Mariana Mazzucato: Government -- investor, risk-taker, innovator

Tłumaczenie: Małgosia Makowska Korekta: Rysia Wand

Have you ever asked yourselves why it is that

Zadaliście sobie kiedyś pytanie,

companies, the really cool companies,

dlaczego naprawdę świetne firmy,

the innovative ones, the creative,

te innowacyjne, twórcze,

new economy-type companies --

oparte na nowoczesnej ekonomii,

Apple, Google, Facebook --

jak Apple, Google, Facebook,

are coming out of one particular country,

pochodzą z jednego kraju,

the United States of America?

ze Stanów Zjednoczonych?

Usually when I say this, someone says, "Spotify!

Gdy to mówię, słyszę:

That's Europe." But, yeah.

Spotify jest z Europy. Owszem,

It has not had the impact that these other companies have had.

ale nie ma takiego wpływu, jak tamte firmy.

Now what I do is I'm an economist,

Jestem ekonomistką

and I actually study the relationship

i zajmuję się powiązaniem

between innovation and economic growth

między innowacyjnością, a wzrostem ekonomicznym

at the level of the company, the industry and the nation,

na poziomie firmy, przemysłu i narodu.

and I work with policymakers worldwide,

Pracuję z twórcami polityki na całym świecie,

especially in the European Commission,

zwłaszcza w Komisji Europejskiej.

but recently also in interesting places like China,

Ostatnio także w tak ciekawych miejscach jak Chiny

and I can tell you that that question

i mogę powiedzieć, że to pytanie

is on the tip of all of their tongues:

zadają wszyscy:

Where are the European Googles?

Gdzie jest europejski Google?

What is the secret behind the Silicon Valley growth model,

W czym tkwi sekret modelu rozwoju Doliny Krzemowej,

which they understand is different

który różni się wyraźnie

from this old economy growth model?

od starego modelu wzrostu ekonomicznego?

And what is interesting is that often,

Co ciekawe,

even if we're in the 21st century,

nawet teraz, w XXI wieku,

we kind of come down in the end to these ideas

często napotykamy ideę

of market versus state.

rynek kontra państwo.

It's talked about in these modern ways,

Mówi się o tym nowocześnie,

but the idea is that somehow, behind places like Silicon Valley,

zakładając, że w przypadku miejsc takich jak Dolina Krzemowa,

the secret have been different types of market-making mechanisms,

sekretem jest inny rodzaj mechanizmów rynkowych,

the private initiative, whether this be about

prywatna inicjatywa,

a dynamic venture capital sector

czy to dynamiczny sektor inwestorów kapitałowych,

that's actually able to provide that high-risk finance

zdolnych do finansowania przy wysokim stopniu ryzyka

to these innovative companies,

dla innowacyjnych firm,

the gazelles as we often call them,

tak zwanych gazeli,

which traditional banks are scared of,

których boją się banki;

or different types of really successful

czy też różnego typu udanych

commercialization policies which actually allow these companies

działań komercjalizacyjnych, pozwalających tym firmom

to bring these great inventions, their products,

wprowadzić ich wielkie wynalazki i produkty

to the market and actually get over this

na rynek i pozostawić za sobą

really scary Death Valley period

przerażający okres Doliny Śmierci,

in which many companies instead fail.

kiedy wiele firm upada.

But what really interests me, especially nowadays

Obecnie najbardziej mnie ciekawi,

and because of what's happening politically around the world,

ze względu na obecną sytuację na świecie,

is the language that's used, the narrative,

używany tu język, narracja,

the discourse, the images, the actual words.

dyskurs, obrazy, używane słowa.

So we often are presented

Często słychać,

with the kind of words like that the private sector

że sektor prywatny

is also much more innovative because it's able to

jest znacznie bardziej innowacyjny,

think out of the box.

bo potrafi wyjść poza ramy tradycyjnego myślenia.

They are more dynamic.

Są bardziej dynamiczni.

Think of Steve Jobs' really inspirational speech

Pomyślcie o inspirującej mowie Steve'a Jobsa

to the 2005 graduating class at Stanford,

na rozdaniu dyplomów w Stanford w 2005,

where he said to be innovative,

gdzie powiedział, że żeby być innowacyjnym,

you've got to stay hungry, stay foolish.

trzeba pozostać głodnym i szalonym.

Right? So these guys are kind of the hungry

Ci faceci czują swoisty głód,

and foolish and colorful guys, right?

są szaleni i barwni.

And in places like Europe,

W Europie

it might be more equitable,

może jest bardziej sprawiedliwie,

we might even be a bit better dressed

może ubieramy się

and eat better than the U.S.,

i jadamy lepiej niż w USA,

but the problem is this damn public sector.

lecz nęka nas ten przeklęty sektor publiczny.

It's a bit too big, and it hasn't actually allowed

Jest trochę za duży i nie pozwala

these things like dynamic venture capital

dynamicznemu kapitałowi inwestorskiemu

and commercialization to actually be able to really

i komercjalizacji

be as fruitful as it could.

rozkwitnąć tak, jakby mogły.

And even really respectable newspapers,

Nawet szanowane gazety,

some that I'm actually subscribed to,

z których część prenumeruję,

the words they use are, you know,

nazywają państwo Lewiatanem.

the state as this Leviathan. Right?

This monster with big tentacles.

To potwór o długich mackach.

They're very explicit in these editorials.

Ich wstępniaki są jednoznaczne.

They say, "You know, the state, it's necessary

Piszą: "Państwo jest konieczne

to fix these little market failures

by naprawiać niepowodzenia małego rynku,

when you have public goods

gdy chodzi o wspólne dobro,

or different types of negative externalities like pollution,

czy skutki uboczne, jak zanieczyszczenie.

but you know what, what is the next big revolution

Ale na czym będzie polegać

kolejna wielka rewolucja po Internecie?

going to be after the Internet?

We all hope it might be something green,

Mamy nadzieję, że to coś ekologicznego,

or all of this nanotech stuff, and in order for that stuff to happen," they say --

albo nanotechnologia.

W specjalnym numerze na temat

this was a special issue on the next industrial revolution --

następnej rewolucji przemysłowej piszą,

they say, "the state, just stick to the basics, right?

że państwo powinno trzymać się spraw podstawowych.

Fund the infrastructure. Fund the schools.

Finansowanie infrastruktury, szkół,

Even fund the basic research, because this is

nawet podstawowych badań,

popularly recognized, in fact, as a big public good

bo to uchodzi za dobro publiczne,

which private companies don't want to invest in,

w które prywatne firmy nie chcą inwestować.

do that, but you know what?

Resztę należy zostawić rewolucjonistom.

Leave the rest to the revolutionaries."

Resztę należy zostawić rewolucjonistom.

Those colorful, out-of-the-box kind of thinkers.

Ci barwni, nieszablonowi myśliciele

They're often called garage tinkerers,

często są nazywani garażowymi majsterkowiczami,

because some of them actually did some things in garages,

bo niektórzy faktycznie tworzyli w garażach,

even though that's partly a myth.

nawet jeśli to nie do końca prawda.

And so what I want to do with you in, oh God,

Chcę tutaj z wami

only 10 minutes,

w zaledwie 10 minut

is to really think again this juxtaposition,

przemyśleć pewne zestawienie,

because it actually has massive, massive implications

które ma ogromny wpływ

beyond innovation policy,

na politykę innowacyjną.

which just happens to be the area

O tej dziedzinie

that I often talk with with policymakers.

często rozmawiam z politykami.

It has huge implications, even with this whole notion

Ma to ogromne konsekwencje,

mimo że wiemy gdzie, kiedy i dlaczego

that we have on where, when and why

we should actually be cutting back on public spending

powinniśmy ciąć wydatki

and different types of public services which,

i usługi publiczne,

of course, as we know, are increasingly being

które są stale komuś zlecane,

outsourced because of this juxtaposition.

właśnie przez ten kontrast.

Right? I mean, the reason that we need to maybe have free schools or charter schools

Potrzebujemy wolnych lub niezależnych szkół,

is in order to make them more innovative without being emburdened

żeby wprowadzać innowacje bez obciążenia

by this heavy hand of the state curriculum, or something.

państwową podstawą programową.

So these kind of words are constantly,

Takie sformułowania

these juxtapositions come up everywhere,

i takie zestawienie pojawiają się wszędzie,

not just with innovation policy.

nie tylko w związku z polityką innowacji.

And so to think again,

Nie musicie mi ślepo wierzyć.

there's no reason that you should believe me,

Nie musicie mi ślepo wierzyć.

so just think of some of the smartest

Pomyślcie tylko o najbardziej inteligentnej,

revolutionary things that you have in your pockets

rewolucyjnej rzeczy, którą macie w kieszeni.

and do not turn it on, but you might want to take it out, your iPhone.

Nie trzeba włączać, wystarczy wyjąć: to iPhone.

Ask who actually funded the really cool,

Kto finansował te świetne,

revolutionary thinking-out-of-the-box

rewolucyjnie nieszablonowe

things in the iPhone.

elementy w iPhonie?

What actually makes your phone

Kto z głupiego telefonu zrobił mądry telefon?

a smartphone, basically, instead of a stupid phone?

Kto z głupiego telefonu zrobił mądry telefon?

So the Internet, which you can surf the web

Weźmy Internet, po którym surfujecie z dowolnego miejsca,

anywhere you are in the world;

GPS, where you can actually know where you are

GPS, dzięki któremu wiecie, gdzie jesteście,

anywhere in the world;

w dowolnym zakątku świata,

the touchscreen display, which makes it also

Wyświetlacz dotykowy, dzięki któremu

a really easy-to-use phone for anybody.

każdy z łatwością używa telefonu.

These are the very smart, revolutionary bits about the iPhone,

Te najbardziej inteligentne i rewolucyjne części iPhone'a

and they're all government-funded.

zostały sfinansowane przez rząd.

And the point is that the Internet

Internet został sfinansowany przez DARPA,

was funded by DARPA, U.S. Department of Defense.

Amerykański Departament Obrony.

GPS was funded by the military's Navstar program.

GPS został opłacony przez wojskowy program Navstar.

Even Siri was actually funded by DARPA.

Nawet Siri był opłacony przez DARPA.

The touchscreen display was funded

Wyświetlacz dotykowy sfinansowały

by two public grants by the CIA and the NSF

dwa publiczne granty CIA i NSF,

to two public university researchers at the University of Delaware.

dla badaczy z Uniwersytetu z Delaware.

Now, you might be thinking, "Well, she's just said

Pomyślicie może, że za często używam

the word 'defense' and 'military' an awful lot,"

słów "obrona" i "wojskowy",

but what's really interesting is that this is actually true

ale akurat to prawda,

in sector after sector and department after department.

w kolejnych dziedzinach i departamentach.

So the pharmaceutical industry, which I am personally

Także w przemyśle farmaceutycznym,

very interested in because I've actually had the fortune

którym interesuję się osobiście, bo miałam okazję

to study it in quite some depth,

dogłębnie go przestudiować,

is wonderful to be asking this question

cudownie jest pytać

about the revolutionary versus non-revolutionary bits,

o rzeczy rewolucyjne i nierewolucyjne,

because each and every medicine can actually be

gdyż każde lekarstwo

divided up on whether it really is revolutionary or incremental.

można uznać albo za rewolucyjne albo rozwinięte stopniowo.

So the new molecular entities with priority rating

Wszystkie priorytetowe produkty molekularne

are the revolutionary new drugs,

to rewolucyjne nowe leki,

whereas the slight variations of existing drugs --

zaś niewielkie zmiany istniejących leków,

Viagra, different color, different dosage --

jak inny kolor czy dawka Viagry,

are the less revolutionary ones.

są mniej rewolucyjne.

And it turns out that a full 75 percent

Okazuje się, że całe 75%

of the new molecular entities with priority rating

nowych produktów molekularnych,

are actually funded in boring, Kafka-ian public sector labs.

ocenianych jako priorytetowe,

sfinansował nudny sektor publiczny rodem z Kafki.

This doesn't mean that Big Pharma is not spending on innovation.

Wielki przemysł farmaceutyczny też inwestuje w innowacje.

They do. They spend on the marketing part.

Wydają na marketing i rozwój

They spend on the D part of R&D.

w procesie badawczo-rozwojowym.

They spend an awful lot on buying back their stock,

Wydają obrzydliwie dużo na odkupowanie własnych akcji,

which is quite problematic.

co jest dość problematyczne.

In fact, companies like Pfizer and Amgen recently

Firmy takie jak Pfizer czy Amgen

have spent more money in buying back their shares

wydały więcej na odkupowanie akcji, żeby podbić ceny,

to boost their stock price than on R&D,

niż na prace badawczo-rozwojowe.

but that's a whole different TED Talk which one day

Ale to temat na inną prelekcję,

I'd be fascinated to tell you about.

którą kiedyś z przyjemnością wygłoszę.

Now, what's interesting in all of this

Ciekawostką jest,

is the state, in all these examples,

że we wszystkich tych przykładach

was doing so much more than just fixing market failures.

państwo nie ograniczało się

do naprawy niepowodzeń rynkowych.

It was actually shaping and creating markets.

Państwo kształtowało i tworzyło rynki.

It was funding not only the basic research,

Finansowało nie tylko badania podstawowe,

which again is a typical public good,

które są dobrem wspólnym,

but even the applied research.

ale także badania wdrożeniowe.

It was even, God forbid, being a venture capitalist.

Dostarczało nawet kapitału wysokiego ryzyka.

So these SBIR and SDTR programs,

Programy SBIR i SDTR,

which give small companies early-stage finance

które dają małym firmom

początkowe finansowanie,

have not only been extremely important

są nie tylko wyjątkowo ważne

compared to private venture capital,

w porównaniu z prywatnym kapitałem,

but also have become increasingly important.

ale ich doniosłość wciąż wzrasta.

Why? Because, as many of us know,

Dlaczego? Bo kapitał wysokiego ryzyka

V.C. is actually quite short-term.

to inwestycje krótko-planowe.

They want their returns in three to five years.

Chcą zwrotu w 3 - 5 lat.

Innovation takes a much longer time than that,

Innowacje wymagają znacznie więcej czasu,

15 to 20 years.

15 do 20 lat.

And so this whole notion -- I mean, this is the point, right?

I w tym właśnie rzecz.

Who's actually funding the hard stuff?

Kto finansuje poważne przedsięwzięcia?

Of course, it's not just the state.

Jasne, że nie tylko państwo.

The private sector does a lot.

Sektor prywatny robi wiele.

But the narrative that we've always been told

Ale popularna narracja mówi,

is the state is important for the basics,

że państwo jest ważne dla inwestycji podstawowych,

but not really providing that sort of high-risk,

ale nie angażuje się we wszelkie ryzykowne,

revolutionary thinking out of the box.

rewolucyjne, nieszablonowe pomysły.

In all these sectors, from funding the Internet

We wszystkich tych sektorach, od finansowania Internetu

to doing the spending, but also the envisioning,

po wydatki, jak również przewidywanie,

the strategic vision, for these investments,

strategiczne wizje dla tych inwestycji,

it was actually coming within the state.

wszystko to działo się w obrębie państwa.

The nanotechnology sector is actually fascinating

Fascynuje analiza sektora nanotechnologii,

to study this, because the word itself, nanotechnology,

bo samo pojęcie "nanotechnologia"

came from within government.

zostało stworzone przez rząd.

And so there's huge implications of this.

Ten fakt ma ogromne konsekwencje.

First of all, of course I'm not someone,

Nie jestem za staromodnym

this old-fashioned person, market versus state.

"rynek kontra państwo".

What we all know in dynamic capitalism

Wiadomo, że dynamiczny kapitalizm jest konieczny

is that what we actually need are public-private partnerships.

dla publiczno-prywatnego partnerstwa.

But the point is, by constantly depicting

Rzecz w tym,

że opisując państwo jako koniecznego,

the state part as necessary

but actually -- pffff -- a bit boring

ale trochę nudnego,

and often a bit dangerous kind of Leviathan,

a często i trochę niebezpiecznego Lewiatana,

I think we've actually really stunted the possibility

mocno ograniczamy możliwość

to build these public-private partnerships

budowy publiczno-prywatnego partnerstwa

in a really dynamic way.

w naprawdę dynamiczny sposób.

Even the words that we often use to justify the "P" part,

Nawet to słowo na P, "publiczny",

the public part -- well, they're both P's --

w zasadzie obydwa słowa są na P

with public-private partnerships

w publiczno-prywatnym partnerstwie,

is in terms of de-risking.

ma oznaczać ograniczanie ryzyka.

What the public sector did in all these examples

Posunięcia sektora publicznego w podanych przykładach,

I just gave you, and there's many more,

Posunięcia sektora publicznego w podanych przykładach,

which myself and other colleagues have been looking at,

czemu przyglądamy się z kolegami,

oznaczają dużo więcej

is doing much more than de-risking.

niż zmniejszanie ryzyka finansowego.

It's kind of been taking on that risk. Bring it on.

To rodzaj przejmowania ryzyka na siebie.

It's actually been the one thinking out of the box.

Oto właśnie myślenie nieszablonowe.

But also, I'm sure you all have had experience

Pewnie wszyscy mieliście do czynienia

with local, regional, national governments,

z władzami lokalnymi, regionalnymi i narodowymi.

and you're kind of like, "You know what, that Kafka-ian bureaucrat, I've met him."

"Znamy tego biurokratę rodem z Kafki".

That whole juxtaposition thing, it's kind of there.

Tu widać ten kontrast.

Well, there's a self-fulfilling prophecy.

Oto samospełniająca się przepowiednia.

By talking about the state as kind of irrelevant,

Mówiąc o państwie,

jako o czymś nieistotnym i nudnym,

boring, it's sometimes

that we actually create those organizations in that way.

czasem takie właśnie tworzymy instytucje.

So what we have to actually do is build

Musimy zatem zbudować

these entrepreneurial state organizations.

przedsiębiorstwa państwowe.

DARPA, that funded the Internet and Siri,

DARPA, która sfinansowała Internet i Siri,

actually thought really hard about this,

głęboko myślała o tym,

how to welcome failure, because you will fail.

jak przyjmować nieuniknione porażki.

You will fail when you innovative.

Innowacje wiążą się z porażkami.

One out of 10 experiments has any success.

1 na 10 eksperymentów odnosi sukces.

And the V.C. guys know this,

Wiedzą to inwestorzy wysokiego ryzyka

and they're able to actually fund the other losses

i potrafią sfinansować straty,

from that one success.

czerpiąc z jednego sukcesu.

And this brings me, actually, probably,

Tu dochodzimy do najważniejszej konsekwencji,

to the biggest implication,

Tu dochodzimy do najważniejszej konsekwencji,

and this has huge implications beyond innovation.

której wpływ wykracza poza innowacje.

If the state is more than just a market fixer,

Jeżeli państwo to więcej niż naprawiacz rynku,

if it actually is a market shaper,

jeśli nadaje kształt rynkowi,

and in doing that has had to take on this massive risk,

i robiąc to musi podjąć ryzyko,

what happened to the reward?

co otrzymuje w zamian?

We all know, if you've ever taken a finance course,

Kursy finansowe uczą, że podstawą

the first thing you're taught is sort of the risk-reward relationship,

jest relacja miedzy ryzykiem i zyskiem.

and so some people are foolish enough

Niektórzy są na tyle głupi,

or probably smart enough if they have time to wait,

czy może mądrzy, jeśli mogą czekać,

to actually invest in stocks, because they're higher risk

że inwestują w akcje, podejmując duże ryzyko,

which over time will make a greater reward than bonds,

potencjalnie zyskują więcej niż na obligacjach.

that whole risk-reward thing.

Stosunek ryzyka i zysku.

Well, where's the reward for the state

Gdzie jest zysk dla państwa

of having taken on these massive risks

w zamian za ryzyko

and actually been foolish enough to have done the Internet?

i głupotę wspierania Internetu?

The Internet was crazy.

Internet był szaleństwem.

It really was. I mean, the probability of failure was massive.

Możliwość porażki była ogromna.

You had to be completely nuts to do it,

Tylko kompletny idiota mógł się tego podjąć

and luckily, they were.

i na szczęście, oni to zrobili.

Now, we don't even get to this question about rewards

Nie rozwikłamy zagadnienia zysku,

unless you actually depict the state as this risk-taker.

nie widząc w państwie ryzykanta.

And the problem is that economists often think,

Ekonomiści niestety często uważają,

well, there is a reward back to the state. It's tax.

że zysk dla państwa to podatki.

You know, the companies will pay tax,

Firmy płacą podatki,

the jobs they create will create growth

nowe miejsca pracy napędzają rozwój,

so people who get those jobs and their incomes rise

ludzie dostają pracę, zwiększają dochód,

will come back to the state through the tax mechanism.

co wróci do państwa przez mechanizm podatkowy.

Well, unfortunately, that's not true.

Niestety, to nieprawda,

Okay, it's not true because many of the jobs that are created go abroad.

bo wiele miejsc pracy trafi za granicę.

Globalization, and that's fine. We shouldn't be nationalistic.

Globalizacja jest OK. Nie bądźmy nacjonalistami.

Let the jobs go where they have to go, perhaps.

Niech stanowiska powstają tam, gdzie muszą.

I mean, one can take a position on that.

Można się tu spierać.

But also these companies

Ale firmy,

that have actually had this massive benefit from the state --

którym państwo tak pomogło,

Apple's a great example.

Apple to świetny przykład.

They even got the first -- well, not the first,

Prawie jako pierwsi

but 500,000 dollars actually went to Apple, the company,

dostali 500 tys. dolarów

through this SBIC program,

przez program SBIC,

which predated the SBIR program,

który poprzedzał program SBIR,

as well as, as I said before, all the technologies behind the iPhone.

a także wszystkie technologie dotyczące iPhone'a.

And yet we know they legally,

A jednak wiadomo,

as many other companies, pay very little tax back.

że legalnie płacą malutkie podatki.

So what we really need to actually rethink

Trzeba więc przemyśleć,

is should there perhaps be a return-generating mechanism

czy powinien istnieć mechanizm generujący zwrot

that's much more direct than tax. Why not?

bardziej bezpośrednio niż podatek.

It could happen perhaps through equity.

Byłoby to możliwe przez udział w kapitale.

This, by the way, in the countries

W krajach,

that are actually thinking about this strategically,

które myślą strategicznie,

countries like Finland in Scandinavia,

takich jak Finlandia,

but also in China and Brazil,

a także Chiny czy Brazylia,

they're retaining equity in these investments.

rządy posiadają udziały w inwestycjach.

Sitra funded Nokia, kept equity, made a lot of money,

Sitra sfinansowała Nokię, a mając udziały, dużo zarobiła.

it's a public funding agency in Finland,

To publiczna agencja finansowa w Finlandii,

which then funded the next round of Nokias.

która opłaciła kolejne odsłony Nokii.

The Brazilian Development Bank,

Brazylijski Bank Rozwoju,

which is providing huge amounts of funds today

dostarczający ogromnych funduszy,

to clean technology, they just announced

dla ekotechnologii, ogłosił plany

a $56 billion program for the future on this,

56-miliardowego programu

is retaining equity in these investments.

i posiada udziały w tych inwestycjach.

So to put it provocatively,

Mówiąc prowokacyjnie,

had the U.S. government thought about this,

czy rząd USA pomyślał o tym?

and maybe just brought back

Czy może wprowadził

just something called an innovation fund,

fundusz innowacyjny?

you can bet that, you know, if even just .05 percent

Założę się, że jeśli choć 0,05%

of the profits from what the Internet produced

zysków z działania Internetu

had come back to that innovation fund,

wróciłoby do tego funduszu,

there would be so much more money

będzie więcej pieniędzy

to spend today on green technology.

do wydania na zieloną technologię.

Instead, many of the state budgets

Zamiast tego, wiele budżetów państwowych

which in theory are trying to do that

które teoretycznie próbują to robić,

are being constrained.

jest ograniczanych.

But perhaps even more important,

Nawet ważniejsza rzecz.

we heard before about the one percent,

Słyszeliśmy już o 1%, 99%.

the 99 percent.

Słyszeliśmy już o 1%, 99%.

If the state is thought about in this more strategic way,

Trzeba postrzegać państwo bardziej strategicznie,

as one of the lead players in the value creation mechanism,

jako jednego z wiodących graczy

w mechanizmie tworzenia wartości,

because that's what we're talking about, right?

bo o tym właśnie mowa.

Who are the different players in creating value

Kim są różni gracze, tworzący wartość ekonomii,

in the economy, and is the state's role,

i czy nie spycha się roli państwa

has it been sort of dismissed as being a backseat player?

do gry na tyłach?

If we can actually have a broader theory

Przy szerszej teorii tworzenia wartości

of value creation and allow us to actually admit

i uznaniu dotychczasowych działań państwa

what the state has been doing and reap something back,

by otrzymać zwrot,

it might just be that in the next round,

może uda się w kolejnej rundzie,

and I hope that we all hope that the next big revolution

a chyba wszyscy mamy nadzieję,

że nadejdzie wielka zielona rewolucja,

will in fact be green,

that that period of growth

może ten kolejny okres wzrostu

will not only be smart, innovation-led,

będzie nie tylko mądry, kierowany innowacjami,

not only green, but also more inclusive,

nie tylko zielony, ale też szerzej zakrojony,

so that the public schools in places like Silicon Valley

aby szkoły publiczne

w miejscach takich jak Dolina Krzemowa

can actually also benefit from that growth,

mogły odnieść korzyści z tego wzrostu.

because they have not.

Thank you.

Bo teraz nie mają.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)