How to spot a counterfeit bill - Tien Nguyen

Translator: Ha Hoang Reviewer: Y Le

It's estimated that for every 10,000 bills in the U.S.,

Ước tính cứ 10,000 tờ tiền ở Mỹ

one of those bills is fake.

thì có 1 tờ là tiền giả.

That may not sound like much,

Nghe thì không nhiều lắm,

but it adds up to millions of dollars in cold hard cash.

nhưng nếu cộng tất cả lại thì sẽ lên đến hàng triệu đô la tiền mặt.

Counterfeit money has the potential to cause all sorts of problems,

Tiền giả là nguy cơ gây ra rất nhiều vấn đề

from leaving you short $20 to destabilizing national economies.

từ việc khiến bạn bị thiệt mất $20 cho đến gây mất ổn định nền kinh tế.

But don't worry.

Nhưng đừng lo.

You can help catch the counterfeits.

Bạn có thể phát hiện ra tiền giả.

All you need are some simple tools and a bit of chemistry.

Chỉ cần 1 số công cụ đơn giản, và 1 ít kiến thức hóa học.

First up, the anti-counterfeit detection pen.

Cách đầu tiên, dùng bút phát hiện tiền giả.

The pen looks like a highlighter

Bề ngoài nó giống như bút dạ quang

and contains a solution of potassium iodide

có chứa dung dịch hỗn hợp của Kali iođua

and elemental iodine.

và i-ốt đơn chất.

It reveals of the presence of starch,

Cây bút giúp phát hiện sự có mặt của tinh bột,

which is commonly used to strengthen regular printer paper,

chất thường được dùng để làm dai giấy in,

but won't be found in real money.

nhưng không được dùng để làm tiền thật.

That's because authentic bills are made of cotton and linen

Vì tiền thật được làm từ bông & vải lanh (cotton & linen)

and are threaded with tiny red and blue fibers.

và được dệt từ những sợi màu xanh đỏ rất nhỏ

That material is made by a single, highly-guarded company

Chất liệu này được sản xuất bởi duy nhất 1 công ty được bảo mật nghiêm ngặt

called Crane and Company,

có tên Crane & Company,

which has been printing currency

công ty đã chịu trách nhiệm in tiền

since Paul Revere asked them to help finance the Revolutionary War.

kể từ khi Paul Revere yêu cầu họ in tiền để tạo nguồn cung cho cuộc Cách Mạng Mỹ.

The starch in many counterfeit bills, on the other hand,

Mặt khác, tinh bột trong những tờ tiền giả

is made of two molecules:

thì được tạo thành từ 2 loại phân tử:

amylopectin and amylose.

amylopectin và amylose.

It's amylose that gives the fake away.

Amylose chính là chất tiết lộ chân tướng tiền giả.

Its long chain of sugar molecules connected by oxygen atoms

Các phân tử đường liên kết với nhau bởi các nguyên tử oxy

forms a helical structure, like DNA.

tạo thành một cấu trúc xoắn ốc, tương tự như DNA.

Iodide likes to squeeze inside this coil,

Các hợp chất của I-ốt nén chặt bên trong các vòng xoắn này,

forming a new compound that leaves a dark mark on the paper.

tạo thành một loại hợp chất mới để lại vệt màu tối trên tờ giấy.

However, in the absence of starch, there is no chemical reaction

Tuy nhiên, nếu thiếu tinh bột thì phản ứng đó không xảy ra

and the mark will look light yellow.

và vệt màu đó sẽ có màu vàng nhạt.

So if the fake isn't printed on starchy paper,

Nên nếu giấy in tiền giả không phải loại giấy chứa tinh bột,

iodine solutions can't help you.

thì I-ốt cũng không có tác dụng.

That's one of the reasons U.S. bills printed since 1996

Đó là một lý do vì sao từ năm 1996, tiền đô Mỹ

have been chemically enhanced to include another counterfeit countermeasure:

đã có thêm một cải tiến hóa học nhằm tăng khả năng chống làm giả, đó là:

a strip that fluoresces under UV light.

dải dây phát sáng dưới tia cực tím.

That's the same kind of light used at black light parties

Loại ánh sáng thường được thấy trong các bữa tiệc dạ quang

and airport security lines.

hay trên các dải phân cách ở sân bay.

The polyester strip printed with invisble ink

Dải dây polyester được in bằng mực vô hình

is just one millimeter wide

chỉ rộng có 1mm

and is found in different positions depending on a bill's value.

và nằm ở các vị trí khác nhau tùy theo giá trị của tờ tiền.

If you hold your dollar up to natural light,

Nếu soi tờ tiền dưới ánh sáng thường,

you can see the amount and the word USA printed on the band.

có thể thấy mệnh giá và chữ USA in trên dải dây đó.

But under UV light, these strips really shine.

Nhưng dưới tia cực tím thì những dải dây đó sẽ sáng lên.

They contain molecules that can be excited by absorbing certain amounts of energy,

Những phân tử trong dải dây bị kích thích khi hấp thu 1 lượng năng lượng nhất định,

specifically, that given off by common UV light sources.

mà cụ thể là, năng lượng từ các nguồn phát tia cực tím.

As these excited molecules return to their original states,

Khi những phân tử bị kích thích này trở lại trạng thái bình thường,

they lose a bit of energy as heat and then radiate the rest as light.

nó sẽ chuyển hóa 1 phần năng lượng thành nhiệt và phần còn lại sẽ phát xạ thành ánh sáng.

Energy is inversely related to wavelength,

Năng lượng tỉ lệ nghịch với bước sóng,

which means that the longer wavelengths have lower energy.

nghĩa là bước sóng càng dài thì có năng lượng càng thấp.

So the lower energy light given off by the strip

Nên ánh sáng dải dây phát ra có năng lượng càng yếu,

means longer wavelengths that fall in the visible range,

thì bước sóng sẽ càng dài và rơi vào vùng ánh sáng khả kiến,

and suddenly we can see that which had been invisible.

và đột nhiên chúng ta sẽ nhìn thấy dải dây mà trước đó không thấy.

And if a glowing strip doesn't show up on a recent bill,

Nếu bạn không thấy dây an toàn phát sáng,

you have a fake on your hands.

thì tức tờ tiền bạn đang cầm là tiền giả.

For times when you're not dealing with counterfeit masterminds,

Nếu bạn không rành về các cách chuyên nghiệp,

looking for simple visual cues will do.

thì có thể tìm các dấu hiệu nhận biết được bằng mắt thường.

Make sure the portrait looks lifelike and not flat,

Ví dụ như chân dung phải nom sống động, không bị dại,

the seal has perfectly even sawtooth points,

những răng cưa trên con dấu phải đều chằn chặn

the inked border is unbroken,

viền mực không bị đứt đoạn,

and the serial number has precisely equal spacing between each number.

và khoảng cách giữa các con số trong số seri phải bằng nhau.

So the next time you come across some dubious dough,

Nên nếu lần sau bạn thấy nghi ngờ một tờ tiền là giả,

have a closer look,

hãy quan sát thật kỹ,

pull out your iodine solution,

sử dụng dung dịch I-ốt

or take it to a rave

hoặc có đi tiệc thì nhớ đem tờ tiền theo

and you just might catch a counterfeit.

thế là có thể phát hiện tiền giả.