Cloudy climate change: How clouds affect Earth's temperature - Jasper Kirkby

Çeviri: Ozay Ozaydin Gözden geçirme: Can Boysan

Cloudy climate change: How clouds affect Earth's temperature.

Bulutlu iklim değişikliği: Bulutlar dünyanın sıcaklığını nasıl etkiliyor?

Earth's average surface temperature has warmed by .8 Celsius since 1750.

Dünyanın ortalama yüzey sıcaklığı 1750'den bu yana 0.8 santigrat arttı.

When carbon dioxide concentrations in the atmosphere have doubled,

Atmosferdeki karbondioksit yoğunlukları iki katına çıktığında,

which is expected before the end of the 21st century,

ki bu 21. yüzyılın sonunda bekleniyor,

researchers project global temperatures

araştırmacılar küresel sıcaklığın

will have risen by 1.5 to 4.5 degrees Celsius.

1.5 ile 4.5 santigrat yükseleceğini tahmin ediyorlar.

If the increase is near the low end, 1.5 Celsius,

Eğer yükseliş alt seviye olan 1.5 santigrada yakınsa

then we're already halfway there, and we should be more able to adapt

o zaman şimdiden yolun yarısına geldik

ve bazı bölgelerin daha kurak, daha az verimli,

with some regions becoming drier and less productive,

bazılarının da daha sulak ve daha verimli olmalarına

but others becoming warmer, wetter and more productive.

daha adapte olmamız gerekiyor.

On the other hand, a rise of 4.5 degrees Celsius would be similar in magnitude

Öte yandan, 4.5 santigratlık bir artış, Kuzey Amerika'nın büyük bir kısmının

to the warming that's occurred since the last glacial maximum 22,000 years ago,

iki kilometre kalınlığındaki bir buz tabakasının altında kaldığı son buzuldan

when most of North America was under an ice sheet two kilometers thick.

22 bin yıl önce gerçekleşen ısınmaya benzer olacaktır.

So that would represent a dramatic change of climate.

Bu, daha çarpıcı bir iklim değişikliğini temsil eder.

Bu yüzden, bilim insanlarının sıcaklık değişimini

So it's vitally important for scientists to predict the change in temperature

olabildiğince kesin tahmin etmeleri hayati önem taşımaktadır.

with as much precision as possible so that society can plan for the future.

Böylece, toplum geleceğine hazırlık yapabilir.

The present range of uncertainty is simply too large

Şu anki belirsizlik aralığı, iklim değişikliğine en iyi şekilde

to be confident of how best to respond to climate change.

nasıl tepki verileceği konusunda güven vermek için fazla büyük.

But this estimate of 1.5 to 4.5 Celsius for a doubling of carbon dioxide

Karbondioksidin ikiye katlanmasına dair 1.5 - 4.5 santigratlık tahmin,

hasn't changed in 35 years.

35 yıldır değişmedi.

Why haven't we been able to narrow it down?

Neden aralığı daraltmayı başaramadık?

The answer is that we don't yet understand aerosols and clouds well enough.

Cevap, henüz aerosol ve bulutları yeterince anlamamızdır.

But a new experiment at CERN is tackling the problem.

CERN'deki yeni bir deney bu problemi aşmaya çalışıyor.

In order to predict how the temperature will change,

Sıcaklığın nasıl değişeceğini tahmin etmek için

scientists need to know something called Earth's climate sensitivity,

bilim insanlarının, Dünya'nın iklim hassasiyeti denilen

the temperature change in response to a radiative forcing.

radyoaktif zorlamaya, sıcaklığın nasıl tepki vereceğini bilmeleri gerekir.

A radiative forcing is a temporary imbalance

Radyoaktif zorlama, güneşten alınan enerji ile uzaya geri salınan

between the energy received from the Sun and the energy radiated back out to space,

enerji arasındaki geçici dengesizliktir,

like the imbalance caused by an increase of greenhouse gases.

bu, sera gazlarındaki artıştan kaynaklanan dengesizlik gibidir.

To correct the imbalance, Earth warms up or cools down.

Dengesizliği düzeltmek için Dünya ısınır ya da soğur.

We can determine Earth's climate sensitivity

Endüstriyel çağda, Dünya'nın iklim hassasiyetini

from the experiment that we've already

1750'den beri yaptığımız deneyden belirleyebilir

performed in the industrial age since 1750

and then use this number to determine how much more it will warm

ve bu sayıyı kullanarak 21. yüzyılda farklı radyoaktif zorlamalarla

for various projected radiative forcings in the 21st century.

ne kadar daha ısınacağını belirleyebiliriz.

To do this, we need to know two things:

Bunu yapmak için iki şeyi bilmemiz gerekir:

First, the global temperature rise since 1750,

İlki, 1750'den bu yana küresel sıcaklık artışı.

and second, the radiative forcing of the present day climate

İkincisi, endüstriyel çağ öncesi iklime kıyasla

relative to the pre-industrial climate.

günümüz ikliminin radyoaktif zorlaması.

For the radiative forcings, we know that human activities

Radyoaktif zorlamalar için insan faaliyetlerinin artmasının

have increased greenhouse gases in the atmosphere,

atmosferdeki sera gazlarını arttırdığını

which have warmed the planet.

ve bunun da gezegeni ısıttığını biliyoruz.

But our activities have at the same time increased the amount

Ama bu faaliyetlerimiz ayrıca bulutlardaki aerosol parçacıklarını da arttırdı,

of aerosol particles in clouds, which have cooled the planet.

ki bunlar da gezegenimizi soğuttu.

Pre-industrial greenhouse gas concentrations are well measured

Endüstriyel çağ öncesi sera gazı yoğunlukları,

from bubbles trapped in ice cores obtained in Greenland and Antarctica.

Grönland ve Antartika'dan alınan

buz öbeklerinde hapsolmuş kabarcıklardan ölçülüyor.

So the greenhouse gas forcings are precisely known.

Yani, sera gazı zorlamaları tam olarak biliniyor.

But we have no way of directly measuring how cloudy it was in 1750.

Ama 1750'de ne kadar bulutlanmanın olduğunu direkt ölçmenin bir yolu yok.

And that's the main source of uncertainty in Earth's climate sensitivity.

Bu da Dünya'nın iklim hassasiyetindeki belirsizliğin temel kaynağı.

To understand pre-industrial cloudiness,

Endüstriyel çağ öncesi bulutluluğu anlamak için

we must use computer models that reliably simulate

bulutlarda aerosol oluşmasına neden olan süreçleri

the processes responsible for forming aerosols in clouds.

güvenilir bir şekilde simüle eden bilgisayar modelleri kullanmalıyız.

Now to most people, aerosols are the thing that make your hair stick,

Çoğu insan için aerosoller saçlarımızı sabit tutan şeylerden ibaret

but that's only one type of aerosol.

ancak bu sadece tek bir tip aerosol.

Atmospheric aerosols are tiny liquid or solid particles suspended in the air.

Atmosferik aerosoller havada asılı duran küçük sıvı ya da katı parçacıklardır.

They are either primary,

Ya birincillerdir,

from dust, sea spray salt or burning biomass,

kum, deniz tuzu serpintisi ya da yanan biokütleden oluşurlar

or secondary, formed by gas to particle conversion in the atmosphere,

ya da ikincillerdir, atmosferde gazın parçacığa dönüşümüyle oluşurlar.

also known as particle nucleation.

Bu, ayrıca parçacık çekirdeklenmesi olarak da bilinir.

Aerosols are everywhere in the atmosphere,

Aerosoller atmosferde her yerdedir,

and they can block out the sun in polluted urban environments,

kirli kentsel çevrelerde güneşi tamamen bloke edebilir ya da uzaktaki dağları

or bathe distant mountains in a blue haze.

mavi pusla yıkayabilirler.

More importantly, a cloud droplet cannot form without an aerosol particle seed.

Daha önemlisi, aerosol parçacık tohumu olmadan bulut damlacığı oluşamaz.

So without aerosol particles, there'd be no clouds,

Yani aerosol parçacıkları olmazsa bulut da olmazdı;

and without clouds, there'd be no fresh water.

bulut olmazsa temiz su olmazdı.

The climate would be much hotter, and there would be no life.

İklim çok daha sıcak olur ve hayat olmazdı.

So we owe our existence to aerosol particles.

Yani, varlığımızı aerosol parçacıklarına borçluyuz.

However, despite their importance,

Ancak önemlerine rağmen,

how aerosol particles form in the atmosphere

aerosol parçacıklarının atmosferde nasıl oluştuklarını,

and their effect on clouds are poorly understood.

bulutlardaki etkilerini iyi anlamıyoruz.

Even the vapors responsible for aerosol particle formation

Hatta aerosol parçacıklarını oluşturmaktan sorumlu olan buharlar bile

are not well established

tam oturmuş değil

because they're present in only minute amounts,

çünkü çok ufak miktarlarda varlar,

near one molecule per million million molecules of air.

neredeyse milyonlarca hava molekülü içinde sadece bir molekül.

This lack of understanding is the main reason

İklim duyarlılığındaki büyük belirsizliğin,

for the large uncertainty in climate sensitivity,

büyük değişkenlik gösteren gelecek iklim projeksiyonlarının

and the corresponding wide range of future climate projections.

temel nedeni işte bu kavrama eksikliğidir.

However, an experiment underway at CERN, named, perhaps unsurprisingly, "Cloud"

Ancak CERN'de süregelen ve hiç şaşırtıcı olmayan bir şekilde

has managed to build a steel vessel that's large enough

"Bulut" olarak adlandırılan bir deneyde, aerosol oluşumunun

and has a low enough contamination, that aerosol formation can,

laboratuvarda sıkı kontrollü atmosferik koşullarda ölçülmesine

for the first time, be measured under tightly controlled atmospheric conditions

izin verecek kadar büyük

ve kontaminasyonu yeterince az olan bir çelik araç üretmeyi başardı.

in the laboratory.

In its first five years of operation, Cloud has identified the vapors

Faaliyetinin ilk beş yılında Bulut, atmosferdeki aerosol parçacıklarının

responsible for aerosol particle formation in the atmosphere,

oluşumundan sorumlu buharları tanımladı,

which include sulfuric acid, ammonia, amines,

bunlar sülfürik asit, amonyak, amin

and biogenic vapors from trees.

ve ağaçlardan gelen biyojenik buharları içeriyor.

Using an ionizing particle beam from the CERN proton synchrotron,

CERN'ün proton senkrotronundan, iyonlaştırıcı parçacık ışınını kullanarak

Cloud is also investigating if galactic cosmic rays

Bulut, kozmik ışınların bulutlardaki aerosol oluşumunu

enhance the formation of aerosols in clouds.

arttırıp arttırmadığını da araştırıyor.

This has been suggested as a possible unaccounted natural climate forcing agent

Atmosfere yağan kozmik ışınların akışı güneşin aktivitelerine göre değiştiğinden

since the flux of cosmic rays raining down on the atmosphere

bunun olası bir hesaplanmamış doğal iklim zorlama etkeni

varies with solar activity.

olduğu önerilmiştir.

So Cloud is addressing two big questions:

Yani, Bulut iki büyük soruya cevap veriyor:

Firstly, how cloudy was the pre-industrial climate?

İlki, endüstriyel çağ öncesi iklim ne kadar bulutluydu?

And, hence, how much have clouds changed due to human activities?

Buna bağlı olarak da, insan faaliyetleri nedeniyle bulutlar ne kadar değişti?

That knowledge will help sharpen climate projections in the 21st century.

Bu bilgi 21. yüzyıl iklim tahminlerini daha net hale getirmeye yardım edecek.

And secondly, could the puzzling observations of solar climate variability

İkincisi, endüstriyel çağ öncesi iklimdeki

in the pre-industrial climate be explained by an influence

kafa karıştırıcı solar iklim değişkenliği gözlemleri,

galaktik kozmik ışınların, bulutlar üzerindeki etkisiyle açıklanabilir mi?

of galactic cosmic rays on clouds?

Ambitious but realistic goals when your head's in the clouds.

Sizin aklınız bulutlardayken işte iddialı ama gerçekçi hedefler.