What does appendix pain feel like? - David R. Flum

477,024 views ・ 2024-09-05

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Elif Usta Gözden geçirme: Eren Gokce
00:07
In April 1961, the Sixth Soviet Antarctic Expedition took a harrowing turn.
0
7003
6798
Nisan 1961′de Altıncı Sovyet Antarktika Keşif Gezisi üzücü bir hâl aldı.
00:14
Doctor Leonid Rogozov, the team’s only physician,
1
14385
3962
Ekibin tek doktoru olan Doktor Leonid Rogozov,
00:18
began feeling weak and feverish,
2
18514
2836
sağ tarafında dayanılmaz bir ağrı ile birlikte
00:21
with an excruciating pain in his right side.
3
21350
3379
halsiz ve ateşli hissetmeye başladı.
00:25
After a few days, it became clear that he had appendicitis,
4
25980
4671
Birkaç gün sonra, apandisin patlamasına neden olabilecek bir enfeksiyon olan
00:30
an infection that can cause the appendix to burst.
5
30651
3879
apandisit olduğu anlaşıldı.
00:34
And Rogozov knew that if his appendix did rupture,
6
34906
3879
Ve Rogozov, apandisi yırtılırsa
00:38
it would likely kill him.
7
38785
1835
muhtemelen onu öldüreceğini biliyordu.
00:40
Outside a blizzard raged,
8
40870
2252
Dışarıda gittikçe şiddetlenen kar fırtınası
00:43
making it dangerous for him to leave the station,
9
43122
2711
Rogozov’un istasyondan ayrılmasını
00:45
or to have anyone else travel in.
10
45833
2878
veya başka birinin içeri girmesini tehlikeli hâle getirdi.
00:49
So Rogozov faced a gut-wrenching choice: wait for help that may never come,
11
49003
6673
Bu yüzden Rogozov zor bir seçimle karşı karşıya kaldı:
Asla gelmeyebilecek yardımı beklemek
00:55
or cut open his own abdomen and remove the appendix himself.
12
55802
4921
ya da kendi karnını kesip apandisi kendisi çıkarmak.
01:01
While Rogozov’s predicament may have been extreme,
13
61390
3754
Rogozov’un içinde bulunduğu durum aşırı olsa da,
01:05
appendicitis is not uncommon.
14
65144
2795
apandisit nadir görülen bir hastalık değildir.
01:08
It affects roughly 1 in 12 people.
15
68106
2794
Yaklaşık 12 kişiden 1'ini etkiler.
01:11
So, what causes appendicitis?
16
71192
3211
Peki, apandisite ne sebep olur?
01:14
And why is this organ so prone to bursting?
17
74487
3920
Ve bu organ neden patlamaya bu kadar eğilimli?
01:18
The appendix is a small, worm-shaped pouch attached to the large intestine
18
78699
5756
Apandis, çeşitli bağırsak mikroplarını barındıran kalın bağırsağa tutturulmuş
01:24
that houses a diversity of gut microbes.
19
84455
3379
küçük solucan şeklinde bir kesedir.
01:28
Scientists long speculated that it was a useless artifact of evolution.
20
88209
4838
Bilim adamları uzun zamandır bunun evrimin işe yaramaz bir eseri olduğunu düşündüler.
01:33
Recent evidence shows that this organ independently evolved
21
93506
4087
Son kanıtlar, bu organın birçok farklı memelide
bağımsız olarak evrimleştiğini göstermektedir.
01:37
in many different mammals.
22
97593
1877
01:39
This suggests that it probably has some function,
23
99637
3462
Bu da, her ne kadar çok belirgin olmasa da,
muhtemelen bir işlevi olduğunu göstermektedir.
01:43
though it's likely subtle.
24
103099
1668
01:45
One possibility is that the appendix serves as a reservoir
25
105268
3753
Bir olasılık, apandisin sağlıklı bağırsak bakterileri için
01:49
for healthy gut bacteria,
26
109021
2128
bir rezervuar görevi görmesi
01:51
or it may play a role in mounting immune responses.
27
111149
4462
veya bağışıklık tepkilerinin oluşmasında rol oynayabileceğidir.
01:55
What we do know is this puzzling organ can cause serious complications.
28
115987
5380
Bildiğimiz şey, bu şaşırtıcı organın ciddi komplikasyonlara neden olabileceğidir.
02:01
Most cases of appendicitis start with some sort of obstruction.
29
121617
4755
Çoğu apandisit vakası bir tür tıkanıklıkla başlar.
02:06
For example, a small, dried piece of stool,
30
126372
3670
Örneğin, apendikolit adı verilen
02:10
called an appendicolith,
31
130042
1836
küçük, kurumuş bir dışkı parçası,
02:11
can lodge itself in the organ’s entrance.
32
131878
2794
organın girişine yerleşebilir.
02:14
Other times, pathogens like viruses or parasites activate the immune system,
33
134964
5964
Diğer zamanlarda, virüsler veya parazitler gibi patojenler
bağışıklık sistemini aktive ederek iltihaplanmaya neden olur.
02:20
causing inflammation.
34
140928
1585
02:22
This immune response may even be triggered
35
142680
2920
Bu bağışıklık tepkisi,
normalde bağırsaklarınızda bulunan
02:25
by one of hundreds of species of bacteria
36
145600
2836
yüzlerce bakteri türünden biri tarafından bile tetiklenebilir.
02:28
that normally reside in your gut.
37
148436
2335
02:31
As a result, nearby lymph nodes swell,
38
151189
3294
Sonuç olarak, yakındaki lenf düğümleri şişer
02:34
effectively closing off the appendix’s opening.
39
154483
3504
ve apandisin açıklığını etkili bir şekilde kapatır.
02:38
Because the appendix is a closed loop, when it's sealed, pressure builds quickly.
40
158362
5506
Apandis kapalı bir döngü olduğundan, mühürlendiğinde basınç hızla oluşur.
02:43
This creates the perfect environment for bacteria to colonize and overgrow.
41
163951
5422
Bu, bakterilerin kolonize olması ve aşırı büyümesi için mükemmel bir ortam yaratır.
02:49
As the inflamed appendix bloats, discomfort sets in.
42
169624
3878
İltihaplı apandis şişerken rahatsızlık ortaya çıkar.
02:53
And this pain is different from your everyday stomach ache.
43
173628
3461
Ve bu ağrı her zamanki mide ağrınızdan farklıdır.
02:57
It typically starts near the belly button
44
177506
2628
Tipik olarak göbek deliğinin yakınında başlar
03:00
and then migrates to the lower right abdomen and intensifies.
45
180134
4963
ve ardından sağ alt karın bölgesine ilerler ve yoğunlaşır.
03:05
If left untreated, the appendix can continue to stretch,
46
185348
3920
Tedavi edilmezse, apandis gerilmeye devam edebilir,
03:09
hindering blood flow and weakening the organ walls.
47
189268
3420
kan akışını engelleyebilir ve organ duvarlarını zayıflatabilir.
03:12
Eventually, this can cause the appendix to rupture,
48
192772
3128
Sonunda bu durum apandisin yırtılmasına ve
03:16
allowing the infection to spread within the abdomen,
49
196025
3003
enfeksiyonun karnın içine yayılmasına neden olabilir
03:19
where it can pose fatal consequences.
50
199195
2794
ve burada ölümcül sonuçlar doğurabilir.
03:22
Thankfully, not all cases of appendicitis will lead to a rupture,
51
202281
4546
Neyse ki, tüm apandisit vakaları yırtılmaya yol açmaz,
03:26
but it's impossible to know exactly when or if
52
206911
3628
ancak sadece semptomlara bakarak apandisin ne zaman patlayacağını
03:30
the appendix will burst from symptoms alone.
53
210539
3045
veya patlayıp patlamayacağını tam olarak bilmek imkânsızdır.
03:33
So, it’s recommended that all people with severe abdominal pain
54
213751
4796
Bu nedenle, şiddetli karın ağrısı çeken tüm kişilerin
03:38
seek immediate medical attention.
55
218547
2294
derhal tıbbi yardım alması önerilir.
03:41
Since doctors first identified appendicitis in the late 1800s,
56
221050
4546
Doktorlar 1800′lerin sonlarında apandisiti ilk tanımladığından beri,
03:45
an appendectomy, or the surgical removal of the appendix,
57
225721
4255
apendektomi veya apandisin cerrahi olarak alınması
03:49
has been the standard treatment.
58
229976
1835
standart tedavi olmuştur.
03:52
It’s normally performed quickly, within 24 hours of diagnosis.
59
232561
4380
Normalde teşhisten sonraki 24 saat içinde hızlı bir şekilde gerçekleştirilir.
03:57
Doctors remove the inflamed organ, which can double in size,
60
237358
4296
Doktorlar, boyutu iki katına çıkabilen iltihaplı organı
04:01
either through one large incision,
61
241654
2169
ya büyük bir kesiden
04:03
or through several smaller incisions using a camera and small instruments.
62
243823
4921
ya da bir kamera ve küçük aletler kullanarak
birkaç küçük kesiden çıkarırlar.
04:08
Recovery is typically quick,
63
248869
1961
İyileşme tipik olarak hızlıdır
04:10
and most patients are discharged within a day or two.
64
250830
3295
ve çoğu hasta bir veya iki gün içinde taburcu edilir.
04:14
Though, if the appendix has burst, surgery can be more extensive
65
254292
4796
Bununla birlikte, apandis patladıysa, tüm bakteri ve irinin
04:19
as any bacteria and pus need to be thoroughly cleaned
66
259088
4254
karın boşluğundan iyice temizlenmesi gerektiğinden
04:23
from the abdominal cavity.
67
263342
1710
ameliyat daha kapsamlı olabilir.
04:25
In the long term, living without an appendix
68
265761
2836
Uzun vadede, apandis olmadan yaşamanın
04:28
is unlikely to lead to any health issues.
69
268597
3087
herhangi bir sağlık sorununa yol açması pek olası değildir.
04:31
Today, thanks to medical advances, many patients avoid surgery altogether.
70
271934
5506
Günümüzde tıbbi gelişmeler sayesinde
birçok hasta ameliyattan tamamen kaçınmaktadır.
04:37
Doctors have learned that appendicitis can often be treated
71
277565
3420
Doktorlar apandisitin genellikle
04:40
with a simple course of antibiotics,
72
280985
2586
basit bir antibiyotik kürü ile tedavi edilebileceğini,
04:43
started in the emergency room and continued at home.
73
283571
3545
acil serviste başlatıldığını ve evde devam edebileceğini öğrendi.
04:47
No matter the chosen course of treatment,
74
287199
2419
Seçilen tedavi yöntemi ne olursa olsun,
04:49
it’s likely to be less distressing than Rogozov’s,
75
289618
3838
kendisine lokal anestezi verdikten sonra
04:53
who, after giving himself local anesthesia,
76
293456
3295
kendi apandisini alan, dikişlerini atan,
04:56
removed his own appendix, stitched himself up,
77
296751
3587
sadece iki hafta sonra normal görevine dönen Rogozov’unkinden
05:00
and resumed his regular duties just two weeks later.
78
300421
3754
daha az sıkıntılı olması muhtemeldir.
05:04
Nevertheless, thanks to his story,
79
304675
2544
Yine de, onun hikâyesi sayesinde,
05:07
doctors on remote stations in Antarctica now know to bring plenty of antibiotics
80
307345
5505
Antarktika’daki uzak istasyonlardaki doktorlar
artık her ihtimale karşı
apandisit tedavisi için bol miktarda antibiyotik getirmeyi biliyorlar.
05:12
to treat appendicitis,
81
312850
1585
05:14
just in case.
82
314477
1334
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7