Can you solve the alien pyramid riddle? - Henri Picciotto

869,372 views ・ 2022-09-27

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gökçe Nur Pulat Gözden geçirme: Ozay Ozaydin
00:07
Today is the one year anniversary of the best-worst day of your life.
0
7003
4504
Bugün hayatınızın en iyi ve en kötü gününün birinci yıl dönümü.
00:11
The best part was discovering a subterranean city on Mars:
1
11507
4338
En iyi yanı Mars’ta bir yeraltı şehri keşfetmekti:
00:15
the first evidence of intelligent alien life ever found.
2
15845
3712
şimdiye kadar bulunan zeki uzaylı yaşamına dair ilk kanıt.
00:19
The worst part?
3
19682
1210
En kötü tarafı?
00:20
No one got to explore it,
4
20892
1585
Kimse keşfetmedi,
00:22
because that was when you lost contact with Earth.
5
22477
2961
çünkü o an Dünya ile bağlantınızı kaybettiniz.
00:25
You and the other 99 scientists have spent the rest of the year
6
25563
4213
Siz ve diğer 99 bilim insanı, yılın geri kalanını hayatta kalmanız için
00:29
engineering your survival,
7
29776
1710
mühendislik yaparak geçirdiniz,
00:31
but you’re almost out of water and solutions.
8
31486
3211
ancak su ve çözümleriniz neredeyse tükendi.
00:34
Everyone else is at the ice cap,
9
34947
1877
Diğer herkes buzulun zirvesinde
00:36
but you’ve decided to investigate the buried city
10
36824
3003
ama siz onların uygarlığının çöl bir gezegende nasıl hayatta kaldığına dair
00:39
to see if there are clues to how their civilization survived on a desert planet.
11
39827
5089
ipuçları olup olmadığını görmek için gömülü şehri araştırmaya karar verdiniz.
00:45
The city is mostly ruins except for three intact pyramids—
12
45166
4963
Şehir, ikisi açık ve biri mühürlü olan üç bozulmamış piramit dışında
00:50
two open and one sealed.
13
50129
2378
çoğunlukla harabe halindedir.
00:52
In the first you find a series of symbols and pictograms,
14
52882
3629
İlkinde, tesadüfen 10 tabanlı bir numaralandırma sistemini ortaya çıkaran
00:56
revealing a fortuitously base 10 numbering system.
15
56511
4004
bir dizi sembol ve piktogram bulacaksınız.
01:01
The second pyramid’s facade is covered in these symbols.
16
61015
3462
İkinci piramit cephesi bu sembollerle kaplıdır.
01:04
Inside you discover a device,
17
64477
2502
İçeride bir aygıtı ve
01:06
as well as mosaic representations of how to use it.
18
66979
3379
onun nasıl kullanılacağına dair mozaik temsilleri keşfediyorsunuz.
01:10
From those you glean the following:
19
70525
2252
Bunlardan aşağıdakileri derliyorsunuz:
01:12
the device is the key to opening the sealed pyramid
20
72777
3295
bu aygıt, orta bloğa numaraların girilmesiyle
01:16
by inputting the number on the center block.
21
76072
2878
mühürlü piramidi açacak olan anahtardır.
01:19
But if you put in the wrong number, something terrible and deadly will happen.
22
79158
4338
Ama yanlış numara girerseniz, korkunç ve ölümcül bir şey olacaktır.
01:23
The doors to all pyramids work on the same principle.
23
83788
3754
Tüm piramitlerin kapıları aynı prensipte çalışır.
01:27
What number should you input to open the door to the sealed pyramid?
24
87959
4546
Mühürlü piramidin kapısını açmak için hangi numarayı girmelisiniz?
01:32
Pause here to figure it out yourself. Answer in 3
25
92505
2794
Kendi kendinize çözmek için duraklatın. Cevap için 3
01:35
Answer in 2
26
95299
3045
Cevap için 2
01:38
Answer in 1
27
98344
2252
Cevap için 1
01:40
The pattern revealed by the second pyramid is that every number
28
100721
3838
İkinci piramidin ortaya koyduğu örgü,
her sayının hemen altındaki iki sayının toplamı olduğudur.
01:44
is the sum of the two numbers directly beneath it.
29
104559
3211
01:48
If that applies to the sealed pyramid, 40 clearly belongs to the left of 30.
30
108271
5463
Eğer bu kapalı piramit için geçerliyse, 40 açıkça 30′un soluna aittir.
01:54
The center number is the sum of 7 and an unknown, call it x.
31
114318
5172
Ortadaki sayı 7 ile bir bilinmeyenin toplamıdır, buna x diyelim.
01:59
The value of x can be determined by trial and error,
32
119991
3712
x’in değeri deneme yanılma yoluyla belirlenebilir,
02:03
but it’s quicker to use algebraic reasoning.
33
123703
2669
ancak cebirsel muhakemeyi kullanmak daha hızlıdır.
02:07
The number to the left of the center number is 5+x.
34
127290
4129
Ortanın solundaki sayı 5+x’tir.
02:11
Therefore, this block, 40, is equal to 5+x plus 7+x.
35
131419
6882
Bu nedenle, 40 bloğu, 5+x ile 7+x’in toplamına eşittir.
02:18
Solving for x, x must be 14, making the central block 21.
36
138801
6090
x’in sonucu 14 olmalı, bu da orta bloğu 21 yapıyor.
02:25
You enter 21 on the remote, and the door opens!
37
145683
3629
Kumandadan 21′i giriyorsunuz ve kapı açılıyor!
02:29
Inside you find yet another riddle.
38
149520
3045
İçinde başka bir bilmece daha buluyorsunuz.
02:32
The walls show the history of this civilization.
39
152565
3545
Duvarlar bu medeniyetin tarihini gösteriyor.
02:36
When they lived here, the planet was covered with oceans.
40
156527
3629
Burada yaşadıklarında, gezegen okyanuslarla kaplıydı.
02:40
But at a certain point, they up and left Mars.
41
160156
3253
Ama bir noktada kalkıp Mars’ı terk ettiler.
02:43
In order to reserve the planet for themselves
42
163618
2460
Gezegeni kendilerine ayırıp
02:46
while making it inhospitable to others,
43
166078
2628
diğerleri yaşayamasın diye,
02:48
they moved all the water underground,
44
168706
2836
tek bir kaldıraçla harekete geçirilen
02:51
using a gigantic engineering marvel activated by a single lever.
45
171542
4755
devasa bir mühendislik harikasını kullanarak tüm suyu yer altına taşıdılar.
02:57
The lever is hidden in the Great Pyramid.
46
177340
2794
Kaldıraç, Büyük Piramit’in içinde gizlidir.
03:00
Pulling the lever again would reverse the process,
47
180301
3253
Kolu tekrar çekmek, işlemi tersine çevirir
03:03
and bring the water back to the surface.
48
183554
2461
ve suyu tekrar yüzeye çıkarır.
03:06
But where is this Great Pyramid?
49
186599
2210
Fakat bu Büyük Piramit nerede?
03:08
The mosaics indicate it should be right here, but it’s clearly not.
50
188976
4129
Mozaikler, açıkça burada olmamasına rağmen tam burada olması gerektiğini gösteriyor.
03:13
Without it, you have no choice but to climb back out of the city to the surface.
51
193314
5088
O olmadan, şehirden çıkıp yüzeye çıkmaktan başka seçeneğiniz yok.
03:18
And that’s when you see it.
52
198402
1585
İşte o zaman anlıyorsunuz.
03:20
The city is the final pyramid, or at least one face of it.
53
200196
4880
Şehrin kendisi son piramittir, en azından bir yüzüdür.
03:25
A great pyramid, indeed!
54
205326
2419
Gerçekten de büyük bir piramit!
03:27
The city’s architects must have designed each district
55
207745
3170
Şehrin mimarları her mahalleyi yukarıdan bakıldığında
03:30
to show a number when viewed from above.
56
210915
2669
bir numara gösterecek şekilde tasarlamış olmalı.
03:33
But only these three survived the ravages of time.
57
213584
3253
Ancak zamanın tahribatından yalnızca bu üçü kurtuldu.
03:37
The key once again must be whatever number was in the center plaza.
58
217171
4213
Anahtar bir kez daha orta meydanda hangi numaraysa o olmalı.
03:41
You rush there, but what number should you input into the remote?
59
221592
3796
Oraya koşarsınız, ama uzaktan kumandaya hangi numarayı girmelisiniz?
03:45
Pause here to figure it out yourself. Answer in 3
60
225388
2419
Kendi kendinize çözmek için durdurun. Cevap için 3
03:47
Answer in 2
61
227807
2836
Cevap için 2
03:50
Answer in 1
62
230643
2753
Cevap için 1
03:53
You could write out the algebra again, but here’s a more visual approach.
63
233479
4213
Cebiri tekrar yazabilirsiniz, ama burada daha görsel bir yaklaşım var.
03:57
Sketch a pyramid, and enter the known numbers.
64
237900
3045
Bir piramit çizin, ve bilinen numaraları girin.
04:00
Between the 9 and the 10,
65
240945
1752
9 ve 10 arasına,
04:02
you can put colored dots to represent the two unknowns at the bottom.
66
242697
4170
alttaki iki bilinmeyeni temsil edecek renkli noktalar koyabilirsiniz.
04:07
Working your way up the pyramid and drawing the sums as you go
67
247118
4129
Piramitte yukarı doğru çıkmak ve ilerledikçe toplamları çizersek,
04:11
will reveal that 100 = 19 + 3 green dots
68
251247
5172
100 = 19 + 3 yeşil nokta + 3 turuncu nokta olduğu
04:16
+ 3 orange dots.
69
256419
1960
ortaya çıkacaktır.
04:18
So 3(green + orange)=81,
70
258671
4296
Yani 3(yeşil + turuncu) = 81
04:22
and green + orange, which is the middle number,
71
262967
3170
ve ortadaki sayı olan yeşil + turuncu
04:26
must be 27.
72
266137
1835
27 olmalı.
04:28
You don’t actually have to figure out what green and orange are—
73
268556
3962
Aslında yeşil ve turuncunun ne olduğunu çözmenize gerek yok -
04:32
in fact, they have a number of possibilities.
74
272518
2544
öyle ki bir takım olasılıkları var.
04:35
When you enter 27, a hidden mechanism opens in the middle of the plaza,
75
275354
5339
27′yi girdiğinizde şehrin ortasında gizli bir mekanizma açılıyor
04:40
revealing a staircase.
76
280693
1877
ve bir merdiven ortaya çıkıyor.
04:42
You descend,
77
282570
1001
Aşağı iniyorsunuz
04:43
and finally find yourself in a room with a giant lever in the middle.
78
283571
4796
ve sonunda ortada dev bir kaldıraç bulunan bir odada kendinizi buluyorsunuz.
04:49
Only one question remains: do you pull it?
79
289076
3337
Geriye tek bir soru kalıyor: çeker misiniz?
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7