The real reason manufacturing jobs are disappearing | Augie Picado

155,722 views ・ 2017-09-28

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Monika Fołta Korekta: Rysia Wand
00:12
When someone mentions Cuba,
0
12700
1696
Co przychodzi ci na myśl,
00:14
what do you think about?
1
14420
1200
kiedy słyszysz "Kuba"?
00:17
Classic, classic cars?
2
17020
2056
Klasyczne samochody?
00:19
Perhaps good cigars?
3
19100
1320
Dobre cygara?
00:21
Maybe you think of a famous baseball player.
4
21420
2096
Może znany bejsbolista.
00:23
What about when somebody mentions North Korea?
5
23540
2336
A co, kiedy słyszysz "Korea Północna"?
00:25
You think about those missile tests,
6
25900
2095
Myślisz o próbach rakietowych,
00:28
maybe their notorious leader
7
28020
1896
znanym przywódcy
00:29
or his good friend, Dennis Rodman.
8
29940
2000
lub jego przyjacielu Dennisie Rodmanie.
00:32
(Laughter)
9
32460
1496
(Śmiech)
00:33
One thing that likely doesn't come to mind
10
33980
2336
Do głowy raczej nam nie przychodzi
00:36
is a vision of a country,
11
36340
1760
wizja kraju
00:38
an open economy,
12
38780
1256
otwartego gospodarczo,
00:40
whose citizens have access to a wide range of affordable consumer products.
13
40060
4519
którego mieszkańcy mają dostęp do wielu przystępnych cenowo produktów.
00:47
I'm not here to argue how these countries got to where they are today.
14
47060
4616
Nie będę wyjaśniał, jak te kraje znalazły się w takim położeniu.
00:51
I simply want to use them as an example of countries and citizens
15
51700
3696
Używam ich jako przykładów krajów i mieszkańców
00:55
who have been affected, negatively affected,
16
55420
3216
negatywnie dotkniętych
00:58
by a trade policy that restricts imports
17
58660
2280
polityką handlową, ograniczającą import
01:01
and protects local industries.
18
61780
1520
i chroniącą przemysł lokalny.
01:04
Recently we've heard a number of countries
19
64300
2896
Ostatnio słyszymy, że wiele krajów
01:07
talk about restricting imports
20
67220
2176
rozważa ograniczenie importu
01:09
and protecting their local, domestic industries.
21
69420
3016
i ochronę lokalnego, krajowego przemysłu.
01:12
Now, this may sound fine in a sound bite,
22
72460
3256
Brzmi to dobrze jako slogan,
01:15
but what it really is is protectionism.
23
75740
2240
a naprawdę to protekcjonizm.
01:18
We heard a lot about this during the 2016 presidential election.
24
78980
3760
Słyszeliśmy o tym często w 2016 roku w czasie wyborów prezydenckich,
01:23
We heard about it during the Brexit debates
25
83420
2456
w debatach o Brexicie,
01:25
and most recently during the French elections.
26
85900
3320
a ostatnio przy okazji wyborów we Francji.
01:30
In fact, it's been a really important topic
27
90500
2736
To ważna kwestia
01:33
being talked about around the world,
28
93260
2136
omawiana na całym świecie.
01:35
and many aspiring political leaders
29
95420
2416
Wiele osób aspirujących do roli lidera politycznego
01:37
are running on platforms positioning protectionism as a good thing.
30
97860
3560
proponuje program, według którego protekcjonizm jest dobry.
01:42
Now, I could see why they think protectionism is good,
31
102620
2776
Rozumiem, dlaczego myślą, że protekcjonizm jest dobry.
01:45
because sometimes it seems like trade is unfair.
32
105420
4120
Czasami handel wydaje się niesprawiedliwy.
01:50
Some have blamed trade
33
110940
1936
Niektórzy winią handel
01:52
for some of the problems we've been having here at home in the US.
34
112900
3136
za problemy, które mamy tutaj, w Stanach.
01:56
For years we've been hearing
35
116060
1376
Od lat słyszymy
01:57
about the loss of high-paying US manufacturing jobs.
36
117460
3200
o utracie dobrze płatnych etatów w przemyśle USA.
02:01
Many think that manufacturing is declining in the US
37
121380
3576
Wielu uważa, że przemysł w USA zanika,
02:04
because companies are moving their operations offshore
38
124980
3136
bo firmy przenoszą pracę za granicę,
02:08
to markets with lower-cost labor
39
128140
2416
na rynki z tańszą siłą roboczą,
02:10
like China, Mexico and Vietnam.
40
130580
2560
jak Chiny, Meksyk lub Wietnam.
02:14
They also think trade agreements sometimes are unfair,
41
134540
3656
Uważa się też, że umowy handlowe czasami są niesprawiedliwe,
02:18
like NAFTA
42
138220
1696
jak NAFTA
02:19
and the Trans-Pacific Partnership,
43
139940
1816
i Partnerstwo Transpacyficzne,
02:21
because these trade agreements allow companies
44
141780
3456
bo pozwalają firmom
02:25
to reimport those cheaply produced goods back into the US
45
145260
3240
importować tanio wyprodukowane towary z powrotem do USA
02:29
and other countries from where the jobs were taken.
46
149540
3136
lub do innych krajów, z których zabrano pracę.
02:32
So it kind of feels like the exporters win
47
152700
3096
Sprawia to wrażenie, że eksporterzy wygrywają,
02:35
and the importers lose.
48
155820
2000
a importerzy przegrywają.
02:38
Now, the reality is
49
158780
1216
W rzeczywistości
02:40
output in the manufacturing sector in the US
50
160020
2920
produkcja sektora wytwórczego w USA
02:43
is actually growing,
51
163900
1736
wzrasta,
02:45
but we are losing jobs.
52
165660
1576
ale tracimy miejsca pracy.
02:47
We're losing lots of them.
53
167260
1240
Tracimy ich bardzo wiele.
02:49
In fact, from 2000 to 2010,
54
169220
2696
W latach 2000 - 2010
02:51
5.7 million manufacturing jobs were lost.
55
171940
3640
utracono 5,7 milionów etatów w przemyśle.
02:56
But they're not being lost for the reasons you might think.
56
176380
3560
Ale z innych powodów, niż wam się zdaje.
03:00
Mike Johnson in Toledo, Ohio
57
180940
1840
Mike Johnson z Toledo w stanie Ohio
03:03
didn't lose his jobs at the factory
58
183900
1976
nie stracił pracy w fabryce
03:05
to Miguel Sanchez in Monterrey, Mexico.
59
185900
2456
na rzecz Miguela Sancheza z Monterrey w Meksyku.
03:08
No.
60
188380
1216
Nie.
03:09
Mike lost his job to a machine.
61
189620
2280
Mike stracił pracę przez maszynę.
03:13
87 percent of lost manufacturing jobs
62
193420
3296
87% utraconych etatów produkcyjnych
03:16
have been eliminated because we've made improvements
63
196740
2816
zniknęła przez usprawnienia
03:19
in our own productivity through automation.
64
199580
2560
produkcji w USA dzięki automatyzacji.
03:23
So that means that one out of 10 lost manufacturing jobs
65
203540
4696
1 na 10 etatów zniknął z powodu przeniesienia firmy
03:28
was due to offshoring.
66
208260
2280
poza granice kraju.
03:31
Now, this is not just a US phenomenon.
67
211500
2416
Dzieje się tak nie tylko w Stanach.
03:33
No.
68
213940
1216
Nie.
03:35
In fact, automation is spreading to every production line
69
215180
3336
Automatyzacja rozszerza się na wszystkie sektory przemysłu
03:38
in every country around the world.
70
218540
1920
na całym świecie.
03:41
But look, I get it:
71
221540
1616
Rozumiem oczywiście,
03:43
if you just lost your job
72
223180
1496
że jeśli ktoś stracił pracę,
03:44
and then you read in the newspaper
73
224700
1656
a potem w gazecie czyta
03:46
that your old company just struck up a deal with China,
74
226380
2616
że jego dawna firma podpisała umowę z Chinami,
03:49
it's easy to think you were just replaced
75
229020
2456
łatwo uznać,
03:51
in a one-for-one deal.
76
231500
1200
że został zastąpiony.
03:53
When I hear stories like this, I think that what people picture
77
233900
2976
Słysząc takie historie, ludzie wyobrażają sobie chyba,
03:56
is that trade happens between only two countries.
78
236900
3280
że handel ogranicza się do dwóch krajów.
04:00
Manufacturers in one country
79
240940
2416
Wytwórcy z danego kraju
04:03
produce products and they export them
80
243380
1936
produkują i eksportują towary
04:05
to consumers in other countries,
81
245340
2640
do konsumentów w innych państwach.
04:08
and it feels like the manufacturing countries win
82
248820
3016
Sprawia to wrażenie, że kraj produkujący wgrywa,
04:11
and the importing countries lose.
83
251860
2560
a importujący przegrywa.
04:15
Well, reality's a little bit different.
84
255340
2520
Rzeczywistość wygląda inaczej.
Jestem specjalistą od łańcucha dostaw.
04:19
I'm a supply chain professional,
85
259220
1576
04:20
and I live and work in Mexico.
86
260820
1760
Mieszkam i pracuję w Meksyku.
04:24
And I work in the middle
87
264340
1256
Pracuję wewnątrz
04:25
of a highly connected network of manufacturers
88
265620
3176
silnie powiązanej sieci wytwórców
04:28
all collaborating from around the world
89
268820
2136
współpracujących na całym świecie
04:30
to produce many of the products we use today.
90
270980
2400
przy produkcji towarów codziennego użytku.
04:34
What I see
91
274420
1216
To, co widzę
04:35
from my front-row seat in Mexico City
92
275660
2576
z pierwszego rzędu w Meksyku,
04:38
actually looks more like this.
93
278260
2320
wygląda tak.
04:41
And this is a more accurate depiction of what trade really looks like.
94
281500
4080
Jest to bardziej precyzyjne przedstawienie handlu.
04:46
I've had the pleasure of being able to see
95
286436
2000
Miałem przyjemność zobaczyć,
04:48
how many different products are manufactured,
96
288460
2496
jak powstaje wiele produktów,
04:50
from golf clubs to laptop computers
97
290980
2816
jak kije golfowe, laptopy,
04:53
to internet servers, automobiles
98
293820
2576
serwery internetowe, samochody
04:56
and even airplanes.
99
296420
1200
czy nawet samoloty.
04:58
And believe me, none of it happens in a straight line.
100
298340
2760
Nie powstają w prostej linii.
05:02
Let me give you an example.
101
302260
1286
Podam przykład.
05:05
A few months ago, I was touring the manufacturing plant
102
305340
4256
Kilka miesięcy temu zwiedzałem fabrykę
05:09
of a multinational aerospace company
103
309620
2976
międzynarodowej spółki lotniczej
05:12
in Querétaro, Mexico,
104
312620
1280
w Queretaro w Meksyku.
05:14
and the VP of logistics points out a completed tail assembly.
105
314740
3560
Wiceprezes logistyki wskazał ukończony statecznik.
05:19
It turns out the tail assemblies are assembled from panels
106
319260
4376
Stateczniki są budowane z paneli
05:23
that are manufactured in France,
107
323660
2496
produkowanych we Francji,
05:26
and they're assembled in Mexico
108
326180
2216
ale łączonych w Meksyku,
05:28
using components imported from the US.
109
328420
2920
z użyciem części sprowadzanych z USA.
05:31
When those tail assemblies are done,
110
331860
2016
Kiedy stateczniki są gotowe,
05:33
they're exported via truck to Canada
111
333900
2456
ciężarówka przewozi je do Kanady
05:36
to their primary assembly plant
112
336380
2176
do montowni głównej,
05:38
where they come together
113
338580
1256
gdzie łączone są
05:39
with thousands of other parts,
114
339860
2416
z tysiącem innych części,
05:42
like the wings and the seats
115
342300
2376
na przykład skrzydeł, foteli
05:44
and the little shades over the little windows,
116
344700
2896
i małych rolet nad oknami.
05:47
all coming in to become a part of a new airplane.
117
347620
2400
Wszystko to staje się częścią nowego samolotu.
05:51
Think about it.
118
351300
1200
Pomyślmy o tym.
05:53
These new airplanes,
119
353140
1456
Nowe samoloty
05:54
before they even take their first flight,
120
354620
2576
przed pierwszym lotem
05:57
they have more stamps in their passports
121
357220
2456
mają więcej stempli w paszportach
05:59
than Angelina Jolie.
122
359700
1240
niż Angelina Jolie.
06:02
Now, this approach to processing goes on all around the world
123
362580
3496
Podejście to jest powszechne na świecie
06:06
to manufacture many of the products
124
366100
2496
w produkcji wielu towarów
06:08
we use every day,
125
368620
2536
codziennego użytku,
06:11
from skin cream to airplanes.
126
371180
2320
od kremu do samolotów.
06:14
When you go home tonight, take a look in your house.
127
374340
2440
Rozejrzyjcie się po powrocie do domu.
06:17
You might be surprised to find a label that looks like this one:
128
377500
3200
Może was zaskoczyć metka z takim napisem:
06:21
"Manufactured in the USA from US and foreign parts."
129
381900
4200
"Wyprodukowano w USA z części krajowych i zagranicznych".
06:26
Economist Michael Porter
130
386980
2176
Ekonomista Michael Porter
06:29
described what's going on here best.
131
389180
1960
opisał to najlepiej.
06:31
Many decades ago, he said that it's most beneficial for a country
132
391660
4736
Wiele lat temu stwierdził, że najbardziej opłacalne dla kraju
06:36
to focus on producing the products it can produce most efficiently
133
396420
4376
jest wytwarzanie towarów, których produkcja jest efektywna,
06:40
and trading for the rest.
134
400820
1760
i sprowadzanie pozostałych.
06:43
So what he's talking about here is shared production,
135
403820
2760
Mowa tu o podziale produkcji,
06:47
and efficiency is the name of the game.
136
407340
1880
a jedyne, co się liczy, to efektywność.
06:50
You've probably seen an example of this
137
410540
2536
Prawdopodobnie znacie przykłady
06:53
at home or at work.
138
413100
1360
z pracy lub domu.
06:55
Let's take a look at an example.
139
415620
1736
Spójrzmy.
06:57
Think about how your house was built
140
417380
2120
Jak budowano twój dom
07:00
or your kitchen renovated.
141
420340
1400
lub remontowano kuchnię?
07:02
Typically, there's a general contractor
142
422420
2456
Zwykle mamy wykonawcę generalnego
07:04
who is responsible for coordinating the efforts
143
424900
2216
odpowiedzialnego za koordynację
07:07
of all the different contractors:
144
427140
1616
prac reszty wykonawców:
07:08
an architect to draw the plans,
145
428780
1640
architekta rysującego plany,
07:11
an earth-moving company to dig the foundation,
146
431300
2936
firmy kopiącej fundamenty,
07:14
a plumber, a carpenter and so on.
147
434260
1880
hydraulika, cieśli itd.
07:16
So why doesn't the general contractor
148
436820
1856
Dlaczego wykonawca generalny
07:18
pick just one company
149
438700
2616
nie wybiera jednej firmy
07:21
to do all the work,
150
441340
1216
do wszystkich prac?
07:22
like, say, the architect?
151
442580
1200
Np. architekta?
07:24
Because this is silly.
152
444420
1200
Byłoby to nierozsądne.
07:26
The general contractor selects experts
153
446580
2296
Wykonawca generalny wybiera profesjonalistów,
07:28
because it takes years
154
448900
1736
ponieważ nauka i opanowanie
07:30
to learn and master
155
450660
1736
każdego z zadań,
07:32
how to do each of the tasks it takes to build a house or renovate a kitchen,
156
452420
3776
jak budowa domu czy remont kuchni, trwa latami.
07:36
some of them requiring special training.
157
456220
2280
Czasem potrzeba specjalnego przeszkolenia.
07:39
Think about it:
158
459860
1216
Chciałbyś, żeby
07:41
Would you want your architect to install your toilet?
159
461100
3440
architekt zainstalował ci sedes?
07:45
Of course not.
160
465140
1416
Oczywiście, że nie.
07:46
So let's apply this process to the corporate world.
161
466580
2840
Przełóżmy to na świat korporacji.
07:50
Companies today focus on manufacturing
162
470020
2576
Dzisiejsze firmy koncentrują się
07:52
what they produce best and most efficiently,
163
472620
3336
na produkcji towarów, które mogą zrobić najlepiej i najwydajniej,
07:55
and they trade for everything else.
164
475980
1840
a resztę sprowadzają.
07:58
So this means they rely
165
478500
2696
Oznacza to, że polegają na światowej
08:01
on a global, interconnected, interdependent network of manufacturers
166
481220
4976
powiązanej wzajemnie sieci zależności między wytwórcami,
08:06
to produce these products.
167
486220
1256
aby produkować towary.
08:07
In fact, that network is so interconnected
168
487500
2056
Ta sieć ma tyle powiązań,
08:09
it's almost impossible
169
489580
1240
że prawie się nie da jej zlikwidować
08:11
to dismantle and produce products in just one country.
170
491900
3360
i produkować towar w jednym kraju.
08:15
Let's take a look at the interconnected web
171
495940
2296
Spójrzmy ponownie na sieć powiązań,
08:18
we saw a few moments ago,
172
498260
1656
widzieliśmy ją przed chwilą,
08:19
and let's focus on just one strand
173
499940
2296
i skoncentrujmy się na jednej linii
08:22
between the US and Mexico.
174
502260
2080
między USA i Meksykiem.
08:26
The Wilson Institute says that shared production represents
175
506460
2816
Instytut Wilsona twierdzi, że podzielona produkcja stanowi
08:29
40 percent of the half a trillion dollars in trade between the US and Mexico.
176
509300
5080
40% z wartego pół biliona dolarów handlu między USA a Meksykiem.
08:34
That's about 200 billion dollars,
177
514900
2656
To około 200 miliardów dolarów,
08:37
or the same as the GDP for Portugal.
178
517580
2960
czyli tyle, co PKB Portugalii.
08:41
So let's just imagine
179
521540
2536
Wyobrażmy sobie,
08:44
that the US decides to impose
180
524100
3096
że Stany wprowadzają
08:47
a 20 percent border tax on all imports from Mexico.
181
527220
3720
20% podatek na import z Meksyku.
08:51
OK, fine.
182
531660
1216
Dobrze.
08:52
But do you think Mexico is just going to stand by and let that happen?
183
532900
4360
Ale czy Meksyk będzie stał z boku i się przyglądał?
08:57
No. No way.
184
537940
1696
Co to, to nie.
08:59
So in retaliation, they impose a similar tax
185
539660
3056
W odwecie wprowadzą podobny podatek
09:02
on all goods being imported from the US,
186
542740
2840
na towary importowane ze Stanów
09:06
and a little game of tit-for-tat ensues,
187
546460
2240
i rozpocznie się gra wet za wet.
09:10
and 20 percent -- just imagine that 20 percent duties
188
550020
3456
20 procent...
09:13
are added to every good, product, product component
189
553500
3496
nałożone na wszystkie towary i części
09:17
crossing back and forth across the border,
190
557020
2696
krążące tam i z powrotem przez granicę
09:19
and you could be looking at more than a 40 percent increase in duties,
191
559740
3336
i mamy co najmniej 40% wzrost ceł
09:23
or 80 billion dollars.
192
563100
1760
lub 80 miliardów dolarów.
09:25
Now, don't kid yourself,
193
565620
1776
Nie oszukujmy się,
09:27
these costs are going to be passed along
194
567420
2296
koszty zostaną przelane na was
09:29
to you and to me.
195
569740
2240
i na mnie.
09:33
Now, let's think about what impact that might have on some of the products,
196
573780
5256
Jaki to będzie miało wpływ na niektóre produkty
09:39
or the prices of the products, that we buy every day.
197
579060
2720
lub ceny produktów codziennego użytku?
09:42
So if a 30 percent increase in duties were actually passed along,
198
582420
4416
Przy 30-procentowym wzroście ceł
09:46
we would be looking at some pretty important increases in prices.
199
586860
3640
ceny znacznie wzrosną.
09:51
A Lincoln MKZ would go from 37,000 dollars to 48,000.
200
591460
3800
Cena Lincolna MKZ wzrośnie z 37 tysięcy dolarów do 48 tysięcy.
09:56
And the price of a Sharp 60-inch HDTV
201
596580
3360
60-calowy telewizor Sharp HDTV
10:00
would go from 898 dollars to 1,167 dollars.
202
600620
5216
z 898 dolarów podrożałby do 1167.
10:05
And the price of a 16-ounce jar of CVS skin moisturizer
203
605860
4136
Cena 454-gramowego słoiczka kremu nawilżającego CVS
10:10
would go from 13 dollars to 17 dollars.
204
610020
3440
z 13 dolarów wzrośnie do 17.
10:14
Now, remember, this is only looking at one strand of the production chain
205
614060
5376
Pamiętajcie, że patrzymy tylko na jeden koniec linii z wykresu,
10:19
between the US and Mexico,
206
619460
1376
między Stanami a Meksykiem,
10:20
so multiply this out across all of the strands.
207
620860
2800
a trzeba pomnożyć tę wartość przez wszystkie linie.
10:24
The impact could be considerable.
208
624420
1656
To znaczący wpływ.
10:26
Now, just think about this:
209
626100
2656
Zastanówmy się:
10:28
even if we were able to dismantle this network
210
628780
3240
nawet jeśli dałoby się rozplątać tę sieć
10:33
and produce products in just one country,
211
633300
3216
i produkować towary w całości w jednym kraju,
10:36
which by the way is easier said than done,
212
636540
2496
co łatwiej powiedzieć niż zrobić,
10:39
we would still only be saving or protecting
213
639060
3416
uratujemy lub ochronimy
10:42
one out of 10 lost manufacturing jobs.
214
642500
2896
jeden z dziesięciu utraconych etatów przemysłowych.
10:45
That's right, because remember,
215
645420
2040
Tak, a to dlatego,
10:49
most of those jobs, 87 percent,
216
649220
2656
że 87% posad
10:51
were lost due to improvements in our own productivity.
217
651900
2680
zniknęła przez ulepszenia wydajności.
10:55
And unfortunately, those jobs, they're gone for good.
218
655340
3160
Niestety, te prace zniknęły na zawsze.
10:59
So the real question is,
219
659980
1560
Prawdziwe pytanie brzmi:
11:02
does it make sense for us to drive up prices
220
662340
2336
czy ma sens napędzanie cen do momentu,
11:04
to the point where many of us can't afford the basic goods we use every day
221
664700
5520
w którym wielu nie będzie stać na produkty codziennego użytku,
11:11
for the purpose of saving a job
222
671100
2216
aby uratować jedną posadę,
11:13
that might be eliminated in a couple of years anyway?
223
673340
2480
która pewnie i tak zniknie za kilka lat?
11:17
The reality is that shared production
224
677860
2016
Podział produkcji
11:19
allows us to manufacture higher quality products
225
679900
3656
pozwala wytwarzać produkty lepszej jakości
11:23
at lower costs.
226
683580
1216
przy mniejszych kosztach.
11:24
It's that simple.
227
684820
1200
To takie proste.
11:26
It allows us to get more
228
686780
1856
Pozwala wyciągnąć więcej
11:28
out of the limited resources and expertise we have
229
688660
2416
z ograniczonych zasobów i doświadczenia
11:31
and at the same time benefit from lower prices.
230
691100
3200
pozwalając jednocześnie korzystać z niskich cen.
11:35
It's really important to remember
231
695380
2056
Należy pamiętać,
11:37
that for shared production to be effective,
232
697460
2816
że aby podział produkcji był efektywny,
11:40
it relies on efficient cross-border movement of raw materials,
233
700300
5416
musi mieć miejsce wydajny przepływ transgraniczny części,
11:45
components and finished products.
234
705740
1960
surowców i gotowych towarów.
11:48
So remember this:
235
708780
1200
Trzeba o tym pamiętać,
11:50
the next time you're hearing somebody try to sell you on the idea
236
710940
4056
kiedy ktoś będzie was przekonywać,
11:55
that protectionism is a good deal,
237
715020
2320
że protekcjonizm to świetny interes.
11:58
it's just not.
238
718260
1576
To nieprawda.
11:59
Thank you.
239
719860
1216
Dziękuję.
12:01
(Applause)
240
721100
2760
(Oklaski)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7