The great brain debate - Ted Altschuler

Debata wielkich mózgów - Ted Altschuler

296,517 views ・ 2014-11-17

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Kacper Borowiecki Korekta: Rysia Wand
00:07
In 1861, two scientists got into a very brainy argument.
0
7257
5160
W 1861 roku dwaj naukowcy rozpoczęli bardzo intelektualną dyskusję.
00:12
Specifically, they had opposing ideas of how speech and memory
1
12417
4030
Mieli sprzeczne poglądy na to, jak mowa i pamięć
00:16
operated within the human brain.
2
16447
2476
funkcjonują w ludzkim mózgu.
00:18
Ernest Aubertin, with his localistic model,
3
18923
2617
Earnest Aubertin proponował model lokalistyczny,
00:21
argued that a particular region or the brain
4
21540
2282
gdzie konkretny rejon mózgu
00:23
was devoted to each separate process.
5
23822
2832
odpowiada za poszczególne procesy.
00:26
Pierre Gratiolet, on the other hand, argued for the distributed model,
6
26654
4090
Pierre Gratiolet natomiast popierał model rozproszony,
00:30
where different regions work together
7
30744
1995
gdzie różne rejony miały współpracować,
00:32
to accomplish all of these various functions.
8
32739
2768
żeby umożliwić wszystkie funkcje.
00:35
The debate they began reverberated throughout the rest of the century,
9
35507
3598
Rozpoczęta przez nich dyskusja trwała przez resztę wieku,
00:39
involving some of the greatest scientific minds of the time.
10
39105
3832
a angażowała największe naukowe umysły tego czasu.
00:42
Aubertin and his localistic model had some big names on his side.
11
42937
4018
Aubertin i jego model lokalistyczny przyciągnęli poważne nazwiska.
00:46
In the 17th century, René Descartes had assigned the quality
12
46955
3209
W XVII wieku Kartezjusz przypisał istnienie
00:50
of free will and the human soul to the pineal gland.
13
50164
4565
wolnej woli oraz ludzkiej duszy gruczołowi szyszynkowemu.
00:54
And in the late 18th century, a young student named Franz Joseph Gall
14
54729
4170
Pod koniec XVIII wieku młody student, Frans Joseph Gall,
00:58
had observed that the best memorizers in his class had the most prominent eyes
15
58899
5294
zauważył, że osoby z najlepszą pamięcią w klasie mają najbardziej wyraziste oczy.
01:04
and decided that this was due to higher development
16
64193
2511
Uznał, że to wynik lepszego rozwoju sąsiedniej części mózgu.
01:06
in the adjacent part of the brain.
17
66704
2436
01:09
As a physician, Gall went on to establish the study of phrenology,
18
69140
3828
Jako fizyk Gall stworzył podstawy frenologii, nauki twierdzącej,
01:12
which held that strong mental faculties corresponded to
19
72968
3082
że wybitne zdolności mózgu odpowiadają
01:16
highly developed brain regions, observable as bumps in the skull.
20
76050
4793
wysoce rozwiniętym rejonom mózgu, widocznym jako guzki na czaszce.
01:20
The widespread popularity of phrenology throughout the early 19th century
21
80843
3944
Powszechna popularność frenologii we wczesnym XIX wieku
01:24
tipped the scales towards Aubertin's localism.
22
84787
3253
przechyliła szalę na stronę lokalizmu Aubertina.
01:28
But the problem was that Gall had never bothered to scientifically test
23
88040
3659
Problem polegał na tym, że Gall nie raczył zbadać naukowo,
01:31
whether the individual brain maps he had constructed
24
91699
3101
czy skonstruowane przez niego indywidualne mapy mózgu
01:34
applied to all people.
25
94800
2130
odnoszą się do wszystkich ludzi.
01:36
And in the 1840's, Pierre Flourens challenged phrenology
26
96930
3411
W latach 40. XIX wieku Pierre Flourens zakwestionował frenologię,
01:40
by selectively destroying parts of animal brains
27
100341
3253
niszcząc wybiórczo rejony mózgu zwierząt
01:43
and observing which functions were lost.
28
103594
2531
i obserwując, jakie funkcje traciły.
01:46
Flourens found that damaging the cortex
29
106125
1894
Odkrył, że uszkodzenie kory mózgowej
01:48
interfered with judgement or movement in general,
30
108019
3304
zakłócało umiejętność osądu lub ogólnie ruchu,
01:51
but failed to identify any region associated with one specific function,
31
111323
4288
jednak nie udało mu się zidentyfikować rejonu związanego z poszczególną funkcją,
01:55
concluding that the cortex carried out brain functions as an entire unit.
32
115611
4782
więc stwierdził, że kora działa jako samoistna jednostka.
02:00
Flourens had scored a victory for Gratiolet, but it was not to last.
33
120393
4157
Flourens odniósł zwycięstwo nad Gratioletem, lecz nie na długo.
02:04
Gall's former student, Jean-Baptiste Bouillaud,
34
124550
2708
Były student Galla, Jean-Baptist Bouillaud
02:07
challenged Flourens' conclusion,
35
127258
1745
podał w wątpliwość wnioski Flourensa
02:09
observing that patients with speech disorders
36
129003
2467
obserwując, że wszyscy pacjenci z zaburzeniami mowy
02:11
all had damage to the frontal lobe.
37
131470
2576
mieli uszkodzony płat czołowy,
02:14
And after Paul Broca's 1861 autopsy of a patient who had lost the power
38
134046
4688
Paul Broca przeprowadził w 1861 roku autopsję pacjenta,
który utracił zdolność mowy, ale nadal ją rozumiał.
02:18
to produce speech, but not the power to understand it,
39
138734
3078
02:21
revealed highly localized frontal lobe damage,
40
141812
2937
Ujawnił zlokalizowane uszkodzenie płata czołowego
02:24
the distributed model seemed doomed.
41
144749
2802
i model rozproszony wydawał się skazany na porażkę.
02:27
Localism took off.
42
147551
1607
Rozwinął się lokalizm.
02:29
In the 1870's, Karl Wernicke associated part of the left temporal lobe
43
149158
4102
W 1870 roku Karl Wernicke powiązał część lewego płata skroniowego
02:33
with speech comprehension.
44
153260
1928
z rozumieniem mowy.
02:35
Soon after, Eduard Hitzig and Gustav Fritsch
45
155188
2399
Następnie Eduard Hitzig i Gustav Fritsch
02:37
stimulated a dog's cortex and discovered a frontal lobe region
46
157587
4086
pobudzili korę mózgową psa i odkryli rejon czołowego płata mózgowego
02:41
responsible for muscular movements.
47
161673
2608
odpowiedzialny za ruch mięśniowy.
02:44
Building on their work, David Ferrier mapped each piece of cortex
48
164281
3351
Wykorzystując ich pracę David Ferrier sporządził mapę części kory
02:47
associated with moving a part of the body.
49
167632
3109
związanej z ruchem częściami ciała.
02:50
And in 1909, Korbinian Brodmann built his own cortex map with 52 separate areas.
50
170741
5998
W 1909 Korbinian Brodmann stworzył własną mapę kory z 52 odrębnymi obszarami.
02:56
It appeared that the victory of Aubertin's localistic model was sealed.
51
176739
4487
Zdawało się, że zwycięstwo modelu Aubertina zostało przypieczętowane.
03:01
But neurologist Karl Wernicke had come up with an interesting idea.
52
181226
3651
Jednak neurolog Karl Wernicke wpadł na interesujący pomysł.
03:04
He reasoned that since the regions for speech production and comprehension
53
184877
3948
Wywnioskował, że skoro rejony odpowiedzialne za produkcję i percepcję
03:08
were not adjacent,
54
188825
1548
nie sąsiadowały ze sobą,
03:10
then injuring the area connecting them might result
55
190373
2736
to uszkodzenie obszaru łączącego
może skutkować szczególną utratą zdolności mowy,
03:13
in a special type of language loss, now known as receptive aphasia.
56
193109
5039
obecnie znaną jako afazja sensoryczna.
03:18
Wernicke's connectionist model helped explain disorders
57
198148
2856
Model koneksjonistyczny pomógł wyjaśnić zaburzenia,
03:21
that didn't result from the dysfunction of just one area.
58
201004
4024
które wynikały z dysfunkcji więcej niż jednego obszaru.
03:25
Modern neuroscience tools reveal a brain more complex than
59
205028
3018
Współczesne narzędzia ukazują, że mózg jest bardziej skomplikowany,
03:28
Gratiolet, Aubertin, or even Wernicke imagined.
60
208046
3997
niż wyobrażali sobie to Gratiolet, Aubertin czy nawet Wernicke.
03:32
Today, the hippocampus is associated with two distinct brain functions:
61
212043
4196
Dziś kojarzymy hipokamp z dwiema odrębnymi funkcjami mózgu:
03:36
creating memories and processing location in space.
62
216239
4537
tworzeniem wspomnień i przetwarzaniem położenia.
03:40
We also now measure two kinds of connectivity:
63
220776
2561
Teraz mierzymy też dwa rodzaje łączności:
03:43
anatomical connectivity between two adjoining
64
223337
2785
łączność anatomiczną,
gdzie dwa sąsiednie rejony kory pracują razem,
03:46
regions of cortex working together,
65
226122
2053
03:48
and functional connectivity between separated regions
66
228175
2858
oraz łączność funkcjonalną,
gdzie osobne obszary współpracują przy jednym procesie.
03:51
working together to accomplish one process.
67
231033
3254
03:54
A seemingly basic function like vision
68
234287
1998
Wzrok, pozornie podstawowa funkcja,
03:56
is actually composed of many smaller functions,
69
236285
2944
naprawdę składa się z wielu mniejszych funkcji,
03:59
with different parts of the cortex representing
70
239229
2213
gdzie różne części kory odpowiadają za kształt, kolor
04:01
shape, color and location in space.
71
241442
3139
oraz położenie w przestrzeni.
04:04
When certain areas stop functioning, we may recognize an object,
72
244581
3275
Kiedy określone obszary nie działają, można rozpoznawać przedmiot,
04:07
but not see it, or vice versa.
73
247856
2680
ale go nie widzieć, lub na odwrót.
04:10
There are even different kinds of memory for facts and for routines.
74
250536
4193
Istnieją nawet różne rodzaje pamięci dla faktów i nawyków.
04:14
And remembering something like your first bicycle
75
254729
2463
Wspomnienie pierwszego roweru
04:17
involves a network of different regions each representing the concept
76
257192
3804
angażuje sieć różnych obszarów, osobnych dla pojęć takich jak pojazd,
04:20
of vehicles, the bicycle's shape, the sound of the bell,
77
260996
3495
kształt roweru, dźwięku dzwonka,
04:24
and the emotions associated with that memory.
78
264491
2931
a także emocji związanych z tym wspomnieniem.
04:27
In the end, both Gratiolet and Aubertin turned out to be right.
79
267422
3938
Okazało się, że i Gratiolet, i Aubertin mieli rację.
04:31
And we still use both of their models to understand how cognition happens.
80
271360
3787
Wciąż używamy obu ich modeli, by zrozumieć, jak działa percepcja.
04:35
For example, we can now measure brain activity on such a fine time scale
81
275147
4368
Możemy teraz mierzyć aktywność mózgu tak drobiazgowo,
04:39
that we can see the individual localized processes that comprise
82
279515
3456
że widzimy indywidualnie zlokalizowane procesy,
04:42
a single act of remembering.
83
282971
2269
współtworzące pojedyncze wspomnienie.
04:45
But it is the integration of these different processes and regions
84
285240
3122
Ale to integracja różnych procesów i rejonów
04:48
that creates the coherent memory we experience.
85
288362
2906
tworzy spójną pamięć, której doświadczamy.
04:51
The supposedly competing theories prove to be two aspects
86
291268
4060
Rzekomo konkurujące teorie okazują się być dwoma aspektami
04:55
of a more comprehensive model,
87
295328
1998
bardziej wszechstronnego modelu,
04:57
which will in turn be revised and refined
88
297326
1976
który będzie sprawdzany i udoskonalany
04:59
as our scientific techologies and methods for understanding the brain improve.
89
299302
4758
wraz z postępem techniki i metod rozumienia mózgu.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7