Could a blind eye regenerate? - David Davila

Tłumaczenie: Sylwia Gliniewicz Korekta: Ewa Stein

Wyobraź sobie, że z każdym dniem

Imagine that day by day,

your field of vision becomes slightly smaller,

twoje pole widzenia pogarsza się,

narrowing or dimming

zmniejsza się lub zaciemnia,

until eventually you go completely blind.

aż w końcu tracisz wzrok.

We tend to think of blindness as something you're born with,

Myślimy o ślepocie jak o czymś wrodzonym,

but in fact, with many diseases like Retinitis pigmentosa

ale w rzeczywistości w wielu chorobach, takich jak retinopatia barwnikowa

and Usher syndrome,

i zespół Ushera,

blindness can start developing when you're a kid,

ślepota może zacząć się w dzieciństwie

or even when you're an adult.

albo nawet w okresie dorosłości.

Both of these rare genetic diseases affect the retina,

Te rzadkie choroby genetyczne wpływają na siatkówkę,

the screen at the back of the eye that detects light and helps us see.

ekran z tyłu oka wykrywający światło i pozwalający nam widzieć.

Now imagine if the eye could regenerate itself

Wyobraźmy sobie, że oko mogłoby ulec regeneracji,

so that a blind person could see again.

sprawiając, że osoba ociemniała mogłaby znowu widzieć.

To understand if that's possible, we need to grasp how the retina works

Wiedza o funkcjonowaniu siatkówki pozwala zrozumieć jak to możliwe

and what it has to do with a multitalented creature

i co wspólnego ma z tym utalentowane stworzenie,

named the zebrafish.

które nazywa się danio pręgowany.

The human retina is made of different layers of cells,

Ludzka siatkówka składa się z różnych warstw komórek

with special neurons that live in the back of the eye

oraz specjalnych komórek nerwowych, które znajdują się z tyłu oka,

called rod and cone photoreceptors.

fotoreceptorów, czyli pręcików i czopków.

Photoreceptors convert the light coming into your eye

Fotoreceptory przekształcają światło docierające do oka

into signals that the brain uses to generate vision.

w sygnały wykorzystywane przez mózg w procesie widzenia.

People who have Usher syndrome and retinitis pigmentosa

Ludzie cierpiący na zespół Ushera i retinopatię barwnikową,

experience a steady loss of these photoreceptors

powoli tracą komórki foto-receptorowe,

until finally that screen in the eye can no longer detect light

aż w końcu siatkówka nie wykrywa światła,

nor broadcast signals to the brain.

ani nie przesyła sygnałów do mózgu.

W przeciwieństwie do innych komórek

Unlike most of your body's cells, photoreceptors don't divide and multiply.

fotoreceptory nie dzielą się i nie rozmnażają.

We're born with all the photoreceptors we'll ever have,

Rodzimy się ze wszystkimi fotoreceptorami,

which is why babies have such big eyes for their faces

dlatego niemowlęta mają duże oczy w stosunku do twarzy.

and part of why they're so cute.

To po części sprawia, że są takie słodkie.

But that isn't the case for all animals.

Nie dotyczy to jednak wszystkich zwierząt.

Take the zebrafish, a master regenerator.

Taki na przykład danio pręgowany to mistrz regeneracji.

It can grow back its skin, bones, heart and retina after they've been damaged.

Jeśli jego skóra, kości, serce, siatkówka są uszkodzone, to ulegają odbudowie.

If photoreceptors in the zebrafish retina are removed or killed by toxins,

Jeśli fotoreceptory w siatkówce danio

zostaną uszkodzone lub zatrute toksynami,

they just regenerate and rewire themselves to the brain to restore sight.

to ulegają regeneracji

i odzyskują połączenie z mózgiem, co przywraca wzrok.

Scientists have been investigating this superpower

Naukowcy badali tę niesamowitą zdolność,

because zebrafish retina are also structured very much like human retina.

bo siatkówka u danio pręgowanego przypomina ludzką siatkówkę.

Scientists can even mimic the effects of disorders like Usher syndrome

Naukowcy potrafią naśladować skutki takich chorób jak zespół Ushera

or retinitis pigmentosa on the zebrafish eye.

i retinopatię barwnikową w rybich oczach.

This allows them to see how zebrafish go about repairing their retinas

Chcą odkryć jak siatkówka u danio ulega regeneracji,

so they might use similar tactics to fix human eyes one day, too.

aby podobną taktykę zastosować w leczeniu ludzkich chorób oka.

So what's behind the zebrafish's superpower?

Co kryje się za niesamowitą zdolnością, jaką posiada danio?

The main players are sets of long cells that stretch across the retina

Główną rolę odgrywają długie komórki, które rozciągają się w poprzek siatkówki,

called Müller glia.

zwane komórkami Müllera.

When the photoreceptors are damaged, these cells transform,

Kiedy fotoreceptory są uszkodzone, te komórki ulegają przekształceniu

taking on a new character.

i przyjmują nowe zadania.

They become less like Müller cells and more like stem cells,

Komórki Müllera przypominają teraz bardziej komórki macierzyste,

which can turn into any kind of cell.

które potrafią wyspecjalizować się w każdy rodzaj komórki.

Then these long cells divide,

Te długie komórki dzielą się,

producing extras that will eventually grow into new photoreceptors,

tworząc "dodatki", które w końcu przekształcą się w fotoreceptory,

travel to the back of the eye and rewire themselves into the brain.

a potem przemieszczają się do tyłu oka i utworzą połączenia z mózgiem.

And now some researchers even think they've found the key to how this works

Niektórzy naukowcy sądzą, że odkryli sposób działania,

gdzie z pomocą przychodzą dwie substancje,

with the help of one of two chemicals that create activity in the brain

które pobudzają aktywność mózgu,

called glutamate and aminoadipate.

znane jako kwas glutaminowy i kwas amino-adypinowy.

In mouse eyes,

To dzięki nim w oczach myszy,

these make the Müller glia divide and transform into photoreceptors,

komórki Müllera dzielą się i przekształcają w fotoreceptory,

which then travel to the back of the retina,

które potem migrują do siatkówki,

like they're replenishing a failing army with new soldiers.

aby uzupełnić przygrywającą armię nowymi żołnierzami.

But remember, none of this has happened in our retinas yet,

Nie dzieje się tak w siatkówce ludzi,

so the question is how do we trigger this transformation of the Müller glia

dlatego problemem jest wywołanie takiej zmiany w komórkach Müllera

in the human eye?

w ludzkim oku.

How can we fully control this process?

Jak można w pełni kontrolować ten proces?

How do photoreceptors rewire themselves into the retina?

Jak fotoreceptory połączą się z siatkówką?

And is it even possible to trigger this in humans?

Czy jest to w ogóle możliwe u ludzi?

Or has this mechanism been lost over time in evolution?

Czy ten mechanizm zniknął w toku ewolucji?

Until we tease apart the origins of this ability,

Dopóki nie odkryjemy powstania tego zjawiska,

retinal regeneration will remain a mysterious superpower

odbudowa siatkówki pozostanie tajemniczą i niezwykłą zdolnością

of the common zebrafish.

zwykłej rybki.