Emmanuel Jal: The music of a war child

272,948 views ・ 2009-08-07

TED


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Oyun-Erdene Namsrai Reviewer: Gereltuya Erdenejargal
00:12
I just want to say my name is Emmanuel Jal.
0
12160
4000
Миний нэрийг Эммануэл Жэл гэдгийг хэлмээр байна.
00:16
And I come from a long way.
1
16160
3000
Би маш урт замыг туулж ирсэн.
00:19
I've been telling a story that has been so painful for me.
2
19160
4000
Надад бол маш зовиур авч ирэх энэхүү түүхийг би үргэлж ярьдаг.
00:23
It's been a tough journey for me, traveling the world,
3
23160
3000
Дэлхийгээр аялан, энэ түүхийг ном хэлбэрээр
00:26
telling my story in form of a book.
4
26160
4000
мөн энэ удаагийнх шиг ингэж
00:30
And also telling it like now.
5
30160
4000
ярьж явах нь надад бол адал явдал шиг л байдаг.
00:34
And also, the easiest one was
6
34160
2000
Мөн хүмүүст хүргэх хамгийн хялбар зам нь
00:36
when I was doing it in form of a music.
7
36160
2000
хөгжмийн хэлээр ярих байдаг.
00:38
So I have branded myself as a war child.
8
38160
6000
Тиймээс ч би өөрийгөө дайны хүү гэх болсон.
00:44
I'm doing this
9
44160
3000
Би үүнийг тосгонд минь байдаг
00:47
because of an old lady in my village now,
10
47160
4000
хүүхдүүдээ алдсан
00:51
who have lost her children.
11
51160
3000
эхийн төлөө хийж байна.
00:54
There is no newspaper to cover her pain,
12
54160
3000
Түүний сэтгэлийн шарх болон энэ нийгэмд юуг өөрчлөхийг
00:57
and what she wants to change in this society.
13
57160
3000
хүсэж байгаа талаар дуу хоолойг нь хүргэх сонин гэж байхгүй.
01:00
And I'm doing it for a young man
14
60160
3000
Өөрчлөлт хийхийг хүсэж байгаа боловч
01:03
who want to create a change and has no way to project his voice
15
63160
4000
бичиж чадахгүйнхээ улмаас дуу хоолойгоо
01:07
because he can't write.
16
67160
2000
хүргэж чадахгүй байгаа залуугийн төлөө.
01:09
Or there is no Internet, like Facebook, MySpace,
17
69160
3000
Тэдэнд хоорондоо ярилцах ямар ч интернэт,
01:12
YouTube, for them to talk.
18
72160
6000
Facebook, MySpace, YouTube гэж байхгүй.
01:18
Also one thing that kept me pushing this story,
19
78160
3000
Бас нэг зүйл намайг энэ түүхийг, энэ бүх сэтгэл өвтгөм
01:21
this painful stories out, the dreams I have,
20
81160
4000
түүхийг ярихад хүргэсэн нь надад байдаг мөрөөдлүүд юм.
01:25
sometimes, is like the voices of the dead,
21
85160
4000
Заримдаа энэ миний харсан үхэгсдийн
01:29
that I have seen
22
89160
3000
дуу хоолой надад
01:32
would tell me, "Don't give up. Keep on going."
23
92160
2000
"Хэзээ ч бүү бууж өг. Шантралгүй зүтгээд бай" гэж хэлэх шиг санагддаг.
01:34
Because sometime I feel like stopping and not doing it,
24
94160
3000
Заримдаа би энийг болиод, хийхгүй байх шиг санагддаг.
01:37
because I didn't know what I was putting myself into.
25
97160
4000
Учир нь заримдаа би өөрийгөө юунд орооцолдуулснаа мэдэхээ байчихдаг.
01:41
Well I was born in the most difficult time,
26
101160
5000
Тийм ээ, би маш хэцүү цаг үед
01:46
when my country was at war.
27
106160
3000
эх орны дайны үед төрсөн.
01:49
I saw my village burned down.
28
109160
3000
Төрсөн тосгон минь шатаж байхыг би нүдээрээ харсан.
01:52
The world that meant a lot to me, I saw it
29
112160
2000
Надад их үнэ цэнэтэй тэр ертөнц
01:54
vanish in my face.
30
114160
4000
нүдний минь өмнө үгүй болохыг нь би харсан.
01:58
I saw my aunt in rape when I was only five.
31
118160
4000
Би тавхан настай байхдаа авга эгчээ хүчиндүүлж байхыг харж байсан.
02:02
My mother was claimed by the war.
32
122160
2000
Ээж минь дайнд үрэгдэж,
02:04
My brothers and sisters were scattered.
33
124160
4000
ах дүү нар маань салан одсон.
02:08
And up to now, me and my father
34
128160
2000
Өнөөг хүртэл ааваасаа
02:10
were detached and I still have issues with him.
35
130160
5000
салан, түүнийг олохыг хүсэж байгаа ч чадахгүй л явна.
02:15
Seeing people die every day,
36
135160
2000
Өдөр бүр үхэж байгаа хүнийг харан,
02:17
my mother crying,
37
137160
2000
ээжийнхээ уйлж байгааг сонсон,
02:19
it's like I was raised in a violence.
38
139160
5000
би хүчирхийлэл дунд торнисон.
02:24
And that made me call myself a war child.
39
144160
5000
Энэ бүгд намайг өөрийгөө дайны хүү гэж нэрлэхэд хүргэсэн.
02:29
And not only that, when I was eight
40
149160
2000
Зөвхөн ингээд ч зогсоогүй, найман нас хүрэхдээ
02:31
I became a child soldier.
41
151160
4000
би цэрэг хүү болсон.
02:35
I didn't know what was the war for.
42
155160
3000
Би юуны төлөө дайтаад байгаагаа ч мэддэггүй байсан.
02:38
But one thing I knew
43
158160
2000
Мэдэж байсан ганц зүйл гэвэл нь
02:40
was an image that I saw that stuck in my head.
44
160160
3000
миний толгойнд үлдэж хоцорсон тэр зураглал л байсан.
02:43
When I went to the training camp I say,
45
163160
3000
Би сургуулилтын байранд байхдаа хэлдэг байсан
02:46
"I want to kill as many Muslims,
46
166160
2000
"Аль болох олон Мусалмануудыг,
02:48
and as many Arabs, as possible."
47
168160
3000
бас Арабуудыг алахыг хүсэж байна" гэж.
02:51
The training wasn't easy, but that was the driving force,
48
171160
3000
Сургуулилт тийм ч амар байгаагүй. Гэсэн ч намайг зоригжуулсан.
02:54
because I wanted to revenge for my family.
49
174160
3000
Учир нь би гэр бүлийнхнийхээ өшөөг авахыг хүссэн.
02:57
I wanted to revenge for my village.
50
177160
6000
Би тосгоныхныхоо өшөөг авахыг хүссэн юм.
03:03
Luckily now things have changed
51
183160
2000
Аз болоход одоо бүх зүйл өөрчлөгдсөн.
03:05
because I came to discover the truth.
52
185160
4000
Яагаад гэвэл би үнэнийг олж мэдсэн юм.
03:09
What was actually killing us wasn't the Muslims,
53
189160
3000
Биднийг хөнөөгчид нь Мусалманчууд биш байсныг
03:12
wasn't the Arabs.
54
192160
2000
Арабчууд ч биш болохыг мэдэж авсан юм.
03:14
It was somebody sitting somewhere manipulating the system,
55
194160
6000
Тэр нь хаа нэгтээ суугаад тогтолцоог удирдан, биднээс хүссэнээ
03:20
and using religion to get what they want to get out of us,
56
200160
4000
авахын тулд шашиныг ашиглаж байсан этгээдүүд байсан юм.
03:24
which is the oil, the diamond,
57
204160
3000
Авахыг хүссэн зүйл нь газрын тос, алмааз,
03:27
the gold and the land.
58
207160
4000
алт болон газар нутаг байсныг нь мэдсэн.
03:31
So realizing the truth gave me a position to choose:
59
211160
5000
Бүгдийг ухаарсныхаа дараа би сонголт хийх хэрэгтэй болсон.
03:36
should I continue to hate, or let it go?
60
216160
3000
Үргэлжлүүлэн үзэн ядах уу, эсвэл зүгээр л орхих уу?
03:39
So I happened to forgive. Now I sing
61
219160
3000
Би өршөөхөөр шийдсэн. Би одоо
03:42
music with the Muslims. I dance with them.
62
222160
2000
Мусалманчуудтай хамт дуулж байна. Тэдэнтэй цуг бүжиглэж байна.
03:44
I even had a movie out called "War Child,"
63
224160
2000
"Дайны хүү" нэртэй кино гаргахдаа ч
03:46
funded by Muslim people.
64
226160
3000
Мусалманчуудаар ивээн тэтгүүлсэн.
03:49
So that pain has gone out.
65
229160
4000
Тиймээс тэр сэтгэлийн мин шарх одоо арилсан.
03:53
But my story is huge.
66
233160
2000
Гэхдээ миний түүх бол агуу их.
03:55
So I'm just going to go into a different step now,
67
235160
4000
Тиймээс би арай өөр замаар хиймээр байна.
03:59
which is easier for me.
68
239160
2000
Надад хамгийн хялбар байхаар.
04:01
I'm going to give you poem
69
241160
2000
Би та бүхэнд
04:03
called "Forced to Sin,"
70
243160
4000
"Хүчээр хийлгэсэн хилэнц" нэртэй шүлэг зориулъя.
04:07
which is from my album "War Child."
71
247160
2000
Миний "Дайны Хүү" нэртэй альбомын нэг хэсэг.
04:09
I talk about my story.
72
249160
2000
Би өөрийнхөө тухай түүхийг хэлнэ ээ.
04:11
One of the journey that I tread
73
251160
2000
Миний хийсэн тэр зүйл бол
04:13
when I was tempted to eat my friend because we had no food
74
253160
3000
бид хоолгүй байснаасаа болоод найзуудаа идэж байсан.
04:16
and we were like around 400.
75
256160
2000
Бид ойролцоогоор 400-уулаа байсан.
04:18
And only 16 people survived that journey.
76
258160
3000
Гэхдээ биднээс 16 нь л дөнгөж амьд үлдсэн
04:21
So I hope you're going to hear this.
77
261160
2000
Таныг анхаарлаа хандуулан сонсоно гэдэгт итгэж байна.
04:23
My dreams are like torment.
78
263160
4000
Миний зүүд миний тарчлал.
04:27
My every moment.
79
267160
2000
Миний алхам бүр.
04:29
Voices in my brain, of friends that was slain.
80
269160
5000
Тарчилж буй найзын минь тархинд хадах дуу.
04:34
Friends like Lual who died by my side,
81
274160
2000
Дэргэд минь өлбөрч үхсэн
04:36
of starvation.
82
276160
2000
Луал шиг найзууд минь.
04:38
In the burning jungle, and the desert plain.
83
278160
5000
Шатаж буй ширэнгэн ой, хоосон цөлд.
04:43
Next was I, but Jesus heard my cry.
84
283160
3000
Дараачийнх нь би байсан,
04:46
As I was tempted to eat the rotten flesh
85
286160
4000
Гэхдээ андынхаа илжирсэн биеийг идэх
04:50
of my comrade,
86
290160
2000
Миний гунигийг Есүс сонссон.
04:52
he gave me comfort.
87
292160
2000
Тэр надад боломж өгсөн.
04:54
We used to raid villages,
88
294160
2000
Бид тосгонуудыг дайран орж дээрэмддэг байсан.
04:56
stealing chickens, goats and sheeps,
89
296160
3000
Тахиа, ямаа, хонинуудыг нь хулгайлж,
04:59
anything we could eat.
90
299160
2000
идэж болох бүхнийг л иддэг байлаа.
05:01
I knew it was rude, but we needed food.
91
301160
3000
"Ингэж болохгүйг мэддэг байсан ч, хоолноос өөр юм хэрэггүй байсан."
05:04
And therefore I was forced to sin,
92
304160
3000
Энэ бол хүчээр хийсэн хилэнц,
05:07
forced to sin to make a living,
93
307160
3000
Хүчээр хийсэн амьдрах хилэнц.
05:10
forced to sin to make a living.
94
310160
3000
Хүчээр хийсэн амьдрах хилэнц.
05:13
Sometimes you gotta lose to win.
95
313160
3000
Заримдаа хожихын тулд алдах хэрэгтэй.
05:16
Never give up. Never give in.
96
316160
3000
Бүү бууж өг, бүү зүгээр өг.
05:19
Left home at the age of seven.
97
319160
3000
Долоохон настайдаа гэрээ орхисон,
05:22
One year later, live with an AK-47 by my side.
98
322160
4000
Жилийн дараа, АК-47 үүрээд
05:26
Slept with one eye open wide.
99
326160
2000
Нэг нүд хараастай унтаж,
05:28
Run, duck, play dead and hide.
100
328160
4000
Гүйж, зугтаж, үхэж тоглон, нуугдаж байлаа.
05:32
I've seen my people die like flies.
101
332160
3000
Ялаа мэт хүмүүс хиаран үхэж байсан ч
05:35
But I've never seen a dead body,
102
335160
2000
Ядаж ганцыг ч
05:37
at least one that I've killed.
103
337160
3000
Би л лав алаагүй.
05:40
But still as I wonder, I won't go under.
104
340160
3000
Одоо ч би гайхдаг, дахиад тийшээ явмааргүй.
05:43
Guns barking like lightning and thunder.
105
343160
3000
Аянга цахилгаан мэт нүргэлэх буун дуу,
05:46
As a child so young and tender,
106
346160
3000
Залуу цагаахан хүүхэд насандаа
05:49
Words I can't forget I still remember.
107
349160
3000
Сонссон үгсийг мартаж чаддаггүй, би одоо ч санадаг.
05:52
I saw sergeant command raising his hand,
108
352160
2000
Гараа өргөх түрүүчийн тушаал,
05:54
no retreat, no surrender.
109
354160
2000
Ухарч болохгүй, татгалзаж ч болохгүй.
05:56
I carry the banner of the trauma.
110
356160
3000
Гамшигийн лоозонг би одоо ч өөртэйгөө тээж явдаг.
05:59
War child, child without a mama,
111
359160
3000
Дайны хүү, ээжгүй хүү
06:02
still fighting in the saga.
112
362160
2000
Баатарлаг үйлсийн туульд одоо ч хүртэл тулалдсаар.
06:04
Yet as I wage this new war I'm not alone in this drama.
113
364160
3000
Шинэ дайнд орохдоо би ганцаараа биш.
06:07
No sit or stop, as I reach for the top
114
367160
3000
Суух ч үгүй, зогсох ч үгүй би оргилд нь хүрнэ
06:10
I'm fully dedicated like a patriotic cop.
115
370160
3000
Бүх сэтгэлээсээ эх оронч цагдаа шиг би шулуудсан
06:13
I'm on a fight, day and night.
116
373160
3000
Өдөр ч шөнө ч би тэмцэнэ.
06:16
Sometime I do wrong in order to make things right.
117
376160
5000
Заримдаа би зөвийн төлөө бурууг хийдэг.
06:21
It's like I'm living a dream.
118
381160
2000
Энэ яг л би зүүдэлж байх шиг.
06:23
First time I'm feeling like a human being.
119
383160
3000
Анх удаа л би хүн болж төрсөнөө мэдэрч байна.
06:26
Ah! The children of Darfur.
120
386160
4000
Аа! Дарфурын хүүхдүүд ээ!
06:30
Your empty bellies on the telly and now it's you
121
390160
2000
Зурагтаар гарах хоосон ходоод
06:32
that I'm fighting for.
122
392160
3000
Энэ бол чи бидний тэмцэх зүйл
06:35
Left home.
123
395160
2000
Гэрээ орхисон,
06:37
Don't even know the day I'll ever return.
124
397160
4000
Хэзээ эргэж очихоо ч мэдэхгүй.
06:41
My country is war-torn.
125
401160
2000
Миний эх орон-Дайны ноорхой
06:43
Music I used to hear was bombs and fire of guns.
126
403160
5000
Миний сонсож өссөн хөгжим бол буун дуу, дэлбэрэлт тэсрэлт
06:48
So many people die that I don't even cry no more.
127
408160
4000
Олон хүн үхэж би одоо уйлахаа ч больсон.
06:52
Ask God question, what am I here for.
128
412160
3000
Бурханаас асууя, би энд юуны төлөө байгаа юм?
06:55
And why are my people poor.
129
415160
2000
Бид яагаад ядуу тарчиг байгаа юм?
06:57
And why, why when the rest of the children were learning how to read and write,
130
417160
5000
Яагаад.. яагаад бусад хүүхдүүд уншиж, бичиж сурч байхад
07:02
I was learning how to fight.
131
422160
2000
би байлдахыг сурч байсныг.
07:04
I ate snails, vultures, rabbits,
132
424160
3000
Дун, элээ, туулай,
07:07
snakes, and anything that had life.
133
427160
3000
могой гээд амьтай бүгдийг би идэж байсныг.
07:10
I was ready to eat.
134
430160
2000
Би идэхэд бэлэн байсан.
07:12
I know it's a shame. But who is to be blamed?
135
432160
3000
Ичгүүртэйг би мэдэх ч хэнд бурууг тохох юм бэ.
07:15
That's my story shared in the form of a lesson.
136
435160
3000
Энэ бол миний ярихыг хүсэж байгаа зүйл.
07:18
(Applause)
137
438160
6000
(Алга ташилт)
07:24
Thank you.
138
444160
2000
Баярлалаа.
07:26
(Applause)
139
446160
6000
(Алга ташилт)
07:32
What energized me and kept me going is the music I do.
140
452160
4000
Намайг зоригжуулж, цааш явахад дэм өгсөн зүйл бол хөгжим.
07:36
I never saw anybody
141
456160
3000
Өөрийн түүхээ хэлж,
07:39
to tell my story to them
142
459160
2000
надад дэм өгөн зөвлөх
07:41
so they could advise me or do therapy.
143
461160
2000
хүнийг би хайж байгаагүй.
07:43
So the music had been my therapy for me.
144
463160
4000
Хөгжим миний дэм байсаар ирсэн.
07:47
It's been where I actually see heaven,
145
467160
4000
Энэ л миний харсан диваажин байсан.
07:51
where I can be happy,
146
471160
2000
Би хөгжмийн аянд л баярлаж,
07:53
where I can be a child again, in dances, through music.
147
473160
4000
хөгжмийн аянд, бүжгэнд л би дахиад хүүхэд байж чаддаг.
07:57
So one thing I know about music:
148
477160
2000
Хөгжмийн талаар миний мэдэх нэг зүйл бол
07:59
music is the only thing that has power
149
479160
3000
хөгжим бол хамгийн хүчирхэг цор ганц зэвсэг,
08:02
to enter your cell system,
150
482160
2000
чиний эсэд,
08:04
your mind, your heart,
151
484160
3000
чиний зүрхэнд, чиний сэтгэлд нэвтэрч чадах
08:07
influence your soul and your spirit,
152
487160
2000
сүнс сэтгэл оюунд чинь нөлөөлж,
08:09
and can even influence the way you live
153
489160
3000
чамайг өрөө ч мэдээгүй байхад
08:12
without even you knowing.
154
492160
3000
хэрхэн амьдарч байгааг чинь өөрчилж чадна.
08:15
Music is the only thing that can
155
495160
2000
Хөгжим гээч л ганцхан зүйл
08:17
make you want to wake up your bed
156
497160
2000
чи өөрөө хэдий хүсээгүй ч
08:19
and shake your leg,
157
499160
3000
орноос чинь босгож,
08:22
without even wanting to do it.
158
502160
2000
бас хөлийг чинь хөдөлгөж чадна.
08:24
And so the power music has
159
504160
3000
Тиймээс хөгжмийн хүчийг
08:27
I normally compare to the power love
160
507160
3000
хайрын хүчтэй зүйрлэж болох юм.
08:30
when love doesn't see a color.
161
510160
2000
Хайр хөгжим хоёр хэнийг ч ялгадаггүй.
08:32
You know, if you fall in love with a frog, that's it.
162
512160
2000
Чи мэлхийд нэг дурласан л бол тэгээд гүйцээ.
08:34
One testimony about how I find music
163
514160
2000
Хөгжим яагаад ийм хүчирхэг байдгийг
08:36
is powerful is when
164
516160
3000
мэдэрсэн нэг зүйл бол
08:39
I was still a soldier back then.
165
519160
3000
би цэрэг байх тэр үед.
08:42
I hated the people in the north.
166
522160
3000
Би хойд газрын хүмүүсийг үзэн яддаг байлаа.
08:45
But I don't know why I don't hate their music.
167
525160
4000
Гэхдээ би тэдний хөгжмийг яагаад үзэн яддаггүйгээ ойлгодоггүй байсан юм.
08:49
So we party and dance to their music.
168
529160
3000
Бид тэдний хөгжмийн аянд зугаацан бүждэг байлаа.
08:52
And one thing that shocked me is one day
169
532160
2000
Нэгэн өдөр намайг мэл гайхуулсан зүйл бол
08:54
they brought an Arab musician
170
534160
3000
цэргүүдэд тоглохоор ирсэн
08:57
to come and entertain the soldiers.
171
537160
2000
Араб хөгжимчин байсан.
08:59
And I almost broke my leg dancing to his music.
172
539160
3000
Би түүний хөгжмийн аянд бараг л хөлөө хугартал бүжсэн.
09:02
But I had this question.
173
542160
2000
Гэхдээ надад нэг асуух зүйл байсан.
09:04
So now I'm doing music so I know what the power of music is.
174
544160
4000
Би одоо хөг хөглөж явна, тиймээс ч би хөгжмийн хүчийг мэдэрч явна.
09:08
So what's happening here?
175
548160
2000
Энд яг юу болоод байна вэ?
09:10
I've been in a painful journey.
176
550160
3000
Би маш хүнд хэцүү цагийг туулж ирсэн.
09:13
Today is day number 233
177
553160
3000
Өнөөдөр бол оройн хоол идэж байгаа
09:16
in which I only eat dinner.
178
556160
2000
233-аар өдөр.
09:18
I don't eat breakfast. No lunch.
179
558160
3000
Би өглөөний цай, өдрийн хоол иддэггүй.
09:21
And I've done a campaign called
180
561160
2000
Би "Хожихын Тулд Хожигд" гэдэг
09:23
Lose to Win.
181
563160
2000
аян зохиогоод байгаа.
09:25
Where I'm losing so that I could win
182
565160
2000
Би одоо хоол алдсанаараа
09:27
the battle that I'm fighting now.
183
567160
2000
тулалдаж байгаа энэ тулаандаа ялж чадна.
09:29
So my breakfast, my lunch,
184
569160
4000
Тиймээс өдрийн хоол, өглөөний цайгаа би үүсгэн байгуулсан
09:33
I donate it to a charity that I founded
185
573160
2000
хүмүүнлэгийн байгууллагадаа хандивладаг.
09:35
because we want to build a school in Sudan.
186
575160
3000
Яагаад гэвэл бид Суданд сургууль байгуулахыг хүсэж байна.
09:38
And I'm doing this because also
187
578160
3000
Миний өссөн газар
09:41
it's a normal thing in my home, people eat one meal a day.
188
581160
4000
хүмүүс өдөртөө нэг хооллох нь хэвийн л үзэгдэл.
09:45
Here I am in the West. I choose not to.
189
585160
3000
Би энд баруунд адилхан л олон хоол иддэггүй.
09:48
So in my village now, kids there,
190
588160
2000
Манай сууринд хүүхдүүд
09:50
they normally listen to BBC, or any radio,
191
590160
3000
ВВС эсвэл өөр радиогоор
09:53
and they are waiting to know,
192
593160
2000
Эммануэл өглөөний цайгаа уух
09:55
the day Emmanuel will eat his breakfast
193
595160
2000
өдрийг чагнан хүлээж суугаа.
09:57
it means he got the money to build our school.
194
597160
2000
Сургууль барих мөнгөө олчихвол цайгаа уух учраас.
09:59
And so I made a commitment. I say,
195
599160
2000
Тиймээс би сэтгэл шулуудсан,
10:01
"I'm gonna not eat my breakfast."
196
601160
3000
"Би өглөөний цай уухгүй".
10:04
I thought I was famous enough that I would raise the money within one month,
197
604160
3000
Би өөрийгөө сарын дотор хангалттай мөнгө олж чадах
10:07
but I've been humbled.
198
607160
2000
алдартай гэж бодож явлаа. Би гэхдээ ухаарсаан.
10:09
(Laughter)
199
609160
3000
(Инээд)
10:12
So it's taken me 232 days.
200
612160
2000
Тиймээс би 232 өдрийг зарцуулж байна.
10:14
And I said, "No stop until we get it."
201
614160
3000
Тэгээд би "Зорьсондоо хүрэх хүртлээ зогсохгүй" гэж хэлсэн.
10:17
And like it's been done on Facebook, MySpace.
202
617160
3000
Facebook, MySpace-ээр дамжуулан зарласан.
10:20
The people are giving three dollars.
203
620160
2000
Хүмүүс гурван доллар өгцгөөж байна.
10:22
The lowest amount we ever got was 20 cents.
204
622160
3000
Бидний хүлээж авсан хамгийн бага хандив 20 цент.
10:25
Somebody donated 20 cents online.
205
625160
2000
Хэн нэг нь онлайнаар 20 цент хандивласан.
10:27
I don't know how they did it.
206
627160
2000
Яаж ингэснийг би мэдэхгүй.
10:29
(Laughter)
207
629160
1000
(Инээд)
10:30
But that moved me.
208
630160
2000
Гэхдээ энэ сэтгэлийг минь их хөдөлгөсөн.
10:32
And so, the importance of education to me
209
632160
7000
Боловсролын төлөө би
10:39
is what I'm willing to die for.
210
639160
2000
үхсэн ч буцахгүй.
10:41
I'm willing to die for this,
211
641160
2000
Би энэний төлөө үхсэн ч буцахгүй.
10:43
because I know what it can do to my people.
212
643160
3000
Яагаад гэвэл боловсрол манай хүмүүст юу авч ирэхийг би мэднэ.
10:46
Education enlighten your brain,
213
646160
2000
Боловсрол оюуныг чинь хурцлан,
10:48
give you so many chances,
214
648160
2000
чамд илүү их боломжийг олгосноор
10:50
and you're able to survive.
215
650160
3000
чи амьд үлдэх боломжтой болно.
10:53
As a nation we have been crippled.
216
653160
2000
Үндэстний хувьд бид эрэмдэг улс.
10:55
For so many years we have fed on aid.
217
655160
2000
Маш олон жилийн турш тусламжаар борлуулсаар ирсэн.
10:57
You see a 20-years-old, 30-years-old
218
657160
2000
Дүрвэгсэдийн баазад 20 жил, 30 жил
10:59
families in a refugee camps.
219
659160
2000
болж байгаа гэр бүлийг харж болно.
11:01
They only get the food that drops from the sky, from the U.N.
220
661160
5000
НҮБ-ээс илгээсэн тэнгэрээс унах хоолоор тэд амьдардаг.
11:06
So these people,
221
666160
2000
Тэдгээр хүмүүсийг, бүтэн нэг үеийнхнийг
11:08
you're killing a whole generation if you just give them aid.
222
668160
4000
бэлэн тусламж өгснөөр та хөнөөж байна.
11:12
If anybody want to help us
223
672160
3000
Хэрэв хэн нэгэн нь бидэнд туслахыг хүсвэл
11:15
this is what we need.
224
675160
2000
бидэнд хэрэгтэй зүйл энэ байна.
11:17
Give us tools. Give the farmers tools.
225
677160
3000
Бидэнд багаж өг. Тариачинд хэрэглэх багаж өг л дөө.
11:20
It's rain. Africa is fertile. They can grow the crops.
226
680160
4000
Африкын хөрс үржил шим сайтай, бороо ордог, ургац сайн авах боломжтой.
11:24
(Applause)
227
684160
3000
(Алга ташилт)
11:27
Invest in education.
228
687160
4000
Боловсролд хөрөнгө оруулцгаая.
11:31
Education so that we have strong institution
229
691160
4000
Боловсрол. Тэндээс л бид бүгдийг өөрчилж
11:35
that can create a revolution to change everything.
230
695160
2000
хувьсал хийх салбартай болж чадна.
11:37
Because we have all those old men
231
697160
3000
Африкт дайн дэгдээж байгаа хөгшид
11:40
that are creating wars in Africa. They will die soon.
232
700160
3000
удахгүй өнгөрөөд өгнө.
11:43
But if you invest in education
233
703160
3000
Хэрэв та боловсролд хөрөнгө оруулалт хийвэл
11:46
then we'll be able to change Africa.
234
706160
2000
бид Африкийг өөрчилж чадах чадалтай болно.
11:48
That's what I'm asking.
235
708160
2000
Энэ л миний гуйж байгаа зүйл.
11:50
(Applause)
236
710160
6000
(Алга ташилт)
11:56
So in order to do that,
237
716160
3000
Үүнийг хийхийн тулд
11:59
I founded a charter called Gua Africa,
238
719160
2000
Гуа Африка байгууллагыг үүсгэн байгуулсан.
12:01
where we put kids in school.
239
721160
3000
Хүүхдүүдийг сургаж болох тийм зүйлийг санаачилсан.
12:04
And now we have a couple in university.
240
724160
2000
Тэднээс хоёр нь их сургуульд сурч байгаа.
12:06
We have like 40 kids, ex-child soldiers
241
726160
3000
Цэрэг байсан дөчин хүүхэд
12:09
mixed with anybody that we feel like we want to support.
242
729160
3000
хүмүүсийн дунд орж бид тэднийг дэмжихийг хүсч байна.
12:12
And I said "I'm going to put it in practice."
243
732160
3000
Бас би "Бодит байдал дээр аваачмаар байна" гэж хэлсэн.
12:15
And with the people that are going to follow me and help me do things.
244
735160
3000
Хийх ажилд минь туслан, намайг дагаж, дэмжих хүмүүстэй цуг энэ бүхнийг хиймээр байна.
12:18
That's what I want to do to change,
245
738160
2000
Дэлхий дээр өөрчлөлт хийхийн тулд
12:20
to make a difference in the world.
246
740160
2000
энэ л миний хийхийг хүсээд байгаа зүйл.
12:22
Well now, my time is going,
247
742160
2000
Одоо цаг ч нилээн явчлаа,
12:24
so I want to sing a song.
248
744160
2000
тиймээс би дуу дуулмаар байна.
12:26
But I'll ask you guys to stand up
249
746160
2000
Гэхдээ залуусаа би та нараас босохыг хүсэж байна.
12:28
so we celebrate the life of a British aid worker
250
748160
3000
Тэгээд бид Англи тусламжийн ажилтан,
12:31
called Emma McCune
251
751160
2000
надад энд байх боломжийг олгосон
12:33
that made it possible for me to be here.
252
753160
3000
Эмма МакКюн гэдэг бүсгүйн төлөө дуулцгаая.
12:36
I'm gonna sing this song,
253
756160
3000
Би энэ дууг дуулна.
12:39
just to inspire you how this woman has made a difference.
254
759160
3000
Энэ эмэгтэй гаргасан өөрчлөлт та бүгдэд урам өгөх тийм дуу.
12:42
She came to my country and saw the importance
255
762160
5000
Эмма манай оронд ирээд, боловсрол ямар чухал
12:47
of education.
256
767160
2000
хэрэгтэй байгааг олж харсан.
12:49
She said the only way to help Sudan
257
769160
2000
Тэр хэлэхдээ Суданд туслах цорын ганц арга зам бол
12:51
is to invest in the women, educating them,
258
771160
3000
эмэгтэйчүүдийн боловсролд хөрөнгө оруулж,
12:54
educating the children,
259
774160
2000
хүүхдүүдийг боловсролтой болгох гэсэн юм.
12:56
so that they could come and create a revolution
260
776160
2000
Ингэснээр тэд ийм ээдрээт нийгэмд
12:58
in this complex society.
261
778160
3000
хувьсгал хийж чадна.
13:01
So she even ended up marrying a commander
262
781160
3000
Тэр бүр цаашлаад Судан Ардын Ардчилсан Арми
13:04
from the SPLA.
263
784160
3000
Хөдөлгөөний толгойлогчтой гэрлэсэн.
13:07
And she rescued over 150 child soldiers.
264
787160
3000
Тэр бүсгүй 150 цэрэг хүүхдийг аварсан юм.
13:10
One of them happened to be me now.
265
790160
2000
Тэдний нэг нь би.
13:12
And so at this moment I want to ask to celebrate Emma with me.
266
792160
5000
Тиймээс энэ цаг мөчид би Эммаг онцлохыг хүсэх байна.
13:17
Are you guys ready to celebrate Emma?
267
797160
2000
Та бүхэн ч Эммаг тэмдэглэхэд бэлэн үү?
13:19
Audience: Yes!
268
799160
1000
Үзэгчид: Тийм ээ!
13:20
Emmanuel Jal: All right.
269
800160
2000
Эммануал Жэл: За тэгвэл.
13:26
♫ This one goes to Emma McCune ♫
270
806160
3000
♫Энэ дуу Эмма-ийн төлөө♫
13:29
♫ Angel to rescue came one afternoon ♫
271
809160
3000
♫Нэгэн үдэш аврахаар ирсэн бурханы илч♫
13:32
♫ I'm here because you rescued me ♫
272
812160
3000
♫Та намайг аварсан болохоор би одоо энд байна♫
13:35
♫ I'm proud to carry your legacy ♫
273
815160
4000
♫Таны үйлийг залгамжилж байгаадаа би бахдалтай♫
13:39
♫ Thank you. Bless you. R.I.P. ♫
274
819160
6000
♫Баярлалаа танд. Бурхан адислаг. R-I-P♫
13:45
♫ What would I be? Me! ♫
275
825160
2000
♫Би хэн байх байсан бол оо♫
13:47
♫ If Emma never rescued me? What would I be? ♫
276
827160
4000
♫Эмма намайг хэзээ ч авраагүй бол би хэн байх байсан бол оо♫
13:51
♫ What would I be? Me! ♫
277
831160
2000
♫Би хэн байх байсан бол оо♫
13:53
♫ Another starving refugee ♫
278
833160
2000
♫Бас л нэг өлсгөлөн дүрвэгч байх байсан бол уу♫
13:55
♫ What would I be? ♫
279
835160
2000
♫Би хэн байх байсан бол оо♫
13:57
♫ What would I be? Me! ♫
280
837160
2000
♫Би хэн байх байсан бол оо♫
13:59
♫ If Emma never rescued me? Yeah! ♫
281
839160
2000
♫Эмма намайг хэзээ ч авраагүй бол, Еээ♫
14:01
♫ Yeah! Yeah! ♫
282
841160
5000
♫Еээ Еээ♫
14:06
♫ You would have seen my face on the telly ♫
283
846160
3000
♫Та миний дүрийг зурагтаар харах л байсан биз♫
14:09
♫ Fat hungry belly ♫
284
849160
2000
♫Том тураалтай гэдэс♫
14:11
♫ Flies in my eyes, head too big for my size ♫
285
851160
3000
♫Нүдэнд нь ялаа орчихсон, биендээ томдсон толгойтой♫
14:14
♫ Just another little starving child ♫
286
854160
3000
♫Бас л нэг өлсгөлөн жаалыг харах байсан биз♫
14:17
♫ Running around in Africa, born to be wild ♫
287
857160
3000
♫Африкаар таварган, ширэнгэнд байхаар төрсөн♫
14:20
♫ Praise God, praise the Almighty ♫
288
860160
3000
♫Бурханыг магтъя, Аврагчийг дуулъя♫
14:23
♫ for sending an angel to rescue me ♫
289
863160
3000
♫Намайг аврахаар тэнгэрийн илч явуулсных нь төлөө♫
14:26
♫ I got a reason for being on this Earth ♫
290
866160
3000
♫Надад энэ ертөнц дээр амьдрах зорилго байна♫
14:29
♫ 'Cause I know more than many what a life is worth ♫
291
869160
2000
♫Амьдрал ямар үнэтэйг би одоо хэнээс ч илүү мэднэ♫
14:31
♫ Now that I got a chance to stand my ground ♫
292
871160
3000
♫Өөрийнхөө газар дээр зогсох боломж одоо надад байна♫
14:34
♫ I'm gonna run over mountains, leaps and bounds ♫
293
874160
4000
♫Уул өөд авирч уруугаа гүймээр байна♫
14:38
♫ I ain't an angel, hope I'll be one soon ♫
294
878160
2000
♫Би бурханы илч биш ч удахгүй болно гэж найдаж байна♫
14:40
♫ And if I am, I wanna be like Emma McCune ♫
295
880160
3000
♫Хэрэв би болж чадвал, Эмма шиг л илч болох болно.♫
14:43
♫ Me! What would I be? Me! ♫
296
883160
4000
♫Би ямар байх байсан бол оо♫
14:47
♫ If Emma never rescued me? ♫
297
887160
2000
♫Эмма намайг хэзээ ч авраагүй бол♫
14:49
♫ What would I be? ♫
298
889160
2000
♫Би ямар байх байсан бол оо♫
14:51
♫ What would I be? Me! ♫
299
891160
2000
♫Ямар байх байсан бол оо♫
14:53
♫ Another starving refugee ♫
300
893160
2000
♫Бас л нэг өлсгөлөн дүрвэгч байх байсан бол уу♫
14:55
♫ What would I be? ♫
301
895160
2000
♫Би ямар байх байсан бол оо♫
14:57
♫ What would I be? Me! ♫
302
897160
2000
♫Би ямар байх байсан бол оо♫
14:59
♫ If Emma never rescued me? Yeah! Yeah!♫
303
899160
2000
♫Эмма намайг хэзээ ч авраагүй бол, Еээ Еээ♫
15:01
♫ Yeah, Yeah! ♫
304
901160
6000
♫Еээ Еээ♫
15:07
♫ I would have probably died from starvation ♫
305
907160
3000
♫Би өлсөөд үхчихсэн л байх байсан биз♫
15:10
♫ Or some other wretched disease ♫
306
910160
4000
♫Эсвэл ямар нэгэн халдварт өвчинд баригдаад♫
15:14
♫ I would have grown up with no education ♫
307
914160
3000
♫Ямар ч боловсролгүй өсөх л байсан биз♫
15:17
♫ Just another refugee ♫
308
917160
3000
♫Зүгээр л нэг дүрвэгч байх байсан биз♫
15:20
♫ I stand here because somebody cared ♫
309
920160
3000
♫Надад тусалсан болохоор би энд байгаа юм.♫
15:23
♫ I stand here because somebody dared ♫
310
923160
3000
♫Хэн нэг нь зүрхэлсэн болохоор би энд байна♫
15:26
♫ I know there is a lot of Emmas out there ♫
311
926160
2000
♫Маш олон Эмма энд тэндгүй байгааг би мэдэж байна♫
15:28
♫ Who is willing and trying to save a life of a child ♫
312
928160
4000
♫Хүүхдийн амийг аврахаар хэн хүсч, оролдож байна вэ♫
15:32
♫ What would I be? Me! ♫
313
932160
2000
♫Би хэн байх байсан бол оо♫
15:34
♫ If Emma never rescued me? ♫
314
934160
3000
♫Эмма намайг хэзээ ч авраагүй бол♫
15:37
♫ What would I be? ♫
315
937160
2000
♫Би хэн байх байсан бол оо♫
15:39
♫ What would I be? ♫
316
939160
2000
♫Би хэн байх байсан бол оо♫
15:41
♫ Another starving refugee ♫
317
941160
2000
♫Зүгээр л нэг дүрвэгч байх байсан биз♫
15:43
♫ I remember the time when I was small ♫
318
943160
3000
♫Би бяцхаан байснаа санаж байна♫
15:46
♫ When I couldn't read or write at all ♫
319
946160
3000
♫Би уншиж ч чадахгүй, бичиж ч чадахгүй байснаа♫
15:49
♫ Now I'm all grown up, I got my education ♫
320
949160
3000
♫Би одоо өсөж, боловсрол эзэмшсээн.♫
15:52
♫ The sky is the limit and I can't be stopped by no one ♫
321
952160
3000
♫Хязгаар нь тэнгэрт тулна, хэн ч намайг зогсоож чадахгүй♫
15:55
♫ How I prayed for this day to come ♫
322
955160
4000
♫Энэ өдөр ирнэ гэж залбирсан шигээ♫
15:59
♫ And I pray that the world find wisdom ♫
323
959160
3000
♫Дэлхий ертөнц ухаарлыг олно гэж залбиръя♫
16:02
♫ To give the poor in need some assistance ♫
324
962160
3000
♫Сөрөг хүчин босгохын оронд♫
16:05
♫ Instead of putting up resistance, yeah ♫
325
965160
3000
♫Тусламж хүссэн ядууд гар сунган туслах цаг ирнэ гэж, Еээ♫
16:08
♫ Sitting and waiting for the politics to fix this ♫
326
968160
4000
♫Улс төрчид энийг засах байх гэж суугаад хүлээнэ♫
16:12
♫ It ain't gonna happen ♫
327
972160
2000
♫Тэд хэзээ ч тэгэхгүй ээ♫
16:14
♫ They're all sitting on they asses ♫
328
974160
3000
♫Тэд татвар яаж нэмэх гээд л сууж байгаа♫
16:17
♫ Popping champagne and sponging off the masses ♫
329
977160
3000
♫Шампанск задлан бас массын анхаарлыг татаж байгаа♫
16:20
♫ Coming from a refugee boy-soldier ♫
330
980160
3000
♫Дүрвэсэн цэрэг хүү ч гэл ээ би ♫
16:23
♫ But I still got my dignity ♫
331
983160
3000
♫ Бардам сэтгэлээ гээгээгүй шүү, харин ч♫
16:26
♫ I gotta say it again ♫
332
986160
2000
♫Би үүнийг дахиад л хэлье♫
16:28
♫ If Emma never rescued me ♫
333
988160
2000
♫Эмма намайг хэзээ ч авраагүй бол♫
16:30
♫ I'd be a corpse on the African plain ♫
334
990160
3000
♫Африкийн хөрсөн дээр бордоо болоод байж байх байсан биз♫
16:33
Is there anybody who's here in the back, some love.
335
993160
3000
♫Хэрэв энд хэн нэгний хайраар байгаа бол♫
16:36
Big scream for Emma everybody.
336
996160
2000
♫Бүгдээрээ Эмма гээд орилоорой♫
16:38
Yeah! I'm gonna get crazy now.
337
998160
3000
♫Еээ Би яг одоо галзуурах нь ээ♫
16:45
♫ What would I be? ♫
338
1005160
2000
♫Би ямар байх байсан бол оо♫
16:47
♫ If Emma never rescued me? ♫
339
1007160
3000
♫Эмма намайг хэзээ ч авраагүй байсан бол♫
16:50
♫ What would I be? ♫
340
1010160
3000
♫Би хэн байх байсан бол оо♫
16:53
♫ Another starving refugee ♫
341
1013160
2000
♫Бас л нэг өлсгөлөн дүрвэгч байх байсан бол уу♫
16:55
♫ What would I be? ♫
342
1015160
4000
♫Би хэн байх байсан бол оо♫
16:59
♫ If Emma never rescued me? ♫
343
1019160
2000
♫Эмма намайг авраагүй бол♫
17:01
♫ Yeah, Yeah ♫
344
1021160
4000
♫Еээ еээ♫
17:09
♫ Yeah, I would have probably died from starvation ♫
345
1029160
4000
♫Би өлсөөд үхэх л байсан биз♫
17:13
♫ Or some other wretched disease ♫
346
1033160
4000
♫Эсвэл өөр нэг халдварт өвчинд баригдаад♫
17:17
♫ I would have grown up with no education ♫
347
1037160
3000
♫Би ямар ч боловсролгүй нэгэн болж өсөх байсан♫
17:20
♫ Just another refugee ♫
348
1040160
3000
♫Бас л нэг өлсгөлөн дүрвэгч байх байсан бол уу♫
17:31
(Applause)
349
1051160
5000
(Алга ташилт)
17:36
Thank you.
350
1056160
2000
Баярлалаа.
17:38
(Applause)
351
1058160
2000
(Алга ташилт)
17:40
Go save a life of a child.
352
1060160
2000
Явж хүүхдүүдийг аварцгаая!
17:42
(Applause)
353
1062160
15000
(Алга ташилт)
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7