The search for other Earth-like planets - Olivier Guyon

Dünya benzeri diğer gezegenleri aramak - Olivier Guyon

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Sevkan Uzel

So as an astronomer,

Gök bilimci olarak

when I look at the sky with other people,

diğer insanlarla beraber gökyüzüne baktığımda,

they always ask me,

bana hep şunları sorarlar,

"What is your favorite place in the universe?

"Evrendeki en sevdiğiniz yer neresi?

What is your favorite galaxy?

En sevdiğiniz galaksi hangisi?

What is your favorite planet?"

En sevdiğiniz gezegen hangisi?"

My answer is

Cevabım ise

Earth. That's right.

dünyadır. Tabii ki öyle.

This is a very special place, even for an astronomer.

Bir gök bilimci için bile çok özel bir yerdir.

We look at a lot of places,

Birçok yere bakarız,

but there's only one that we know of in the whole universe

ama tüm evrende yaşayabildiğimiz

that we can live on.

tek yer vardır.

It's an amazing planet,

Harika bir gezegendir,

there is an amazing number of things happening,

bir sürü inanılmaz şey olur,

some of them, you are hearing about it today.

bazılarından bugün söz edeceğim.

That's the only place in the universe

Evrende yaşam olduğunu bildiğimiz tek yerdir,

where we know that there is life,

so that makes it extremely special.

bu da onu son derece özel yapar.

What I'm going to talk to you about

Size bahsedeceğim şey

is this great adventure in astronomy that is happening

astronomideki bu büyük macerayla ilgili,

where we are actually actively looking

ki bunun gibi diğer yerleri aslında

for other places like this.

aktif olarak arıyoruz.

It's impossible to imagine the number of possibilities,

Olasılıkların büyüklüğünü,

yaşanabilir diğer gezegenlerde neler olduğunu

what happens on those other planets

that can be habitable.

hayal etmek imkânsız.

So that's what I'm going to tell you about.

İşte bunlardan bahsedeceğim.

So, the first thing we have to think of

O zaman ilk düşünmemiz gereken şey

is, well, what makes a planet habitable?

bir gezegeni neyin yaşanabilir kıldığı.

And, the easiest thing to do

Yapılacak en kolay şey,

is to look at our own solar system.

kendi güneş sistemimize bakmak.

We have multiple examples.

Pek çok örneğimiz var.

The first thing we learn is that size matters.

İlk öğrendiğimiz şey büyüklüğün önemli olduğu.

We can't have a planet that's too small or too big.

Çok küçük veya çok büyük bir gezegenimiz olamaz.

If we look at a planet that is too small,

Eğer çok küçük bir gezegene bakarsak,

it doesn't have an atmosphere.

atmosferi bulunmaz.

The moon, technically not a planet,

Teknik olarak bir gezegen olmasa da,

but a good example for this,

buna güzel bir örnek olan ay çok küçüktür,

is too small,

it doesn't hold an atmosphere.

atmosferi yoktur.

Jupiter - very, very big -

Çok büyük olan Jüpiter

aslında çoğunlukla gazlardan oluşmuştur,

and it actually is mostly composed of gas,

it has no surface you can stand on.

durabileceğiniz bir yüzeyi yoktur.

The Earth is just right.

Dünya ise tam olarak doğru büyüklüktedir.

The second thing that we learned

İkinci olarak öğrendiğimiz şeyse,

is that the planet has to be

at the right distance from its star.

gezegenin yıldızdan doğru uzaklıkta olması gerektiğidir.

If the planet is too close to its star,

Eğer gezegen yıldıza çok yakın olursa, çok sıcak olur.

it's too hot.

That's the case for Venus.

Venüs için durum böyledir.

Here I have a picture that was taken by a spacecraft

İşte burada Venüs'e inen bir uzay gemisi

that landed on Venus,

tarafından çekilmiş bir fotoğraf var,

and the surface, although it's rocky and quite familiar to us

yüzeyi kayalık ve dünyayla karşılaştırıldığında

compared to Earth,

bize oldukça tanıdık gelse de,

it's really too hot.

gerçekte çok daha sıcaktır.

At the opposite end, if a planet is too far from the star,

Tersi durumda, yani gezegen yıldızdan çok uzakta olduğunda

it is too cold.

çok soğuk olur. Bu da Mars için geçerli durum.

That's the case for Mars.

O zaman yıldızlarıyla doğru uzaklıkta bulunan

So, we need to look for planets

that are at the right distance from their star

ve doğru büyüklükteki gezegenlere

and also of the right size.

bakmamız gerekiyor.

So, one other thing,

you know, you might think, "Oh, this is really hard

Öte yandan şöyle düşünebilirsiniz, "Ah, bu çok zor,

because the planet has to be just right.

çünkü gezegen tam doğru şekilde olmalı.

It only happened once in our solar system."

Güneş sistemimizde bu yalnızca bir kere oldu."

But when you look at the sky at night,

Ancak geceleri gökyüzüne baktığınızda

and here's a video that I took actually from Hawaii,

ilk dikkatinizi çeken şey bir sürü yıldızın olduğudur

a dark place where you can see a lot of stars,

ve işte burada Hawaii'de çektiğim bir videoda

the first thing you notice is that there are a lot of stars.

karanlık bir yerde bir sürü yıldız görebiliyorsunuz.

So, the odds are in our favor,

Yani şans bizden yana,

even if a small fraction of the stars

yıldızların küçük bir bölümü

have habitable planets.

yaşanabilir gezegenlere sahip olsa bile.

There are a lot of stars.

Bir sürü yıldız var.

On a moonless night, in a dark site,

Eğer aysız bir gecede karanlık bir yerde

if you count the stars in the sky

gökteki yıldızları saymaya kalksanız

and you count five stars per second,

ve saniyede beş yıldız saysanız,

it would take you 15 minutes to count

gökteki bütün yıldızları saymak

all of the stars in the sky.

15 dakikanızı alacaktır.

That is a tiny fraction of the stars in our galaxy.

Bu, galaksimizdeki yıldızların küçük bir kısmıdır.

If you count all the stars in our galaxy,

Eğer galaksimizdeki bütün yıldızları sayarsanız

and you also count at five stars per second,

ve saniyede beş tane yıldız sayarsanız,

it would take you more than 1,000 years

galaksimizdeki bütün yıldızları saymak

to count all the stars in our galaxy.

1.000 yıldan fazla zamanınızı alacaktır.

And then, if you manage

Ardından evrendeki galaksileri saymayı başarırsanız,

to count the galaxies in the universe,

if you count five galaxies per second,

eğer saniyede beş galaksi sayarsanız,

it would take you also more than 1,000 years

evrendeki bütün galaksileri saymak da

to count all of the galaxies in the universe.

1.000 yıldan fazla zamanınızı alacaktır.

So the numbers are just astronomical,

Yani rakamlar oldukça astronomik,

there's a lot of opportunities for exoplanets.

güneş dışı gezegenlerde olasılıklar fazladır.

There has to be a large number of exoplanets

Üzerinde yaşamın olabileceği

along which there are,

çok fazla miktarda

on which there could be life.

güneş dışı gezegenler olmalı.

So this is very exciting.

Bu çok heyecan verici.

So let's imagine that maybe only 1 in 100 stars

O zaman 100 yıldızdan belki sadece birinin

has the right kind of planet,

doğru türde gezegene sahip olduğunu düşünelim,

and I think this is pessimistic.

ki bu bence kötümser bir rakam.

If you could visit one of those planets per second,

Eğer her saniye bu gezegenlerden birini ziyaret etseniz,

it'll take you sixty years

sadece bizim galaksimizdekilerin tamamını ziyaret etmek

to actually visit all of them in our galaxy alone.

60 yılınızı alır.

That's, I think, one second is not enough to study them.

Zaten bence bir saniye onları araştırmak için yeterli değil.

So, there's a few hundred of us in this room.

Evet, bu odada birkaç yüz kişiyiz.

If we divided the task and each of us basically took

Eğer bu işi paylaşıp her birimiz gezegenlerin her birini araştırmak

a couple of minutes to study each planet,

için birkaç dakika ayırırsak,

bunu yapmak tüm ömrümüz boyunca sürecektir.

it would take us a life time to do this.

Meet back again and tell those amazing stories

Tekrar toplanıp, görmüş olduğumuz

harika hikâyelerimizi belki bir

of what we would have seen

in maybe some TED senior event.

TED yaşlılar organizasyonunda anlatabiliriz.

So, why is it hard?

Peki bu neden zor?

Why don't we have pictures of exoplanets with aliens on them?

Neden üzerlerinde uzaylıların olduğu dış gezegen fotoğraflarımız yok?

Well, here's an example.

İşte bir örnek.

This is a picture that was taken

Bu resim, Satürn'ün yörüngesini turlarken

by the Cassinni spacecraft as it was orbiting Saturn.

Cassinni uzay gemisi tarafından çekilmiştir.

It's actually behind Saturn,

Aslında Satürn'ün arkasında,

so what you see is the sun

yani gördüğünüz şey Satürn tarafından

that is blocked by Saturn.

kapatılmış güneş.

And if you look very, in detail,

Ve eğer çok detaylı olarak bakarsanız,

if you have very sharp eyesight,

çok keskin gözleriniz varsa,

you will see all of us.

hepimizi görürsünüz.

We're all on that picture.

Hepimiz o resmin içindeyiz.

Here is where we are.

İşte buradayız.

Um, so that's what Earth starts to look like

Yani uzaktan bakınca dünya işte

when we look at it from far away.

bu şekilde görünmeye başlıyor.

Now, we have to do the same thing around other stars,

Şimdi aynı şeyi diğer yıldızlar etrafında da yapmamız gerekiyor

and the planet is very close to the star.

ve gezegen yıldıza çok yakın.

So this is zooming in to us.

İşte bize doğru yaklaştırıyoruz.

All of us are on that little dot

Hepimiz bu fotoğraf çekildiği sırada

at the time the picture was taken.

bu küçük nokta üzerindeydik.

So, what I work on is inventing optics, tricks to actually do this,

Benim üzerinde çalıştığım şeyse, diğer yıldızlar etrafındaki gezegenlerin

to take images of planets around those other stars.

görüntülerini çekmek için optikler, aslında bunu yapabilmek için hileler icat etmek.

This is my easiest coronagraph.

Bu, benim en basit koronagrafım.

We call this optic tricks, "coronagraph".

Buna optik hile koronagrafı diyoruz.

This is the easiest one I ever built.

Bu, yaptıklarım içinde en kolay olanı.

I just put my thumb in front of the sun

Sadece başparmağımı güneşin önüne koyuyorum

and then you can see things around it.

ve ardından etrafındaki şeyleri görebiliyorsunuz.

That's what we're trying to do,

İşte bu yapmaya çalıştığımız şey,

but we need to do it much better

ancak bu resimde yaptığımdan çok

than what I did in this picture.

daha iyisini yapmamız gerek.

And, there are two things we need to do:

Yapmamız gereken iki şey var:

we need a much better eye,

Daha iyi göze sahip olmak,

call them telescopes,

and we need more fancy, clever ways to do it

ki bunlara teleskoplar diyebiliriz

ve başparmağımızı koymaktan daha komplike, akıllıca yollara

than putting a thumb.

ihtiyacımız var.

So as an example, one of the projects I work on

Örnek olarak, çalıştığım projelerden biri

Subaru Teleskobu için,

is for the Subaru Telescope,

onu buradaki fotoğrafta görebilirsiniz.

which you can see here in this picture.

It's a very large telescope,

Çok büyük bir teleskop,

so I replace my eye by a large telescope.

yani gözümü büyük bir teleskopla değiştiriyorum.

And, the other thing that we do

Yaptığımız diğer bir şey de,

is the coronagraph is not just a stupid thumb,

koronagraf sadece basit bir başparmak değil,

it's this very complicated thing

bu fotoğrafta görüldüğü üzere

that's shown in that picture

oldukça karmaşık bir şey,

that I would love to have time to tell you about.

ki size bundan bahsetmeyi çok isterdim.

Just to give you a sense for size,

Büyüklüğü hakkında bir fikir vermek için,

this arrow points to a door on the side of the telescope,

bu ok teleskopun yan tarafındaki bir kapıya işaret ediyor

and if you have very sharp eyes,

ve eğer çok keskin gözleriniz varsa,

you can see that there is a railing going around the telescope,

teleskobun etrafında parmaklıklar olduğunu görebilirsiniz.

so it's a really big eye.

Yani çok büyük bir göz.

So, I think the most exciting thing for me

Sonuçta benim için en heyecan verici şeyin

is actually to look at the night sky,

aslında gece gökyüzüne bakıp bütün yıldızları görmek

to see all these stars and wonder,

ve "Bu yıldızlar etrafındaki gezegenlerde insanlar var mı acaba?"

"Well, are there people on planets around those stars?"

diye merak etmek olduğunu düşünüyorum.

Because there must be amazing things happening

Çünkü bu yıldızlar etrafında henüz bilmediğimiz

around those stars that we don't know yet.

harika şeyler meydana geliyor olmalı.

During your life time, we will start

Yaşam süreniz içinde, aslında

to actually figure out those things.

bunları anlamaya başlayacağız.

And the most exciting thing for me

Benim için en heyecan verici şeyse,

is to think about, maybe,

belki de o yıldızlardaki varlıkların

beings on those stars looking back at our star

bizim yıldızımıza bakıp aynı şeyi

and wondering the same thing.

merak ettiklerini düşünmek.

So I think the future will be extremely exciting

Bu yüzden geleceğin çok heyecan verici olacağını düşünüyorum,

because we are starting to figure out those things

çünkü bunları anlamaya başlıyoruz

and amazing range of possibilities

ve bence bizim tahayyül ettiğimizden çok daha

is, I think, even wider than our imagination.

inanılmaz boyutta olasılıklar var.

Thank you.

Teşekkürler.