Why is "The Scream" screaming? - Noah Charney

Translator: Trần Thái Hưng Reviewer: Trang Do Nu Gia

An undulating sky melds into the landscape,

Một bầu trời gợn sóng hòa vào trong khung cảnh,

two silhouettes move along a balustraded walkway,

hai cái bóng di chuyển dọc theo một lối đi có lan can

and a ghostly figure’s features extend in agony.

và nét mặt của một nhân vật ma quái hiện lên trong đau đớn.

Since Norwegian artist Edvard Munch created “The Scream” in 1893,

Kể từ khi họa sĩ người Na Uy Edvard Munch

tạo ra “Tiếng thét” (The Scream) vào năm 1893,

it’s become one of the world’s most famous artworks.

nó đã trở thành một trong những tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng nhất thế giới.

But why has its cry traveled so far and endured so long?

Nhưng tại sao tiếng thét ấy lại vang xa và tồn tại lâu đến vậy?

Munch was born in 1863, one of five children.

Munch sinh năm 1863, là một trong năm người con.

Tuberculosis devastated Europe throughout the 1800s,

Bệnh lao đã tàn phá châu Âu trong suốt những năm 1800,

killing almost a quarter of all adults.

khiến gần một phần tư số người trưởng thành tử vong.

It took Munch’s mother’s life, then his elder sister’s.

Nó cướp đi mạng sống của mẹ Munch, sau đó là của chị ông.

Soon after, Munch had his own bout of the disease.

Ngay sau đó, chính Munch cũng bị mắc bệnh.

Another of his sisters experienced mental illness

Một người chị khác của ông mắc bệnh tâm thần

and lived much of her life in an institution.

và phải dành phần lớn cuộc đời sống trong viện tâm thần.

Meanwhile, Munch flitted in and out of school due to illness,

Lúc ấy, Munch đi học không liên tục vì bệnh tật,

often spending days at home,

ông thường dành nhiều ngày ở nhà

drawing and listening to the ominous stories his father read aloud.

để vẽ và nghe cha mình đọc to những câu chuyện đầy bất an.

A devout Lutheran, his father considered Munch’s artistic ambitions unholy.

Là một người sùng đạo Luther,

cha ông cho rằng những tham vọng nghệ thuật của Munch là điều xấu xa.

“I inherited the seeds of madness,” Munch wrote.

“Tôi thừa hưởng những mầm móng của sự điên rồ,” Munch viết.

“The angels of fear, sorrow, and death stood by my side

“Những thiên thần của sự sợ hãi, đau buồn và cái chết luôn sát cánh bên tôi

since the day I was born.”

kể từ ngày tôi được sinh ra.”

Eventually, Munch moved to Berlin, where he frequented creative circles

Cuối cùng, Munch chuyển đến Berlin, nơi ông thường xuyên lui tới

các nhóm sáng tạo cam kết phá vỡ truyền thống hàn lâm

committed to breaking with academic tradition

and instead developing their crafts organically.

và phát triển những tác phẩm của mình theo phong cách hữu cơ.

While Munch had trained classically,

Khi Munch được đào tạo theo phong cách cổ điển,

he began immersing himself in what he called “soul painting”—

ông bắt đầu đắm mình trong thứ mà ông gọi là “bức tranh tâm hồn”—

compositions that prized raw, subjective affect over realistic rendering.

những tác phẩm đề cao ảnh hưởng thô, chủ quan hơn là biểu hiện hiện thực.

“It’s not the chair that should be painted,” he wrote,

Ông viết rằng, “Thứ ta cần khắc họa không phải là chiếc ghế,

“but what a person has felt at the sight of it.”

mà là cảm giác của một người khi nhìn thấy nó.”

Many of Munch’s works dealt with personal suffering.

Nhiều tác phẩm của Munch đề cập đến sự đau khổ cá nhân.

Điều này cũng có thể là nguyên nhân

This may have also led to what certain critics observed

dẫn đến việc một số nhà phê bình xem các tác phẩm của ông

as unsympathetic portrayals of women

là những bức chân dung không thiện cảm về phụ nữ,

in works where Munch represented them as cruel predators victimizing hapless men.

nơi mà Munch miêu tả họ

như những kẻ săn mồi hung ác đang đối xử tàn nhẫn với những người đàn ông bất hạnh.

And death often haunted Munch’s compositions—

Và cái chết thường ám ảnh trong các tác phẩm của Munch—

from a skeleton helming a boat to a morbid self-portrait

từ một bộ xương người lái con thuyền đến bức chân dung tự họa bệnh hoạn

and his sister's final moments to a mother on her deathbed,

và khoảnh khắc cuối cùng của em gái ông với người mẹ đang chết trên giường,

her child assuming a now-familiar expression.

đứa con của bà đều mang một biểu hiện quen thuộc.

Phong cách nghệ thuật của Munch đã tạo ra nhiều tranh cãi—

Munch’s art generated controversy—

some critics characterizing him as “absolutely demented”—

một số nhà phê bình mô tả ông là một kẻ “mất trí hoàn toàn”—

but it also drew acclaim.

nhưng nó cũng nhận được nhiều đánh giá cao.

Và bức tranh sau này sẽ trở thành tác phẩm nổi tiếng nhất của ông đã dần xuất hiện.

And what would become his most famous work was just around the corner.

“Tiếng Thét” (The Scream)

“The Scream” was inspired by a moment that overwhelmed Munch

được lấy cảm hứng từ một khoảnh khắc mà Munch bỗng cảm thấy choáng ngợp

with an acute sense of anguish.

trong cảm giác đau khổ tột độ.

In a diary entry marked January 22nd, 1892,

Trong một mục nhật ký đánh dấu vào ngày 22 tháng 1 năm 1892,

Munch mô tả đó là vào một buổi đi bộ với hai người bạn dọc theo một vịnh hẹp

Munch described walking with two friends along a fjord

overlooking what’s now Oslo at sunset.

nhìn ra khu vực ngày nay là Oslo vào lúc hoàng hôn.

He leaned against a fence, exhausted, as he saw the sky change suddenly.

Ông tựa người vào hàng rào và kiệt sức khi nhìn thấy bầu trời đột ngột thay đổi.

He described “blood and tongues of fire above the blue-black fjord and the city.”

Ông mô tả “máu và những chiếc lưỡi của lửa

trải dài khắp trên vịnh biển màu xanh đen và trên thành phố.”

Trong khi những người bạn của mình vẫn tiếp tục bước đi,

As his friends walked on, Munch wrote, “I stood there trembling with anxiety—

“thì tôi lại đứng đó run rẩy trong sự sợ hãi lo lắng—

and I sensed an infinite scream passing through nature.”

và tôi bỗng cảm thấy như có một tiếng thét vô cùng tận vang vọng trong thiên nhiên.”

As with other painful experiences, Munch revisited the scene repeatedly.

Cũng như những trải nghiệm đau đớn khác, Munch liên tục lặp đi lặp lại khung cảnh.

First, he depicted it with a more recognizably human subject.

Lúc đầu, ông mô tả nó với một chủ thể con người khá dễ nhận biết.

But the following year, he surrendered it to dramatic, abstracted symbolism,

Nhưng năm sau, ông đã đổi sang chủ nghĩa biểu tượng kịch tính, trừu tượng,

the haunting expression on the figure’s skull-like face

biểu cảm đầy ám ảnh trên một khuôn mặt trông hệt như đầu lâu của nhân vật

meeting the viewer’s gaze directly.

đang nhìn thẳng vào mắt người xem.

On this first version, he added a subtle, wry inscription:

Ở phiên bản đầu tiên này, ông đã thêm vào một dòng chữ tinh tế và hài hước:

“Could only have been painted by a madman!”

“Chỉ có thể do một kẻ điên vẽ!”

Based on Munch’s account, many think the figure isn’t emitting the shriek

Dựa vào lời kể của Munch, nhiều người nghĩ rằng nhân vật này không phát ra tiếng thét

but reacting to it.

mà đang phản ứng với nó.

Munch eventually made four versions of “The Scream”—

Munch cuối cùng đã tạo ra bốn phiên bản của bức “Tiếng Thét”—

all on cardboard, two with pastel, two with paint—

tất cả đều vẽ trên bìa cứng,

hai phiên bản phấn màu, hai phiên bản màu sơn—

and he created numerous prints and lithographs.

và ông đã tạo ra rất nhiều bản in thường và bản in thạch bản.

The year following the first “Scream,” he depicted the same setting

Năm sau tác phẩm “Scream” đầu tiên, ông ấy mô tả bối cảnh tương tự

but featured a collection of despairing faces.

nhưng có nhiều khuôn mặt tuyệt vọng hơn.

In late 1893, Munch premiered “The Scream” at a solo exhibit in Berlin.

Cuối năm 1893, Munch ra mắt “Tiếng Thét” tại một cuộc triển lãm cá nhân ở Berlin.

The artwork’s bold composition helped fuel the Expressionist movement,

Bố cục táo bạo của tác phẩm nghệ thuật này đã giúp thúc đẩy phong trào Biểu hiện,

which likewise emphasized stark psychological states,

đồng thời nhấn mạnh các trạng thái tâm lý nổi bật,

mapping the emotional contours of World War I and beyond.

khắc họa nên các đường nét cảm xúc của Thế chiến thứ nhất và hơn thế nữa.

“The Scream” continued its crescendo.

“Tiếng Thét” tiếp tục đạt đến đỉnh cao.

When it entered the public domain in the mid-1900s,

Khi được ra mắt công chúng vào giữa những năm 1900,

new renditions and reproductions bolstered its fame.

các phiên bản mới và bản sao càng khiến cho tác phẩm trở nên nổi tiếng hơn.

It featured in popular films during the 1990s,

Nó xuất hiện trong các bộ phim nổi tiếng vào những năm 1990,

and both painted versions of “The Scream” were stolen and recovered

và cả hai phiên bản màu của “Tiếng Thét” đều bị đánh cắp và tìm lại được

in separate heists in 1994 and 2004.

trong các vụ cướp riêng biệt vào năm 1994 và 2004.

Soon enough, it was a widely accepted archetypal symbol for horror and angst.

Chẳng bao lâu sau, nó đã trở thành một biểu tượng nguyên mẫu

được chấp nhận rộng rãi cho sự kinh hoàng và sợ hãi.

Cuối cùng, một biểu tượng cảm xúc được lấy cảm hứng từ “Scream” đã ra đời.

A “Scream”-inspired emoji was eventually implemented.

And, considering how to mark hazardous sites so far-off future generations

Và khi xem xét cách đánh dấu các địa điểm nguy hiểm

để các thế hệ tương lai xa xôi có thể biết cách tránh chúng,

could know to avoid them,

the US government has considered using “The Scream” expression.

chính phủ Mỹ đã cân nhắc sử dụng cụm từ “The Scream” (Tiếng Thét).

While its myriad cultural influences may not always reflect

Mặc dù vô số các ảnh hưởng văn hóa của nó có thể không phải lúc nào

the personal agony Munch initially rendered,

cũng phản ánh nỗi đau cá nhân mà Munch đã thể hiện ban đầu,

“The Scream” has certainly found a near universal echo.

nhưng bức “Tiếng Thét” chắc chắn đã tạo ra một tiếng vang gần khắp toàn cầu.