Can you solve the fortress riddle? - Henri Picciotto

1,359,161 views ・ 2022-05-31

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gul Karlidag Gözden geçirme: Nihal Aksakal
00:07
Bad news: your worst enemies are at the gate.
0
7503
3921
Kötü haber; baş düşmanların kapına dayanmış durumda.
00:11
For your fledgling kingdom guards the world’s only herd of tiny dino creatures.
1
11424
6340
Çünkü yeni krallığın dünyadaki tek ufak dino sürüsünü koruyor.
00:17
To you, they’re sacred.
2
17972
1627
Sana göre bu yaratıklar kutsal.
00:19
To everyone else, they’re food.
3
19599
2210
Diğerlerine göre ise yiyecek.
00:21
The three closest nation-states have all teamed up
4
21851
3670
Yakın üç ulus devlet, kapılarını kırıp sürülerini yemek için
00:25
in what they call an alliance of the hungry
5
25521
2878
00:28
to smash open your walls and devour the herd.
6
28399
3212
açlar ittifakını adını verdikleri bir takım oluşturdu.
00:32
Your fortifications will hold off their armies for now.
7
32111
3504
Kale duvarların şimdilik onları uzakta tutacaktır.
00:35
But when their siege weapons arrive tomorrow,
8
35615
2627
Ama yarın kuşatma silahları ile geldiklerinde şansın olmayacak.
00:38
you won’t stand a chance.
9
38242
1794
00:40
Luckily, you have a wall fabricator:
10
40203
2502
Şanslısın ki, duvar yapan aletin var.
00:42
if you run it all night, you may be able to reinforce your border
11
42705
4088
Eğer bütün gece çalıştırırsan, sınırlarını silahlar gelmeden güçlendirebilirsin.
00:46
before the weapons arrive.
12
46793
1793
00:48
However, it can only create wall segments of a specific, whole number size
13
48711
5714
Ancak,
en başta seçtiğin sayı boyutunda duvar parçası üretiyor.
00:54
that you must determine ahead of time.
14
54425
2586
00:57
Your engineers have been in close consultation with your spymaster.
15
57428
4129
Mühendislerin istihbarat şefi ile yakın iletişimdeler.
01:01
Each rival kingdom has wall-busters that come in one specific size.
16
61808
5255
Her rakip krallığın belli bir boyutta duvar kırıcısı var.
01:07
The clowns’ are all 6 meters,
17
67230
2210
Clown’ların 6 metre, Royal’ların 9, Redhead’lerin 20.
01:09
the royals’ are 9, and the redheads’ are 20.
18
69524
3962
01:13
Each wall-buster can level a wall segment of the matching size.
19
73986
4547
Her duvar kırıcı eşleştiği boyuttaki duvarı kırabilir.
01:18
And they can be combined as well;
20
78616
2002
Ayrıca aynı şekilde birleştirebilir;
01:20
two 6′s can take out a 12 meter wall
21
80618
3253
iki 6′lık 12 metre duvarı, 6 ve 9 15 metrelik duvarı yıkabilir.
01:23
and a 6 and a 9 could break one that’s 15 meters.
22
83871
3587
01:27
But a 7 meter wall would hold fast against any of them.
23
87625
4087
Ama 7 metrelik bunlardan herhangi birine karşı kullanılabilir.
01:32
Meanwhile, large walls aren't necessarily protected.
24
92380
3628
Aynı zamanda geniş duvarlar çok iyi korunmuyor.
01:36
Here’s how they could take down 70, 71, and 72 meters.
25
96175
5130
İşte burada 70,71 ve 72 metreyi nasıl yıktıklarını gördünüz.
01:41
Your fabricator takes the same amount of time to produce a wall segment
26
101639
3921
Makinen duvar parçasını uzunluğu fark etmeksizin aynı zamanda üretiyor.
01:45
no matter its length, and it’s not particularly fast.
27
105560
3461
01:49
So to finish the wall in time,
28
109188
2002
Yani duvarı zamanında bitirmek için düşmanlarının yüzlerce olan silahları ile
01:51
you need the longest segment that can’t be destroyed
29
111190
3128
01:54
by any combination of the siege weapons,
30
114318
2670
birleştirme yapsa da yıkamayacağı bir duvar parçasına ihtiyacın var.
01:56
which your enemies have hundreds of.
31
116988
2294
01:59
What wall length will save your kingdom?
32
119824
2711
Krallığını hangi boydaki duvar parçası kurtaracak?
02:02
Pause here to figure it out yourself. Answer in 3
33
122869
2711
Çözmek için burada durdur. Cevap için 3
02:05
Answer in 2
34
125580
2544
Cevap için 2
02:08
Answer in 1
35
128124
2335
Cevap için 1
02:10
It's possible to solve this problem by trial and error.
36
130710
3503
Bu soruyu deneme yanılma yoluyla çözmek mümkün.
02:14
But there’s also a remarkably quick and elegant solution
37
134213
3587
Ama inanılmaz hızlı ve zekice bir yolu var.
02:17
inspired by an idea that’s thousands of years old:
38
137800
3545
Eratosten kalburu adındaki binlerce yıllık bir fikirden esinlenilmiş bir yol.
02:21
the sieve of Eratosthenes.
39
141345
2169
02:23
Eratosthenes of Cyrene was a 3rd century BCE mathematician from ancient Greece
40
143806
6256
Kireneli Erastosten milattan önce 3. yüzyılda Antik Yunanda matematikçiydi.
02:30
interested in prime numbers,
41
150062
2378
Sadece kendisine ve 1′e bölünebilen asıl sayılarla ilgiliydi.
02:32
that is numbers only divisible by 1 and themselves.
42
152440
4254
02:37
Presumably he grew bored of manually checking whether a given number was prime,
43
157445
5005
Muhtemelen, sayının asal olup olmadığını tek tek elle kontrol etmekten sıkıldı.
02:42
so he came up with the following technique.
44
162450
2836
Bir teknik geliştirdi.
02:45
Make a giant list of numbers.
45
165995
2169
Sayıların büyük bir listesini yapın.
02:48
X out all of the multiples of 2, except 2 itself.
46
168164
3837
2′nin kendisi hariç 2′nin bütün katlarınının üstünü çizin.
02:52
Now do the same with multiples of 3.
47
172460
2461
Aynısını 3′ün katlarına yapın.
02:55
The even multiples have already been eliminated,
48
175129
2753
Çift katlar elendi, tek katlarda bu kolonda bulunabilir.
02:57
and the odd multiples can all be found in this column.
49
177882
3795
03:02
4 was already accounted for when you did multiples of 2,
50
182053
3545
4 zaten 2′nin katları yapıldığında elendi.
03:05
so move on to 5.
51
185598
1752
Şimdi 5′e geçelim.
03:07
The multiples of 5 and 7 show up conveniently in diagonals.
52
187516
4880
5′in ve 7′nin katları çapraz şekilde ortaya çıkar.
03:12
This method eliminates all possible composite numbers,
53
192605
3920
Bu method ile asal olmayan sayılar eler ve asal sayılar kalır.
03:16
leaving only primes behind.
54
196525
2294
03:19
We've already identified every prime less than 121,
55
199195
4212
121′den küçük asal sayıları belirledik, büyük sayıları bulmak artık daha kolay.
03:23
and it’s easy to go higher and higher this way.
56
203658
2419
03:26
We can use a similar technique with our wall problem
57
206619
3420
Aynı tekniği duvar problemine uygulayabilir, sayıları eleyebiliriz.
03:30
to eliminate entire groups of numbers at once.
58
210039
3337
03:33
A first, critical step is to be deliberate about the number of columns.
59
213834
4880
İlk adım, kolonlarının sayısı üzerinde düşünüp taşınmaktır.
03:38
If we use 6 again, the numbers in each column will be exactly 6 apart.
60
218839
4880
Eğer 6′yı yeniden kullanırsak her kolon 6′ya bölünecektir.
03:43
What that means is that if we identify a number vulnerable to the wall-busters,
61
223970
4504
Bu şu demektir, eğer duvar yıkıcılara hassas sayıyı belirlersek
03:48
then all the rest of the column below it would also fall.
62
228474
3629
geriye kalan kolonda yıkılacaktır.
03:52
In other words, because your enemies can make 9,
63
232520
3211
Diğer bir deyişle, düşmanlarınız 9 yapabildiği için
03:55
they can make 15, 21, 27, and so on
64
235731
4129
Clown’ların 6 metrelik makinesi ile 15,21,27 ve daha fazlasını yapabilirler.
03:59
by adding the clowns’ 6-meter machines.
65
239860
3045
04:03
So right away this eliminates 6, 9 and 20, and everything under them.
66
243030
5506
Yani anında bu 6,9 ve 20 ve altındakilerin hepsinin elenmesi demektir.
04:09
We’ve accounted for the 6′s with the columns,
67
249203
2461
6′nın bulunduğu kolunu hesaba kattık.
04:11
so we can focus on combinations of 20′s and 9′s to eliminate more options.
68
251664
5505
Şimdi 9 ve 20′nin kombinasyonlarını elemeye odaklanabiliriz.
04:17
Your rivals can easily make 20 plus 9 and 20 plus 20 and everything below.
69
257378
5881
Rakipleriniz kolaylıkla 20+9 ve 20+20 ve altındakilerin hepsini yapabilirler.
04:23
Using this approach, we could have eliminated the 70, 71, and 72,
70
263634
5381
Bu tekniği kullanarak 70,71,72 eleyebilirdik
04:29
and infinitely many other options without having to do any calculations.
71
269015
4754
ve bir çok sonsuz seçeneği hesaplama yapmadan eleyebiliriz.
04:34
In the remaining column there are no multiples of 9 or 20,
72
274103
4171
Kalan kolonda 9′un ve 20′nin katları yok ama
04:38
but 49 jumps out, as 2 times 20 plus 9.
73
278274
3712
49, 2 kere 20 artı 9 olarak elde edilebiliyor.
04:42
There's no way to make 43,
74
282236
1960
43 yapmanın yolu yok, yani düşmanın yıkamayacağı duvar parçası boyu bu olmalı.
04:44
so that must be the largest wall segment that your enemies can’t destroy.
75
284405
4838
04:49
And there you have it.
76
289493
1377
İşte karşınızda.
04:50
You plug 43 into the wall fabricator, and after a tense night,
77
290870
4212
Duvar yapma makinesine 43′ü girin ve yoğun bir geceden sonra
04:55
the sun rises on your now impregnable fortress
78
295082
3504
güneş doğduğunda ele geçirilemez kaleniz ve yemek olmayan sürünüzle birliktesiniz.
04:58
and a herd that won’t become unhappy meals.
79
298586
3211
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7