Michael Archer: How we'll resurrect the gastric brooding frog, the Tasmanian tiger

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: katarzyna drenda

I do want to test this question we're all interested in:

Chciałbym zająć się problemem, który dotyczy nas wszystkich:

Does extinction have to be forever?

Czy zagłada gatunków nigdy się nie skończy?

I'm focused on two projects I want to tell you about.

Pracuję nad dwoma projektami o których chciałbym opowiedzieć:

One is the Thylacine Project.

Pierwszy dotyczy wilka workowatego,

The other one is the Lazarus Project,

drugi to projekt Łazarz,

and that's focused on the gastric-brooding frog.

który dotyczy żaby gęborodnej.

And it would be a fair question to ask,

Należy zadać tu także pytanie,

why have we focused on these two animals?

dlaczego skupiamy się na tych dwóch zwierzętach?

Well, point number one, each of them represents a unique family of its own.

Po pierwsze, każde z nich

reprezentuje unikalną rodzinę.

We've lost a whole family.

Straciliśmy całą rodzinę.

That's a big chunk of the global genome gone.

Straciliśmy dużą część ze światowej puli genów.

I'd like it back.

Chcę ją odzyskać.

The second reason is that we killed these things.

Po drugie, to my je zabiliśmy.

In the case of the thylacine, regrettably, we shot every one that we saw.

Jeśli chodzi o wilka workowatego,

to niestety upolowaliśmy każdego, którego zobaczyliśmy,

We slaughtered them.

wybiliśmy je.

In the case of the gastric-brooding frog, we may have "fungicided" it to death.

Co do żaby gęborodnej,

uśmierciliśmy ją grzybem.

There's a dreadful fungus that's moving through the world

Istnieje przeraźliwy, wędrujący po całym świecie grzyb,

that's called the chytrid fungus,

o nazwie skoczkowiec,

który uśmierca żaby na całym świecie.

and it's nailing frogs all over the world.

We think that's probably what got this frog,

Prawdopodobnie to on zniszczył ten gatunek.

and humans are spreading this fungus.

Grzyb ten rozprzestrzeniają ludzie.

And this introduces a very important ethical point,

I tu pojawia się bardzo ważny aspekt etyczny,

and I think you will have heard this many times

który zapewne słyszeliście wiele razy,

when this topic comes up.

kiedy mowa jest o tym problemie.

What I think is important

Według mnie ważne jest,

is that, if it's clear that we exterminated these species,

że jeżeli wiemy, że zniszczyliśmy ten gatunek,

then I think we not only have a moral obligation

to nie tylko mamy moralny obowiązek

to see what we can do about it,

określić, czy możemy coś z tym zrobić,

but I think we've got a moral imperative to try to do something, if we can.

ale też moralny przykaz, żeby jakoś naprawić zło.

OK. Let me talk to you about the Lazarus Project.

Porozmawiajmy o projekcie Łazarz.

It's a frog. And you think, frog.

Myślicie, że to tylko żaba.

Yeah, but this was not just any frog.

Ale to nie byle jaka żaba.

Unlike a normal frog, which lays its eggs in the water

W przeciwieństwie do zwykłej żaby, która składa jaja w wodzie

and goes away and wishes its froglets well,

i odpływa, życząc potomstwu powodzenia,

this frog swallowed its fertilized eggs,

ta żaba połyka zapłodnione jaja,

trafiają do jej żołądka, gdzie powinno być jedzenie.

swallowed them into the stomach, where it should be having food,

didn't digest the eggs, and turned its stomach into a uterus.

Nie trawi skrzeku,

zamienia żołądek w macicę.

In the stomach, the eggs went on to develop into tadpoles,

W żołądku jaja przekształcają się w kijanki,

and in the stomach, the tadpoles went on to develop into frogs,

a kijanki w żaby,

and they grew in the stomach

które rosną w brzuchu,

until eventually the poor old frog was at risk of bursting apart.

aż w końcu żaba prawie pęka.

It has a little cough and a hiccup, and out comes sprays of little frogs.

Dostaje kaszlu i czkawki,

a potem wypluwa małe żabki.

Now, when biologists saw this, they were agog.

Kiedy biolodzy to zobaczyli, wpadli w zachwyt.

They thought, this is incredible.

Stwierdzili, że to niesamowite.

No animal, let alone a frog, has been known to do this,

Żadne inne znane zwierzę nie potrafi

to change one organ in the body into another.

przekształcić jednego narządu w inny.

And you can imagine the medical world went nuts over this as well.

To poruszyło cały medyczny świat.

If we could understand

Gdyby udało nam się zrozumieć,

how that frog is managing the way its tummy works,

jak ta żaba kontroluje działanie swojego żołądka,

is there information here that we need to understand

może znaleźlibyśmy coś, co pozwoliłoby nam

or could usefully use to help ourselves?

pomóc samym sobie.

Now, I'm not suggesting we want to raise our babies in our stomach,

Nie chodzi o to, żeby dzieci rosły w żołądku.

but I am suggesting it's possible

Chcemy raczej

we might want to manage gastric secretion in the gut.

kontrolować wydzielanie enzymów trawiennych.

And just as everybody got excited about it, bang!

I kiedy wszyscy zaczęli się tym ekscytować...

It was extinct.

Żaba wymarła.

Mój przyjaciel, Mike Tyler, profesor z uniwersytetu Adelaide,

I called up my friend,

Professor Mike Tyler in the University of Adelaide.

Mój przyjaciel, Mike Tyler, profesor z uniwersytetu Adelaide,

Był ostatnią osobą, która posiadała taką żabę.

He was the last person who had this frog, a colony of these things, in his lab.

Miał całą kolonię w swoim laboratorium.

And I said, "Mike, by any chance --" This was 30 or 40 years ago.

Było to jakieś 40 lat temu.

Zapytałem, czy jest szansa,

"By any chance had you kept any frozen tissue of this frog?"

że zachowały się jakieś zamrożone tkanki tej żaby?

And he thought about it,

Zastanowił się, poszliśmy to jego zamrażarki,

and he went to his deep freezer, minus 20 degrees centigrade,

gdzie było minus dwadzieścia stopni.

and he poured through everything in the freezer,

Przekopał wszystko, co tam było.

Na dnie leżał słoik,

and there in the bottom was a jar and it contained tissues of these frogs.

który zawierał tkanki tej żaby.

This was very exciting,

Ucieszyliśmy się,

but there was no reason why we should expect that this would work,

ale raczej nie mogło się udać,

because this tissue had not had any antifreeze put in it,

bo w tkance nie było żadnych środków przeciw zamarazaniu,

cryoprotectants, to look after it when it was frozen.

kriprotektantów, które ochroniłyby ją podczas mrożenia.

And normally, when water freezes, as you know, it expands,

Kiedy woda zamarza, zwiększa objętość

and the same thing happens in a cell.

i to samo dzieje się w komórce.

If you freeze tissues, the water expands, damages or bursts the cell walls.

Po zamrożeniu tkanki woda zwiększa objętość,

i niszczy ściany komórkowe.

Przyjrzeliśmy się tkance pod mikroskopem.

Well, we looked at the tissue under the microscope.

It actually didn't look bad. The cell walls looked intact.

Ściana komórkowa zdawała się nienaruszona.

Stwierdziliśmy, że możemy spróbować.

So we thought, let's give it a go.

Przeprowadziliśmy procedurę

What we did is something called somatic cell nuclear transplantation.

zwaną transplantacją jąder komórkowych komórek somatycznych.

We took the eggs of a related species, a living frog,

Użyliśmy jaj żyjących gatunków żab

and we inactivated the nucleus of the egg.

i unieczynniliśmy ich jądra

We used ultraviolet radiation to do that.

za pomocą promieniowania ultrafioletowego.

And then we took the dead nucleus from the dead tissue of the extinct frog

Wyjęliśmy martwe jądro z tkanki martwej żaby

i umieściliśmy je w jaju.

and we inserted those nuclei into that egg.

Now, by rights, this is kind of like a cloning project,

To trochę jak klonowanie,

podobnie jak w przypadku owcy Dolly,

like what produced Dolly,

but it's actually very different,

because Dolly was live sheep into live sheep cells.

jednak tam używano komórek żywych owiec.

That was a miracle, but it was workable.

To był cud, ale bardziej prawdopodobny.

My chcieliśmy wyjąć martwe jądra wymarłych gatunków,

What we're trying to do is take a dead nucleus from an extinct species

and put it into a completely different species and expect that to work.

umieścić je w komórkach innych gatunków i zobaczyć, czy zadziałają.

Well, we had no real reason to expect it would,

Nie mamy powodu, żeby oczekiwać sukcesu.

and we tried hundreds and hundreds of these.

Próbowaliśmy tak tysiące razy.

And just last February, the last time we did these trials,

I właśnie w lutym, podczas naszych ostatnich prób,

I saw a miracle starting to happen.

zobaczyłem, jak zaczyna dziać się cud.

Większość z tych jaj nie działała,

What we found was most of these eggs didn't work,

but then suddenly, one of them began to divide.

ale nagle jedno z nich zaczęło się dzielić.

That was so exciting.

To było niezwykłe. Jajo podzieliło się raz jeszcze.

And then the egg divided again. And then again.

I raz jeszcze.

And pretty soon, we had early-stage embryos

Pojawiły się embriony we wczesnym stadium, z setkami komórek.

with hundreds of cells forming those.

We even DNA-tested some of these cells,

Zbadaliśmy DNA niektórych komórek

i było w nich DNA wymarłej żaby.

and the DNA of the extinct frog is in those cells.

So we're very excited. This is not a tadpole. It's not a frog.

Jesteśmy podekscytowani. To nie kijanka,

to nie żaba, ale na pewno duże osiągnięcie

But it's a long way along the journey

to producing, or bringing back, an extinct species.

na drodze do odtworzenia wymarłego gatunku.

And this is news.

To nowość. Nie ogłaszaliśmy tego wcześniej.

We haven't announced this publicly before.

To niezwykłe. Musimy zrobić kolejny krok.

We're excited.

We've got to get past this point.

We now want this ball of cells to start to gastrulate,

Teraz chcemy poddać komórki gastrulacji,

to turn in so that it will produce the other tissues.

żeby produkowały inne tkanki.

It'll go on and produce a tadpole and then a frog.

W ten sposób wykształci się kijanka, a potem żaba.

Watch this space.

Proszę o cierpliwość. Myślę, że uda nam się

I think we're going to have this frog hopping

przywrócić światu tę żabę.

glad to be back in the world again.

Dziękuję. (Brawa)

(Applause)

Thank you.

(Applause)

We haven't done it yet, but keep the applause ready.

Jeszcze nam się nie udało, ale bądźcie gotowi z oklaskami.

Drugi projekt, o którym opowiem, dotyczy wilka workowatego.

The second project I want to talk to you about is the Thylacine Project.

The thylacine looks a bit, to most people, like a dog,

Wilk workowaty przypomina psa,

or maybe like a tiger, because it has stripes.

lub tygrysa, ponieważ ma paski.

Nie jest jednak spokrewniony z żadnym z nich.

But it's not related to any of those. It's a marsupial.

To torbacz. Jego młode rosły w torbie,

It raised its young in a pouch, like a koala or a kangaroo would do,

tak jak u koali lub kangura.

Jego historia jest długa i fascynująca.

and it has a long history, a long, fascinating history,

that goes back 25 million years.

Istniał on już 25 milionów lat temu.

Ale jest to również historia tragiczna.

But it's also a tragic history.

The first one that we see occurs in the ancient rain forests of Australia

Pierwszy, o którym wiemy,

występował w lasach Australii, około 25 milionów lat temu.

about 25 million years ago,

Towarzystwo National Geographic pomaga nam

and the National Geographic Society

is helping us to explore these fossil deposits.

badać skamieniałe pozostałości w Riversleigh.

This is Riversleigh.

In those fossil rocks are some amazing animals.

W tych skamielinach kryją się niezwykłe zwierzęta.

We found marsupial lions.

Znaleźliśmy lwy workowate.

We found carnivorous kangaroos.

Mięsożerne kangury.

It's not what you usually think about as a kangaroo,

Nie takie kangury, jakie znacie,

lecz żywiące się mięsem.

but these are meat-eating kangaroos.

Znaleźliśmy największego ptaka na świecie,

We found the biggest bird in the world,

bigger than that thing that was in Madagascar,

większego niż ten z Madagaskaru.

and it too was a flesh eater.

Również żywił się mięsem. Była to olbrzymia, dziwaczna kaczka.

It was a giant, weird duck.

And crocodiles were not behaving at that time either.

Krokodyle nie były od nich lepsze.

You think of crocodiles as doing their ugly thing,

Dziś wyobrażamy sobie, że krokodyl poluje,

sitting in a pool of water.

siedząc w sadzawce z wodą.

These crocodiles were actually out on the land

Te krokodyle żyły na lądzie,

and they were even climbing trees and jumping on prey on the ground.

wspinały się po drzewach i skakały z nich

na swoją ofiarę.

We had, in Australia, drop crocs. They really do exist.

Żyły w Australii. Naprawdę, mamy ich szczątki.

(Laughter)

But what they were dropping on was not only other weird animals

Skakały nie tylko na inne dziwne zwierzęta,

ale również na wilki workowate.

but also thylacines.

There were five different kinds of thylacines in those ancient forests,

W tych lasach żyło wtedy 5 różnych rodzajów takich wilków,

od ogromnych, poprzez te średniej wielkości,

and they ranged from great big ones to middle-sized ones

to one that was about the size of a chihuahua.

do małych, wielkości psa chihuahua.

Paris Hilton would have been able

Paris Hilton mogłaby nosić

jednego z nich w swojej torebce,

to carry one of these things around in a little handbag,

until a drop croc landed on her.

aż wylądowałby na niej skaczący krokodyl.

At any rate, it was a fascinating place,

W każdym razie, było to fascynujące miejsce,

but unfortunately, Australia didn't stay this way.

ale niestety Australia nie pozostała w takim stanie.

Climate change has affected the world for a long period of time,

Zmiany klimatyczne długo przekształcały świat,

and gradually, the forests disappeared, the country began to dry out,

i lasy stopniowo zniknęły,

kraj zaczął wysychać,

and the number of kinds of thylacines began to decline,

i było coraz mniej rodzajów wilków workowatych,

until by five million years ago,

aż 5 milionów lat temu pozostał tylko jeden.

only one left.

By 10,000 years ago, they had disappeared from New Guinea,

10 tysięcy lat temu wyginęły one

w Nowej Gwinei, i niestety 4 tysiące lat temu ktoś,

and unfortunately, by 4,000 years ago, somebodies, we don't know who this was,

4 tysiące lat temu ktoś,

nie wiemy kto, sprowadził do Australii

introduced dingoes -- this is a very archaic kind of a dog --

dingo, archaiczny rodzaj psa.

into Australia.

Jak widzicie, dingo z wyglądu

And as you can see,

dingoes are very similar in their body form to thylacines.

są bardzo podobne do wilków workowatych.

That similarity meant they probably competed.

To podobieństwo oznacza, że mogły walczyć o dominację.

They were eating the same kinds of foods.

Żywiły się tym samym.

Być może Aborygeni trzymali niektóre dingo

It's even possible that aborigines were keeping some of these dingoes as pets,

jako zwierzęta domowe,

and therefore they may have had an advantage in the battle for survival.

co dawałoby im przewagę w walce o przetrwanie.

All we know is, soon after the dingoes were brought in,

Wiemy tylko, że wkrótce po pojawieniu się dingo

thylacines were extinct in the Australian mainland,

wilki workowate zniknęły z kontynentu australijskiego

and after that they only survived in Tasmania.

i przetrwały tylko w Tasmanii.

Then, unfortunately,

I tu kolejna część smutnej historii wilka workowatego.

the next sad part of the thylacine story is that Europeans arrived in 1788,

Europejczycy przybyli w 1788 roku,

and they brought with them the things they valued,

przywożąc to, co bardzo cenili, w tym owce.

and that included sheep.

W Tasmanii zobaczyli wilka workowatego

They took one look at the thylacine in Tasmania,

and they thought, hang on, this is not going to work.

i pomyśleli, że tak być nie może.

That guy is going to eat all our sheep.

Ten stwór zje nam wszystkie owce.

That was not what happened, actually.

Tak się nie stało.

Dzikie psy zjadały owce, a posądzony został o to wilk workowaty.

Wild dogs did eat a few of the sheep, but the thylacine got a bad rap.

But immediately, the government said, that's it, let's get rid of them,

Wkrótce rząd stwierdził,

że należy pozbyć się wilka workowatego i wynajął ludzi,

and they paid people to slaughter every one that they saw.

żeby zabili każdą napotkaną sztukę.

By the early 1930s,

Na początku lat 30. XX wieku zabito 3-4 tysiące wilków workowatych.

3,000 to 4,000 thylacines had been murdered.

To była katastrofa

It was a disaster, and they were about to hit the wall.

i koniec wilka workowatego.

Obejrzyjcie to nagranie.

Have a look at this bit of film footage.

It makes me very sad because, while it's a fascinating animal,

Zasmuca mnie. To było fascynujące zwierzę,

and it's amazing to think that we had the technology to film it

i to niezwykłe, że dzięki technologii udało się je sfilmować,

before it actually plunged off that cliff of extinction,

zanim nadszedł jego koniec,

we didn't, unfortunately, at this same time,

ale jednocześnie

have a molecule of concern about the welfare for this species.

nie przejmowano się losem jego gatunku.

These are photos of the last surviving thylacine, Benjamin,

Oto zdjęcia ostatniego wilka workowatego, Benjamina,

who was in the Beaumaris Zoo in Hobart.

który przebywał w ZOO Beaumaris w Hobarcie.

To add insult to injury,

Co gorsza, nie obchodziło nas, że pozbyliśmy się tego gatunku.

having swept this species nearly off the table,

To zwierzę zmarło przez zaniedbanie.

this animal, when it died of neglect --

The keepers didn't let it into the hutch on a cold night in Hobart.

Opiekunowie nie wpuścili go do klatki

w zimną noc w Hobarcie. Zmarło przez wychłodzenie.

It died of exposure, and in the morning, when they found the body of Benjamin,

Rano, kiedy znaleźli ciało Benjamina,

they still cared so little for this animal that they threw the body in the dump.

nadal tak niewiele przejmowali się tym zwierzęciem,

że wyrzucili je na wysypisko śmieci.

Does it have to stay this way?

Czy tak musi pozostać?

In 1990, I was in the Australian Museum.

W 1990 roku byłem w Muzeum Australijskim.

I was fascinated by thylacines.

Zafascynowały mnie wilki workowate. Miałem na ich punkcie obsesję.

I've always been obsessed with these animals.

Badałem ich czaszki,

And I was studying skulls,

trying to figure out their relationships to other sorts of animals,

żeby odgadnąć ich związek z innymi zwierzętami.

and I saw this jar,

I zobaczyłem ten słoik.

and here, in the jar, was a little girl thylacine pup,

W środku była młoda samica wilka workowatego,

miała około pół roku.

perhaps six months old.

The guy who had found it and killed the mother

Człowiek, który ją znalazł i zabił jej matkę,

i zakonserwował młode w alkoholu.

had pickled the pup, and they pickled it in alcohol.

I'm a paleontologist, but I still knew alcohol was a DNA preservative.

Jestem paleontologiem, ale wiedziałem, że DNA zachowa się w alkoholu.

But this was 1990, and I asked my geneticist friends,

Był rok 1990. Zapytałem przyjaciół genetyków,

couldn't we think about going into this pup

czy możemy użyć tego szczeniaka

and extracting DNA, if it's there,

i uzyskać jego DNA, jeśli nadal tam jest,

and then somewhere down the line in the future,

aby wkrótce, w przyszłości,

za jego pomocą odtworzyć wilka workowatego?

we'll use this DNA to bring the thylacine back?

Zaczęli się śmiać. To było 6 lat przed Dolly.

The geneticists laughed. But this was six years before Dolly.

Cloning was science fiction.

Klonowanie było fantastyką naukową. Nikt tego nie robił.

It had not happened.

But then suddenly cloning did happen.

Ale nagle ludzie zaczęli to robić.

And I thought, when I became director of the Australian Museum,

Kiedy zostałem dyrektorem tego muzeum,

pomyślałem, że spróbuję.

I'm going to give this a go.

I put a team together.

Utworzyłem zespół.

We went into that pup to see what was in it,

Zbadaliśmy szczeniaka, żeby zobaczyć, co jest w środku.

and we did find thylacine DNA.

Znaleźliśmy DNA wilka workowatego. Eureka!

It was a eureka moment. We were very excited.

Byliśmy przejęci.

Unfortunately, we also found a lot of human DNA.

Niestety, znaleźliśmy również mnóstwo ludzkiego DNA.

Every old curator who'd been in that museum

Każdy kustosz, który był w muzeum

had seen this wonderful specimen,

i widział ten niezwykły okaz,

brał słoik, wyjmował zawartość,

put their hand in the jar, pulled it out and thought,

"Wow, look at that," plop, dropped it back in the jar,

oglądał z zaciekawieniem i odkładał do słoika,

zanieczyszczając próbkę.

contaminating this specimen.

And that was a worry.

To był problem , bo chcieliśmy pozyskać DNA

If the goal here was to get the DNA out

and use the DNA down the track to try to bring a thylacine back,

i użyć go, żeby odzyskać wilka workowatego.

Nie chcieliśmy scenariusza,

what we didn't want happening

when the information was shoved into the machine

w którym umieszczamy DNA w maszynie,

and the wheel turned around and the lights flashed,

włączamy ją, widzimy, jak zapalają się światełka,

was to have a wizened old horrible curator pop out the other end of the machine.

i w końcu otrzymujemy potwornego, zasuszonego kustosza. (Śmiech)

It would've kept the curator very happy, but it wasn't going to keep us happy.

Jego by to uszczęśliwiło,

ale nas nie.

Zaczęliśmy więc pracować nad próbką.

So we went back to these specimens and we started digging around,

and particularly, we looked into the teeth of skulls,

Przyjrzeliśmy się zębom,

hard parts where humans had not been able to get their fingers,

twardym częściom, których nie zdołał dotknąć człowiek

and we found much better quality DNA.

i znaleźliśmy DNA o znacznie lepszej jakości.

Znaleźliśmy geny mitochondrialne.

We found nuclear mitochondrial genes.

It's there. So we got it.

Mieliśmy je.

OK. What could we do with this stuff?

Co mogliśmy z nimi zrobić?

Well, George Church, in his book, "Regenesis,"

George Church w swojej książce "Regenesis",

has mentioned many of the techniques that are rapidly advancing

pisał o wielu technikach pracy z fragmentami DNA.

to work with fragmented DNA.

Techniki te wciąż są udoskonalane.

We would hope that we'll be able to get that DNA back into a viable form,

Mamy nadzieję, że stworzymy z DNA

zdolną do życia formę, i jak w projekcie Łazarz,

and then, much like we've done with the Lazarus Project,

get that stuff into an egg of a host species.

umieścimy je w jajku dawcy.

It has to be a different species. What could it be?

To musi być inny gatunek.

Jaki? Dlaczego nie diabeł tasmański?

Why couldn't it be a Tasmanian devil?

They're related, distantly, to thylacines.

Jest dalekim krewnym wilka workowatego.

And then the Tasmanian devil is going to pop a thylacine out the south end.

Wtedy diabeł tasmański

urodziłby wilka workowatego.

Critics of this project say, hang on.

Krytycy tego projektu mówią,

Thylacine, Tasmanian devil? That's going to hurt.

że taki miks będzie bolesny dla małej samicy diabła tasmańskiego.

No, it's not. These are marsupials.

Nie będzie. To torbacze.

They give birth to babies that are the size of a jelly bean.

Rodzą młode wielkości fasolki.

Diabeł tasmański nawet nie zauważy, że urodził.

That Tasmanian devil's not even going to know it gave birth.

It is, shortly, going to think

Będzie tylko myślał,

it's got the ugliest Tasmanian devil baby in the world,

że ma bardzo brzydkie dziecko.

I może potem będzie tylko potrzebował trochę pomocy.

so maybe it'll need some help to keep it going.

Andrew Pask and his colleagues have demonstrated

Andrew Pask z zespołem badaczy pokazał,

this might not be a waste of time.

że to nie musi być starta czasu.

And it's sort of in the future, we haven't got there yet,

Że osiągniemy to dopiero w przyszłości,

ale możemy o tym myśleć już teraz.

but it's the kind of thing we want to think about.

Pobrali oni część DNA z zakonserwowanego wilka workowatego

They took some of this same pickled thylacine DNA

and they spliced it into a mouse genome,

i połączyli go z genomem myszy.

but they put a tag on it

Oznaczyli go w taki sposób,

so that anything that this thylacine DNA produced

aby wszystko, co zawiera DNA wilka workowatego,

było u myszy niebiesko-zielone.

would appear blue-green in the mouse baby.

In other words, if thylacine tissues were being produced by the thylacine DNA,

Jeśli z tego DNA powstałyby tkanki wilka,

będzie byłoby je zidentyfikować.

it would be able to be recognized.

Młode myszy miały pełno niebiesko-zielonych tkanek.

When the baby popped up, it was filled with blue-green tissues.

Wiemy, że możemy odzyskać ten genom,

And that tells us if we can get that genome back together,

get it into a live cell,

wprowadzić go do żywej komórki i odtworzyć wilka workowatego.

it's going to produce thylacine stuff.

Is this a risk?

Czy to ryzykowne?

You've taken the bits of one animal

Połączyć fragmenty jednego zwierzęcia

and you've mixed them into the cell of a different kind of an animal.

z komórką innego?

Czy uzyskamy Frankensteina?

Are we going to get a Frankenstein? Some kind of weird hybrid chimera?

Jakąś dziwaczną hybrydę-chimerę?

And the answer is no.

Odpowiedź brzmi "nie".

If the only nuclear DNA that goes into this hybrid cell is thylacine DNA,

Jeżeli jądrowe DNA wchodzące w skład tej hybrydowej komórki

pochodzi tylko od wilka workowatego,

that's the only thing that can pop out the other end of the devil.

to diabeł może urodzić tylko wilka workowatego.

OK, if we can do this, could we put it back?

Jeśli to się uda, to czy będzie można je odtworzyć?

This is a key question for everybody.

To zasadnicze pytanie.

Does it have to stay in a laboratory, or could we put it back where it belongs?

Wszystko zostanie w laboratorium,

czy zasiedlimy lasy wilkami?

Could we put it back in the throne of the king of beasts in Tasmania,

Czy możemy przywrócić je

na tron króla zwierząt w Tasmanii,

odnowić ten ekosystem?

restore that ecosystem?

Or has Tasmania changed so much that that's no longer possible?

A może Tasmania zmieniła się tak bardzo,

że to już niemożliwe?

Byłem w Tasmanii. Byłem w wielu miejscach,

I've been to Tasmania.

I've been to many of the areas where the thylacines were common.

gdzie żyły wilki workowate.

I've even spoken to people, like Peter Carter here,

Rozmawiałem nawet z ludźmi, takimi jak Peter Carter.

who when I spoke to him, was 90 years old,

Kiedy z nim rozmawiałem, miał 90 lat,

ale w 1926 roku wraz z ojcem i bratem

but in 1926, this man and his father and his brother

caught thylacines.

łapał wilki workowate. Zastawiał na nie pułapki.

They trapped them.

And when I spoke to this man, I was looking in his eyes and thinking,

Kiedy z nim rozmawiałem,

patrzyłem mu w oczy i myślałem,

"Behind those eyes is a brain that has memories of what thylacines feel like,

że za tymi oczami jest mózg

z zapisanymi wspomnieniami o tym, jak wyglądał wilk workowaty,

what they smelled like, what they sounded like."

jak pachniał, jakie wydawał odgłosy.

He led them around on a rope.

Prowadził je na sznurku.

He has personal experiences

Za jego doświadczenia

that I would give my left leg to have in my head.

oddałbym lewą nogę.

Każdy z nas by tak czasem chciał.

We'd all love to have this sort of thing happen.

Anyway, I asked Peter, by any chance,

Zapytałem go, czy może nas zabrać

could he take us back to where he caught those thylacines.

tam, gdzie je wtedy łapał.

Interesowało mnie, czy tamto środowisko się zmieniło.

My interest was in whether the environment had changed.

Długo myślał. Minęło 80 lat,

He thought hard. It was nearly 80 years before this that he'd been at this hut.

odkąd był w swojej chacie.

At any rate, he led us down this bush track,

Prowadził nas zarośniętymi ścieżkami.

Tak, jak pamiętał, była tam chatka.

and there, right where he remembered,

was the hut,

and tears came into his eyes.

Oczy zaszły mu łzami.

He looked at the hut. We went inside.

Wszedł do środka.

There were the wooden boards on the sides of the hut

Po obu stronach były deski,

na których spał z ojcem i bratem.

where he and his father and his brother had slept at night.

And he told me, as it all was flooding back in memories.

Kiedy przypłynęły wspomnienia, powiedział:

"Pamiętam, jak wilk biegał wokół chaty,

He said, "I remember the thylacines going around the hut

zastanawiając się, co jest w środku".

wondering what was inside,"

and he said they made sounds like "Yip! Yip! Yip!"

Powiedział, że wydawały dźwięk "jip, jip".

To wszytko to część jego życia i wspomnień.

All of these are parts of his life and what he remembers.

Najważniejsze dla mnie było zapytać Petera,

And the key question for me was to ask Peter, has it changed?

And he said no.

czy coś się zmieniło. Powiedział, że nie.

Bukowe lasy otaczały jego chatę,

The southern beech forests surrounded his hut

zupełnie tak jak w 1926 roku.

just like it was when he was there in 1926.

The grasslands were sweeping away.

Wokół rozciągały się łąki.

That's classic thylacine habitat.

Typowe siedlisko wilka workowatego.

And the animals in those areas were the same that were there

Zwierzęta na tym terenie były takie same

jak w czasach, gdy żyły tam wilki.

when the thylacine was around.

Czy możemy go przywrócić? Tak.

So could we put it back? Yes.

Is that all we would do? And this is an interesting question.

Czy to wszystko, co zrobimy? To ciekawe pytanie.

Z czasem będziemy mogli go przywrócić.

Sometimes you might be able to put it back,

but is that the safest way to make sure it never goes extinct again?

Ale czy to wystarczy, żeby dopilnować,

żeby znowu nie wyginął? Sądzę, że nie.

And I don't think so.

I think gradually, as we see species all around the world,

Przyglądając się różnym gatunkom na świecie,

it's kind of a mantra that wildlife is increasingly not safe in the wild.

słyszymy ciągle, że dzikie zwierzęta są coraz mniej bezpieczne w dziczy.

słyszymy ciągle, że dzikie zwierzęta są coraz mniej bezpieczne w dziczy.

We'd love to think it is, but we know it isn't.

Chcielibyśmy, żeby tak nie było, ale tak jest.

We need other parallel strategies coming online.

Potrzebujemy dodatkowych rozwiązań.

And this one interests me.

To mnie interesuje.

Some of the thylacines that were being turned in to zoos,

Część wilków workowatych umieszczonych w zoo,

sanctuaries, even at the museums,

rezerwatach, nawet w muzeach,

had collar marks on the neck.

miały ślad po obroży.

They were being kept as pets,

Były hodowane jak zwierzęta domowe.

and we know a lot of bush tales and memories

Znamy też wiele opowieści osób,

of people who had them as pets,

które trzymały je w domu.

Mówią, że były cudowne, przyjazne.

and they say they were wonderful, friendly.

This particular one

Ten przyszedł z lasu,

came in out of the forest to lick this boy

polizał chłopca, zwinął się w kłębek przy palenisku

and curled up around the fireplace to go to sleep.

i poszedł spać. Dzikie zwierzę.

A wild animal.

And I'd like to ask the question. We need to think about this.

Chciałbym zadać pytanie,

zastanówmy się nad nim.

If it had not been illegal to keep these thylacines as pets then,

Jeżeli byłoby legalne trzymanie wilków jako zwierząt domowych,

czy wyginęłyby?

would the thylacine be extinct now?

And I'm positive it wouldn't.

Jestem pewny, że nie.

We need to think about this in today's world.

Pomyślmy o tym dzisiaj.

Could it be that getting animals close to us so that we value them,

Czy to możliwe, że trzymanie zwierząt blisko nas,

szanowanie ich, sprawi, że nie zginą z planety?

maybe they won't go extinct?

And this is such a critical issue for us

To dla nas bardzo ważne,

because if we don't do that,

bo jeżeli tego nie zrobimy, będziemy patrzeć,

we're going to watch more of these animals plunge off the precipice.

jak więcej takich zwierząt odchodzi w niepamięć.

As far as I'm concerned,

Według mnie, to jest główny cel

this is why we're trying to do these kinds of de-extinction projects.

projektów przywracających gatunki.

We are trying to restore that balance of nature

Próbujemy odtworzyć równowagę w przyrodzie,

that we have upset.

którą zaburzyliśmy.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)