Adam Davidson: What we learned from teetering on the fiscal cliff

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Tłumaczenie: Elzbieta Petlicka Korekta: Magda Dombek

So a friend of mine who's a political scientist,

Mój znajomy, który jest politologiem,

he told me several months ago

powiedział mi kilka miesięcy temu

exactly what this month would be like.

dokładnie, jaki będzie ten miesiąc.

He said, you know, there's this fiscal cliff coming,

Powiedział: „Wiesz, nadchodzi klif fiskalny,

it's going to come at the beginning of 2013.

zacznie się na początku 2013 r.

Both parties absolutely need to resolve it,

Obie strony koniecznie muszą się z nim uporać,

but neither party wants to be seen as the first to resolve it.

ale żadna nie chce zrobić tego jako pierwsza.

Neither party has any incentive to solve it a second before it's due,

Nikt nie odniesie korzyści z uporania się z klifem na ostatnią chwilę,

so he said, December, you're just going to see lots of

więc - ciągnął dalej - w grudniu zobaczymy

angry negotiations, negotiations breaking apart,

wiele gniewnych i załamujących się negocjacji,

reports of phone calls that aren't going well,

raportów z rozmów telefonicznych, które nie idą dobrze,

people saying nothing's happening at all,

ludzi, którzy mówią, że nic się właściwie nie dzieje,

and then sometime around Christmas or New Year's,

a potem w okolicach świąt lub Nowego Roku,

we're going to hear, "Okay, they resolved everything."

usłyszymy „Okej, problem rozwiązany".

He told me that a few months ago. He said he's 98 percent positive they're going to resolve it,

Powiedział mi to kilka miesięcy temu. Był na 98% pewien, że uda się to rozwiązać.

and I got an email from him today saying, all right,

Dzisiaj dostałem od niego maila, w którym stwierdza,

we're basically on track, but now I'm 80 percent positive

że jesteśmy na dobrej drodze, ale teraz jest tylko na 80% pewien,

that they're going to resolve it.

że problem uda się rozwiązać.

And it made me think. I love studying

Zacząłem nad tym myśleć. Uwielbiam analizować

these moments in American history

te momenty w historii Stanów Zjednoczonych,

when there was this frenzy of partisan anger,

kiedy strony są pogrążone w szalonym gniewie,

that the economy was on the verge of total collapse.

bo gospodarka jest na krawędzi załamania.

The most famous early battle was Alexander Hamilton

Najsłynniejsza wczesna bitwa rozegrała się między Aleksandrem Hamiltonem

and Thomas Jefferson over what the dollar would be

a Thomasen Jeffersonem o to, czy kurs dolara spadnie czy wzrośnie,

and how it would be backed up, with Alexander Hamilton

i w jaki sposób dolar będzie zabezpieczony. Aleksander Hamilton stwierdził:

saying, "We need a central bank, the First Bank of the United States,

„Potrzebujemy banku centralnego, Pierwszego Banku Stanów Zjednoczonych,

or else the dollar will have no value.

inaczej dolar kompletnie straci na wartości.

This economy won't work,"

Ten rodzaj prowadzenia gospodarki nie zadziała",

and Thomas Jefferson saying, "The people won't trust that.

na co Thomas Jefferson odpowiedział: „Ludzie nie będą temu ufać.

They just fought off a king. They're not going to accept some central authority."

Właśnie zrzucili z tronu króla. Nie zaakceptują jakiejś władzy centralnej".

This battle defined the first 150 years of the U.S. economy,

Ta bitwa zadecydowała o pierwszych 150 latach amerykańskiej gospodarki.

and at every moment, different partisans saying,

W każdej chwili różne ugrupowania twierdzą,

"Oh my God, the economy's about to collapse,"

że gospodarka jest na krawędzi przepaści,

and the rest of us just going about, spending our bucks

a większość z nas jedynie wydaje pieniądze

on whatever it is we wanted to buy.

na cokolwiek tylko nam się zachce.

To give you a quick primer on where we are,

Oto krótki przegląd sytuacji,

a quick refresher on where we are.

z którą zmagamy się dzisiaj.

So the fiscal cliff, I was told

Klif fiskalny, jak mi powiedziano,

that that's too partisan a thing to say,

jest zbyt tendencyjnym wyrażeniem,

although I can't remember which party it's supporting or attacking.

choć nie pamiętam, którą partię w ten sposób popieram, a którą atakuję.

People say we should call it the fiscal slope,

Niektórzy twierdzą, że powinniśmy nazywać to zboczem fiskalnym

or we should call it an austerity crisis,

albo kryzysem problemów ekonomicznych,

but then other people say, no, that's even more partisan.

choć wtedy inni twierdzą, że te nazwy są nawet bardziej tendencyjne.

So I just call it the self-imposed, self-destructive

Nazywam więc to samonarzuconym, autodestrukcyjnym

arbitrary deadline about resolving an inevitable problem.

arbitralnym terminem rozwiązania nieuniknionego problemu.

And this is what the inevitable problem looks like.

A tak wygląda nieunikniony problem.

So this is a projection of U.S. debt as a percentage

To jest prognoza amerykańskiego długu w stosunku do

of our overall economy, of GDP.

całej gopodarki, PKB.

The light blue dotted line represents

Niebieska przerywana linia przedstawia

the Congressional Budget Office's best guess

scenariusz, który, według agencji dostarczającej Kongresowi danych o gospodarce,

of what will happen if Congress really doesn't do anything,

nastąpi, jeśli Kongres nie zrobi nic.

and as you can see, sometime around 2027,

Jak widzicie, około 2027 r.

we reach Greek levels of debt,

osiągniemy poziom długu zbliżony do Grecji,

somewhere around 130 percent of GDP,

ok. 130% PKB,

which tells you that some time in the next 20 years,

co znaczy, że jeśli w ciągu następnych 20 lat

if Congress does absolutely nothing,

Kongres nie zrobi absolutnie nic,

we're going to hit a moment where the world's investors,

przyjdzie taka chwila, kiedy inwestorzy zagraniczni,

the world's bond buyers, are going to say,

światowi nabywcy obligacji, stwierdzą,

"We don't trust America anymore. We're not going to lend them any money,

że nie ufają już dłużej Stanom i nie będą nam pożyczać pieniędzy,

except at really high interest rates."

chyba że przy bardzo wysokim oprocentowaniu.

And at that moment our economy collapses.

W tym momencie wali się nasza gospodarka.

But remember, Greece is there today.

Grecja jest w tym miejscu dzisiaj.

We're there in 20 years. We have lots and lots of time

My możemy tam być za 20 lat. Mamy dużo czasu

to avoid that crisis,

na uniknięcie kryzysu,

and the fiscal cliff was just one more attempt

a klif fiskalny to jeszcze jedna próba

at trying to force the two sides to resolve the crisis.

pogodzenia obu stron w celu zażegnania kryzysu.

Here's another way to look at exactly the same problem.

A to inny sposób interpretacji tego samego problemu.

The dark blue line is how much the government spends.

Ciemnoniebiska linia pokazuje wydatki rządowe.

The light blue line is how much the government gets in.

Jasnoniebieska linia pokazuje, ile pieniędzy wpływa do rządu.

And as you can see, for most of recent history,

Jak widać, przez większość czasu,

except for a brief period, we have consistently spent

oprócz krótkiego okresu, mieliśmy większe wydatki

more than we take in. Thus the national debt.

niż dochody. Stąd dług publiczny.

But as you can also see, projected going forward,

Możecie jednak również zauważyć, że w przyszłości

the gap widens a bit and raises a bit,

zakłada się poszerzenie i podniesienie tej różnicy

and this graph is only through 2021.

a ten wykres kończy się zaledwie na 2021 r.

It gets really, really ugly out towards 2030.

Potem, bliżej 2030 r., zaczyna się robić bardzo nieciekawie.

And this graph sort of sums up what the problem is.

Ten wykres podsumowuje ten problem.

The Democrats, they say, well, this isn't a big deal.

Demokraci twierdzą, że nie jest on wielki.

We can just raise taxes a bit and close that gap,

Wystarczy trochę podnieść podatki i w ten sposób zniwelować różnicę,

especially if we raise taxes on the rich.

zwłaszcza, jeśli podniesiemy je dla osób bogatych.

The Republicans say, hey, no, no, we've got a better idea.

Republikanie twierdzą, że mają lepszy pomysł.

Why don't we lower both lines?

Dlaczego by nie obniżyć obu linii?

Why don't we lower government spending and lower government taxes,

Można przecież obniżyć wydatki rządowe i podatki,

and then we'll be on an even more favorable

a wtedy będziemy na korzystnej drodze

long-term deficit trajectory?

długoterminowej redukcji deficytu.

And behind this powerful disagreement between

W obliczu istnienia tej silnej różnicy zdań na temat

how to close that gap,

sposobu zniwelowania tej różnicy

there's the worst kind of cynical party politics,

najbardziej cyniczni politycy partyjni

the worst kind of insider baseball, lobbying, all of that stuff,

uprawiają najgorszego rodzaju lobbying.

but there's also this powerfully interesting,

Istnieje także ten ogromnie interesujący,

respectful disagreement between

pełen szacunku konflikt pomiędzy

two fundamentally different economic philosophies.

dwiema fundamentalnie różnymi filozofiami gospadarczymi.

And I like to think, when I picture how Republicans

Gdy myślę o tym, jak Republikanie

see the economy, what I picture is just some amazingly

postrzegają gospodarkę, to, co sobie wyobrażam, to niezwykle

well-engineered machine, some perfect machine.

dobrze skonstruowana, perfekcyjna maszyna.

Unfortunately, I picture it made in Germany or Japan,

Niestety, wyobrażam sobie, że jest wyprodukowana w Niemczech lub Japonii.

but this amazing machine that's constantly scouring

Ta niezwykła maszyna nieustannie oczyszcza

every bit of human endeavor and taking resources,

każdy ludzki wysiłek i przesuwa zasoby:

money, labor, capital, machinery,

pieniądze, pracę, kapitał, maszyny,

away from the least productive parts and towards the more productive parts,

z dala od mniej produktywnych części do tych bardziej produktywnych.

and while this might cause temporary dislocation,

Mimo, iż może to spowodować tymczasową dezorganizację,

what it does is it builds up the more productive areas

wynikiem tego jest wzmocnienie obszarów o wysokiej produktywności

and lets the less productive areas fade away and die,

oraz redukcja i elimminacja tych mało produktywnych.

and as a result the whole system is so much more efficient,

W rezultacie cały system staje się bardziej wydajny

so much richer for everybody.

i korzystny dla wszystkich.

And this view generally believes that there is a role for government,

Zakłada się tutaj, że rząd ma swoją niewielką rolę,

a small role, to set the rules so people aren't lying

polegającą na ustalaniu przepisów zapobiegających kłamstwom,

and cheating and hurting each other,

oszustwom i wzajemnej krzywdzie.

maybe, you know, have a police force and a fire department

To tak, jakby mieć policję, straż pożarną

and an army, but to have a very limited reach

i wojsko, choć przy bardzo ograniczonym wpływie

into the mechanisms of this machinery.

na funkcjonowanie całej tej maszyny.

And when I picture how Democrats and Democratic-leaning

Jak natomiast Demokraci i ich ekonomiści

economists picture this economy,

wyobrażają sobie gospodarkę?

most Democratic economists are, you know, they're capitalists,

Większość demokratycznych ekonomistów jest, jak wiecie, kapitalistami

they believe, yes, that's a good system a lot of the time.

i sądzi, że zazwyczaj jest to dobry system.

It's good to let markets move resources to their more productive use.

Dobrze jest pozwolić rynkom przemieszczać zasoby w celu zwiększenia produktywności.

But that system has tons of problems.

Ten system ma jednak wiele wad.

Wealth piles up in the wrong places.

Bogactwo gromadzi się w złych miejscach.

Wealth is ripped away from people who shouldn't be called unproductive.

Jest odbierane ludziom, których nie powinno nazywać się bezproduktywnymi.

That's not going to create an equitable, fair society.

Tak nie stworzymy równego, sprawiedliwego społeczeństwa.

That machine doesn't care about the environment,

Ten system nie martwi się również kwestiami środowiska,

about racism, about all these issues

rasizmu, czy innymi,

that make this life worse for all of us,

które pogarszają nasze życie,

and so the government does have a role to take resources

więc obowiązkiem rządu jest wykorzystanie zasobów

from more productive uses, or from richer sources,

w bardziej produktywny sposób lub wzięcie ich z bogatszych źródeł

and give them to other sources.

i przekazanie biedniejszym.

And when you think about the economy through these two different lenses,

Jeśli spróbujecie spojrzeć na gospodarkę przez te dwie soczewki,

you understand why this crisis is so hard to solve,

zrozumiecie, dlaczego tak trudno jest rozwiązać ten kryzys.

because the worse the crisis gets, the higher the stakes are,

Im jest on gorszy, im większa jest stawka w tej grze,

the more each side thinks they know the answer

tym większa pewność każdej ze stron, że zna rozwiązanie,

and the other side is just going to ruin everything.

a ta druga strona tylko wszystko zniszczy.

And I can get really despairing. I've spent a lot

Rozpaczam z tego powodu. Ostatnie lata

of the last few years really depressed about this,

byłem pogrążony w depresji na myśl o tym,

until this year, I learned something that

aż do tego roku, kiedy nauczyłem się czegoś,

I felt really excited about. I feel like it's really good news,

co mnie podekscytowało. Wydaje mi się, że to dobra wiadomość.

and it's so shocking, I don't like saying it, because I think

Jest tak szokująca, że nie lubię o niej mówić, bo wydaje mi się,

people won't believe me.

że ludzie mi nie uwierzą.

But here's what I learned.

A nauczyłem się tego:

The American people, taken as a whole,

Amerykanie, jako populacja,

when it comes to these issues, to fiscal issues,

gdy przychodzi do kwestii fiskalnych,

are moderate, pragmatic centrists.

są w umiarkowanym, pragmatycznym centrum.

And I know that's hard to believe, that the American people

Wiem, że trudno uwierzyć w to, że Amerykanie

are moderate, pragmatic centrists.

mają pragmatyczne poglądy centrowe.

But let me explain what I'm thinking.

Pozwólcie mi jednak wyjaśnić.

When you look at how the federal government spends money,

Jeżeli zobaczycie, jak rząd spędza pieniądze,

so this is the battle right here,

a o to właśnie toczy się bitwa,

55 percent, more than half, is on Social Security,

to ponad połowa, 55%, idzie na ubezpieczenie społeczne,

Medicare, Medicaid, a few other health programs,

opiekę i pomoc medyczną, oraz parę innych programów;

20 percent defense, 19 percent discretionary,

20% na obronę, 19% na inne cele

and six percent interest.

i 6% na odsetki.

So when we're talking about cutting government spending,

Gdy więc mówimy o obcięciu wydatków rządowych,

this is the pie we're talking about,

mamy na myśli właśnie te 6%,

and Americans overwhelmingly, and it doesn't matter

a Amerykanom w większości, niezależnie od

what party they're in, overwhelmingly like

przywiązania partyjnego, podoba się

that big 55 percent chunk.

ta część równa 55%.

They like Social Security. They like Medicare.

Amerykanie są za ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym.

They even like Medicaid, even though that goes to the poor and indigent,

Są nawet za pomocą medyczną, choć idzie do biednych,

which you might think would have less support.

więc wydawałoby się, że będzie miała mniejsze poparcie.

And they do not want it fundamentally touched,

Nie chcą w niej żadnych istotnych zmian,

although the American people are remarkably comfortable,

choć zarówno demokraci, jak i republikanie

and Democrats roughly equal to Republicans,

są coraz bardziej przekonani do wprowadzenia

with some minor tweaks to make the system more stable.

drobnych usprawnień zwiększających stabilność systemu.

Social Security is fairly easy to fix.

Ubezpieczenie społeczne łatwo naprawić.

The rumors of its demise are always greatly exaggerated.

Plotki o jego końcu są zawsze wielce przesadzone.

So gradually raise Social Security retirement age,

Wystarczy stopniowo podnieść wiek emerytalny,

maybe only on people not yet born.

może tylko w przypadku osób jeszcze nienarodzonych.

Americans are about 50/50,

Około połowa Amerykanów popiera Demokratów

whether they're Democrats or Republicans.

a druga połowa Republikanów.

Reduce Medicare for very wealthy seniors,

Zmniejszenie opieki medycznej dla zamożnych emerytów;

seniors who make a lot of money. Don't even eliminate it. Just reduce it.

nawet nie zlikwidowanie, bo wystarczy tylko zawężenie oferty

People generally are comfortable with it, Democrats and Republicans.

- większość Demokratów i Republikan godzi się na to.

Raise medical health care contributions?

Zwiększenie składek zdrowotnych?

Everyone hates that equally, but Republicans

Każdy tego nienawidzi, ale Republikanie

and Democrats hate that together.

i Demokraci łączą się w tej nienawiści.

And so what this tells me is, when you look at

Co to oznacza? Jeśli spojrzycie

the discussion of how to resolve our fiscal problems,

na dyskusję dotyczącą rozwiązania problemów fiskalnych,

we are not a nation that's powerfully divided on the major, major issue.

to jako naród nie jesteśmy podzieleni w tej znaczącej sprawie.

We're comfortable with it needing some tweaks, but we want to keep it.

Zgadzamy się na podrasowanie systemu, ale chcemy go zachować.

We're not open to a discussion of eliminating it.

Nie jesteśmy otwarci na dyskusję o jego zniesieniu.

Now there is one issue that is hyper-partisan,

Jednak teraz pojawiła się kwestia, która dzieli partie,

and where there is one party that is just spend, spend, spend,

bo jedna z nich chce wyłącznie wydawać,

we don't care, spend some more,

i nic więcej poza tym,

and that of course is Republicans

(oczywiście chodzi o Republikan),

when it comes to military defense spending.

gdy chodzi o wydatki na cele militarne.

They way outweigh Democrats.

Mają tu większe poparcie niż Demokraci.

The vast majority want to protect military defense spending.

Zdecydowana większość chce zachowania wydatków na cele wojskowe.

That's 20 percent of the budget,

Stanowią one 20% budżetu,

and that presents a more difficult issue.

i to jest kością niezgody.

I should also note that the [discretionary] spending,

Chcę podkreślić, że wydatki na inne cele,

which is about 19 percent of the budget,

stanowiące około 19% budżetu,

that is Democratic and Republican issues,

czyli sprawy obu partii

so you do have welfare, food stamps, other programs

tj. pomoc społeczna, talony na żywność i inne programy

that tend to be popular among Democrats,

popularne wśród Demokratów,

but you also have the farm bill and all sorts of Department of Interior

ale także ustawa o rolnictwie i inne zachęty Departamentu Zasobów Wewnętrznych

inducements for oil drilling and other things,

do wiertnictwa naftowego i innych rzeczy,

which tend to be popular among Republicans.

które są popularne wśród Republikan.

Now when it comes to taxes, there is more disagreement.

Gdy przychodzi do podatków, niezgoda rośnie.

That's a more partisan area.

To bardziej podzielony obszar.

You have Democrats overwhelmingly supportive

Demokraci w większości popierają

of raising the income tax on people who make 250,000 dollars a year,

podniesienie podatku dochodowego dla osób zarabiających 250 tys. $ rocznie.

Republicans sort of against it, although if you break it out by income,

Republikanie są raczej przeciwko, choć podzieleni na grupy wg dochodów,

Republicans who make less than 75,000 dollars a year like this idea.

tym zarabiającym poniżej 75 tys. $ rocznie podoba się ten pomysł.

So basically Republicans who make more than 250,000 dollars a year don't want to be taxed.

Republikanie zarabiający ponad 250 tys. $ na rok nie chcą płacić większych podatków.

Raising taxes on investment income, you also see

Zwiększenie podatku od dochodów z inwestycji

about two thirds of Democrats but only one third of Republicans

zyskało także poparcie 2/3 Demokratów, ale tylko 1/3 Republikan

are comfortable with that idea.

popiera ten pomysł.

This brings up a really important point, which is that

To prowadzi do ważnej kwestii:

we tend in this country to talk about Democrats

zazwyczaj mówimy o Demokratach

and Republicans and think there's this little group

i Republikanach myśląc, że istnieje tylko niewielka grupa

over there called independents that's, what, two percent?

osób bezpartyjnych, może ze 2%.

If you add Democrats, you add Republicans,

Tak, że po zsumowaiu Demokratów i Republikan

you've got the American people.

powinniśmy otrzymać wszystkich Amerykanów.

But that is not the case at all.

A przecież wcale tak nie jest.

And it has not been the case for most of modern American history.

I tak nie było przez większość historii współczesnych Stanów.

Roughly a third of Americans say that they are Democrats.

Około 1/3 Amerykanów popiera Demokratów.

Around a quarter say that they are Republicans.

Około 25% popiera republikan.

A tiny little sliver call themselves libertarians, or socialists,

Mały odsetek nazywa się libertarianami lub socjalistami,

or some other small third party,

lub też należy do innej, mniejszej partii,

and the largest block, 40 percent, say they're independents.

ale największa grupa, 40%, jest bezpartyjna.

So most Americans are not partisan,

Większość Amerykanów nie popiera żadnej partii,

and most of the people in the independent camp

tylko znajduje się gdzieś pomiędzy

fall somewhere in between, so even though we have

Demokratami i Republikanami, więc nawet jeśli

tremendous overlap between the views on these fiscal issues

poglądy na sprawy fiskalne są podobne

of Democrats and Republicans,

między tymi dwiema partiami,

we have even more overlap when you add in the independents.

zgoda jest jeszcze większa, jeśli dodamy osoby bezpartyjne.

Now we get to fight about all sorts of other issues.

Możemy walczyć o inne kwestie.

We get to hate each other on gun control

Nienawidzimy jakie poglądy ma ta druga strona na kontrolę broni palnej,

and abortion and the environment,

aborcję, środowisko,

but on these fiscal issues, these important fiscal issues,

ale w tych ważnych kwestiach fiskalnych

we just are not anywhere nearly as divided as people say.

nie jesteśmy aż tak podzieleni, jak mówią ludzie.

And in fact, there's this other group of people

Istnieje grupa ludzi,

who are not as divided as people might think,

nie aż tak podzielona, jak ludzie myślą,

and that group is economists.

i są nią ekonomiści.

I talk to a lot of economists, and back in the '70s

Rozmawiałem z wieloma z nich. W latach 70. i 80.

and '80s it was ugly being an economist.

bycie ekonomistą nie było postrzegane pozytywnie.

You were in what they called the saltwater camp,

Albo ukończyłeś starą, renomowaną uczelnię,

meaning Harvard, Princeton, MIT, Stanford, Berkeley,

tj. Harvard, Princeton, MIT, Stanford czy Berkeley,

or you were in the freshwater camp, University of Chicago,

albo jedną z tych nowych, Uniwersytet w Chicago

University of Rochester.

lub Uniwersytet w Rochester.

You were a free market capitalist economist

Jako ekonomista popierałeś wolny rynek

or you were a Keynesian liberal economist,

lub keynesistowski liberalizm.

and these people didn't go to each other's weddings,

Ci ludzie nie przychodzili na śluby tej drugej strony

they snubbed each other at conferences.

i lekceważyli siebie na konferencjach.

It's still ugly to this day, but in my experience,

To trwa do dziś, choć bardzo trudno jest

it is really, really hard to find an economist under 40

znaleźć ekonomistę poniżej 40 roku życia,

who still has that kind of way of seeing the world.

który wciąż tak postrzega świat.

The vast majority of economists -- it is so uncool

Wśród zdecydowanej większości z nich

to call yourself an ideologue of either camp.

przynależność do grupy ideologicznej nie jest popularna.

The phrase that you want, if you're a graduate student

Jeśli robisz doktorat, asystenturę

or a postdoc or you're a professor,

lub jesteś profesorem,

a 38-year-old economics professor, is, "I'm an empiricist.

wolisz powiedzieć: „Jestem empirystą.

I go by the data."

Uznaję fakty".

And the data is very clear.

A fakty są jednoznaczne.

None of these major theories have been completely successful.

Żadna z tych głównych teorii nie była w pełni poprawna.

The 20th century, the last hundred years,

XX wiek, ostatnie sto lat, to okres

is riddled with disastrous examples

pełen katastrofalnych przykładów,

of times that one school or the other tried to explain

gdy jedna lub druga szkoła próbowała wyjaśnić przeszłość

the past or predict the future

lub przewidzieć przyszłość.

and just did an awful, awful job,

I zawsze kończyło się to fiaskiem.

so the economics profession has acquired some degree of modesty.

Dlatego ekonomiści przyswoili sobie pewien stopień skromności.

They still are an awfully arrogant group of people, I will assure you,

Zapewniam was, że wciąż są bardzo aroganckimi ludźmi,

but they're now arrogant about their impartiality,

choć teraz z powodu swojej bezstronniczości,

and they, too, see a tremendous range of potential outcomes.

dostrzegają ogromną liczbę możliwych rozwiązań.

And this nonpartisanship is something that exists,

Ta bezstronniczość istniała

that has existed in secret

w Stanach Zjednoczonych

in America for years and years and years.

w tajemnicy przez wiele lat.

I've spent a lot of the fall talking to the three major

Spędziłem sporo czasu na rozmowach z trzema głównymi organizacjami

organizations that survey American political attitudes:

badającymi poglądy polityczne Amerykanów:

Pew Research,

Pew Research,

the University of Chicago's National Opinion Research Center,

Ośrodkiem Badania Opinii Narodowej Uniwersytetu w Chicago

and the most important but the least known

i z najmniej znaną, choć najważniejszą -

is the American National Election Studies group

American National Election Studies,

that is the world's longest, most respected poll of political attitudes.

szanowaną organizację najdłużej badającą opinię publiczną.

They've been doing it since 1948,

Zajmują się tym od 1948 r.

and what they show consistently throughout

i konsekwentnie wykazują,

is that it's almost impossible to find Americans

że prawie niemożliwe jest znalezienie Amerykanów,

who are consistent ideologically,

którzy są konsekwentni ideologicznie,

who consistently support, "No we mustn't tax,

np. konsekwentnie popierają zmniejszenie

and we must limit the size of government,"

rządu zamiast podniesienia podatków

or, "No, we must encourage government to play a larger role

lub popierają większą aktywność rządu

in redistribution and correcting the ills of capitalism."

w redystrybucji i poprawianiu niedociągnięć kapitalizmu.

Those groups are very, very small.

Te grupy są bardzo, bardzo małe.

The vast majority of people, they pick and choose,

Większość ludzi wybiera jedną opcję,

they see compromise and they change over time

widzą kompromis i zmieniają zdanie,

when they hear a better argument or a worse argument.

gdy trafi do nich lepszy lub gorszy argument.

And that part of it has not changed.

Ta część się nie zmieniła.

What has changed is how people respond to vague questions.

Zmieniło się to, jak ludzie regują na ogólnikowe pytania.

If you ask people vague questions, like,

Jeżeli zadasz ogólnikowe pytanie,

"Do you think there should be more government or less government?"

np. "Czy wpływ rządu powienien być mniejszy, czy większy?",

"Do you think government should" — especially if you use loaded language --

zwłaszcza, jeśli używasz emocjonalnego języka,

"Do you think the government should provide handouts?"

"Czy rząd powienien zapewniać wsparcie biedniejszym?",

Or, "Do you think the government should redistribute?"

lub: „Czy rząd powinien redystrybuować zasoby?",

Then you can see radical partisan change.

wtedy możesz dostrzec radykalną zmianę.

But when you get specific, when you actually ask

Jednak jeśli wdasz się w szczegóły i zapytasz

about the actual taxing and spending issues under consideration,

o opodatkowanie i kwestie wydawana funduszy,

people are remarkably centrist,

ludzie zajmują bardzo centrowe stanowiska

they're remarkably open to compromise.

i są zadziwiająco otwarci na kompromis.

So what we have, then, when you think about the fiscal cliff,

Należy więc mysleć o klifie fiskalnym

don't think of it as the American people fundamentally

nie jako o sprawie, która całkowicie

can't stand each other on these issues

dzieli wszystkich Amerykanów,

and that we must be ripped apart

tak, jakby istniały teraz

into two separate warring nations.

dwa osobne, walczące ze sobą narody.

Think of it as a tiny, tiny number of ancient economists

Należy o nim mysleć jak o niewielkim odsetku starych ekonomistów

and misrepresentative ideologues have captured the process.

i wprowadzjących w błąd ideologiach omawiających ten proces.

And they've captured the process through familiar ways,

Ten proces został wytłumaczony w prosty sposób

through a primary system which encourages

przy użyciu podstawowego systemu, który wzmacnia

that small group of people's voices,

tę niewielką grupę ludzi.

because that small group of people,

Ta właśnie grupa ludzi,

the people who answer all yeses or all noes

którzy mają tak radykalne opinie

on those ideological questions,

w kwestiach ideologicznych,

they might be small but every one of them has a blog,

może jest niewielka, ale każda z tych osób prowadzi bloga,

every one of them has been on Fox or MSNBC in the last week.

każda pojawiła się w minionym tygodniu w telewizji.

Every one of them becomes a louder and louder voice,

Głos każdego z nich jest coraz głośniejszy,

but they don't represent us.

choć oni nas nie reprezentują.

They don't represent what our views are.

Nie reprezentują naszych poglądów.

And that gets me back to the dollar,

I to prowadzi mnie z powrotem do dolara,

and it gets me back to reminding myself that

do przypominania sobie,

we know this experience.

że już to znamy.

We know what it's like

Wiemy, jak to jest

to have these people on TV, in Congress,

mieć tych ludzi w telewizji, w Kongresie,

yelling about how the end of the world is coming

gdzie krzyczą o nadejściu końcu świata,

if we don't adopt their view completely,

jeżeli całkowicie nie przyjmiemy ich poglądów.

because it's happened about the dollar

To właśnie działo się wokół dolara

ever since there's been a dollar.

od kiedy tylko zaistniał.

We had the battle between Jefferson and Hamilton.

Mieliśmy walkę między Jeffersonem a Hamiltonem.

In 1913, we had this ugly battle over the Federal Reserve,

W 1913 r., gdy powstawał Fundusz Rezerwy Federalnej,

when it was created, with vicious, angry arguments

mieliśmy podłą walkę z użyciem zjadliwych argumentów

over how it would be constituted,

o to, jak powienien być tworzony,

and a general agreement that the way it was constituted

i ogólną zgodę, że obrana droga jego utworzenia

was the worst possible compromise,

była możliwie najgorszym kompromisem,

a compromise guaranteed to destroy this valuable thing,

który gwarantował zniszczenie cennego dolara.

this dollar, but then everyone agreeing, okay,

Potem jednak wszyscy zgodzili się, że tak długo

so long as we're on the gold standard, it should be okay.

jak będzie stosowany system waluty złotej, wszystko powinno być w porządku.

The Fed can't mess it up so badly.

Myśleliśmy, że rząd federalny nie może tego aż tak sknocić.

But then we got off the gold standard for individuals

Potem jednak opuściliśmy system waluty złotej dla jednostek

during the Depression and we got off the gold standard

w czasach kryzysu, a potem ponownie

as a source of international currency coordination

jako źródło koordynacji waluty miedzynarodowej

during Richard Nixon's presidency.

podczas prezydentury Richarda Nixona.

Each of those times, we were on the verge of complete collapse.

Za każdym razem byliśmy na skraju całkowitej przepaści.

And nothing happened at all.

I nic się nie stało.

Throughout it all, the dollar has been

Przez te wszystkie lata

one of the most long-standing,

dolar był jedną z długotrwałych,

stable, reasonable currencies,

stabilnych i rozsądnych walut,

and we all use it every single day,

z której korzystamy teraz każdego dnia,

no matter what the people screaming about tell us,

niezależnie od tego, co mówią nam ci krzykacze,

no matter how scared we're supposed to be.

niezależnie od tego, jak bardzo mamy się bać.

And this long-term fiscal picture that we're in right now,

Tak wygląda nasz obecny, długotrwały krajobraz fiskalny.

I think what is most maddening about it is,

Najbardziej irytujące jest w nim to,

if Congress were simply able

że gdyby Kongres mógł po prostu

to show not that they agree with each other,

pokazać, nawet nie to, że jego członkowie zgadzają się ze sobą,

not that they're able to come up with the best possible compromise,

że są w stanie dojść do możliwie najlepszego kompromisu,

but that they are able to just begin the process

lecz to, że są w stanie chociaż zapoczątkować proces

towards compromise, we all instantly are better off.

osiągania kompromisu, od razu lepiej byśmy na tym wyszli.

The fear is that the world is watching.

Strach wywołuje to, że cały świat się nam przygląda,

The fear is that the longer we delay any solution,

że im dłużej opóźniamy znalezienie rozwiązania,

the more the world will look to the U.S.

tym bardziej świat będzie postrzegał USA

not as the bedrock of stability in the global economy,

nie jako opokę stabilności światowej gospodarki,

but as a place that can't resolve its own fights,

lecz jako kraj, który nie potrafi rozstrzygnąć własnych konfliktów.

and the longer we put that off, the more we make the world nervous,

Im dłużej to odkładamy, tym bardziej świat się denerwuje,

the higher interest rates are going to be,

tym wyższe stają się stopy oprocentowania,

the quicker we're going to have to face a day

i tym wcześniej będziemy musieli przeżyć dzień

of horrible calamity.

okropnej klęski.

And so just the act of compromise itself,

A więc, sam akt kompromisu,

and sustained, real compromise,

trwałego, prawdziwego kompromisu,

would give us even more time,

dałby nam więcej czasu

would allow both sides even longer to spread out the pain

i pozwolił obu stronom na rozłożenie negatywnych konsekwencji w czasie

and reach even more compromise down the road.

i osiągnięcie nawet większego kompromisu w przyszłości.

So I'm in the media. I feel like my job to make this happen

Pracuję w mediach. Czuję, że moim obowiązkiem jest umożliwienie tego,

is to help foster the things that seem to lead to compromise,

sprzyjanie zjawiskom, które prowadzą do kompromisu,

to not talk about this in those vague and scary terms

a nie komentowanie ich w ogólnikowy sposób,

that do polarize us,

który nas dzieli.

but to just talk about it like what it is,

Chodzi mi po prostu o komentarz sytuacji,

not an existential crisis,

a nie kryzys egzystencjalny,

not some battle between two fundamentally different religious views,

nie walkę między dwiema fundamentalnie różnymi religiami.

but a math problem, a really solvable math problem,

To jedynie problem matematyczny, który naprawdę da się rozwiązać

one where we're not all going to get what we want

w taki sposób, że niestety nie wszyscy dostaną to, czego chcą,

and one where, you know, there's going to be a little pain to spread around.

i który będzie wymagał od nas paru wyrzeczeń.

But the more we address it as a practical concern,

Jednak im częściej będziemy go przedstawiać jako kwestię praktyczną,

the sooner we can resolve it,

tym szybciej go rozwiążemy

and the more time we have to resolve it, paradoxically.

i, paradoksalnie, tym więcej czasu będziemy mieli na jego rozwiązanie.

Thank you. (Applause)

Dziękuję. (Oklaski)