Bridges should be beautiful | Ian Firth

Tłumaczenie: Leszek Szymanski Korekta: Agnieszka Fijałkowska

The world needs bridges.

Świat potrzebuje mostów.

Have you ever thought about what it would be like not to have any?

Co by było, gdyby na świecie nie było ani jednego?

It's hard to imagine a civilization without bridges

Trudno sobie wyobrazić cywilizację bez mostów

because they're so essential

ponieważ są aż tak ważne

for growth and development of human society,

dla wzrostu i rozwoju ludzkości.

but they're not just about a safe way across a river or an obstacle.

Są nie tylko bezpiecznym przejściem przez rzekę albo inną przeszkodę.

They shout about connectivity --

One zapewniają łączność

community.

pomiędzy społecznościami.

They reveal something about creativity,

Są znakiem naszej kreatywności,

our ingenuity --

pomysłowości,

they even hint at our identity.

a nawet tożsamości.

And when bridges fail,

Gdy mosty upadają,

or are destroyed in conflict,

lub gdy są niszczone przez konflikty,

communities struggle,

społeczności zmagają się z trudnościami

development stagnates, people suffer.

dochodzi do stagnacji, ludzie cierpią.

Even today,

Nawet dziś

there are over one billion people living in poor, rural communities

ponad miliard ludzi żyje na biednych, rolniczych obszarach

around the world

w różnych zakątkach świata,

that do not have safe, year-round access

którzy nie mają bezpiecznej, całorocznej przeprawy

to the things that you and I take for granted:

do rzeczy, które my bierzemy za gwarantowane:

education, medical care, access to markets ...

edukacji, opieki zdrowotnej, sklepów.

which is why wonderful organizations like Bridges to Prosperity

Z tego powodu organizacje takie jak Bridges to Prosperity

build bridges in this kind of place -- this is in Rwanda.

budują mosty w takich miejscach jak Rwanda.

And they make such a difference,

One stanowią różnicę

not only to those lives immediately around the bridge,

nie tylko dla tych, którzy żyją w pobliżu mostu.

but the impact of these bridges is huge,

Wpływ tych mostów jest ogromny

and it spreads over the whole community,

i rozciąga się na całą lokalną społeczność,

far, far away.

sięga bardzo daleko.

Of course bridges have been around for an awfully long time.

Mosty istnieją od dawna.

The oldest ones are stone because it's a very durable material.

Najstarsze były budowane z kamienia, bo jest bardzo trwałym materiałem.

I don't know about you --

Nie wiem jak wy,

I love to look at the development of technology

ale ja lubię obserwować rozwój technologii

to learn about what people did with the materials

aby dowiedzieć się, co ludzie robili z materiałami

and tools available to them at the time.

i narzędziami dostępnymi dla nich w danym czasie.

So the Pont Du Gard in the center is a wonderful example --

Pont Du Gard jest świetnym przykładem

rzymskiego akweduktu na południu Francji.

Roman aqueduct in the South of France --

fantastic piece of technology built using massive stones put together,

To fantastyczny przykład technologii budowlanej;

głazy ułożone są na sucho,

dry -- there's no mortar in those joints.

nie ma zaprawy w spoinach.

They're just dry stone joints --

Tylko suche kamienne spoiny,

fantastic

fantastyczne,

and almost as good as new today.

dziś są prawie jak nowe.

Or sometimes up in the mountains,

Czasami wysoko w górach,

people would build these suspension bridges,

ludzie budowali mosty wiszące,

often across some dizzy canyon,

często wszerz głębokich kanionów,

using a vine.

wykorzystując pnącza.

In this case, this is in Peru.

To jest most w Peru.

This is using grass which grows locally

Wykorzystując lokalnie występującą trawę

and is woven into ropes to build these bridges.

upleciono liny, z których zbudowano mosty.

And do you know they rebuild this every year?

Co ciekawe, oni odbudowują je co rok.

Because of course grass is not a durable material.

Oczywiście trawa nie jest trwałym materiałem.

So this bridge is unchanged since Inca times.

Dlatego ten most nie zmienił się od czasu Inków.

And bridges can be symbols of their location.

Mosty mogą być symbolem danego miejsca.

Of course, Golden Gate and Sydney are well familiar.

Golden Gate oraz most w Sydney są dobrze znane.

In Mostar the bridge was synonymous with the name of the place,

Most w Mostarze był synonimem nazwy tej miejscowości

and to such an extent that in the war in 1993

do tego stopnia, że w czasie wojny w 1993 roku,

when the bridge was destroyed,

gdy został zniszczony, miasto podupadło i straciło swoją tożsamość

the town all but lost its identity until the bridge was reconstructed.

aż do czasu gdy został odbudowany.

And bridges are enormous features in our landscape --

Mosty odznaczają się na tle krajobrazów,

not just enormous, sometimes there's small ones --

nie tylko te wielkie, ale również te małe.

Są naprawdę ważne

and they are really significant features,

and I believe we have a duty to make our bridges beautiful.

i myślę, że mamy obowiązek dbać o ich piękno.

Thankfully, many people do.

Na szczęście wielu ludzi to robi.

Think of the stunning Millau Viaduct in the South of France.

Na przykład zachwycający Wiadukt Millau na południu Francji.

French engineer Michel Virlogeux and British architect Lord Foster

Francuski inżynier Michel Virlogeux i brytyjski architekt Lord Foster

collaborated together to produce something

współpracowali aby stworzyć coś,

which is a really spectacular synergy of architecture and engineering.

co pozwoliło doskonale połączyć architekturę i inżynierię.

Or Robert Maillart's Salginatobel Bridge in the mountains in Switzerland --

Lub Most nad Salginą Roberta Maillarta w Szwajcarskich górach,

absolutely sublime.

absolutnie doskonały.

Or more recently,

Lub nawet całkiem nowy,

Laurent Ney's beautiful and rather delicate bridge

piękny i delikatny most Laurenta Neya,

for Tintagel Castle in the UK.

prowadzący do Tintagel Castle w Wielkiej Brytanii.

These are spectacular and beautiful designs

Te projekty są spektakularne i piękne,

and we need to see more of this.

zaraz pokażę więcej przykładów.

Bridges can be considered in three convenient categories,

Można wyróżnić trzy kategorie mostów.

depending on the nature of the structural system

Pierwsze w zależności od ich struktury,

that they adopt as their principal support.

która zapewnia główną nośność.

So, bending, of course, is the way a beam will behave --

Łuki to sposób oddziaływania na dźwigary mostowe

so, beams and bending.

a więc chodzi o dźwigary i łuki.

Or compression is the principal way of operating for an arch.

Nacisk to podstawowy sposób oddziaływania na łuk.

Or for the really long spans you need to go lightweight,

W przypadku bardzo długich przęseł trzeba zredukować wagę,

as we'll see in a minute,

co zobaczymy za chwilę.

and you'll use tension, cables --

W mostach wiszących kluczowe jest naprężenie i przęsła.

suspension bridges.

And the opportunity for variety is enormous.

Możliwości różnych konstrukcji jest wiele.

Engineers have a fantastic scope for innovation and ingenuity

Inżynierowie mają fantastyczne warunki do innowacji i pomysłowości

and developing different forms around these types.

oraz budowania różnych form w określonej kategorii.

But technological change happens relatively slowly in my world,

W moim świecie technologiczne nowinki pojawiają się dość wolno,

believe it or not,

wierzcie lub nie,

compared to the changes that happen in mobile phone technology

w porównaniu do zmian, które zaszły w technologii telefonów komórkowych

and computers and digital technologies and so on.

albo w komputerach, technologii cyfrowej i tak dalej.

In our world of construction,

W naszym świecie budowli

the changes seem positively glacial.

zmiany zachodzą powoli.

And the reason for this can be summarized in one word:

Ich przyczynę podsumuje jedno słowo:

risk.

ryzyko.

Structural engineers like me manage risk.

Inżynierowie strukturalni, tacy jak ja, kontrolują ryzyko.

We are responsible for structural safety.

Jesteśmy odpowiedzialni za bezpieczeństwo struktur.

That's what we do.

And when we design bridges like these,

Tym się zajmujemy.

Gdy projektujemy mosty takie jak te,

I have to balance the probability that loads will be excessive on one side

muszę wykluczyć możliwość,

wystąpienia nadmiernego obciążenia po jednej stronie

or the strength will be too low on the other side.

albo że wytrzymałość będzie za mała po drugiej stronie.

Both of which, incidentally, are full of uncertainty usually,

W skrajnym przypadku, obie mogą być przyczyną niepewności,

and so it's a probabilistic problem,

czyli mamy problem prawdopodobieństwa

and we have to make sure

i musimy być pewni,

that there's an adequate margin for safety between the two, of course.

że jest adekwatny margines bezpieczeństwa między tymi dwoma sytuacjami.

There's no such thing, I have to tell you,

Muszę stwierdzić, że całkowite bezpieczeństwo nie istnieje.

as absolute safety.

Contrary to popular belief,

Wbrew powszechnej opinii,

zero risk doesn't exist.

ryzyko zerowe nie istnieje.

Engineers have to do their calculations and get their sums right

Inżynierowie muszą wiele kalkulować i zbierać wyniki,

to make sure that those margins are there,

żeby mieć pewność, że są odpowiednie marginesy,

and society expects them to do so,

a społeczeństwo tego od nich oczekuje.

which is why it's all the more alarming when things like this happen.

Takie sytuacje sygnalizują, że zawsze coś może pójść nie tak.

I'm not going to go into the reasons for these tragedies,

Nie zamierzam analizować przyczyn tych tragedii,

but they are part of the reason

ale to są niektóre z powodów,

why technological change happens quite slowly.

dla których zmiany technologiczne następują powoli.

Nobody wants this to happen.

Nikt nie chce żeby tak się działo.

Clients don't want this to happen on their projects, obviously.

Klienci nie chcą żeby tak się stało z ich projektami.

And yet of course they want innovation.

Ale z drugiej strony chcą innowacji.

Innovation is vital.

Innowacje są nieodzowne.

As an engineer, it's part of my DNA.

Są częścią mojego inżynierskiego DNA.

It's in my blood.

Są w mojej krwi.

I couldn't be a very good engineer if I wasn't wanting to innovate,

Nie byłbym dobrym inżynierem, gdybym się obawiał innowacji.

but we have to do so from a position of knowledge and strength

Ale musimy je wprowadzać z pozycji wiedzy i siły

and understanding.

oraz rozumienia tematu.

It's no good taking a leap in the dark,

Nie jest dobrze rzucać się w przepaść,

and civilization has learned from mistakes since the beginning of time --

a cywilizacja nauczyła się wiele z błędów od samego początku

no one more so than engineers.

a szczególnie z błędów inżynierów.

Some of you may have seen this film before --

Niektórzy z was pewnie widzieli już ten film,

this is the very famous Tacoma Narrows Bridge collapse

pokazujący katastrofę mostu Tacoma

in Tacoma, Washington state,

w Tacoma, w stanie Washington

1940.

w roku 1940.

The bridge became known as "Galloping Gertie"

Most stał się znany jako "Galopująca Gertie",

because she -- she?

ponieważ ona - ona?

Is a bridge female? I don't know.

Czy most jest kobietą?

Nie mam pojęcia.

She was wobbling like this for quite a long time,

Kiwała się w ten sposób przez długi czas.

and notice this twisting motion.

Zwróćcie uwagę na te ruchy skrętne.

The bridge was far too flexible.

Most był zdecydowanie zbyt giętki.

It was designed by a chap called Leon Moisseiff,

Został zaprojektowany przez Leona Moisseiffa,

no stranger to suspension bridge design,

który nie był nowicjuszem w projektowaniu mostów,

but in this case he pushed the limits just that little bit too far

ale w tym przypadku przekroczył granice za bardzo

and paid the price.

i zapłacił za to cenę.

Thankfully, nobody was killed.

Na szczęście nikt nie zginął.

But this bridge collapse stopped suspension bridge development

Katastrofa tego mostu wstrzymała rozwój mostów wiszących.

dead in its tracks.

Doszło do stagnacji.

For 10 years nobody thought about doing another suspension bridge.

Przez 10 kolejnych lat nikt nie konstruował mostów wiszących.

There were none.

Nie powstał ani jeden.

And when they did emerge in the 1950s,

A gdy znów pojawiły się w latach 50.,

they were an understandable overreaction,

były efektem zbyt silnej reakcji

this sort of oversafe response to what had happened.

na wydarzenia, które miały miejsce.

But when it did occur in the mid-60s,

Gdy zaczęto je budować w połowie lat 60.,

there was indeed a step change --

zastosowano istotną zmianę,

an innovation, a technological step change.

innowację, istotną technologiczną zmianę.

This is the Severn Bridge in the UK.

Tu widzimy most Severn Bridge w Wielkiej Brytanii.

Notice the aerodynamically streamlined cross section

Zwróćcie uwagę na aerodynamiczny opływowy kształt poprzeczny

in the center there.

w samym środku.

It's also a box which makes it very torsionally stiff --

Jest tam również rodzaj platformy, która go znacznie usztywnia,

that twisting motion which we saw at Tacoma would not happen here.

przez co ruchy skrętne, które widzieliśmy w Tacoma nie mogą się tutaj zdarzyć.

And it's also really lightweight,

Jest też bardzo lekki,

and as we'll see in a moment,

i zobaczymy to za chwilę.

lightweight is really important for long spans,

Lekkość jest bardzo ważna przy rozległych przęsłach.

and everybody seems to want us to build longer spans.

Wszyscy chcieliby żebyśmy budowali dłuższe przęsła.

The longest at the moment is in Japan.

Najdłuższe jest obecnie w Japonii,

It's just under 2,000 meters -- one span.

Ma nieco poniżej 2 000 metrów, jedno przęsło.

Just under two kilometers.

To prawie dwa kilometry.

The Akashi Kaikyō Bridge.

Most Akashi Kaikyō.

We're currently working on one in Turkey which is a bit longer,

Obecnie pracujemy nad mostem w Turcji, który jest trochę dłuższy,

and we've designed the Messina Bridge in Italy,

zaprojektowaliśmy też most nad Cieśniną Mesyńską we Włoszech,

which is just waiting to get started with construction one day,

który jedynie czeka na budowę,

who knows when.

ale nie wiadomo kiedy to nastąpi.

(Laughter)

(Śmiech)

I'm going to come back to Messina in a moment.

Zaraz jeszcze wrócę do Mesyny.

But the other kind of long-span bridge which uses that tension principle

Innym rodzajem mostu o dużej rozpiętości, w którym stosuje się zasadę naprężeń,

is the cable-stayed bridge,

jest most wantowy,

and we see a lot of these.

spotykamy je dość często.

In fact, in China they're building a whole load of these right now.

Obecnie w Chinach buduje się ich mnóstwo.

The longest of these is the Russky Bridge in Vladivostok, Russia --

Najdłuższy tego typu jest Most Rosyjski we Władywostoku, w Rosji.

just over 1,100 meters.

Ma ponad 1100 metrów.

But let me take you back to this question about long-span and lightweight.

Ale wróćmy do kwestii rozpiętości i lekkości.

This is using Messina Bridge as an example.

Jako przykład weźmy most nad Cieśniną Mesyńską.

The pie chart in the center represents the capacity of the main cables --

Wykres kołowy w środku przedstawia nośność głównych lin,

that's what holds the bridge up --

które unoszą masę całego mostu,

the capacity of the main cables.

nośność głównych lin.

And notice that 78 percent of that capacity

Zwróćcie uwagę, że 78 procent tej nośności

is used up just holding the bridge up.

jest wykorzystywana do uniesienia samego mostu.

There's only 22 percent of its capacity --

Pozostałe 22 procent,

that's less than a quarter --

czyli mniej niż ćwierć,

available for the payload,

jest przeznaczona do unoszenia ładunku.

the stuff that the bridge is there to support:

Ładunki, które unosi most to:

the railway, the road and so on.

linia kolejowa, jezdnia i tak dalej.

And in fact,

Tak właściwie,

over 50 percent of that payload --

ponad 50 procent obciążenia,

of that dead load --

martwego obciążenia,

is the cable on its own.

to sama lina.

Just the cable without any bridge deck.

Lina bez powierzchni mostu.

If we could make that cable lighter,

Gdybyśmy mogli użyć lżejszej liny,

we could span longer.

rozpiętość mogłaby być dłuższa.

Right now if we use the high-strength steel wire available to us,

Obecnie używamy bardzo wytrzymałej liny z drutu stalowego,

we can span, practically speaking, around about five or six kilometers

możemy budować przęsła o długości praktycznie do 5 lub 6 km,

Jak się bardzo postaramy.

if we really push it.

But if we could use carbon fiber in those cables,

Ale gdyby się udało w tych linach zastosować włókno węglowe,

we could go more than 10 kilometers.

moglibyśmy zwiększyć rozpiętość do 10 km.

That's pretty spectacular.

To by było oszałamiające.

But of course superspans is not necessarily the way to go everywhere.

Ale konstruowanie superdługich przęseł nie jest rozwiązaniem na wszystko.

They're very expensive

One są bardzo drogie i wiążą się z nimi inne trudności.

and they've got all sorts of other challenges associated with them,

Wolimy raczej budować na wielu przęsłach,

and we tend to build multispan

when we're crossing a wide estuary or a sea crossing.

szczególnie gdy budujemy nad szerokim ujściem rzeki lub przez morze.

But of course if that sea crossing were somewhere like Gibraltar,

Jednak w przypadku przepraw morskich, takich jak Cieśnina Gibraltarska,

or in this case, the Red Sea,

albo jak tutaj, Morze Czerwone,

we would indeed be building multiple superlong spans

wolelibyśmy budować bardzo długie przęsła.

and that would be something spectacular, wouldn't it?

To byłoby czymś oszałamiającym, prawda?

I don't think I'm going to see that one finished in my lifetime,

Wydaje mi się, że już w swoim życiu takich nie zobaczę,

but it will certainly be worth waiting for for some of you guys.

ale dla niektórych z was warto będzie na to poczekać.

Well, I want to tell you about something which I think is really exciting.

Opowiem wam o czymś wyjątkowo ekscytującym.

This is a multispan suspension bridge across very deep water in Norway,

To wieloprzęsłowy most wiszący nad bardzo głęboką wodą w Norwegii,

and we're working on this at the moment.

nad którym obecnie pracujemy.

The deep water means that foundations are prohibitively expensive.

Głębokie dno oznacza, że koszty fundamentów są zbyt wysokie.

So this bridge floats.

Dlatego ten most unosi się na wodzie.

This is a floating, multispan suspension bridge.

To jest pływający, wieloprzęsłowy most wiszący.

We've had floating bridges before, but nothing like this.

Są już na świecie mosty pływające, ale nie takie, jak ten.

It stands on floating pontoons

Ten będzie stał na pływających platformach

which are tethered to the seabed and held down --

przypiętych do dna i naciągniętych w dół.

so, pulled down against those buoyancy forces,

będą naciągane w dół wbrew siłom wyporu,

and in order to make it stable,

a żeby je ustabilizować,

the tops of the towers have to be tied together,

czubki wieżyczek muszą być ze sobą spięte.

otherwise the whole thing would just wobble around

W przeciwnym razie cała konstrukcja by się kołysała

and nobody will want to go on that.

i nikt by na nią nie wjechał.

But I'm really excited about this

Jestem tym bardzo podekscytowany,

because if you think about the places around the world

bo jeśli pomyślimy o miejscach na całym świecie,

where the water is so deep

gdzie woda jest tak głęboka,

that nobody has given a second thought to the possibility of a bridge

że nikt dotąd nawet nie pomyślał o możliwości zbudowania mostu

or any kind of crossing,

albo innej przeprawy.

this now opens up that possibility.

Taka konstrukcja otwiera tę możliwość.

So this one's being done by the Norwegian Roads Administration,

Jest ona w trakcie realizacji przez Norwegian Roads Administration.

but I'm really excited to know

Jestem ciekawy,

where else will this technology enable development --

gdzie jeszcze taka technologia umożliwi budowę mostu.

that growing together,

W ten sposób współpracujemy

that building of community.

budując lokalne społeczności.

Now, what about concrete?

A co z betonem?

Concrete gets a pretty bad name sometimes,

Beton czasami się źle kojarzy,

but in the hands of people like Rudy Ricciotti here,

ale w rękach ludzi takich jak Rudy Ricciotti,

look what you can do with it.

spójrzcie, co można z nim zrobić.

This is what we call ultra-high performance fiber-reinforced concrete.

To beton ultra-wysokowartościowy ze wzmocnionym włóknami.

It's a bit of a mouthful.

Trudno to nawet wymówić.

Us engineers love those kinds of words.

My inżynierowie lubimy takie słówka.

(Laughter)

(Śmiech)

But what you do with this --

A co można na to poradzić?

this is really superstrong, and it's really durable,

To materiał naprawdę mocny, trwały i wysokiej jakości.

and you can get this fantastic sculptural quality.

Who said concrete bridges are dull?

Kto powiedział, że mosty betonowe muszą być nudne?

We could talk about all sorts of other new technologies and things

Moglibyśmy rozmawiać o innych nowych technologiach albo rzeczach,

which are going on,

takich jak roboty, drukarki 3D, sztuczna inteligencja i tak dalej.

robots and 3-D printing and AI and all of that,

but I want to take you back to something which I alluded to earlier on.

Chciałbym wrócić to czegoś, o czym wcześniej wspominałem.

Our bridges need to be functional, yes.

Nasze mosty mają być funkcjonalne, tak?

They need to be safe -- absolutely.

Mają być bezpieczne? - absolutnie.

They need to be serviceable and durable.

Muszą być trwałe i możliwe do konserwacji,

But I passionately believe they need to be elegant;

oraz jestem przekonany, że muszą być eleganckie,

they need to be beautiful.

muszą być piękne.

Our bridges are designed for a long time.

Nasze mosty będą funkcjonować przez długi czas.

We tend to design for 100 years plus.

Projektujemy je na co najmniej 100 lat.

They're going to be there for an awfully long time.

Będą stały bardzo długo.

Nobody is going to remember the cost.

Nikt nie będzie pamiętał ile kosztowały.

Nobody will remember whether it overran a few months.

Nikt nie będzie wspominał ile miesięcy trwała budowa.

But if it's ugly or just dull,

Będzie się jedynie mówić, że są brzydkie, albo nudne.

it will always be ugly or dull.

Już zawsze będą brzydkie albo nudne.

(Laughter)

(Śmiech)

Bridges --

Mosty,

beauty enriches life.

to piękno, które dodaje życiu pewnego uroku.

Doesn't it?

Prawda?

It enhances our well-being.

Powiększają nasz dobrobyt.

Ugliness and mediocrity does exactly the opposite.

Brzydota i miernota jest tego przeciwieństwem.

And if we go on building mediocre, ugly environments --

Jeśli będziemy budować miernie i brzydko,

and I believe we're becoming numb to that stuff --

to do tego przywykniemy.

if we go on doing that,

Jeśli tak będziemy robić,

it's something like a large-scale vandalism,

to będzie coś w rodzaju wandalizmu na wielką skalę,

which is completely unacceptable.

co jest nie do zaakceptowania.

(Applause)

(Brawa)

This is a bridge in Lyon in France,

To jest most w Lyon we Francji,

which was procured through a design competition.

który został wybrany w konkursie architektonicznym.

And I think we need to start talking to those people who procure our bridges

Myślę, że musimy zacząć rozmawiać z tymi, którzy zamawiają nasze mosty

and our structures,

i nasze konstrukcje,

because it's the procurement which is often the key.

bo właśnie w zamówieniach często jest klucz.

Design competitions is one way to get good design,

Konkursy architektoniczne są jednym sposobem na ich jakość,

but it's not the only one.

ale nie jedynym.

There's an awful lot of procurement going on

Jest wiele przetargów,

that is absolutely prejudiced against good design.

które są szkodzą tworzeniu dobrych projektów.

So yes, technology happens a bit slowly sometimes in my world.

Osiągnięcia technologii wchodzą powoli do naszego świata.

But I'm really excited about what we can do with it.

Ale jestem podekscytowany tym, co możemy osiągnąć.

Whether it's saving lives in rural Africa

Zarówno ratując życie w Afryce,

or stretching the boundaries of long-span technology

czy przesuwając granice możliwości technologii długo-przęsłowej

or just crossing the road next-door,

albo po prostu łącząc drogi jedna z drugą.

I hope we continue to build elegant and beautiful stuff

Mam nadzieję, że będziemy budować eleganckie i piękne obiekty,

that save lives and build communities.

które będą ratować życie i tworzyć wspólnoty.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)