży całe życie

and that he would rather die there than run.

i prędzej zginie, niż miałby uciekać.

A boy broke away from his mother to run back into his house

Chłopiec wyrwał się matce i pobiegł do swojego domu

to get his dog, who was apparently afraid.

by zabrać, najwyraźniej, przerażonego psa.

An old lady, crying, was carried out of her house and up the road by her son.

Starsza kobieta we łzach była wynoszona ze swojego domu przez syna.

The slum built on the railroad reservation

Slumsy postawione między morzem

between the sea and the railroad tracks was completely swept away.

a torami zostały doszczętnie porwane przez morze.

Since this was a high-risk location, the police had warned the residents,

Jako, że była to zagrożona okolica, policja ostrzegła mieszkańców,

and no one was there when the water rose.

tak więc nikogo już tam nie było, gdy przyszła woda.

But they had not had any time to evacuate any belongings.

Jednak nie mieli czasu, by zabrać ze sobą swój dobytek.

For hours afterwards, the sea was strewn with bits of wood for miles around --

Godziny po zdarzeniu, morze było usiane resztkami drewna

all of this was from the houses in the slum.

pochodzącymi z tego slumsu.

When the waters subsided, it was as if it had never existed.

Gdy wody ustąpiły, po osiedlu nie było śladu.

This may seem hard to believe --

Może się to wydać nie do uwierzenia,

unless you've been reading lots and lots of news reports --

chyba, że czytało się wiele wiadomości i sprawozdań,

but in many places, after the tsunami, villagers were still terrified.

jednak w wielu miejscach, po przejściu tsunami, mieszkańcy byli wciąż przerażeni.

When what was a tranquil sea swallows up people, homes

Kiedy coś, co było spokojnym morzem, porywa ludzi, domy

and long-tail boats -- mercilessly, without warning --

oraz łodzie, bezlitośnie - bez ostrzeżenia

and no one can tell you anything reliable about whether another one is coming,

i nikt nie jest w stanie faktycznie przewidzieć, kiedy coś takiego nadchodzi,

I'm not sure you'd want to calm down either.

nie jestem przekonany, czy chcielibyście się uspokoić.

One of the scariest things about the tsunami

Co najbardziej przerażające w tsunami,

that I've not seen mentioned is the complete lack of information.

to kompletny brak informacji.

This may seem minor, but it is terrifying to hear rumor after rumor

Może się to wydać nieważne, jednak przerażające jest słyszeć plotki

after rumor that another tidal wave, bigger than the last,

o nadchodzącej fali, większej od poprzedniej,

will be coming at exactly 1 p.m., or perhaps tonight, or perhaps ...

która przyjdzie dokładnie o 13.00, albo w nocy, albo...

You don't even know if it is safe to go back down to the water,

nie wiecie nawet czy jest już bezpiecznym wrócić na nabrzeże,

to catch a boat to the hospital.

by złapać łódź płynącą do szpitala.

We think that Phi Phi hospital was destroyed.

Sądzimy, że szpital w Phi Phi został zniszczony.

We think this boat is going to Phuket hospital,

Sądzimy, że łódź płynie do szpitala w Phuket,

but if it's too dangerous to land at its pier,

jednak jeżeli okaże się, że nie da się przybić do ich pomostu,

then perhaps it will go to Krabi instead, which is more protected.

wtedy pewnie popłynie do Krabi, gdzie jest bezpieczniej.

We don't think another wave is coming right away.

Nie sądzimy, by kolejna fala miała zaraz nadejść.

At the Phi Phi Hill Resort,

W kurorcie Phi Phi Hill

I was tucked into the corner furthest away from the television,

stałem w kącie, najdalej od telewizora,

but I strained to listen for information.

jednak wciąż słuchałem informacji.

They reported that there was an 8.5 magnitude earthquake in Sumatra,

Mówili, że na Sumatrze odnotowano drgania 8.5 w skali Richtera,

which triggered the massive tsunami.

które spowodowały ogromne tsunami.

Having this news was comforting in some small way

W jakimś stopniu ta wiadomość przyniosła mi ulgę,

to understand what had just happened to us.

zaczynałem rozumieć co się właśnie stało.

However, the report focused on what had already occurred

Jednak reportaż skupiał się na tym, co już nastąpiło

and offered no information on what to expect now.

i nie podawał żadnych informacji o tym, co wciąż nas czeka.

In general, everything was merely hearsay and rumor,

Generalnie, wszystko opierało się na pogłoskach i plotkach

and not a single person I spoke to for over 36 hours

i każdy - z kim tylko rozmawiałem przez ponad 36 godzin -

knew anything with any certainty.

nie był niczego pewien.

Those were two accounts of the Asian tsunami from two Internet blogs

Oto dwa sprawozdania z tsunami w Azji z dwóch blogów internetowych,

that essentially sprang up after it occurred.

które niemalże wyskoczyły zaraz po tym, jak się wydarzyło.

I'm now going to show you two video segments from the tsunami

Teraz pokażę wam dwa filmiki,

that also were shown on blogs.

które również były wyświetlane na blogach.

I should warn you, they're pretty powerful.

Ostrzegam, są dość silne.

One from Thailand, and the second one from Phuket as well.

Jeden z Tajlandii, drugi z Phuket.

(Screaming)

(Krzyki)

Voice 1: It's coming in. It's coming again.

Głos 1: Nadchodzi, znowu nadchodzi.

Voice 2: It's coming again?

Głos 2: Znowu?!

Voice 1: Yeah. It's coming again.

Głos 1: Tak, znowu nadchodzi.

Voice 2: Come get inside here.

Głos 2: [niewyraźnie]

Voice 1: It's coming again. Voice 2: New wave?

Głos 1: Znowu nadchodzi - nowa fala.

Voice 1: It's coming again. New wave!

Znowu nadchodzi.

[Unclear]

[niejasne]

(Screaming)

[krzyki]

They called me out here.

Wołali mnie tutaj.

James Surowiecki: Phew. Those were both on this site: waveofdestruction.org.

James Sutowiecki: Phew. Było to dostępne na stronie: waveofdestruction.org

In the world of blogs, there's going to be before the tsunami and after the tsunami,

W świecie blogów, informacje będą jaki i przed, tak i po tsunami

because one of the things that happened in the wake of the tsunami was that,

ale jedno się stało w obliczu tsunami,

although initially -- that is, in that first day --

chociaż wstępnie -- pierwszego dnia

there was actually a kind of dearth of live reporting, there was a dearth of live video

w zasadzie zbrakło nadawania na żywo, zamarł bezpośredni przekaz

and some people complained about this.

i niektórzy ludzie skarżyli się na to.

They said, "The blogsters let us down."

Mówi się, wiecie, że blogerzy zawiedli nas.

What became very clear was that,

Stało się oczywiste,

within a few days, the outpouring of information was immense,

że w ciągu kilku dni napływ informacji będzie ogromny

and we got a complete and powerful picture of what had happened

i otrzymamy pełny, silny obraz tego co się wydarzyło

in a way that we never had been able to get before.

w sposób, który nigdy dotychczas nie był możliwy.

And what you had was a group of essentially unorganized, unconnected

Wszystko co mieliśmy, to grupa niezorganizowanych, niepołączonych

writers, video bloggers, etc., who were able to come up with

reporterów, video bloggerów, etc, którzy byli w stanie wspólnie

a collective portrait of a disaster that gave us a much better sense

stworzyć obraz katastrofy, o wiele bardziej dający do myślenia

of what it was like to actually be there than the mainstream media could give us.

o tym, jak tam było, niż jakiekolwiek główne media.

And so in some ways the tsunami can be seen as a sort of seminal moment,

Tak więc tsunami może być postrzegane jako ważny moment,

a moment in which the blogosphere came, to a certain degree, of age.

moment, w którym blogosfera w pewnym sensie dojrzała.

Now, I'm going to move now from this kind of --

Teraz zamierzam przejść od spraw

the sublime in the traditional sense of the word,

wysublimowanych - w tradycyjnym sensie tego znaczenia -

that is to say, awe-inspiring, terrifying -- to the somewhat more mundane.

nad-inspirujących, wręcz przerażających -- do spraw bardziej przyziemnych.

Because when we think about blogs,

Gdy myślimy o blogach,

I think for most of us who are concerned about them,

Myślę o większość z nas nimi zainteresowanych,

we're primarily concerned with things like politics, technology, etc.

głownie skupiamy się na sprawach takich jak polityka, technologia, etc.

And I want to ask three questions in this talk,

Toteż chciałabym poruszyć trzy sprawy

in the 10 minutes that remain, about the blogosphere.

w tych 10 minutach, które nam zostały, dotyczące blogosfery.

The first one is, What does it tell us about our ideas,

Po pierwsze, co ona mówi o naszych pomysłach?

about what motivates people to do things?

Co motywuje ludzi do robienia rzeczy?

The second is, Do blogs genuinely have the possibility

Po drugie, czy blogi mają możliwość

of accessing a kind of collective intelligence

dostępu do jakiejkolwiek zbiorowej inteligencji,

that has previously remained, for the most part, untapped?

która przetrwała, w większości, nienaruszona?

And then the third part is, What are the potential problems,

Po trzecie, jakie są potencjalne problemy

or the dark side of blogs as we know them?

lub tzw. 'ciemna strona blogów' jakimi je znamy?

OK, the first question:

Ok, pierwsze pytanie:

What do they tell us about why people do things?

Co mówią nam o tym, czemu ludzie działają?

One of the fascinating things about the blogosphere specifically,

Jedna z fascynujących rzeczy blogosfery,

and, of course, the Internet more generally --

i, oczywiście, internetu w ogóle --

and it's going to seem like a very obvious point,

odpowiedź wydawać by się mogła oczywista,

but I think it is an important one to think about --

jednak sądzę, że ważnym jest zastanowienie się nad tym --

is that the people who are generating these enormous reams of content

czy ludzie odpowiadający za tworzenie tych ogromnych ilości treści

every day, who are spending enormous amounts of time organizing,

każdego dnia, którzy spędzają ogromną ilość czasu zarządzając,

linking, commenting on the substance of the Internet,

linkując oraz komentując w internecie

are doing so primarily for free.

robią to głównie za darmo.

They are not getting paid for it in any way other than in the attention and,

Nie płaci im się za to w żaden inny sposób, niż zwracając na nich uwagę,

to some extent, the reputational capital that they gain from doing a good job.

oraz, do pewnego stopnia, reputacją, którą zyskują wykonując swoją pracę.

And this is -- at least, to a traditional economist -- somewhat remarkable,

A to jest, przynajmniej dla tradycyjnego ekonomisty, czymś nadzwyczajnym,

because the traditional account of economic man would say that,

ponieważ ekonomista powiedziałby

basically, you do things for a concrete reward, primarily financial.

wiecie, robi się coś dla swego rodzaju wynagrodzenia, głównie finansowego.

But instead, what we're finding on the Internet --

Jednak to co znajdujemy w internecie --

and one of the great geniuses of it -- is that people have found a way

jedną z jego największych zalet -- jest fakt, że ludzie znaleźli sposób

to work together without any money involved at all.

by pracować razem bez udziału pieniędzy.

They have come up with, in a sense, a different method for organizing activity.

Udało im się osiągnąć inną metodę organizacji pracy.

The Yale Law professor Yochai Benkler, in an essay called "Coase's Penguin,"

Yochai Benler, profesor prawa z Yale, w eseju pt. 'Coase's Penguin'

talks about this open-source model, which we're familiar with from Linux,

pisze o tym open-source'owym modelu, znanym głównie z Linux'a,

as being potentially applicable in a whole host of situations.

jako potencjalnie możliwym w zastosowaniu do wszystkich kwestii.

And, you know, if you think about this with the tsunami,

Wiecie, myśląc o tym w kwestii tsunami,

what you have is essentially a kind of an army of local journalists,

dysponujemy swego rodzaju armią reporterów,

who are producing enormous amounts of material

produkujących ogromną ilość materiału

for no reason other than to tell their stories.

bez innego powodu niż by opowiedzieć ich historie.

That's a very powerful idea, and it's a very powerful reality.

To potężna idea oraz potężna rzeczywistość.

And it's one that offers really interesting possibilities

Rzeczywistość oferująca wiele interesujących możliwości

for organizing a whole host of activities down the road.

do organizowania wielu spraw oddolnie.

So, I think the first thing that the blogosphere tells us

Tak więc, sądzę, że pierwszą rzeczą, którą mówi nam blogosfera,

is that we need to expand our idea of what counts as rational,

jest fakt, że potrzebujemy rozwinąć nasze pojęcie tego, co jest racjonalne,

and we need to expand our simple equation of value equals money,

oraz potrzebujemy rozwinąć proste równanie: jakość=pieniądze,

or, you have to pay for it to be good,

albo, 'za jakość trzeba płacić',

but that in fact you can end up with collectively really brilliant products

bo, w rzeczy samej, można dostać zbiorowy produkt, który jest naprawdę dobty

without any money at all changing hands.

bez płacenia w zamian.

There are a few bloggers -- somewhere maybe around 20, now --

Jest kilku bloggerów -- ok 20 --

who do, in fact, make some kind of money, and a few

którzy zarabiają jakieś pieniądze,

who are actually trying to make a full-time living out of it,

którzy starają się uczynić z tego pełen etat,

but the vast majority of them are doing it because they love it

jednak znaczna większość robi to, ponieważ to kocha

or they love the attention, or whatever it is.

albo kocha uwagę, czymkolwiek to jest.

So, Howard Rheingold has written a lot about this

Tak więc, Howard Rheingold napisał sporo na ten temat,

and, I think, is writing about this more,

myślę, że wciąż o tym pisze,

but this notion of voluntary cooperation

ale ta idea darmowej współpracy

is an incredibly powerful one, and one worth thinking about.

jest niesamowicie silna, godna szerszej uwagi.

The second question is, What does the blogosphere actually do for us,

Drugie pytanie dotyczy tego, co blogosfera daje nam w kwestii

in terms of accessing collective intelligence?

dostępu do zbiorowej inteligencji?

You know, as Chris mentioned, I wrote a book called "The Wisdom of Crowds."

Wiecie, jak już Chris wspomniał, napisałem książkę pt. "Mądrość Tłumu"

And the premise of "The Wisdom of Crowds" is that,

I wstęp "Mądrości Tłumów' mówi,

under the right conditions, groups can be remarkably intelligent.

że w pewnych warunkach grupa potrafi być niewiarygodnie inteligentna.

And they can actually often be smarter

W rzeczy samej grupa ludzi może być często mądrzejsza,

than even the smartest person within them.

niż najmądrzejsza osoba wśród nich.

The simplest example of this is if you ask a group of people

Najprostszym przykładem tego jest poprosić grupę ludzi

to do something like guess how many jellybeans are in a jar.

do zrobienia czegoś, np. zgadnąć ile jest cukierków w słoiku.

If I had a jar of jellybeans

Wiecie, gdybym miał słój cukierków,

and I asked you all to guess how many jellybeans were in that jar,

i zapytał was o podanie ilości cukierków,

your average guess would be remarkably good.

wasza przeciętna odpowiedź była by niesłychanie poprawna.

It would be somewhere probably within three and five percent

W przedziale 3 do 5%

of the number of beans in the jar,

od rzeczywistej ilości cukierków w słoiku

and it would be better than 90 to 95 percent of you.

i byłaby to trafniejsza odpowiedź niż udzieliłoby 90 do 95% z was.

There may be one or two of you who are brilliant jelly bean guessers,

Może tu być jedna lub dwie osoby świetnie zgadujące liczbę cukierków,

but for the most part the group's guess

jednak generalnie propozycje grupy

would be better than just about all of you.

byłyby lepsze niż każdego z osobna.

And what's fascinating is that you can see this phenomenon at work

Fascynujące jest zobaczenie tego fenomenu w pracy

in many more complicated situations.

w wielu innych skomplikowanych sytuacjach.

For instance, if you look at the odds on horses at a racetrack,

Na przykład, przyglądając się szansom koni na torze,

they predict almost perfectly how likely a horse is to win.

grupa jest w stanie przewidzieć dokładnie szanse konia na wygraną.

In a sense, the group of betters at the racetrack

W sensie, grupa na torze wyścigów konnych

is forecasting the future, in probabilistic terms.

przewiduje przyszłość z dużym prawdopodobieństwem.

You know, if you think about something like Google,

Wiecie, myśląc o czymś w stylu Google

which essentially is relying on the collective intelligence of the Web

które polegają na zbiorowej inteligencji sieci

to seek out those sites that have the most valuable information --

przeszukując te strony, posiadające najcenniejsze informacje.

we know that Google does an exceptionally good job of doing that,

Wiemy, że Google wykonuje niesłychanie dobrą robotę

and it does that because, collectively, this disorganized thing

i robi to dlatego, ponieważ, tą niezorganizowaną rzecz,

we call the "World Wide Web" actually has a remarkable order,

którą nazywamy siecią, układa w odpowiednim porządku,

or a remarkable intelligence in it.

albo znajdując w niej nadzwyczajną inteligencję.

And this, I think, is one of the real promises of the blogosphere.

A to, jak sądzę, jest bardzo obiecujące w blogosferze.

Dan Gillmor -- whose book "We the Media"

Dan Gillmor, którego książka "My, czyli Media" --

is included in the gift pack --

dodana do upominków --

has talked about it as saying that, as a writer,

opowiada o tym, że jako pisarz

he's recognized that his readers know more than he does.

zauważył on, że jego czytelnicy wiedzą więcej niż on sam.

And this is a very challenging idea. It's a very challenging idea

Jest to bardzo ambitne założenie

to mainstream media. It's a very challenging idea to anyone

dla głównych mediów. Jest bardzo ambitna dla każdego,

who has invested an enormous amount of time and expertise,

kto włożył wiele czasu i badań,

and who has a lot of energy invested in the notion

oraz kto poświęcił wiele wysiłku w badanie pojęcia,

that he or she knows better than everyone else.

które on lub ona zna lepiej niż ktokolwiek inny.

But what the blogosphere offers is the possibility

To co oferuje blogosfera, to możliwość

of getting at the kind of collective, distributive intelligence that is out there,

dostępu do rodzaju zbiorowej, rozdzielnej inteligencji,

and that we know is available to us

dostępnej także dla nas

if we can just figure out a way of accessing it.

jeżeli tylko dowiemy się jak się do niej dobrać.

Each blog post, each blog commentary

Każdy post, każdy komentarz,

may not, in and of itself, be exactly what we're looking for,

może nie być dokładnie tym czego szukamy,

but collectively the judgment of those people posting, those people linking,

ale zbiorowość opinii blogujących i linkujących ludzi

more often than not is going to give you a very interesting

częściej niż rzadziej da nam bardzo interesujący

and enormously valuable picture of what's going on.

oraz niezmiernie wartościowy obraz tego co się dzieje.

So, that's the positive side of it.

Tak więc jest to jej pozytywna strona.

That's the positive side of what is sometimes called

Jest to pozytywna strona czegoś zwanego

participatory journalism or citizen journalism, etc. --

uczestniczącym dziennikarstwem albo dziennikarstwem obywatelskim, etc.

that, in fact, we are giving people

gdzie w pewnym sensie dajemy ludziom głos,

who have never been able to talk before a voice,

którzy do tej pory go nie mieli.

and we're able to access information that has always been there

oraz jesteśmy w stanie dotrzeć do informacji, które zawsze tam były

but has essentially gone untapped.

ale nie były do tej pory wykorzystywane.

But there is a dark side to this,

Jednak istnieje też tego ciemna strona,

and that's what I want to spend the last part of my talk on.

na jej temat chcę poświęcić ostatnią część mojej wypowiedzi.

One of the things that happens if you spend a lot of time on the Internet,

Jedną z rzeczy, która się stanie, gdy spędzacie dużo czasu w internecie,

and you spend a lot of time thinking about the Internet,

oraz dużo czasu myśląc o internecie,

is that it is very easy to fall in love with the Internet.

to fakt, że jest bardzo łatwo się w nim zakochać.

It is very easy to fall in love with the decentralized,

Bardzo łatwo się zakochać w zdecentralizowanej

bottom-up structure of the Internet.

oddolnej strukturze internetu.

It is very easy to think that networks are necessarily good things --

Bardzo łatwo jest zacząć myśleć, że sieci to bardzo dobry pomysł,

that being linked from one place to another,

będąc łączonym między jednym miejscem a drugim,

that being tightly linked in a group, is a very good thing.

będąc ściśle przypisanym do grupy - że jest to dobra rzecz.

And much of the time it is.

I faktycznie - przez większość czasu tak jest.

But there's also a downside to this -- a kind of dark side, in fact --

Ale jest również tego ciemna strona --

and that is that the more tightly linked we've become to each other,

fakt, że coraz bardziej jesteśmy połączeni między sobą

the harder it is for each of us to remain independent.

sprawia, że ciężej jest nam pozostać niezależnymi od siebie.

One of the fundamental characteristics of a network is that,

Jedną z fundamentalnych cech sieci jest fakt,

once you are linked in the network,

że po pierwszym podłączeniu do sieci

the network starts to shape your views

sieć zaczyna kreować nasze poglądy

and starts to shape your interactions with everybody else.

oraz zaczyna kreować interakcje ze wszystkimi.

That's one of the things that defines what a network is.

Jest to jedna z cech definiujących czym jest sieć.

A network is not just the product of its component parts.

Sieć nie jest tylko częścią składową,

It is something more than that.

jest czymś znacznie więcej.

It is, as Steven Johnson has talked about, an emergent phenomenon.

Jak to Steven Johnson określił, jest wyłaniającym się fenomenem.

Now, this has all these benefits:

Ma to 3 korzyści:

it's very beneficial in terms of the efficiency of communicating information;

jest bardzo korzystne w ujęciu wydajności informacyjnej,

it gives you access to a whole host of people;

dając dostęp do całej rzeszy ludzi;

it allows people to coordinate their activities in very good ways.

pozwala ludziom koordynować ich czynności na wiele dobrych sposobów.

But the problem is that groups are only smart

Problemem jednak pozostaje fakt, że grupa jest mądra jedynie

when the people in them are as independent as possible.

gdy ludzie ją tworzący pozostają niezależni jak tylko się to możliwe.

This is the paradox of the wisdom of crowds,

Jest to swego rodzaju paradoks mądrości tłumu,

or the paradox of collective intelligence,

albo paradoks zbiorowej inteligencji,

that what it requires is actually a form of independent thinking.

która wymaga niezależnego myslenia.

And networks make it harder for people to do that,

A sieci czynią to trudniejszym,

because they drive attention to the things that the network values.

ponieważ ludzie przykładają wagę do sieciowych wartości.

So, one of the phenomena that's very clear in the blogosphere

Tak więc, jednym z oczywistych fenomenów blogosfery

is that once a meme, once an idea gets going,

jest fakt, że gdy idea zaczyna krążyć

it is very easy for people to just sort of pile on,

ludziom łatwo jest się na niej skupić,

because other people have, say, a link.

ponieważ mają połączenie.

People have linked to it, and so other people in turn link to it, etc., etc.

Ludzie są połączeni z ideą, potem kolejni się dołączają, etc, etc.

And that phenomenon

Ten fenomen,

of piling on the existing links

grupowania ludzi wokół istniejących połączeń

is one that is characteristic of the blogosphere,

jest bardzo charakterystyczny dla blogosfery,

particularly of the political blogosphere,

szczególnie dla politycznej blogosfery,

and it is one that essentially throws off

jest to bardzo specyficzny rodzaj,

this beautiful, decentralized, bottom-up intelligence

jest to rodzaj zdecentralizowanej oddolnej inteligencji,

that blogs can manifest in the right conditions.

którą blogi manifestują w odpowiednich warunkach.

The metaphor that I like to use is the metaphor of the circular mill.

Metafora, której chciałbym użyć, to mrówki w błędnym kole.

A lot of people talk about ants.

Wiele ludzi mówi o mrówkach.

You know, this is a conference inspired by nature.

Wiecie, nawet ta konferencja była inspirowana przez naturę.

When we talk about bottom-up, decentralized phenomena,

Rozmawiając o oddolnych, zdecentralizowanych fenomenach,

the ant colony is the classic metaphor, because,

kolonia mrówek staje się klasyczną metaforą, ponieważ

no individual ant knows what it's doing,

żadna pojedyncza mrówka nie wie co robi,

but collectively ants are able to reach incredibly intelligent decisions.

ale w grupie - mrówki są w stanie podjąć niezwykle inteligentne decyzje.

They're able to reach food as efficiently as possible,

Są w stanie kierować swoim ruchem z niezwykłą szybkością.

they're able to guide their traffic with remarkable speed.

So, the ant colony is a great model:

Tak więc mrowisko jest idealnym modelem --

you have all these little parts that collectively add up to a great thing.

mamy wszystkie te niewielkie części, które kolektywnie są w stanie zdziałać wielkie rzeczy.

But we know that occasionally ants go astray,

Jednak czasami mrówki mogą zbłądzić

and what happens is that, if army ants are wandering around and they get lost,

a wtedy -- gdy krówki krążą wokół zagubione --

they start to follow a simple rule --

zaczynają kierować się prostą zasadą --

just do what the ant in front of you does.

'rób to co mrówka na przedzie'.

And what happens is that the ants eventually end up in a circle.

I często kończy się to tak, że mrówki krążą wkoło.

And there's this famous example of one that was 1,200 feet long

Jest tego bardzo znany przykład, gdy korowód mrówek, długi na 1200 stóp,

and lasted for two days, and the ants just kept marching around and around

przez 2 dni krążył wokół i wokół

in a circle until they died.

aż w końcu padł.

And that, I think, is a sort of thing to watch out for.

Jest to coś, na co musimy uważać.

That's the thing we have to fear --

Jest to coś, czego powinniśmy się obawiać,

is that we're just going to keep marching around and around until we die.

by nie zacząć tak maszerować, aż nie umrzemy.

Now, I want to connect this back, though, to the tsunami,

Teraz chciałbym to odnieść do tsunami,

because one of the great things about the tsunami --

ponieważ jedną z ważnych rzeczy w tsunami,

in terms of the blogosphere's coverage,

w kwestii blogosfery

not in terms of the tsunami itself --

a nie tsunami samego w sobie --

is that it really did represent a genuine bottom-up phenomenon.

jest fakt, że faktycznie reprezentowała ona oddolny fenomen.

You saw sites that had never existed before getting huge amounts of traffic.

Widzieliście strony, które trwały beż dużego natężenia ruchu.

You saw people being able to offer up their independent points of view

Widzieliście ludzi oferujących ich niezależne poglądy

in a way that they hadn't before.

w sposób, w który nie oferowano ich nigdy.

There, you really did see the intelligence of the Web manifest itself.

W ten sposób zobaczyliście jak inteligencja sieci manifestuje się.

So, that's the upside. The circular mill is the downside.

To jest pozytywna strona. Ale błędne koło mrówek to strona negatywna.

And I think that the former is what we really need to strive for.

Moim zdaniem o to pierwsze warto walczyć.

Thank you very much. (Applause)

Dziękuję bardzo.