The life, legacy & assassination of an African revolutionary - Lisa Janae Bacon

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Łukasz Izmaiłowski

In 1972, Thomas Sankara was swept into a revolution

W 1972 roku Thomas Sankara został wciągnięty w rewolucję w obcym kraju.

for a country not his own.

Hailing from the West African nation of Burkina Faso—

Pochodzący z zachodnioafrykańskiego państwa Burkina Faso,

then known as Upper Volta—

wówczas znanego jako Górna Wolta,

the 22-year-old soldier had travelled to Madagascar

22-letni żołnierz udał się na Madagaskar,

to study at their military academy.

żeby studiować w tamtejszej akademii wojskowej.

But upon arriving, he found a nation in conflict.

Ale po przybyciu na miejsce zastał naród pogrążony w konflikcie.

Local revolutionaries sought to wrest control of Madagascar

Lokalni rewolucjoniści próbowali przejąć wyzwolić Madagaskar

from France’s lingering colonial rule.

spod zasiedziałego francuskiego rządu kolonialnego.

These protestors inspired Sankara

Protestujący zainspirowali Sankarę

to read works by socialist leaders like Karl Marx

do przeczytania prac przywódców socjalizmu, jak Karol Marks

and seek wisdom from military strategy.

i szukania rozwiązania w strategii wojskowej.

When he returned to Upper Volta in 1973,

Po powrocie do Górnej Wolty w 1973 roku

Sankara was determined to free his country from its colonial legacy.

Sankara był zdecydowany uwolnić swój kraj od dziedzictwa kolonialnego.

Born in 1949,

Urodzony w 1949 roku

Sankara dorastał w stosunkowo uprzywilejowanej rodzinie

Sankara was raised in a relatively privileged household

as the third of ten children.

jako trzecie z dziesięciorga dzieci.

His parents wanted him to be a priest, but like many of his peers,

Jego rodzice chcieli, by został księdzem, ale podobnie jak wielu jego rówieśników

Sankara saw the military as the perfect institution

Sankara postrzegał wojsko jako idealną instytucję

to rid Upper Volta of corruption.

do uwolnienia Górnej Wolty od korupcji.

After returning from Madagascar,

Po powrocie z Madagaskaru

he became famous for his charisma and transparent oratorial style—

zasłynął z charyzmy i ewidentnego daru oratorskiego,

but he was less popular with the reigning government.

ale był mniej lubiany przez rządzących.

Led by President Jean-Baptiste Ouédraogo,

Rząd prezydenta Jean-Baptiste Ouédraogo

this administration came to power in the 3rd consecutive coup d’état

doszedł do władzy w trzecim z rzędu zamachu stanu

in Upper Volta’s recent history.

w najnowszej historii Górnej Wolty.

The administration’s policies were a far cry

Polityka tej administracji była daleka od ideału

from the sweeping changes Sankara proposed,

gruntownych zmian proponowanych przez Sankarę,

but, by 1981, Sankara’s popularity won out,

ale w 1981 roku popularność Sankary zwyciężyła,

earning him a role in Ouédraogo’s government.

zapewniając mu miejsce w rządzie Ouédraogo.

Nicknamed “Africa’s Che Guevara," Sankara rapidly rose through the ranks,

Nazywany “afrykańskim Che Guevarą” Sankara szybko awansował,

and within two years, he was appointed Prime Minister.

a w ciągu dwóch lat został premierem.

In his new role, he delivered rallying speeches

W nowej roli wygłaszał burzliwe przemówienia

to impoverished communities, women, and young people.

przed zubożałymi społecznościami, kobietami i młodymi ludźmi.

He even tried to persuade other governments to form alliances

Próbował nawet przekonać inne rządy do tworzenia sojuszy

based on their shared colonial legacy.

w oparciu o wspólną spuściznę kolonialną.

But Ouédraogo and his advisors felt threatened by Sankara’s new position.

Ale Ouédraogo i jego doradcy poczuli się zagrożeni nową pozycją Sankary.

They thought his communist beliefs would harm alliances with capitalist countries,

Myśleli, że jego komunistyczne przekonania

zaszkodzą sojuszom z krajami kapitalistycznymi

and just months after becoming Prime Minister,

i zaledwie kilka miesięcy po tym, jak Sankara został premierem,

Ouédraogo’s administration forced Sankara from the job

administracja Ouédraogo zmusiła go do odejścia

and placed him on house arrest.

i umieściła go w areszcie domowym.

Little did the President know

Prezydent nie wiedział,

this act would fuel Upper Volta’s 4th coup d’état in 17 years.

że to sprowokuje czwarty zamach stanu w Górnej Wolcie w ciągu 17 lat.

Civilian protests ensued around the capital,

W stolicy wybuchły protesty

i rząd stanął w miejscu,

and the government ground to a halt

while Sankara tried to negotiate a peaceful transition.

podczas gdy Sankara próbował wynegocjować pokojowe zmiany.

During this time, Blaise Compaoré,

W tym czasie Blaise Compaoré,

Sankara’s friend and fellow former soldier,

przyjaciel Sankary i były żołnierz,

foiled another coup that included an attempt on Sankara’s life.

udaremnił kolejny zamach stanu zakładający próbę zabicia Sankary.

Eventually, Ouédraogo resigned without further violence,

Ostatecznie Ouédraogo zrezygnował, unikając dalszej przemocy,

and on August 4, 1983, Thomas Sankara became the new President of Upper Volta.

a 4 sierpnia 1983 roku Thomas Sankara został nowym prezydentem Górnej Wolty.

Finally in charge, Sankara launched an ambitious program

Stojący w końcu u steru Sankara uruchomił ambitny program

for social and economic change.

zmian społecznych i gospodarczych.

As one of his first agenda items, he renamed the country

W jednym z pierwszych punktów porządku obrad zmienił nazwę kraju

from its French colonial title "Upper Volta" to "Burkina Faso,"

z francuskiego tytułu kolonialnego “Górna Wolta” na “Burkina Faso”,

which translates to “Land of Upright Men."

co oznacza “Kraina prawych ludzi”.

Over the next four years he established a nation-wide literacy campaign,

W ciągu następnych czterech lat

rozpoczął ogólnokrajową kampanię na rzecz alfabetyzacji,

ordered the planting of over 10 million trees,

nakazał posadzenie ponad 10 milionów drzew

and composed a new national anthem—

i ułożył nowy hymn narodowy.

all while cutting down inflated government employee salaries.

Jednocześnie ciął zawyżone wynagrodzenia urzędników.

But perhaps the most unique element of Sankara’s revolution

Ale chyba najbardziej wyjątkowym elementem rewolucji Sankary

was his dedication to gender equality.

było jego poświęcenie dla równości płci.

He cultivated a movement for women’s liberation,

Kultywował ruch na rzecz wyzwolenia kobiet,

outlawing forced marriages, polygamy and genital mutilation.

zakazał przymusowych małżeństw, poligamii i okaleczania narządów płciowych.

He was the first African leader to appoint women to key political positions

Był pierwszym afrykańskim przywódcą, który mianował kobiety

na kluczowe stanowiska polityczne i przyjmował do wojska.

and actively recruit them to the military.

However, Sankara’s socialist policies were met with much resistance.

Jednak socjalistyczna polityka Sankary spotkała się z dużym oporem.

Many students and elites believed his economic plans

Wielu studentów i elity wierzyło, że jego plany gospodarcze

would alienate Burkina Faso from its capitalist peers.

zrażą do Burkiny Faso jej kapitalistycznych partnerów.

His crackdown on the misuse of public funds

Rozprawa z niewłaściwym wykorzystaniem funduszy publicznych

turned government officials against him as well.

zwróciła przeciwko niemu też urzędników państwowych.

After four years, what began as an empowering revolution

Po czterech latach coś, co zaczęło się jako wzmacniająca rewolucja,

had isolated many influential Burkinabes.

odizolowało wielu wpływowych Burkińczyków.

But Sankara was not ready to yield his power.

Ale Sankara nie chciał oddać władzy.

He executed increasingly authoritarian actions,

Dokonywał coraz bardziej autorytarnych działań,

including banning trade unions and the free press.

zakazując związków zawodowych i wolnej prasy.

Eventually, his autocratic tendencies

W końcu jego samowładcze tendencje

turned even his closest friends against him.

zwróciły przeciw niemu nawet jego najbliższych przyjaciół.

On October 15, 1987,

15 października 1987 roku

Sankara was conducting a meeting when a group of assailants

Sankara prowadził spotkanie,

kiedy grupa napastników otoczyła jego siedzibę.

swarmed his headquarters.

Sankara was assassinated in the attack,

Sankara został zaatakowany i zamordowany.

and many believe the raid was ordered by his friend Blaise Compaoré.

Wielu uważa, że ​​​​napad zlecił jego przyjaciel Blaise Compaoré.

Though his legacy is complicated,

Choć dziedzictwo Sankary jest skomplikowane,

many of Sankara’s policies have proven themselves to be ahead of their time.

wiele jego taktyk dowiodło, że wyprzedzały swoje czasy.

In the past decade,

W ostatniej dekadzie

Burkinabe youth have celebrated Sankara’s political philosophy,

młodzież z Burkina Faso celebruje filozofię polityczną Sankary,

and nearby countries like Ghana have even adopted Sankara’s economic models.

a sąsiednie kraje, takie jak Ghana, przyjęły nawet modele ekonomiczne Sankary.

On March 2, 2019 a statue of Sankara was erected in Burkina Faso’s capital,

2 marca 2019 roku w stolicy Burkiny Faso wzniesiono pomnik Sankary,

establishing his place as an icon of revolution for his country

ustanawiając jego status jako ikony rewolucji w kraju

and throughout the world.

i na całym świecie.