The networked beauty of forests - Suzanne Simard

Piękno sieci lasów - Suzanne Simard

Tłumaczenie: Izabela Miśkowicz Korekta: Rysia Wand

I was walking my mountain the other day,

Chodziłam po górach pewnego dnia.

and I was feeling really at home with the forest.

W lesie czułam się jak w domu.

And I was so grateful to it

Byłam wdzięczna, że pokazał mi,

for showing me that forests are built on relationships

że jest zbudowany na relacjach,

which form networks,

które tworzą sieci, tak jak rzeki.

like these beautiful river networks.

And I thought,

"Wow, forests are just like human families."

Pomyślałam wtedy, że lasy są niczym rodziny.

And I was so taken by the beauty of this idea

Byłam tak zafascynowana pięknem tej idei,

that I fell and I crashed down on the ground,

że potknęłam się, upadłam i uderzyłam głową o pień.

and I hit my head on this new stump.

And I was so angry!

Byłam wściekła,

Then, I was so heartbroken

ale też zrozpaczona,

because there was a whole family of trees cut down.

bo wycięto całą rodzinę drzew.

Thing is, where I'm from in Western Canada,

Na zachodzie Kanady, skąd pochodzę,

there's clearcuts like this hidden everywhere,

jest mnóstwo wycinek w ukrytych miejscach.

and it wasn't until Google Earth starting sending images,

Dopiero gdy Google Earth ujawnił zdjęcia, takie jak to,

like this,

that we realized the whole world

zdaliśmy sobie sprawę,

was wiping its noses on our old-growth forests.

że świat podciera sobie nosy naszymi starymi lasami.

Did you know

Czy wiecie, że wycinki lasów

that deforestation like this around the world

uwalniają więcej gazów cieplarnianych

causes more greenhouse gas emissions

than all the trains, planes and automobiles combined?

niż wszystkie pociągi, samoloty i samochody razem wzięte?

Yeah, I'm really upset about this,

To niepokojące, ale jestem pełna nadziei,

but I'm also really hopeful

because I've also discovered in my research

bo w czasie moich badań odkryłam, że lasy tworzą zorganizowane sieci,

that forest networks are organized

in the same way as our own neural networks

tak jak nasze neurony i więzi społeczne.

and our social networks.

And I believe that if we can learn to integrate these into a whole

Wierzę, że jeśli nauczymy się integrować,

that we can change this dangerous pathway of global warming

możemy zmienić tę niebezpieczną drogę do globalnego ocieplenia,

because I believe we are wired for healing.

ponieważ wierzę, że mamy uzdrawianie we krwi.

So, here's the science:

Oto kilka faktów:

The most ancient of these networks

najstarsze są sieci grzybów, które znajdują się pod glebą.

is this below-ground fungal network, or mushroom network.

And it evolved over a billion years ago

Rozwinęły się ponad miliard lat temu

to allow organisms to migrate from the ocean onto the land.

pozwalając organizmom emigrować z oceanu na ląd.

And eventually, they got together with plants

W końcu połączyły się w symbiozie z roślinami

in this symbiosis.

And this allowed plants to photosynthesize,

pozwalając na fotosyntezę,

pulling CO2, which is our biggest greenhouse gas,

pochłanianie CO2, który jest głównym gazem cieplarnianym,

out of the atmosphere and giving off oxygen,

i emitowaniem tlenu, dzięki któremu nie tylko możemy oddychać,

which allows us to breathe

and actually allowed humans to eventually evolve.

ale także mogliśmy się rozwinąć.

Now, we call this symbiosis a mycorrhiza,

Symbioza ta nazywana jest mikoryzą,

myco for fungus, rrhiza for root.

miko to grzyb, ryza to korzeń.

So, the fungus and root get together,

Grzyb i korzeń łączą się i czerpią wzajemne korzyści.

and they trade for mutual benefit.

Now, all trees in all forests all over the world

Istnienie wszystkich drzew na świecie zależy od tych symbioz.

depend on these mycorrhizas for their very survival.

They can't live without them.

Bez nich nie przetrwają.

And the way it works

Działa to tak: ziarenko spada w podściółkę

is that a seed falls on the forest floor,

it germinates,

i zaczyna kiełkować,

it sends a root down into the soil,

tworząc korzeń głęboko w ziemi,

and it starts sending out chemical signals

wysyłając sygnały chemiczne do grzybów,

to the fungi to grow towards the root.

żeby rosły w kierunku korzeni.

And the fungus communicates back

Grzyb również wysyła sygnały, odpowiadając:

with its own signals,

and it says to the root,

"Musisz rosnąć w moim kierunku, rozgałęziać się i mięknąć".

'You need to grow towards me and branch and soften.'

And so by this communication,

Przez taką komunikację

they grow together into this magical symbiosis.

rosną razem w magicznej symbiozie.

And the way that symbiosis works

Roślina dzieli się z grzybem węglem pobranym z fotosyntezy,

is the plant takes its hard-earned carbon from photosynthesis

and brings it to the fungus

because the fungus can't photosynthesize.

bo grzyb tego nie potrafi.

And the fungus takes nutrients and water it gathers from the soil,

W zamian grzyb dostarcza wodę i składniki odżywcze

where plant roots can't grow,

z głębszych warstw ziemi.

gdzie korzeń by nie sięgnął.

and they give it to the plant.

And so they're both benefiting in this cooperation.

Oboje czerpią korzyści.

Kiedy grzyb wrasta w ziemię,

Now, as the fungus grows through the soil,

it starts linking plant and plant

zaczyna łączyć rośliny i drzewa ze sobą,

and tree and tree together

until the whole forest is linked together.

aż cały las zostaje połączony.

Did you know that a single tree

Czy wiecie, że jedno drzewo

can be literally linked up to hundreds of other trees

może być połączone z setkami innych drzew?

as far as the eye can see?

Gdzie okiem sięgnąć.

And as you're walking through the forest,

Chodząc po lesie i obserwując drzewa, korzenie, grzyby,

what you see, the trees, the roots, the mushrooms,

are just the tip of the iceberg.

dostrzegacie tylko wierzchołek góry lodowej.

Under a single footstep,

Pod stopami znajduje się prawie 500 km komórek grzybów

there are 300 miles of fungal cells

stacked end on end moving stuff around.

połączonych ze sobą.

And if you could look down into the ground,

I gdybyście mogli zajrzeć wgłąb ziemii,

it would be like this super highway

wyglądałoby to jak ogromna autostrada z przemieszczającymi się pojazdami.

with cars going everywhere.

Now, all networks are made of nodes and links.

Wszystkie sieci składają się z węzłów i ogniw.

In forests, those nodes would be trees

W lesie węzły to drzewa, a ogniwa to grzyby.

and the links fungi.

It's kind of like in your Facebook network,

Można to porównać do Facebooka,

where nodes would be friends

gdzie węzłami są znajomi, a ogniwami znajomości.

and links would be your friendships.

Now, we all know that some of those nodes,

I jak wiemy,

niektórzy z tych znajomych są bardziej zajęci od innych,

or friends,

are busier than others,

like that friend who is always sending out group messages.

na przykład ten, który zawsze wysyła grupowe wiadomości.

Well, it's the same in forests,

Podobnie w lesie.

and these nodes in forests,

Takie węzły nazywamy centrum,

we call them hubs,

they're the big trees in the forests

są to największe drzewa,

with roots going everywhere.

których korzenie rozchodzą się wszędzie.

Now, we also have learned

Wiadomo także,

that the systems organized around these hubs,

że w systemach znajdujących się dookoła centrum,

these big old trees,

so in forests, that's where the regeneration occurs.

dochodzi do regeneracji.

In your Facebook network,

Na Facebooku byłby to sposób,

that might be how parties are organized,

w jaki organizowane są imprezy.

around that hub that's always sending out the group messages.

To z centrum rozsyłane są grupowe wiadomości.

We call those hubs in forests mother trees;

Te centra nazywamy drzewami-matkami,

they're the big old trees in the forest.

to te najstarsze duże drzewa.

And they fix the carbon in their leaves,

Przechowują węgiel w liściach

and they send it down through their massive trunks

i przesyłają przez pień do otaczających je sieci,

and into the networks all around them

czyli innych drzew, także do młodych sadzonek.

that are linked up to all the other trees

and seedlings, the young ones,

and they start sending that carbon everywhere.

The more those seedlings are stressed out,

Im bardziej są one osłabione, suszą lub przemarznięciem,

maybe from drought or shade,

the more the mother tree sends to them.

tym więcej węgla drzewo-matka przesyła.

It's kind of like in your families,

Jak w rodzinie,

where if you're kind of stressed out,

mom and dad kick in and help you out a bit more, right?

rodzice wkraczają, by nam pomóc.

Well, it's the same in forests.

Tak samo w lesie.

The other thing that we've recently discovered

Okryliśmy także, że drzewa matki

is that mother trees will preferentially send

przesyłają więcej sygnałów

more signals to her own kids, her own children.

do swoich własnych dzieci,

po to, aby miały większe szanse na przetrwanie.

And then, this way she helps them do better,

and then they survive more,

Mogą wówczas przesłać swoje geny następnym pokoleniom.

and then they can pass their genes on to future generations.

So, how natural selection works.

Tak działa selekcja naturalna.

Now, the way these forests are organized

Sposób organizacji lasów sprawia,

makes them both resilient and vulnerable.

że są zarówno wytrzymałe jak i bezbronne.

They're resilient because there's many mother trees,

Są wytrzymałe,

bo jest wiele matek i gatunków grzybów, które je łączą.

and there's many fungal species linking them together.

And that network is really hard to break.

Tę sieć trudno zerwać, bo jest naprawdę mocna.

It's pretty darn tough.

But of course,

Ale oczywiście my, ludzie,

we humans have figured out how to do that.

znaleźliśmy na to sposób.

And what we do is we take out the mother trees.

Robimy to poprzez wycinanie drzew-matek.

And maybe taking one out won't make much difference

Wycięcie jednego nie miałoby może znaczenia,

but when you take more and more and more

ale gdy wycina się ich coraz więcej,

and clearcut and more and more and more

that it can cause the system to collapse and fall down,

cały system może runąć jak domino.

like dominoes.

And we can cross tipping points

Przekraczamy punkt krytyczny,

and cause more forest death and more global warming,

bo im większe spustoszenie lasów,

and we're doing that.

tym wzrasta globalne ocieplenie.

So what we do,

To, co robimy,

our choices we make,

jakich wyborów dokonujemy

can lead us towards global heatlh or global sickness.

może doprowadzić

albo do globalnego wzmocnienia albo upadku.

We do have choices.

Mamy wybór.

And I'm going to leave you with four ideas

Na koniec cztery idee warte szerzenia.

that I think are worth spreading.

First one:

Po pierwsze:

To love the forest

żeby pokochać las, trzeba spędzia w nim czas.

you have to go spend time in it.

Idźcie tam, połączcie się z nim.

Go be in the forest, connect with it.

And then you'll fight hard enough to protect them.

Wtedy będziecie ich zaciekle bronić.

Second:

Po drugie:

Learn how they work.

Dowiedzcie się jak działają lasy.

Learn how those networks link things together

Jak te sieci łączą się tworząc zorganizowaną całość.

in organized forests.

And to do that,

Aby to zrobić, trzeba ryzykować, popełniać błędy.

you gotta go out there take risks, make mistakes.

Third:

Po trzecie:

Chrońcie lasy.

Protect forests.

They need you to do that

One was potrzebują, ponieważ same się nie obronią.

because they can't do it themselves.

They're stuck in one spot.

Nie uciekną od ludzi, ani od globalnego ocieplenia.

They can't run away from humans,

and they can't run away from global warming.

They need you.

Potrzebują was.

And finally,

I najważniejsze,

and most importantly,

use your own very clever, brilliant,

użyjcie swoich wspaniałych,

genialnych sieci komórek szarych i społecznościowych,

neural and social networks to create amazing messages,

żeby tworzyć niesamowite treści i rozsyłać przesłanie,

and spread the word that forests are worth saving

że lasy należy chronić, bo są tego warte

because you're worth saving,

bo wy jesteście tego warci.

and I believe that together

Wierzę, że razem jesteśmy połączeni po to,

we're all wired for healing.

żeby uzdrawiać.