Why we have an emotional connection to robots | Kate Darling

Translator: Joseph Geni Reviewer: Krystian Aparta

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

There was a day, about 10 years ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်က တစ်ရက်မှာ ကျွန်မက

when I asked a friend to hold a baby dinosaur robot upside down.

မိတ်ဆွေတစ်ယောက်ကို ဒိုင်နိုဆော စက်ရုပ် လေးတစ်ကောင်ကို ပြောင်းပြန်ကိုင်ခိုင်းတယ်။

It was this toy called a Pleo that I had ordered,

ဒါက ကျွန်မ မှာထားတဲ့ Pleo လို့ ခေါ်တဲ့ အရုပ်ဖြစ်ပြီး

and I was really excited about it because I've always loved robots.

ကျွန်မက စက်ရုပ်တွေကို အမြဲ ချစ်တော့ တကယ့်ကို စိတ်လှုပ်ရှားမိတယ်။

And this one has really cool technical features.

ဒီတစ်ခုက သိပ်မိုက်တဲ့ နည်းပညာ လက္ခဏာတစ်ခုရှိတယ်။

It had motors and touch sensors

မော်တာတွေ၊ထိတွေ့မှု အာရုံခံတွေနဲ့

and it had an infrared camera.

အနီအောက်ရောင်ခြည် ကင်မရာတစ်လုံးပါတယ်။

And one of the things it had was a tilt sensor,

ဒါတွေထဲက တစ်ခုကတော့ တိမ်းစောင်းနေတဲ့ အာရုံခံတစ်ခုဖြစ်ပြီး

so it knew what direction it was facing.

၎င်း မျက်နှာမူရာ အရပ်ကို သိတာပါ။

And when you held it upside down,

ဒါကို ပြောင်းပြန် ကိုင်ထားတဲ့အခါ

it would start to cry.

ဒါက စငိုလိမ့်မယ်။

And I thought this was super cool, so I was showing it off to my friend,

ဒါက သိပ်မိုက်တာပဲလို့ ထင်ပြီး သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ကို ကြွားနေတုန်း ကျွန်မက

and I said, "Oh, hold it up by the tail. See what it does."

“အမြီးကနေ မြှောက်ကိုင်၊ ဘာလုပ်လဲ ကြည့်“လို့ ပြောလိုက်တယ်။

So we're watching the theatrics of this robot

ဒါနဲ့ ဒီစက်ရုပ်က ရုန်းကန်ပြီး အော်ငိုတဲ့ ပြကွက်တွေကို

struggle and cry out.

ကျွန်မတို့ ကြည့်နေကြတာပေါ့။

And after a few seconds,

စက္ကန့်အနည်းငယ်အကြာမှာ

it starts to bother me a little,

ဒါက ကျွန်မကို စိတ်အနှောက်အယှက်စပေး လာတော့

and I said, "OK, that's enough now.

ကျွန်မက “ကဲ အခု တော်လောက်ပြီ၊ သူ့ကို ပြန်ချပေးလိုက်”

Let's put him back down."

လို့ ပြောလိုက်တယ်။

And then I pet the robot to make it stop crying.

ဒီနောက် အငိုတိတ်အောင် ကျွန်မက စက်ရုပ်ကို ပုတ်ပေးတယ်။

And that was kind of a weird experience for me.

ဒါက ကျွန်မအတွက် ထူးဆန်းတဲ့ အတွေ့အကြုံလိုလိုတစ်ခုပါ။

For one thing, I wasn't the most maternal person at the time.

တစ်ခုရှိတာက အဲဒီအချိန်က ကျွန်မဟာ မိခင်စိတ်အရှိဆုံးဖြစ်နေတာတော့ မဟုတ်ဘူး။

Although since then I've become a mother, nine months ago,

ဒါပေမဲ့လည်း လွန်ခဲ့တဲ့ ကိုးလက မိခင်တစ်ယောက် ဖြစ်လာပြီး

and I've learned that babies also squirm when you hold them upside down.

ပြောင်းပြန် ကိုင်မြှောက်ထားရင် ကလေးတွေလည်း လူးလွန့်တာကိုတော့ သိတယ်လေ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But my response to this robot was also interesting

ဒါပေမဲ့ ဒီစက်ရုပ်ကို ကျွန်မရဲ့တုံပြန်မှုက

because I knew exactly how this machine worked,

စိတ်ဝင်စားစရာလည်းကောင်းတာက ဒီစက် အလုပ်လုပ်ပုံကို ကျွန်မ အတိအကျ သိပေမဲ့

and yet I still felt compelled to be kind to it.

ဒါကို ကြင်နာဖို့ လှုံ့ဆော်ပေးတယ်လို့ ခံစားနေရလို့ပါ။

And that observation sparked a curiosity

ဒီလေ့လာမှုက လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်ကြာ လိုက်စားရင်း

that I've spent the past decade pursuing.

ကုန်ဆုံးခဲ့တဲ့ သိလိုစိတ်တစ်ခုကို အစပျိုးပေးခဲ့တယ်။

Why did I comfort this robot?

ဘာလို့ဒီစက်ရုပ်ကို နှစ်သိမ့်ခဲ့တာလဲ။

And one of the things I discovered was that my treatment of this machine

ကျွန်မ တွေ့ရှိခဲ့တာ တစ်ခုက ဒီစက်ရုပ်ကို ကျွန်မ ပြမူခဲ့တာက

was more than just an awkward moment in my living room,

ဧည့်ခန်းထဲက ကမောက်ကမ ကာလတစ်ခုထက် ပိုတယ်၊

that in a world where we're increasingly integrating robots into our lives,

ကျွန်မတို့ဘဝတွေထဲမှာ စက်ရုပ်တွေကို တိုးကာတိုးကာ ပေါင်းစပ်နေတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုမှာ

ဒီလိုမျိုး ဗီဇဟာ အကျိုးဆက်တွေ ရှိနိုင်လောက်တယ်ဆိုတာပါ။

an instinct like that might actually have consequences,

because the first thing that I discovered is that it's not just me.

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကျွန်မတွေ့ရှိတဲ့ ပထမဆုံးအရာက ကျွန်မပဲ မဟုတ်လ်ု့ပါ။

In 2007, the Washington Post reported that the United States military

၂၀၀၇ ခုနှစ်မှာ အမေေရိကန် စစ်တပ်က မြေမြှုပ်မိုင်းတွေကို စနက်တံဖြုတ်တဲ့

was testing this robot that defused land mines.

စက်ရုပ်တွေကို စမ်းသပ်နေတယ်လို့ Washington Post အစီအရင်ခံဲတယ်။

And the way it worked was it was shaped like a stick insect

ဒါက လုပ်ဆောင်ပုံက ဓားခုတ်ကောင်တစ်ကောင်လို ပုံသွင်းထားကာ

and it would walk around a minefield on its legs,

ခြေထောက်တွေနဲ့ မိုင်းကွင်းမှာ လမ်းလျှောက်မှာဖြစ်ပြီး

and every time it stepped on a mine, one of the legs would blow up,

မိုင်းတစ်ခုကို နင်းမိတိုင်း ခြေထောက်တစ်ဖက်က ဖောက်ခွဲလိမ့်မယ်။

and it would continue on the other legs to blow up more mines.

နောက်ထပ်မိုင်းတွေကို ဖောက်ခွဲဖို့ အခြားခြေထောက်တွေက ဆက်သွားမယ်။

And the colonel who was in charge of this testing exercise

ဒီစမ်းသပ် လေ့ကျင့်ခန်းရဲ့ ဦးစီးဖြစ်သူ ဗိုလ်မှူးကြီးက

ends up calling it off,

ဖျက်သိမ်းရင်း အဆုံးသတ်လိုက်တယ်။

because, he says, it's too inhumane

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီပျက်စီးနေတဲ့ စက်ရုပ်က

to watch this damaged robot drag itself along the minefield.

သူ့ဘာသာ မိုင်းကွင်းတောက်လျှောက် ဒရွတ်ဆွဲတာ ကြည့်ရတာ လူမဆန်ဘူးလို့ သူ ပြောလို့ပါ။

Now, what would cause a hardened military officer

အခု မာကျောတဲ့ စစ်အရာရှိတစ်ယောက်နဲ့ ကျွန်မလို လူတစ်ယောက်ကို

and someone like myself

စက်ရုပ်တွေကို ဒီတုံ့ပြန်မှုရှ်ိစေတာက

to have this response to robots?

ဘာဖြစ်လိမ့်မလဲ။

Well, of course, we're primed by science fiction and pop culture

တကယ်က ဒါတွေကို လူအဖြစ် တင်စားလိုစိတ်ဖြစ်ဖို့ သိပ္ပံဇာတ်လမ်းနဲ့

to really want to personify these things,

ခေတ်ပေါ် ယဥ်ကျေးမှုကနေ ကျွန်မတို့ကို အသင့်ဖြစ်စေပေမဲ့

but it goes a little bit deeper than that.

ဒါထက် နည်းနည်း ပိုနက်ရှိုင်းသွားတယ်။

It turns out that we're biologically hardwired to project intent and life

ကိုယ်အတွက် လွတ်လပ််တယ် ထင်ရတဲ့ ရုပ်ပိုင်း နေရာလပ်ထဲက လှုပ်ရှားမှုတိုင်းအပေါ်မှာ

onto any movement in our physical space that seems autonomous to us.

ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ဘဝကို အစီအစဥ်ရေးဆွဲဖို့ ဇိဝပိုင်းအရ အရိုးစွဲနေတာဖြစ်သွားတယ်။

So people will treat all sorts of robots like they're alive.

ဒီတော့ လူတွေက စက်ရုပ်မျိုးစုံကို အသက်ရှိတယ်လို့ သဘောထားကြတယ်။

These bomb-disposal units get names.

ဒီဗုံး စနက်တံဖြုတ်တဲ့ ယူနစ်က နာမည်တွေရတယ်။

They get medals of honor.

ဂုဏ်ပြု ဆုတံဆိပ်တွေ ရကြတယ်။

They've had funerals for them with gun salutes.

သူတို့အတွက် သေနတ်နဲ့ အလေးပြုတဲ့ အသုဘတွေရှိခဲ့တယ်။

And research shows that we do this even with very simple household robots,

Roomba ဖုန်စုပ်စက်လို ရိုးရိုး အိမ်သုံး စက်ရုပ်တွေေနဲ့တောင် ဒီလိုလုပ်တယ်လို့

like the Roomba vacuum cleaner.

သုတေသနက ပြထားတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

It's just a disc that roams around your floor to clean it,

ကြမ်းပြင်ကို သန့်ရှင်းစေဖို့ လှည့်သွားတဲ့ ချပ်ပြားတစ်ခုဆိုပေမဲ့

but just the fact it's moving around on its own

သူ့ဘာသာ လှည့်ပတ်နေတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကပဲ

will cause people to name the Roomba

လူတွေကို Roomba လို့ အမည်ပေးစေကာ

and feel bad for the Roomba when it gets stuck under the couch.

Roomba ဆိုဖာအောက်မှာ ညပ်နေတဲ့အခါ သူ့အတွက် စိတ်မကောင်းဖြစ်ကြတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And we can design robots specifically to evoke this response,

စိတ်အခြေအနေတွေနဲ့ လူတွေ အလိုအလျောက်၊မသိစိတ်အရ ဆက်နွယ်တဲ့

using eyes and faces or movements

မျက်လုဲံးတွေ၊မျက်နှာတွေ(သို့)

that people automatically, subconsciously associate

လှုပ်ရှားမှုတွေ သုံးရင်း အထူးသဖြင့် ဒီတုံ့ပြန်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့

with states of mind.

စက်ရုပ်တွေကို ပုံဲစံထုတ်နိုင်တယ်။

And there's an entire body of research called human-robot interaction

ဒါက ကောင်းစွာ လုပ်ဆောင်ပုံကို ပြသတဲ့ လူသား-စက်ရုပ် တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်မှု

that really shows how well this works.

ဆိုတဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာ သုတေသနတစ်ခုရှ်ိတယ်။

So for example, researchers at Stanford University found out

ဥပမာ Stanford University က သုတေသီတွေ တွေ့ရှိခဲ့တာက

that it makes people really uncomfortable

လူတွေကို စက်ရုပ်တစ်ရုပ်ရဲ့

when you ask them to touch a robot's private parts.

အင်္ဂါတွေကို ထိခိုင်းတဲ့အခါ စိတ်မသက်မသာဖြစ်ကြတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံဲများ)

So from this, but from many other studies,

ဒီတော့ ဒါကနေအပြင် အခြားလေ့လာမှုတွေကနေ

we know, we know that people respond to the cues given to them

သိတာက ဒီသက်ရှိလိုမျိုး စက်တွေကနေ သူတို့ကိုပေးတဲ့ အချက်ပြမှုတွေကို

by these lifelike machines,

တကယ်မဟုတ်ဘူးလို့ သိတာတောင်

even if they know that they're not real.

လူတွေေက တုံဲ့ပြန််ကြတယ်ဆိုတာပါ။

Now, we're headed towards a world where robots are everywhere.

အခု နေရာတိုင်းမှာ စက်ရုပ်တွေရှိတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုဆီ ကျွန်မတို့ ဦးတည်နေကြတယ်။

Robotic technology is moving out from behind factory walls.

စက်ရုပ်နည်းပညာဟာ စက်ရုံတံတိုင်းတွေ နောက်ကနေ ထွက်လာနေတယ်။

It's entering workplaces, households.

ဒါက အလုပ်ခွင်တွေမှာ၊ အိမ်ထောင်စုတွေမှာ ဝင်လာနေတယ်။

And as these machines that can sense and make autonomous decisions and learn

အာရုံခံ၊ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်တွေချပြီး သင်ယူနိုင်တဲ့ ဒီစက်တွေက

enter into these shared spaces,

ဒီဝေယူလားတဲ့ နေရာတွေထဲကို ဝင်လာတာကြောင့်

I think that maybe the best analogy we have for this

ဒါက တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ လူတွေရဲ့ ဆက်ဆံရေးလို့ အကောင်းဆုဲး

is our relationship with animals.

ဥဒါဟရုဏ်ဖြစ်လောက််တယ် ထင်တယ်။

Thousands of years ago, we started to domesticate animals,

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ထောင်ချီက ကျွန်မတို့ဟာ တိရစ္ဆာန်တွေကို ယဥ်ပါးအောင် စမွေးပြီး

and we trained them for work and weaponry and companionship.

အလုပ်၊လက်နက်နဲ့ အဖော်သဟဲအတွက် သူတို့က်ို လေ့ကျင့်ပေးခဲ့ကြတယ်။

And throughout history, we've treated some animals like tools or like products,

သမိုင်းတစ်လျှောက်လုံး တိရစ္ဆာန်တချို့ကို ကိရီယာတွေ၊ထုတ်ကုန်တွေလို သဘောထားခဲ့ပြီး

and other animals, we've treated with kindness

အခြားတိရစ္ဆာန်တွေကို ကြင်နာမှုနဲ့ ဆက်ဆံကြကာ

and we've given a place in society as our companions.

အဖော်တွေအဖြစ် လူ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ နေရာတစ်ခုပေးထားတယ်။

I think it's plausible we might start to integrate robots in similar ways.

စက်ရုပ်တွေကို အလားတူ နည်းလမ်းတွေနဲ့ စတင် ပေါင်းစည်းဖို့ ဖြစ်နိုင်တယ် ထင်တယ်။

And sure, animals are alive.

သေချာတာက တိရစ္ဆာန်တွေက အသက်ရှိတယ်။

Robots are not.

စက်ရုပ်တွေက အသက်မရှိဘူး။

And I can tell you, from working with roboticists,

စက်ရုပ်ပညာရှင်တွေနဲ့ တွဲလုပ်ရာကနေ ကျွန်မ ပြောနိုင်တာက

that we're pretty far away from developing robots that can feel anything.

အရာတိုင်းကို ခံစားနိုင်တဲ့ စက်ရုပ်တွေ ဖန်တီးတာက အတော် ဝေးသေးတယ်ဆိုတာပါ။

But we feel for them,

ဒါပေမဲ့ သူတို့အတွက် ကျွန်မတို့

and that matters,

ခံစားပြီး ဒါက အရေးပါတာက

because if we're trying to integrate robots into these shared spaces,

မျှဝေယူတဲ့ နေရာတွေမှာ စက်ရုပ်တွေကို ပေါင်းစပ်ဖို့ ကြိုးစားနေရင်

we need to understand that people will treat them differently than other devices,

လူတွေဟာ သူတို့ကို အခြားကိရိယာတွေထက် ကွဲ ပြားစွာ ပြုမူမယ်ဆိုတာကို နားလည်ဖို့လိုပြီး

and that in some cases,

တချို့ကိစ္စတွေမှာ

for example, the case of a soldier who becomes emotionally attached

ဥပမာ၊ သူတို့နဲ့ တွဲလုပ်တဲ့ စက်ရုပ်ကို စိတ်ပိုင်းအရ တွယ်တာမိလာတဲ့

to the robot that they work with,

စစ်သားတစ်ယောက်ရဲ့ အဖြစ်မှာ

that can be anything from inefficient to dangerous.

ဒါက မထိရောက်မှုကနေ အန္တရာယ်အထိ အရာရာဖြစ်နိုင်တယ်။

But in other cases, it can actually be useful

ဒါပေမဲ့ အခြားဖြစ်ရပ်တွေမှာတော့ စက်ရုပ်တွေကို

to foster this emotional connection to robots.

စိတ်ပိုင်း ဆက်သွယ်မှု အားပေးဖို့ တကယ် အသုံးဝင်နိုင်တယ်။

We're already seeing some great use cases,

ကြီးကျယ်တဲ့ အသုံးပြုမှုတွေကို မြင်နေပါပြီ။

for example, robots working with autistic children

ဥပမာ အရင်က မမြင်ဖူးတဲ့ နည်းလမ်းတွမှာ သူတို့ ပါဝင်စေဖို့

to engage them in ways that we haven't seen previously,

အထီးကျန်စိတ်ဝေဒနာရှင် ကလေးတွေနဲ့ တွဲလုပ်တဲ့ စက်ရုပ်တွေ။

or robots working with teachers to engage kids in learning with new results.

(သို့) ရလဒ်သစ်တွေနဲ့ သင်ယူရေးမှာ ကလေးတွေ ပါဝင်ဖို့ ဆရာတွေနဲ့ တွဲလုပ်တဲ့စက်ရုပ်တွေ။

And it's not just for kids.

ကလေးတွေအတွက်သာမဟုတ်ပါဘူး။

Early studies show that robots can help doctors and patients

ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေမှာ စက်ရုပ်တွေက ဆရာဝန်တွေ၊ လူနာတွေကို

in health care settings.

ကူနိုင်တာကို လေ့လာမှုကပြတယ်။

This is the PARO baby seal robot.

ဒါကတော့ PARO ပင်လယ်ဖျံငယ် စက်ရုပ်ပါ။

It's used in nursing homes and with dementia patients.

ဘိုးဘွား ရိပ်သာတွေနဲ့ ဇရာဒုဗ္ဗလ ဝေဒနာရှင်တွေနဲ့တွဲကာ အသုံးပြုတယ်။

It's been around for a while.

သိပ်တော့ မကြာသေးပါဘူး။

And I remember, years ago, being at a party

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်တွေက ပါတီတစ်ခုမှာ ရှိနေပြီး

and telling someone about this robot,

ဒီစက်ရုပ်အကြောင်း လူတစ်ယောက်ကို ပြောနေတာကို သတိရတယ်။

and her response was,

သူ့တုံ့ပြန်မှုက

"Oh my gosh.

“အလိုလေး၊

That's horrible.

မထိတ်သာမလန့်သာပဲ။

I can't believe we're giving people robots instead of human care."

လူသား စောင့်ရှောက်မှုအစား လူတွေကို စက်ရုပ်တွေ ပေးနေတာ မယုံနိုင်ဘူး“တဲ့။

And this is a really common response,

ဒါက ဖြစ်နေကျ တုံ့ပြန်မှုဖြစ်ပြီး

and I think it's absolutely correct,

လုံးဝကို မှန်တယ်လို့ ကျွန်မ ထင်တယ်။

because that would be terrible.

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒါက ဆိုးရွားမှာမို့ပါ။

But in this case, it's not what this robot replaces.

ဒါပေမဲ့ ဒီအဖြစ်မှာ ဒီစက်ရုပ်က အစားထိုးတာ ဒါမဟုတ်ဘူး။

What this robot replaces is animal therapy

ဒီစက်ရုပ် အစားထိုးတာက တိရိစ္ဆာန် ကုထုံးပါ။

တိရိစ္ဆာန် အစစ်တွေကို သုံးလို့မရပေမဲ့ စက်ရုပ်တွေကို သုံးနိုင်တဲ့

in contexts where we can't use real animals

but we can use robots,

အခြေအနေတွေမှာပါ။

because people will consistently treat them more like an animal than a device.

လူတွေက သူတို့ကို ကိရိယာတစ်ခုဆိုတာထက် တိရိစ္ဆာန်လို တစ်သတ်မတ်တည်းပြုမူမှာမို့ပါ။

Acknowledging this emotional connection to robots

ကိရိယာတွေက ပိုအတွင်းကျတဲ့ ဘဝနယ်ပယ်တွေထဲ ဝင်လာတော့

can also help us anticipate challenges

စက်ရုပ်တွေအပေါ် ခံဲစားမှု ဆက်သွယ်မှုကို

as these devices move into more intimate areas of people's lives.

အသိအမှတ်ပြုတာကစိန်ခေါ်မှုတွေကို ပြင်ဆင်ဖို့ပါ ကူညီနိုင်တယ်။

For example, is it OK if your child's teddy bear robot

ဥပမာ သင့်ကလေးရဲ့ ဝက်ဝံ စက်ရုပ်က အတွင်းရေး စကားပြောတာတွေကို

records private conversations?

အသံသွင်းတယ်ဆိုရင် အဆင်ပြေလား။

Is it OK if your sex robot has compelling in-app purchases?

သင့်ရဲ့ သံဝါသ စက်ရုပ်က အက်ပ်တွေ ဝယ်ယူမှု တွေမှာ လှုံ့ဆော်မှုရှိရင် အဆင်ပြေလား။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Because robots plus capitalism

ဘာလို့လဲဆိုတော့ စက်ရုပ် အပေါင်း အရင်းရှင်ဝါဒက

equals questions around consumer protection and privacy.

စားသုံးသူ ကာကွယ်ရေးနဲ့ သီးသန့်တည်ရှိမှု တစ်ဝိုက်က မေးခွန်းတွေနဲ့ တူညီလို့ပါ။

And those aren't the only reasons

ဒီစက်တွေက တစ်ဝိုက်က အပြုအမူဟာ

that our behavior around these machines could matter.

အရေးပါနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်တွေပဲ မဟုတ်ဘူး။

A few years after that first initial experience I had

ဒီဒိုနိုဆော စက်ရုပ်လေးနဲ့ ကနဦး အတွေ့အကြုံ ရပြီး

with this baby dinosaur robot,

နှစ်အနည်းငယ်အကြာမှာ

I did a workshop with my friend Hannes Gassert.

မိတ်ဆွေ Hannes Gassert နဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခု လုပ်တယ်။

And we took five of these baby dinosaur robots

ဒိုင်နိုဆော စက်ရုပ်လေး ငါးရုပ်ကို ယူပြီး

and we gave them to five teams of people.

လူအဖွဲ့ငါးဖွဲ့ကို ပေးလိုက်တယ်။

And we had them name them

သူတို့ကို နာမည်တပ်ခိုင်းပြီး

တစ်နာရီလောက် သူတို့နဲ့ ကစားတာ၊ တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်တာ လုပ်ခိုင်းတယ်။

and play with them and interact with them for about an hour.

And then we unveiled a hammer and a hatchet

ဒီနောက်မှာ တူနဲ့ ပုဆိန်တစ်လက်ကို ထုတ်ပြပြီး

and we told them to torture and kill the robots.

စက်ရုပ်တွေကို နှိပ်စက်၊ သတ်ဖြတ်ခိုင်းတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And this turned out to be a little more dramatic

ဖြစ်သွားတာက ကျွန်မတို့ မျှော်လင့်တာထက် ဇာတ်လမ်း

than we expected it to be,

နည်းနည်း ပိုဆန်သွားတယ်။

because none of the participants would even so much as strike

ပါဝင်သူတစ်ယောက်မှ ဒီဒိုင်နိုဆော စက်ရုပ်လေးတွေကို

these baby dinosaur robots,

အားပြင်းပြင်း မရိုက်တော့

so we had to improvise a little, and at some point, we said,

ကျွန်မတို့ နည်းနည်း ထွင်ဖို့လိုအပ်ပြီး တစ်နေရာမှာ ပြောတာက

"OK, you can save your team's robot if you destroy another team's robot."

“ကဲ အခြားအဖွဲ့ရဲ့ စက်ရုပ်ကို ဖျက်ဆီးရင် ကိုယ့်အဖွဲ့ရဲ့ စက်ရုပ်ကို ကယ်လို့ရတယ်။”

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And even that didn't work. They couldn't do it.

ဒါတောင် အလုပ်မဖြစ်ဘူး။ မလုပ်နိုင်ကြဘူးလေ။

So finally, we said,

နောက်ဆုံး ပြောလိုက်တာက

"We're going to destroy all of the robots

“တစ်ယောက်ယောက်က သူတို့ထဲက တစ်ခုဆီ

unless someone takes a hatchet to one of them."

ပုဆိန် ယူမသွားရင် စက်ရုပ်အားလုံးကို ဖျက်ဆီးမယ်”။

And this guy stood up, and he took the hatchet,

ဒီလူက ထပြီး ပုဆိန်ကို ယူလိုက်တယ်။

and the whole room winced as he brought the hatchet down

သူက စက်ရုပ်ရဲ့လည်ပင်းပေါ် ပုဆိန်ကို ပစ်ချလိုက်တဲ့အခါ

on the robot's neck,

တစ်လုံးခန်းလုံး ရှုံ့မဲ့သွားတယ်။

and there was this half-joking, half-serious moment of silence in the room

လဲကျသွားတဲ့ စက်ရုပ်အတွက် အခန်းထဲမှာ ရယ်စရာ တစ်ဝက်နဲ့ စိုးရိမ်စရာ တစ်ဝက်

for this fallen robot.

တိတ်ဆိတ်တဲ့ ကာလပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So that was a really interesting experience.

ဒီတော့ ဒါက တကယ့် စိတ်ဝင်စားစရာ အတွေ့အကြုံတစ်ခုပါ။

Now, it wasn't a controlled study, obviously,

ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခု မဟုတ်တာ သိသာပေမဲ့

but it did lead to some later research that I did at MIT

MIT မှာ Palash Nandy နဲ့ Cynthia Breazeal တို့နဲ့အတူ

with Palash Nandy and Cynthia Breazeal,

နောက်ပိုင်း လုပ်ခဲ့တဲ့ သုတေသနဆီ ဦးတည်ပေးခဲ့တယ်။

where we had people come into the lab and smash these HEXBUGs

အဲဒီမှာ လူတွေကို လက်တွေ့ခန်းထဲကို လာခိုင်းပြီး အင်းဆက်တွေလို တကယ့် အသက်ပါပါ

that move around in a really lifelike way, like insects.

လှည့်လည်ရွေ့နေတဲ့ ဒီ HEXBUGS တွေကို ရိုက်ချိုးခိုင်းတယ်။

So instead of choosing something cute that people are drawn to,

ဒီတော့ လူတွေကို ဆွဲဆောင်တဲ့ ချစ်စရာ တစ်ခုခုကို ရွေးချယ်တာအစား

we chose something more basic,

ပို သာမန်ဖြစ်တာ တစ်ခုခုကို ရွေးလိုက်ပြီး

and what we found was that high-empathy people

တွေ့ရှိရတာကတော့ စာနာစိတ် မြင့်တဲ့ လူတွေဟာ HEXBUGS တွေကို

would hesitate more to hit the HEXBUGS.

ရိုက်ဖို့ ပိုပြီးတုံ့ဆိုင်းနေတာပါ။

Now this is just a little study,

ဒါက လေ့လာမှုလေးတစ်ခုပေမဲ့

but it's part of a larger body of research

စာနာစိတ်အတွက် လူတွေရဲ့ စိတ်ယိုင်မှုတွေနဲ့

that is starting to indicate that there may be a connection

စက်ရုပ်တွေအနီးက သူတို့ရဲ့ အပြုအမူကြားက

between people's tendencies for empathy

ဆက်သွယ်မှုတစ်ခု ရှိနိုင်လောက်တာကို ညွှန်ပြတဲ့

and their behavior around robots.

ပိုကြီးတဲ့ သုသေသန အစုအပုံရဲ့ အပိုင်းပါ။

But my question for the coming era of human-robot interaction

ဒါပေမဲ့ လူသား-စက်ရုပ် တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်ရေး ရဲ့ လာမယ့် ခေတ်အတွက် မေးခွန်းက

is not: "Do we empathize with robots?"

“စက်ရုပ်တွေနဲ့ မျှဝေခံစားကြည့်မလား” ဆိုတာမဟုတ်ဘဲ

It's: "Can robots change people's empathy?"

“စက်ရုပ်တွေက လူတွေရဲ့ စာနာစိတ်ကို ပြောင်းလဲစေနိုင်လား”ပါ။

Is there reason to, for example,

ဥပမာ သင့်ကလေးက စက်ရုပ် ခွေးတစ်ကောင်ကို

prevent your child from kicking a robotic dog,

ကန်တာကို တားဆီးဖို့ အကြောင်းပြချက်ရှိလား။

not just out of respect for property,

ပိုင်ဆိုင်မှုအတွက် အလေးထားလို့မဟုတ်ဘဲ

but because the child might be more likely to kick a real dog?

ကလေးက တကယ့်ခွေးတစ်ကောင်ကို ကန်ဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်တာကြောင့်ပါ။

And again, it's not just kids.

ထပ်ပြောရရရင် ကလေးတွေတင် မဟုတ်ဘူး။

This is the violent video games question, but it's on a completely new level

ဒါက ကြမ်းကြုတ်တဲ့ ဗီဒီယိုဂိမ်း ပြဿနာဆိုပေမဲ့

because of this visceral physicality that we respond more intensely to

လုံးဝ အသစ်ဖြစ်တဲ့ အဆင့်တစ်ခုဖြစ်တာက စခရင် ပုံရိပ်ဆိုတာထက် ပိုပြင်းထန်စွာ တုံ့ပြန်တဲ့

than to images on a screen.

အလိုလို ရုပ်ပိုင်းနိုးကြွမှုပါ။

When we behave violently towards robots,

စက်ရုပ်တွေကို ကြမ်းတမ်းစွာ ပြုမူတဲ့အခါ

specifically robots that are designed to mimic life,

အထူးသဖြင့် သက်ရှိကို တုပဖို့ ပုံစံထုတ်ထားတဲ့ စက်ရုပ်တွေပါ၊

is that a healthy outlet for violent behavior

ဒါက ကြမ်းတမ်းတဲ့ အပြုအမူအတွက် ကောင်းမွန်တဲ့ ထွက်ပေါက်တစ်ခု(သို့)

or is that training our cruelty muscles?

ရက်စက်မှု ကြွက်သားတွေကို လေ့ကျင့်ပေးတာလား။

We don't know ...

ကျွန်မတို့ မသိဘူးလေ။

But the answer to this question has the potential to impact human behavior,

ဒါပေမဲ့ ဒီမေးခွန်းအတွက် အဖြေမှာ လူသား အပြုအမူကို သက်ရောက်ဖို့ အစွမ်းရှိတယ်၊

it has the potential to impact social norms,

လူမှုရေး စံတွေကို သက်ရောက်ဖို့ အစွမ်းရှိတယ်၊

it has the potential to inspire rules around what we can and can't do

တချို့ စက်ရုပ်တွေနဲ့ လုပ်နိုင်၊မလုပ်နိုင် တာ တစ်ဝိုက်က စည်းမျဉ်းတွေကို

with certain robots,

စေ့ဆော်ဖို့အစွမ်းရှိတယ်။

similar to our animal cruelty laws.

တိရိစ္ဆာန် နှိပ်စက်မှု ဥပဒေနဲ့ တူတယ်။

Because even if robots can't feel,

ဘာလို့လဲဆိုတော့ စက်ရုပ်တွေက မခံစားနိုင်သည့်တိုင်

our behavior towards them might matter for us.

သူတို့အပေါ် အပြုအမူက ကျွန်မတို့အတွက် အရေးပါလောက်လို့ပါ။

And regardless of whether we end up changing our rules,

စည်းမျဉ်းတွေ ပြောင်းလဲတာနဲ့ အဆုံးသတ်မလားဆိုတာကို မဓာနမထားဘဲ

robots might be able to help us come to a new understanding of ourselves.

စက်ရုပ်တွေက မိမိကိုယ်မိမိ နားလည်မှု အသစ်တစ်ခု ဖြစ်လာဖို့ ကူနိုင်လောက်တယ်။

Most of what I've learned over the past 10 years

လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်ကျော်က ကျွန်မ သိခဲ့တာ အများစုက

has not been about technology at all.

နည်းပညာအကြောင်း လုံးဝ မဟုတ်ဘူး။

It's been about human psychology

ဒါက လူသား စိတ်ပညာ စာနာမှုနဲ့ ကျွန်မတို့ဟာ

and empathy and how we relate to others.

အခြားသူတွေနဲ့ ဆက်စပ်ပုံအကြောင်းပါ။

Because when a child is kind to a Roomba,

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကလေးက Roomba ကို ကြင်နာတဲ့အခါ

when a soldier tries to save a robot on the battlefield,

စစ်မြေပြင်မှာ စစ်သားတစ်ယောက်က စက်ရုပ်တစ်ရုပ်ကို ကယ်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့အခါ

or when a group of people refuses to harm a robotic baby dinosaur,

(သို့) စက်ရုပ် ဒိုင်နိုဆောငယ်လေးကို ဒုက္ခပေးဖို့ လူတွေ ငြင်းဆန်ကြတဲ့အခါ

those robots aren't just motors and gears and algorithms.

ဒီစက်ရုပ်တွေဟာ မော်တာတွေ၊ ဂီယာတွေနဲ့ အယ်လ်ရစ်သမ်တွေပဲ မဟုတ်လို့ပါ။

They're reflections of our own humanity.

သူတို့ဟာ လူ့သဘောသဘာဝရဲ့ ထင်ဟပ်မှုတွေပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)