Mads Tang-Christensen: The brain science of obesity | TED

Transcriber:

Μετάφραση: Marilina L. Επιμέλεια: Δέσποινα Τσιάρα

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί δυο αδέρφια

που ζουν στο ίδιο σπίτι, έχοντας τους ίδιους γονείς

και το ίδιο φαγητό,

μερικές φορές καταλήγουν σε αντίθετα άκρα του φάσματος βάρους;

Have you ever wondered why a pair of siblings

living in the same house with the same parents,

Το όνομά μου είναι Μαντς

και τα τελευταία 25 χρόνια

with the same food,

ασχολούμαι με τη μελέτη του τι τρώμε, πότε τρώμε και πόσο τρώμε.

sometimes end up in opposite sides of the weight spectrum?

My name is Mads

Και το πιο σημαντικό απ′ όλα

and for the last 25 years,

είναι ότι μελετώ το πώς κάθε διαφορετικό σώμα

I've been studying what we eat, when we eat and how much we eat.

αντιδρά διαφορετικά στο ίδιο φαγητό και στο ίδιο περιβάλλον.

And probably more importantly,

Για να είμαι ακριβής, μελετώ την παχυσαρκία.

I've been studying how each of our unique bodies

responds differently to the same food and the same environment.

Κατά την εκπαίδευσή μου ως ιατρός,

με συνάρπασε μια σειρά πειραμάτων που διεξήγαγε ο Μπάρι Λεβιν.

To be more precise, I study obesity.

Πήρε 100 αρουραίους, τους οποίους τάιζε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.

During my training as an MD, PhD,

I was very fascinated by a series of experiments done by Barry Levin.

Μετά από μήνες,

τα αποτελέσματα ποίκιλαν,

He took 100 rats and subjected them to high-fat feeding.

και η κατανομή βάρους μεταξύ των αρουραίων ήταν άνιση,

καθώς άλλοι ήταν αδύνατοι, άλλοι παχύσαρκοι

After months of feeding,

και άλλοι κάπου στο ενδιάμεσο.

he ended up with a bell-shaped curve

Στη συνέχεια, πήρε τους αδύνατους αρουραίους

and a weight distribution

και τους έβαλε να αναπαραχθούν,

with some skinny rats and some obese rats

και επανέλαβε την ίδια διαδικασία με τους παχύσαρκους αρουραίους.

and some in the middle.

What he then did was to take the skinny rats

Μετά από κύκλους αναπαραγωγής, κατέληξε με δυο ξεχωριστούς πληθυσμούς:

and breed them among themselves,

τους ανθεκτικούς στη διατροφή αρουραίους,

and the heavy rats.

And he bred those among themselves.

και τους αρουραίους με τάση παχυσαρκίας.

And after rounds of breeding, he ended up with two distinct populations:

Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον

είναι ότι πήρε έναν αδύνατο αρουραίο και τον τάιζε υπερβολικά,

a diet-resistant rat

and an obesity-prone rat.

και έναν παχύσαρκο αρουραίο τον οποίο υποσίτιζε,

And here's the really interesting part.

και φυσικά το βάρος τους αυξήθηκε ή μειώθηκε αντίστοιχα,

Then he took the skinny or the obese,

ανάλογα με τη διατροφή τους.

and either massively over- or underfed them.

Όμως, ήταν λες και τα σώματά τους είχαν μνήμη.

And their weight would, of course, go up and down

depending on the dietary regimen.

Οπότε, όταν η διατροφή τους επέστρεψε στα παλιά επίπεδα,

But it was as if the little bodies would remember the same old weight trajectory.

οι αρουραίοι επέστρεψαν στο αρχικό τους βάρος.

So once the dietary regimen was stopped,

Ήταν λες και μπορούσες να ντύσεις τον παχύσαρκο αρουραίο

the rats went right back to the initial weight trajectory.

με τη στολή ενός αδύνατου προβάτου.

Όμως η φύση του παχύσαρκου αρουραίου πάσχιζε ακόμη να βγει στην επιφανεια.

It was like as if you could dress up the obese rat

Το ίδιο ισχύει για τους ανθρώπους.

in a skinny sheep's clothing.

Αν πάρουμε χίλια παιδιά και τα ζυγίσουμε,

But the obese rat nature was still scratching to get out.

το βάρος τους θα ποικίλει.

The same thing applies to humans.

Κάποια θα είναι αδύνατα, κάποια παχύσαρκα και κάποια στο ενδιάμεσο.

If you take a thousand kids and weigh them,

their weight will also be distributed in a bell-shaped curve.

Ξέρουμε ότι κάποια αδύνατα παιδιά θα παραμείνουν αδύνατα σε όλη τους τη ζωή,

Some skinny, some in the middle and some heavy.

και κάποια παχύσαρκα παιδιά θα παραμείνουν παχύσαρκα.

We know that some of the skinny kids will remain skinny throughout life,

Θα έλεγε κανείς ότι το βάρος τους είναι, σε κάποιο βαθμό, προκαθορισμένο.

and some of the obese kids will stay obese throughout life.

Θα έλεγε επίσης κανείς ότι η παχυσαρκία είναι ασθένεια.

You could argue that their weight, to some degree, has been predetermined.

Για μισό λεπτό, είναι όντως ασθένεια η παχυσαρκία;

Ναι.

You could also argue that obesity is a disease.

Υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που το αποδεικνύουν

και στόχος ζωής μου έχει γίνει να βρω μια λύση

Wait, did I just say that obesity a disease?

Yes.

There's actually data and science that shows that.

για την πρόληψη, την αντιμετώπιση ή ακόμα και τη θεραπεία της παχυσαρκίας.

And I've made it my audacious life goal to come up with a solution

Πιο συγκεκριμένα,

στην αρχή των δεκαετιών του 1980 και του 1990,

to prevent, treat or even cure obesity.

η παχυσαρκία θεωρούνταν δυνητικό παγκόσμιο πρόβλημα,

Let me explain.

ένα πρόβλημα τέτοιου μεγέθους

ώστε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

In the early 1980s and 1990s,

obesity was considered a potential global problem,

την ανακήρυξε παγκόσμια επιδημία.

Και μάλλον δεν χρειάζεται να εξηγήσω τον λόγο.

a global problem of a magnitude

that led WHO in the end of 1990s

Επιφέρει αυξημένα ποσοστά διαβήτη, υπέρταση, καρδιαγγειακές παθήσεις,

to declare obesity a global pandemic.

And I probably don't have to tell you why.

κάποια είδη καρκίνου, οστεοαρθρίτιδα και συνδέεται με διαταραχές όπως η κατάθλιψη.

Higher rates of diabetes, hypertension, cardiovascular disease, even some cancers,

Όσο αυξάνεται ο αριθμός των παχύσαρκων ατόμων,

osteoarthritis and a clear link to mental conditions such as depression.

τόσο αυξάνεται και ο αριθμός όσων υποφέρουν από τις παραπάνω ασθένειες.

Σήμερα, περισσότεροι από το 50% του ενήλικου πληθυσμού των ΗΠΑ

So as the number of obese individuals grew,

so did the number of people suffering from these diseases.

είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι.

Today, more than 50 percent of the US adult population

Από άποψη υγείας, τα ποσοστά είναι συγκλονιστικά.

are living with obesity or overweight.

Αλλά το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τους Αμερικανούς.

Η παχυσαρκία έχει εξελιχθεί σε πρόβλημα παγκόσμιας υγείας.

From a health perspective, that is devastating.

But it's not only a US problem.

Πολλοί άνθρωποι μέσα κι έξω από την ιατρική κοινότητα

The obesity surge has made obesity a global health problem.

πιστεύουν ότι η παχυσαρκία δεν αποτελεί ασθένεια.

Πιστεύουν ότι είναι πάθηση.

Many inside and outside the medical community

Μια πάθηση που προκαλείται από την υπερβολική κατανάλωση φαγητού

believe obesity is not a disease.

και την έλλειψη άσκησης.

They believe that obesity is a condition,

Είναι γεγονός ότι πολλοί παχύσαρκοι άνθρωποι έχουν την ίδια άποψη.

a condition brought about by too much eating

Πιστεύουν ότι για το βάρος τους ευθύνονται 100% οι ίδιοι,

and too little exercise.

As a matter of fact, a lot of people living with obesity think that too.

κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκατηγορία και χαμηλή αυτοεκτίμηση,

They believe that their weight is 100 percent their own fault,

ίσως ακόμα και σε αίσθημα ντροπής και συναισθηματική υπερφαγία

κάτι θλιβερό, αλλά και αντιπαραγωγικό.

which can lead to self-blame and low self-esteem,

Πώς αποδεικνύεται όμως επιστημονικά ότι η παχυσαρκία είναι ασθένεια;

and perhaps even shame or stress eating,

which is both heartbreaking, as well as counterproductive.

Από ιατρική άποψη, υπάρχουν πολλοί ορισμοί για την ασθένεια.

But where is the scientific proof that obesity is a disease?

Θα σας δώσω τρεις πιθανούς ορισμούς.

Well, medically speaking, there's many ways to define disease,

Μια ασθένεια διαταράσσει τη λειτουργικότητά μας

και μειώνει το προσδόκιμο ζωής, αυτό το κάνει και η παχυσαρκία.

but let me give you just three examples.

Μια ασθένεια, επίσης, μπορεί να μάς κάνει

As a process that impairs your functionality

πιο επιρρεπείς σε άλλες ασθένειες.

and reduces life expectancy -- obesity, check.

Αυτό το κάνει και η παχυσαρκία.

You can define disease as a process

Ακόμα, μια ασθένεια μπορεί να οριστεί ως γενετική βλάβη

that leaves you more susceptible to other diseases or causes disease.

που οδηγεί σε λειτουργική βλάβη,

Obesity, check.

όπως, για παράδειγμα, σε διπλασιασμό των γονιδίων στα χρωμοσώματα.

Or you can define disease as a genetic impairment

Υπάρχουν αποδείξεις

ότι μία και μοναδική γονιδιακή μετάλλαξη μπορεί να οδηγήσει στην παχυσαρκία,

that leads to functional impairment,

like, for instance, a duplication of genes on chromosomes.

όπως, για παράδειγμα, η ανεπάρκεια λεπτίνης και προοπιομελανοκορτίνης.

There is clear evidence

Έχουμε ακόμα δυο-τρία γονίδια που οδηγούν στην παχυσαρκία.

that a single gene mutation can lead to obesity,

such as, for instance, leptin deficiency and POMC deficiency.

Προβλέπω ότι, μέχρι το 2030, θα είμαστε σε θέση να εξηγήσουμε

γιατί κάποιος είναι παχύσαρκος με βάση τα γενετικά του χαρακτηριστικά.

We also have two-three genes leading to obesity.

And it's my prediction that we, by the year 2030,

Άρα, από αυτήν την άποψη, η παχυσαρκία αποτελεί ασθένεια.

will be able to explain most obesity by the genetic makeup of the individual.

Ας γίνω σαφής.

Οι άνθρωποι έχουμε τα ίδια γονίδια για δεκαετίες,

So obesity as a disease by this measure, check.

αλλά η παχυσαρκία ξεκίνησε πρόσφατα να θεωρείται μεγάλο πρόβλημα.

Let me be clear.

Πώς εξηγείται αυτό;

We humans have had the same genes for decades.

Ένας προφανής λόγος είναι το φαγητό, ειδικά το πλούσιο σε θερμίδες φαγητό,

And just recently, obesity has become a bigger problem.

το οποίο είναι πιο άμεσα διαθέσιμο.

How do we then explain that?

Είναι σχετικά εύκολο, αλλά και φθηνό, να καταναλώσουμε

One obvious thing is actually food, especially calorie-rich food,

όλες τις ημερήσιες θερμίδες με ένα μόνο γεύμα από φαστφουντάδικο ή ένα αναψυκτικό.

which is much more readily available.

It's relatively easy and also relatively cheap

to eat your entire daily need of calories by a fast food or big soft drinks.

Άρα τα γονίδια παίζουν όντως ρόλο,

αλλά το ίδιο ισχύει και με το περιβάλλον μας.

Η υπεραφθονία θερμίδων σε ορισμένες κοινότητες

So genes do play a role,

είναι κάτι σχετικά καινούργιο,

στο οποίο τα γονίδιά μας δεν έχουν ακόμη προσαρμοστεί.

but the environment also plays a huge role.

Όταν το φαγοπότι και ο λιμός εναλλάσσονται,

The overabundance of calories in certain communities

is a relatively new thing,

η γενετική επιλογή μάς έχει προετοιμάσει καλύτερα ώστε να αντιμετωπίσουμε τον λιμό,

and our genes haven't quite adapted yet.

και δικαιολογημένα.

In the history of feast and famine,

Η λιμοκτονία είναι κακό πράγμα,

genetic selection has prepared us much better for famine,

αλλά και η παχυσαρκία είναι εξίσου κακό πράγμα.

Και αν η παχυσαρκία είναι ασθένεια,

and for good reason.

πώς την προλαμβάνουμε, πώς την αντιμετωπίζουμε ή τη θεραπεύουμε;

Starvation is bad,

but you could also argue obesity is bad.

Πιστεύω ότι η απάντηση βρίσκεται στο μυαλό.

And if obesity is a disease,

how do we then prevent, treat or even cure it?

Πάντα με συνάρπαζε

το πώς μικρά ηλεκτρικά σήματα σε διακριτές περιοχές του εγκεφάλου

I believe that the brain holds the key.

οδηγούν σε μεγάλες αλλαγές στη συμπεριφορά.

I have always been fascinated

with how small electrical signals in discrete parts of the brain

Η μελέτη που έκανα για τον εγκέφαλο, με οδήγησε στο γλυκογόνο πεπτίδιο 1,

lead to big behavioral changes.

ή GLP-1 για συντομία.

Το GLP-1 αποτελεί ορμόνη και σηματοδοτικό μόριο

And my study of the brain led me to Glucagon-Like Peptide 1,

που παράγεται τόσο στο στομάχι όσο και στον εγκέφαλο.

or GLP-1 for short.

Ο εγκέφαλός μας και το στομάχι μας επικοινωνούν.

GLP-1 is a hormone and a signal molecule

that is produced both in the gut and in the brain.

Ναι, καλά ακούσατε.

Η κοιλιά σας και ο εγκέφαλός σας κυριολεκτικά συνδέονται.

The brain speaks to the gut and the gut speaks to the brain.

Η έρευνά μας έδειξε ότι το GLP-1 επιδρά στα νευρικά κύτταρα

Yes, that's right.

που βρίσκονται σε περιοχές που ελέγχουν το αν θα φάμε ή όχι.

Your belly and your brain are literally connected.

Έτσι, αν για παράδειγμα αυξήσουμε τα επίπεδα του GLP-1,

Our research led us to see that GLP-1 has an effect on nerve cells

σταματάει η επιθυμία του σώματος να φάει ή να παραφάει.

sitting in areas that control whether we eat or not.

So, for instance, if we increase the level of GLP-1,

Φανταστείτε ότι το GLP-1 είναι η ένδειξη ότι το αυτοκίνητο είναι γεμάτο βενζίνη.

the body's desire to eat or overeat food gets turned off.

Πέρασα πολλά χρόνια χαρτογραφώντας το κύκλωμα του GLP-1

GLP-1 serves as the full signal in your car's gas tank.

και το πώς αλληλεπιδρά με άλλα σηματοδοτικά μόρια και ορμόνες.

I've spent years and decades mapping the circuitry of GLP-1

Όλα αυτά μαζί ελέγχουν την πρόσληψη φαγητού,

and how GLP-1 interacts with other signal molecules and hormones.

το σωματικό βάρος και τον έλεγχο της διατροφικής συμπεριφοράς.

All of these things go together and control food intake,

Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά;

Σήμερα λοιπόν κατασκευάσαμε και μελετήσαμε το μόριο,

body weight and the control of eating behavior.

οπότε έχουμε ένα μόριο

And what does that all mean?

που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια βάρους.

Well, today, we have engineered and studied the molecule,

Προφανώς το GLP-1 δεν είναι η μόνη απάντηση.

so we now have a molecule

that can lead to a significant weight loss.

Έχουμε ανακαλύψει πολλές ορμόνες

Obviously, GLP-1 is not the whole answer.

και άλλα σηματοδοτικά μόρια

που παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της πρόσληψης φαγητού και του βάρους.

We and others have discovered numerous hormones

Μπορεί τελικά να αποδειχθεί

ότι τα σηματοδοτικά μόρια και οι ορμόνες είναι ακόμα πιο σημαντικά από το GLP-1.

and other signal molecules

that are also pivotal for the regulation of food intake and body weight.

Οπότε...

And it may end up

Έχουμε πολλά να κάνουμε.

that these signal molecules and hormones are even more important than GLP-1.

Έχουμε ακόμη πολλά να εξερευνήσουμε.

Δεν έχουμε τελειώσει ακόμη.

So ...

Δεν βρισκόμαστε καν στην αρχή του τέλους.

There's plenty for us to do.

Αλλά ίσως φτάσαμε στο τέλος της αρχής.

There's still plenty for us to explore.

So this is not the end.

Μπορεί ο πλανήτης να βιώνει μια τεράστια κρίση βάρους,

It's not even the beginning to the end.

αλλά τα καλά νέα είναι ότι είμαστε στον σωστό δρόμο.

But perhaps this may be the end to the beginning.

We may have a massive weight crisis on the planet today,

Πλέον υπάρχουν λύσεις για την παχυσαρκία,

και τα επόμενα βήματα θα αφορούν την ακόμα καλύτερη κατανόηση

but the good news is we are on the right path.

των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα παχύσαρκα άτομα.

We now have solutions for people living with obesity,

Την καλύτερη κατανόηση του πώς τα γονίδια και το περιβάλλον αλληλεπιδρούν.

and the next steps will be to understand even better

the problems people living with obesity are facing.

Και εντέλει, την κατανόηση του πώς όλα αυτά συνδέονται

To understand even better how genes and environment play together.

και καθορίζουν το σωματικό μας βάρος.

Τότε και μάλλον μόνο τότε

And understand, finally, how all these things come together

θα μπορέσουμε να προλάβουμε,

and determine our body weight.

να αντιμετωπίσουμε, ή ακόμα και να θεραπεύσουμε

Then, and maybe just then,

την παχυσαρκία,

όπως προσπαθούμε να κάνουμε με κάθε άλλη χρόνια ασθένεια.

we will be able to come up with a prevention,

Αυτός λοιπόν παραμένει ο τολμηρός στόχος ζωής μας.

a treatment or even a cure

for people living with obesity,

like we strive for with any other chronic disease.

Σας ευχαριστώ.

And this -- this still remains our audacious life’s goal.

Thank you.