Naima Penniman: "Being Human" | TED Countdown

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

I wonder if the sun debates dawn

“မနက်ခင်းတွေမှာ နေက

some mornings

ငှက်မွေးနု

not wanting to rise

မိုးကုတ်စက်ဝိုင်းအောက်က

out of bed

အိပ်ရာကနေ မထချင်ဘူးလို့

from under that down-feather horizon

ငြင်းခုံနေသလားလို့ ငါ တွေးမိတယ်။

if the sky grows tired

ကောင်းကင်က ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့

of being everywhere at once

လိုက်လျောညီထွေရှိဖို့

adapting to the mood

တစ်ချိန်တည်း နေရာတိုင်းမှာ

swings of the weather

ရှိနေရတာ ငြီးငွေ့လာရင်၊

if clouds drift off

အတူတူ ဆိုင်းထားဖို့ ကြိုးစားရင်း

trying to hold themselves together

တိမ်တွေက လွင့်မျော

make deals with gravity

နည်းနည်း ပိုကြာကြာ လတ်လျားလတ်လျားလုပ်ဖို့

to loiter a little longer

ကမ္ဘာမြေ ဆွဲအားနဲ့ အပေးအယူလုပ်ရင်ပေါ့။

I wonder if rain is scared

မိုးက ရွာချရမှာ ကြောက်နေလားလို့

of falling

ငါ တွေးမိတယ်။

if she has trouble

သူ့မှာ လွတ်ချလိုက်ဖို့

letting go

အခက်အခဲရှိရင်၊

if snowflakes get sick

နှင်းပွင့်တွေက တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး

of being perfect all the time

ကြင်နာတတ်ဖို့ ကြိုးစားရင်း

each one

တစ်ချိန်လုံး

trying to be one-of-a-kind

ခြောက်ပြစ်ကင်းနေရတာကို စိတ်ကုန်လာရင်ပေါ့။

I wonder if stars wish

ကြယ်လေးတွေက မသေခင်မှာ သူတို့ကိုယ်သူတို့

upon themselves before they die

ဆုတောင်းကြမလားလို့ ငါ တွေးမိတယ်။

if they need to teach their young

သူတို့ရဲ့ကလေးငယ်တွေကို အလင်းရောင်ပေးပုံ

how to shine

သင်ကြားပေးဖို့ လိုအပ်ရင်ပေါ့။

I wonder if shadows long

အရိပ်တွေက နေကို တစ်ကြိမ်တည်း ထိတွေ့ဖို့ အတွက်သာ

to just-for-once feel the sun

ရှည်သလားလို့ ငါ တွေးမိတယ်။

if they get lost in the shuffle

သူတို့ ဘယ်က လာမှန်းမသိဘဲ

not knowing where they’re from

ရှပ်တိုက်မှုမှာ လမ်ပျေားက်သွားရင်ပေါ့။

I wonder if sunrise

တစ်ခါမှမတွေ့ဖူးကြပေမဲ့

and sunset

နေထွက်ချိန်နဲ့ နေဝင်ချိန်ဟာ

respect each other

တစ်ယောက်ကိုတစ်ယောက်

even though they’ve never met

လေးစားမှုရှိလားလို့ ငါ တွေးမိတယ်။

if storms have regrets

မုန်တိုင်းတွေမှာ နောင်တတွေရှိရင်၊

if volcanoes get stressed

မီးတောင်တွေ စိတ်ဖိစီးလာရင်၊

if compost believes in life

မြေဆွေးက သေလွန်ပြီး

after death

နောက်ဘဝကို ယုံကြည်ရင်ပေါ့။

I wonder if breath ever thinks of suicide

လေက တစ်ခါတလေ ငြိမ်ငြိမ်ထိုင်ပြီး

if the wind just wants to sit

ကမ္ဘာကြီးက သူ့အနားကို ဖြတ်သွားနေတာကို

still sometimes

ကြည့်ချင်နေချင်ရင်

and watch the world pass him by

အသက်ရှုမှုက သတ်သေဖို့ တွေးနေသလားလို့ ငါ တွေးမိတယ်။

if smoke was born

ဘယ်လိုထရမှန်းသိရင်း

knowing how to rise

မီးခိုးက မွေးခဲ့ရင်၊

if rainbows get shy backstage

သူတို့ရဲ့အရောင်တွေ လိုက်ဖက်မှု ရှိမရှိ မသေချာဘဲ

not sure if their colors match right

ဇာတ်စင်နောက်မှာ သက်တံတွေ ရှက်လာရင်၊

I wonder if lightning needs an alarm clock

ဘယ်အချိန်မှာ ပစ်ရမလဲ သိရဖို့ မိုးကြိုးက နှိုးစက်လိုသလားလို့

to know when to crack

ငါ တွေးမိတယ်။

if rivers ever stop

မြစ်တွေ ရပ်တန့်နေပြိး

and think of turning back

နောက်ကြောင်းပြန်လှည့်ဖို့စဉ်းစားရင်၊

if streams meet the wrong sea

စမ်းချောင်းတွေက မှားယွင်းတဲ့ ပင်လယ်နဲ့ ဆုံမိပြီး

and their whole lives run off-track

သူတို့ရဲ့ ဘဝတွေအားလုံး လမ်းကြောင်းလွဲသွားရင်။

I wonder if the snow

နှင်းက မည်းချင်သလားလို့

wants to be black

ငါ တွေးမိတယ်။

if the soil thinks she’s too dark

မြေကြီးက သူဟာ မှောင်လွန်းတယ်လို့ တင်ရင်၊

if butterflies want to cover up their marks

လိပ်ပြာတွေက သူတို့ရဲ့ အမှတ်အသားတွေကို ဖုံးကွယ်ချင်ရင်၊

if rocks are self-conscious of their weight

ကျောက်တုံးတွေက သူတို့ရဲ့ အလေးချိန်ကို ကိုယ်တိုင် သတိပြုမိရင်၊

if mountains are insecure of their strength

တောင်တွေက သူတို့ရဲ့ခွန်အားကို မရေမရာဖြစ်နေရင်။

I wonder if waves get discouraged

လှိုင်းတွေက သဲဆီ တွားတက်သွားရင်း စိတ်ဓာတ်ကျလာလားလို့

crawling up the sand

ငါ တွေးမိတယ်။

only to be pulled back again

သူတို့ စခဲ့တဲ့နေရာကို

to where they began

ပြန်ဆွဲထုတ်ခံရဖို့ပဲရှိတာကိုး။

if land feels stepped upon

မြေက အနင်းခံရတာကို ခံစားမိရင်၊

if sand feels insignificant

သဲက အရေးမပါသလို ခံစားမိရင်၊

if trees need to question their lovers

သစ်ပင်တွေက သူတို့ချစ်သူတွေ ဘယ်မှာရပ်တည်နေလဲဆိုတာ

to know where they stand

သိဖို့ မေးခွန်းထုတ်စရာလိုရင်၊

if branches waver at the crossroads

အကိုင်းအခက်တွေ ဘယ်နည်းနဲ့ ကြီးထွားဖို့ မသေချာဘဲ

unsure of which way to grow

လမ်းဆုံလမ်းခွတွေမှာ ယိမ်းယိုင်နေရင်၊

if leaves understand they’re replaceable

သစ်ရွက်တွေက သူတို့ဟာ အစားထိုးလို့ရပြီး လေတိုက်တဲ့အခါ

and they still dance when the wind blows

ကခုန်နိုင်သေးတယ်လို့ နားလည်ရင်။

I wonder

ပုန်းနေတဲ့အချိန်မှာ လက

where the moon goes

ဘယ်ရောက်သွားလဲလို့

when she is in hiding

ငါ တွေးမိတယ်။

I want to find her there

သူ့ကို အဲဒီမှာ ရှာပြီး

and watch the ocean

သမုဒ္ဒရာကို ကြည့်ရှုချင်တယ်၊

spin from a distance

အဝေးကနေ လှည့်ပြီး

listen to her

သူ့ကို နားထောင်ချင်တယ်၊

stir in her sleep

သူ့ရဲ့ အိပ်စက်မှုကို နိုးကြားစေချင်တယ်၊

effort give way to existence

ဖြစ်တည်မှုကို လမ်းပေးတဲ့ အားထုတ်မှုလေ။

(Music)

(ဂီတသံ)