The life, legacy & assassination of an African revolutionary - Lisa Janae Bacon

Reviewer: Da My Tran Ngoc

In 1972, Thomas Sankara was swept into a revolution

Năm 1972, Thomas Sankara đã bị cuốn vào một làn sóng cách mạng

ở đất nước nơi không phải là quê hương mình.

for a country not his own.

Hailing from the West African nation of Burkina Faso—

Đến từ vùng Tây Phi nước Burkina Faso-

then known as Upper Volta—

sau này được biết đến là Thượng Volta--

the 22-year-old soldier had travelled to Madagascar

chàng lính 22 tuổi đã đi đến Madagascar

to study at their military academy.

để học tập tại học viện quân sự.

Nhưng khi đến nơi, ông nhận thấy quốc gia này đang xung đột.

But upon arriving, he found a nation in conflict.

Local revolutionaries sought to wrest control of Madagascar

Cuộc cách mạng địa phương tìm cách giành quyền kiểm soát Madagascar

from France’s lingering colonial rule.

từ tay chế độ thực dân Pháp.

These protestors inspired Sankara

Những người biểu tình truyền cảm hứng cho Sankara,

to read works by socialist leaders like Karl Marx

tìm đọc tác phẩm của các nhà lãnh đạo xã hội chủ nghĩa như Karl Marx

and seek wisdom from military strategy.

và tìm kiếm sự khôn ngoan từ chiến lược quân sự.

When he returned to Upper Volta in 1973,

Khi trở về Thượng Volta vào 1973,

Sankara was determined to free his country from its colonial legacy.

Sankara quyết tâm đòi tự do cho đất nước vốn là thuộc địa lâu nay của mình.

Born in 1949,

Sinh vào năm 1949,

Sankara lớn lên trong một gia đình tương đối khá giả

Sankara was raised in a relatively privileged household

as the third of ten children.

là người con thứ ba trong mười anh chị em.

His parents wanted him to be a priest, but like many of his peers,

Cha mẹ muốn ông trở thành linh mục, nhưng giống như nhiều bạn bè của mình,

Sankara saw the military as the perfect institution

Sankara nhìn thấy quân đội là một tổ chức hoàn hảo

to rid Upper Volta of corruption.

để giải thoát Thượng Volta khỏi tham nhũng.

After returning from Madagascar,

Sau khi quay về Madagascar,

he became famous for his charisma and transparent oratorial style—

ông trở nên nổi tiếng bởi sự lôi cuốn và phong cách hùng biện minh bạch của mình

but he was less popular with the reigning government.

nhưng lại bị ngó lơ bởi chính phủ đương thời.

Led by President Jean-Baptiste Ouédraogo,

Dẫn đầu bởi Tổng thống Jean-Baptiste Ouédraogo,

this administration came to power in the 3rd consecutive coup d’état

chính quyền này lên nắm quyền sau cuộc đảo chính thứ ba liên tiếp

in Upper Volta’s recent history.

trong lịch sử của Thượng Volta.

The administration’s policies were a far cry

Chính sách của chính quyền này khác xa

from the sweeping changes Sankara proposed,

với những thay đổi sâu rộng mà Sankara đề xuất,

but, by 1981, Sankara’s popularity won out,

nhưng vào năm 1981, với sự nổi tiếng ngày càng tăng,

earning him a role in Ouédraogo’s government.

ông đã giành được vị trí quan trọng trong chính phủ Ouédraogo.

Nicknamed “Africa’s Che Guevara," Sankara rapidly rose through the ranks,

Với biệt danh là ‘Che Guevara Châu Phi’, Sankara thăng tiến nhanh chóng,

and within two years, he was appointed Prime Minister.

và trong vòng hai năm, ông được bổ nhiệm làm Thủ tướng.

In his new role, he delivered rallying speeches

Trong vai trò mới của mình, ông đã có bài phát biểu

to impoverished communities, women, and young people.

cho các cộng đồng nghèo khó, phụ nữ và thanh niên

He even tried to persuade other governments to form alliances

Ông thậm chí còn cố gắng thuyết phục các chính phủ khác thành lập liên minh

based on their shared colonial legacy.

dựa trên di sản thuộc địa chung của họ.

But Ouédraogo and his advisors felt threatened by Sankara’s new position.

Nhưng Ouédraogo và các cố vấn cảm thấy bị đe dọa bởi vị trí mới của Sankara.

They thought his communist beliefs would harm alliances with capitalist countries,

Họ nghĩ rằng niềm tin cộng sản của ông tổn hại đến liên minh với các nước tư bản,

and just months after becoming Prime Minister,

và chỉ vài tháng sau khi trở thành thủ tướng,

Ouédraogo’s administration forced Sankara from the job

chính quyền Ouédraogo buộc Sankara phải nghỉ việc

and placed him on house arrest.

và quản thúc ông tại gia.

Little did the President know

Tổng thống không ngờ rằng

this act would fuel Upper Volta’s 4th coup d’état in 17 years.

hành động này sẽ thúc đẩy cuộc đảo chính lần thứ 4 trong 17 năm của Thượng Volta.

Civilian protests ensued around the capital,

Các cuộc biểu tình dân sự xảy ra quanh khắp thủ đô,

và chính phủ bị tê liệt

and the government ground to a halt

while Sankara tried to negotiate a peaceful transition.

trong khi Sankara cố gắng thương lượng một sự chuyển giao hòa bình.

During this time, Blaise Compaoré,

Trong khoảng thời gian đó, Blaise Compaoré,

Sankara’s friend and fellow former soldier,

bạn bè của Sakanra và các cựu quân nhân,

foiled another coup that included an attempt on Sankara’s life.

đã chặn đứng một cuộc đảo chính khác, bao gồm cả âm mưu sát hại Sankara.

Eventually, Ouédraogo resigned without further violence,

Cuối cùng, Ouédraogo đã tự nguyện từ chức,

and on August 4, 1983, Thomas Sankara became the new President of Upper Volta.

và ngày 4/8/1983, Thomas Sankara trở thành Tổng thống mới của Thượng Volta.

Finally in charge, Sankara launched an ambitious program

Cuối cùng khi đã nắm quyền, Sankara thực hiện một chương trình đầy tham vọng

for social and economic change.

cho sự thay đổi xã hội và kinh tế.

As one of his first agenda items, he renamed the country

Đổi tên đất nước là một trong những mục đầu tiên của chương trình nghị sự,

from its French colonial title "Upper Volta" to "Burkina Faso,"

biến quốc hiệu từ thời thực dân Pháp “Thượng Volta” thành “Burkina Faso,”

which translates to “Land of Upright Men."

nghĩa là “Vùng đất của những người ngay thẳng”.

Over the next four years he established a nation-wide literacy campaign,

Trong bốn năm tiếp theo, ông thiết lập một chiến dịch xóa mù chữ trên toàn quốc,

ordered the planting of over 10 million trees,

ra lệnh trồng hơn 10 triệu cây,

and composed a new national anthem—

và sáng tác một bài quốc ca mới--

all while cutting down inflated government employee salaries.

cắt giảm lương nhân viên chính phủ đang tăng quá cao.

But perhaps the most unique element of Sankara’s revolution

Nhưng có lẽ yếu tố độc đáo nhất của cuộc cách mạng Sankara

was his dedication to gender equality.

là sự cống hiến của ông cho bình đẳng giới.

He cultivated a movement for women’s liberation,

Ông đã mở rộng một phong trào giải phóng phụ nữ,

outlawing forced marriages, polygamy and genital mutilation.

cấm hôn nhân cưỡng ép, đa thê và việc cắt xén bộ phận sinh dục.

He was the first African leader to appoint women to key political positions

Ông là lãnh đạo Châu Phi đầu tiên bổ nhiệm phụ nữ

vào các vị trí chính trị quan trọng

and actively recruit them to the military.

và tích cực tuyển dụng họ vào quân đội.

However, Sankara’s socialist policies were met with much resistance.

Tuy nhiên, chính sách xã hội chủ nghĩa của Sankara đã gặp nhiều kháng cự.

Many students and elites believed his economic plans

Nhiều sinh viên và giới thượng lưu tin rằng kế hoạch kinh tế của ông

would alienate Burkina Faso from its capitalist peers.

sẽ khiến Burkina Faso xa rời thế giới tư bản chủ nghĩa.

His crackdown on the misuse of public funds

Cuộc thanh lọc của ông với vấn nạn lạm dụng quỹ công

turned government officials against him as well.

khiến quan chức chính phủ chống lại ông.

After four years, what began as an empowering revolution

Sau bốn năm, từ một cuộc cách mạng trao quyền

had isolated many influential Burkinabes.

đã cô lập những người Burkinabes có sức ảnh hưởng.

But Sankara was not ready to yield his power.

Nhưng Sankara chưa sẵn sàng trao lại quyền lực của mình.

He executed increasingly authoritarian actions,

Ông hành động ngày càng độc đoán,

including banning trade unions and the free press.

bao gồm cả việc cấm công đoàn và báo chí tự do.

Eventually, his autocratic tendencies

Cuối cùng, xu hướng độc đoán của ông

turned even his closest friends against him.

thậm chí khiến những người bạn thân nhất chống lại ông.

On October 15, 1987,

Vào ngày 15/10/1987,

Sankara was conducting a meeting when a group of assailants

Sankara đang tiến hành một cuộc họp thì một nhóm người đột kích

swarmed his headquarters.

tràn ngập trụ sở của ông.

Sankara was assassinated in the attack,

Sankara bị ám sát trong vụ tấn công,

and many believe the raid was ordered by his friend Blaise Compaoré.

và nhiều người tin rằng cuộc đột kích được ra lệnh bởi bạn ông, Blaise Compaoré.

Though his legacy is complicated,

Mặc dù di sản của ông khá phức tạp,

many of Sankara’s policies have proven themselves to be ahead of their time.

nhiều chính sách của Sankara chứng minh bản thân ông đã đi trước thời đại.

In the past decade,

Trong thập kỷ qua,

Burkinabe youth have celebrated Sankara’s political philosophy,

tầng lớp Burkinabe trẻ tuổi đã vinh danh triết lý chính trị của Sankara,

and nearby countries like Ghana have even adopted Sankara’s economic models.

và các nước lân cận như Ghana thậm chí còn bắt chước mô hình kinh tế của Sankara.

On March 2, 2019 a statue of Sankara was erected in Burkina Faso’s capital,

Vào ngày 2/3/2019, một bức tượng Sankara được dựng lên ở thủ đô Burkina Faso,

establishing his place as an icon of revolution for his country

củng cố vị trí của ông như biểu tượng của cách mạng

and throughout the world.

tại đất nước của ông và trên toàn thế giới.