The search for other Earth-like planets - Olivier Guyon

Cuộc tìm kiếm các hành tinh khác giống Trái đất - Olivier Guyon

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: Dung Pham Reviewer: Vi Phan

So as an astronomer,

Là một phi hành gia

when I look at the sky with other people,

khi tôi và mọi người nhìn lên bầu trời

they always ask me,

họ luôn hỏi tôi

"What is your favorite place in the universe?

"Anh thích nơi nào trong vũ trụ?"

What is your favorite galaxy?

"Anh thích Ngân hà nào?"

What is your favorite planet?"

"Anh thích hành tinh nào?"

My answer is

Và tôi trả lời là

Earth. That's right.

Trái Đất. Chính xác.

This is a very special place, even for an astronomer.

Là nơi rất đặc biệt, ngay cả với 1 phi hành gia.

We look at a lot of places,

Chúng tôi nhìn vào nhiều nơi,

but there's only one that we know of in the whole universe

nhưng chỉ có một nơi trong vũ trụ này

that we can live on.

mà chúng ta có thể sống.

It's an amazing planet,

Nó là hành tinh tuyệt vời,

there is an amazing number of things happening,

có vô vàn những điều tuyệt vời diễn ra,

some of them, you are hearing about it today.

một vài điều trong số đó bạn sẽ được nghe hôm nay.

That's the only place in the universe

Nơi duy nhất trong vũ trụ

where we know that there is life,

mà chúng ta biết là có sự sống,

so that makes it extremely special.

do đó nó cực kì đặc biệt.

What I'm going to talk to you about

Hôm nay các bạn sẽ biết

is this great adventure in astronomy that is happening

có phải cuộc thám hiểm vĩ đại về thiên văn học này đang diễn ra

where we are actually actively looking

nơi con người đang chủ động tìm kiếm

for other places like this.

một nơi nào giống như Trái đất.

It's impossible to imagine the number of possibilities,

Thật khó để đánh giá khả năng,

what happens on those other planets

rằng một hành tinh nào đó

that can be habitable.

có sự sống hay không.

So that's what I'm going to tell you about.

Đó là điều tôi sắp nói đến.

So, the first thing we have to think of

Điều đầu tiên chúng ta phải nghĩ đến

is, well, what makes a planet habitable?

đó là, thế nào là một hành tinh sống?

And, the easiest thing to do

Và, dễ dàng nhất

is to look at our own solar system.

là nhìn vào Hệ Mặt trời.

We have multiple examples.

Có nhiều ví dụ lắm.

The first thing we learn is that size matters.

Yếu tố đầu tiên là kích thước.

Không thể sống trên một hành tinh quá nhỏ hoặc quá to.

We can't have a planet that's too small or too big.

If we look at a planet that is too small,

Nếu một hành tinh quá nhỏ,

it doesn't have an atmosphere.

nó không có khí quyển.

Hiển nhiên, mặt trăng không phải một hành tinh,

The moon, technically not a planet,

but a good example for this,

nhưng là ví dụ rõ ràng

is too small,

nó quá nhỏ,

it doesn't hold an atmosphere.

nó không có khí quyển.

Jupiter - very, very big -

Mộc tinh- cực kì to-

and it actually is mostly composed of gas,

nhưng phần lớn tạo thành từ khí,

it has no surface you can stand on.

không có mặt phẳng để đứng lên.

The Earth is just right.

Trái đất thì vừa đủ.

The second thing that we learned

Yếu tố thứ 2

is that the planet has to be

hành tinh đó phải

at the right distance from its star.

có khoảng cách vừa đủ với các sao của nó.

If the planet is too close to its star,

Nếu nó quá gần với các sao,

it's too hot.

thì rất nóng.

That's the case for Venus.

Đó là trường hợp của Kim tinh.

Here I have a picture that was taken by a spacecraft

Ở đây tôi có một bức ảnh chụp từ phi thuyền

that landed on Venus,

từng đáp xuống Kim tinh,

and the surface, although it's rocky and quite familiar to us

và bề mặt này, dù nó đầy đá và khá giống với Trái đất

compared to Earth,

nhưng so với Trái đất,

it's really too hot.

nó quá nóng.

At the opposite end, if a planet is too far from the star,

Ngược lại, nếu một hành tinh cách quá xa các sao của nó,

it is too cold.

nó lại quá lạnh.

That's the case for Mars.

Như Hỏa tinh.

So, we need to look for planets

Vậy, ta cần tìm kiếm hành tinh nào

that are at the right distance from their star

có khoảng cách và kích thước vừa đủ

and also of the right size.

từ hành tinh đến ngôi sao.

So, one other thing,

Mặt khác,

you know, you might think, "Oh, this is really hard

chắc bạn nghĩ, "Khó thật đấy

because the planet has to be just right.

vì 1 hành tinh phải vừa đủ,

It only happened once in our solar system."

chỉ có một trong cả Hệ Mặt trời này."

But when you look at the sky at night,

Nhưng khi nhìn lên bầu trời đêm,

and here's a video that I took actually from Hawaii,

và đây, đoạn video ghi lại từ Hawaii,

a dark place where you can see a lot of stars,

vùng tối mà bạn có thể thấy nhiều vì sao đó,

the first thing you notice is that there are a lot of stars.

điều đầu tiên bạn chú ý là có rất nhiều vì sao.

So, the odds are in our favor,

Nên, một điều mới lạ trong việc tìm kiếm

even if a small fraction of the stars

là ngay cả 1phần nhỏ trong các vì sao

have habitable planets.

có thể cũng có hành tinh sống.

There are a lot of stars.

Có nhiều vì sao.

On a moonless night, in a dark site,

Một đêm không trăng,

if you count the stars in the sky

nếu bạn đếm sao

and you count five stars per second,

và đếm 5 vì sao mỗi giây,

it would take you 15 minutes to count

bạn sẽ mất đến 15 phút để đếm được

all of the stars in the sky.

tất cả các vì sao.

That is a tiny fraction of the stars in our galaxy.

Đó chỉ là một phần nhỏ xíu trong Ngân hà.

If you count all the stars in our galaxy,

Nếu bạn đếm hết các vì sao trong Ngân hà,

and you also count at five stars per second,

cũng 5 vì sao/ giây

it would take you more than 1,000 years

bạn sẽ mất hơn 1 nghìn năm

to count all the stars in our galaxy.

để đếm hết.

And then, if you manage

Và sau đó, nếu bạn muốn

to count the galaxies in the universe,

đếm các Ngân hà trong vũ trụ,

if you count five galaxies per second,

cũng với tốc độ 5 dải/ giây,

it would take you also more than 1,000 years

cũng sẽ mất hơn 1 nghìn năm

to count all of the galaxies in the universe.

để đếm hết.

So the numbers are just astronomical,

Những con số chỉ mang tính thiên văn,

there's a lot of opportunities for exoplanets.

vẫn còn nhiều khả năng cho các hành tinh ngoài Hệ Mặt trời.

There has to be a large number of exoplanets

Phải có một số lượng lớn các hành tinh ngoài Hệ Mặt trời.

along which there are,

cùng với đó là,

on which there could be life.

khả năng có sự sống diễn ra.

So this is very exciting.

Thú vị lắm nhé.

So let's imagine that maybe only 1 in 100 stars

Tưởng tượng có thể chỉ 1 trong 100 vì sao

has the right kind of planet,

đúng tiêu chuẩn hành tinh sống.

and I think this is pessimistic.

và theo tôi, không khả quan lắm.

If you could visit one of those planets per second,

Nếu bạn có thể đến một trong các hành tinh đó trong 1 giây,

it'll take you sixty years

thì bạn phải mất đến 60 năm

to actually visit all of them in our galaxy alone.

để đến được tất cả hành tinh trong Ngân hà này.

That's, I think, one second is not enough to study them.

Mà 1 giây thì không đủ để tìm hiểu hết.

So, there's a few hundred of us in this room.

Nên, với vài trăm người trong phòng.

If we divided the task and each of us basically took

Nếu ta chia ra, mỗi người

a couple of minutes to study each planet,

vài phút tìm hiểu về mỗi hành tinh,

it would take us a life time to do this.

ta sẽ mất cả đời để hoàn thành.

Meet back again and tell those amazing stories

Gặp lại rồi kể lại những chuyện tuyệt vời

of what we would have seen

về những thứ chúng ta đã thấy

in maybe some TED senior event.

ở một sự kiện TED cho người cao tuổi chẳng hạn.

So, why is it hard?

Vậy, tại sao lại khó khăn?

Why don't we have pictures of exoplanets with aliens on them?

Sao chúng ta không có bức ảnh nào về các hành tinh đó

và những sinh vật kì lạ?

Well, here's an example.

Đây là một ví dụ.

This is a picture that was taken

Đây là một bức ảnh

by the Cassinni spacecraft as it was orbiting Saturn.

chụp bởi phi thuyền Cassinni khi nó xoay quanh Thổ tinh.

It's actually behind Saturn,

thực ra là đằng sau Thổ tinh,

so what you see is the sun

vậy bạn có thể thấy đây, Mặt trời

that is blocked by Saturn.

bị Thổ tinh che khuất.

And if you look very, in detail,

Và nếu bạn nhìn thật kĩ,

if you have very sharp eyesight,

nếu bạn có cặp mắt tinh tường,

you will see all of us.

bạn sẽ thấy tất cả chúng ta.

We're all on that picture.

Chúng ta có mặt trong bức ảnh này.

Here is where we are.

Chúng ta ở đây này.

Um, so that's what Earth starts to look like

Um, và đó cũng là hình ảnh của Trái đất

when we look at it from far away.

khi nhìn từ xa.

Now, we have to do the same thing around other stars,

Và giờ tương tự với các vì sao,

and the planet is very close to the star.

và các vì sao lại rất gần các hành tinh.

So this is zooming in to us.

Vậy thứ ta tìm kiếm được phóng to lên.

All of us are on that little dot

Tất cả chúng ta là chấm nhỏ đó

at the time the picture was taken.

lúc bức ảnh được chụp.

So, what I work on is inventing optics, tricks to actually do this,

Nên, tôi tìm cách chế ra 1 lăng kính, mà một bí quyết hay,

to take images of planets around those other stars.

đó là chụp ảnh hành tinh quanh các ngôi sao đó.

This is my easiest coronagraph.

Đây là coronagraph đơn giản nhất của tôi.

We call this optic tricks, "coronagraph".

Chúng tôi gọi lăng kính này là "coronagraph".

This is the easiest one I ever built.

Đây là cái đơn giản nhất tôi từng làm.

I just put my thumb in front of the sun

Chỉ cần để ngón cái trước mặt trời

and then you can see things around it.

và bạn sẽ thấy những thứ quanh nó.

That's what we're trying to do,

but we need to do it much better

Đó là điều chúng tôi đang gắng làm,

nhưng cần làm tốt hơn

than what I did in this picture.

những gì thể hiện trên bức ảnh này.

And, there are two things we need to do:

Còn có 2 việc chúng tôi cần làm:

we need a much better eye,

chúng tôi cần một con mắt tốt hơn

call them telescopes,

and we need more fancy, clever ways to do it

gọi là kính viễn vọng,

chúng tôi cũng cần một cách làm việc nhanh gọn

than putting a thumb.

hơn là đặt ngón tay.

So as an example, one of the projects I work on

Ví dụ như, một trong các đề án tôi đang nghiên cứu

là cho hãng kính thiên văn Subaru,

is for the Subaru Telescope,

which you can see here in this picture.

như các bạn thấy trong bức hình này.

It's a very large telescope,

Một chiếc kính thiên văn khổng lồ,

so I replace my eye by a large telescope.

nên giờ chiếc kính này thay thế đôi mắt của tôi.

And, the other thing that we do

Và, chúng tôi cũng đang thực hiện

is the coronagraph is not just a stupid thumb,

- 1 chiếc coronagraph không chỉ là 1ngón tay cái ngớ ngẩn,

it's this very complicated thing

mà là thứ cực phức tạp

that's shown in that picture

có thể thấy ở bức hình

that I would love to have time to tell you about.

mà nếu có thời gian tôi sẽ kể cho các bạn.

Just to give you a sense for size,

Chỉ có thể cho các bạn biết về kích thước của nó,

this arrow points to a door on the side of the telescope,

mũi tên này chỉ vào cánh cửa kế bên chiếc kính,

and if you have very sharp eyes,

và nếu bạn tinh mắt,

you can see that there is a railing going around the telescope,

bạn có thể thấy một rào chắn quanh nó,

so it's a really big eye.

Một con mắt cực kì to lớn.

So, I think the most exciting thing for me

Tôi nghĩ điều thú vị nhất với tôi

is actually to look at the night sky,

thực ra là nhìn bầu trời đêm,

to see all these stars and wonder,

nhìn các vì sao này và tự hỏi,

"Well, are there people on planets around those stars?"

"Có con người trên các hành tinh quanh các vì sao không?"

Because there must be amazing things happening

Bởi vì chắc chắn có điều tuyệt vời đang diễn ra

around those stars that we don't know yet.

quanh các ngôi sao mà chúng ta chưa biết.

During your life time, we will start

Trong cuộc đời mình, chúng ta sẽ bắt đầu

to actually figure out those things.

thực sự khám phá những điều đó.

And the most exciting thing for me

Và điều làm tôi hứng thú nhất

is to think about, maybe,

đó là nghĩ rằng, có thể,

beings on those stars looking back at our star

những sinh vật sống trên các vì sao đó cũng đang nhìn chúng ta

and wondering the same thing.

và tự hỏi giống như chúng ta vậy.

So I think the future will be extremely exciting

Nên tương lai sẽ cực kì tuyệt vời

because we are starting to figure out those things

bởi vì chúng ta đang bắt đầu khám phá những điều đó

and amazing range of possibilities

và sự diệu kì của những triển vọng này

is, I think, even wider than our imagination.

tôi nghĩ, còn lớn hơn cả trí tưởng tượng của chúng ta.

Thank you.

Xin cảm ơn.