The surprising cause of stomach ulcers - Rusha Modi

3,687,417 views ・ 2017-09-28

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Marta Konieczna
00:06
In 1984, an enterprising Australian doctor named Barry Marshall
0
6885
5191
W 1984 roku pewien śmiały lekarz z Australii, Barry Marshall,
00:12
decided to take a risk.
1
12076
2110
zdecydował się podjąć ryzyko.
00:14
Too many of his patients were complaining of severe abdominal pain
2
14186
4830
Zbyt wielu jego pacjentów narzekało na ostre bóle w jamie brzusznej
00:19
due to stomach ulcers,
3
19016
1740
00:20
which are sores in the lining of the upper intestinal tract.
4
20756
4201
które są ogniskami zapalnymi śluzówki przewodu pokarmowego.
00:24
At the time, few effective treatments for ulcers existed,
5
24957
3751
Wówczas nie było skutecznych metod leczenia wrzodów,
00:28
and many sufferers required hospitalization or even surgery.
6
28708
5049
a wielu pacjentów wymagało hospitalizacji, lub nawet leczenia operacyjnego.
00:33
Desperate for answers,
7
33757
1721
Zdesperowany, by znaleźć przyczyny,
00:35
Dr. Marshall swallowed a cloudy broth of bacteria
8
35478
4028
doktor Marshall wypił mętną zawiesinę z bakterii
00:39
collected from the stomach of one of his patients.
9
39506
3912
pobranych z żołądka jednego z pacjentów.
00:43
Soon, Dr. Marshall was experiencing the same abdominal pain,
10
43418
3869
Wkrótce doktor Marshall miał takie same bóle brzucha,
00:47
bloating,
11
47287
811
wzdęcia,
00:48
and vomiting.
12
48098
1442
i wymioty.
00:49
Ten days later, a camera called an endoscope
13
49540
3928
Dziesięć dni póżniej, do jego brzucha wprowadzono
00:53
peered inside his insides.
14
53468
2511
sondę z kamerą, zwaną endoskopem.
00:55
Marshall's stomach was teeming with the same bacteria as his patient.
15
55979
5299
W żołądku doktora było pełno bakterii, jakie miał też jego pacjent.
01:01
He'd also developed gastritis, or severe inflammation of the stomach,
16
61278
4750
Rozwinęło się u niego ostre zapalenie błony śluzowej żołądka,
01:06
the hallmark precursor of ulcers.
17
66028
4360
które jest znanym zwiastunem wrzodów.
01:10
Dr. Marshall's idea challenged
18
70388
1842
Odkrycie doktora Marshalla zmieniło
01:12
a misconception that still persists to this day:
19
72230
3821
błędne przekonanie, które istnieje do dziś,
01:16
that ulcers are caused by stress,
20
76051
2599
że wrzody powoduje stres,
01:18
food,
21
78650
999
żywność
01:19
or too much stomach acid.
22
79649
2531
lub nadmiar kwasu żołądkowego.
01:22
Marshall thought the culprit was bacterial infections.
23
82180
3827
Doktor Marshall uznał, że powodem jest infekcja bakteryjna.
01:26
Initially, his idea was considered crazy
24
86007
2692
Początkowo największe autorytety medyczne na świecie
01:28
by the brightest medical minds on the planet.
25
88699
3180
uznały jego teorię za szaloną.
01:31
But in 2005, he and Dr. Robin Warren received the ultimate validation
26
91879
5711
W 2005 roku doktor Marshall i doktor Robin Warren
otrzymali ostatecznie zadośćuczynienie,
01:37
when they were awarded the Nobel Prize for medicine.
27
97590
5020
kiedy przyznano im Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny.
01:42
Our stomachs are J-shaped organs with surprisingly intricate ecosystems
28
102610
4991
Nasze żołądki są organami w kształcie litery J z zawiłym ekosystemem,
01:47
awash in hormones and chemicals.
29
107601
3371
wypełnionym hormonami i chemikaliami.
01:50
The stomach is under constant attack by digestive enzymes,
30
110972
3598
Żołądek jest stale atakowany przez enzymy trawienne,
01:54
bile,
31
114570
851
żółć,
01:55
proteins,
32
115421
991
białka,
01:56
microbes,
33
116412
969
mikroby
01:57
and the stomach's own acid.
34
117381
2950
oraz kwas żołądkowy.
02:00
In response, it produces bicarbonate,
35
120331
2460
W odpowiedzi, żołądek produkuje wodorowęglan sodu,
02:02
mucus,
36
122791
860
śluz
02:03
and phospholipids called prostaglandins
37
123651
3479
i fosfolipidy zwane prostoglandynami,
02:07
to maintain the integrity of its own lining.
38
127130
2982
aby utrzymać integralność błony śluzowej.
02:10
This delicate balance is constantly regulated
39
130112
2850
Ten delikatny balans jest stale regulowany
02:12
and referred to as mucosal defense.
40
132962
3750
i jest linią obrony błony śluzowej.
02:16
Since the mid-1800s, doctors thought stress alone caused most stomach ulcers.
41
136712
7210
Od połowy XIX wieku lekarze myśleli, że sam stres powoduje większość wrzodów.
02:23
Patients were given antidepressants or tranquilizers
42
143922
3060
Pacjentom podawano leki przeciwdepresyjne lub uspokajające,
02:26
and told to visit health spas.
43
146982
3080
i zalecano pobyt w uzdrowiskach.
02:30
This belief eventually shifted to the related notion of spicy foods
44
150062
4861
Panował też pogląd, że winowajcami są pikantna żywność
02:34
and stress as culprits.
45
154923
2938
i nadmierny stres.
02:37
Yet no convincing study has ever demonstrated that emotional upset,
46
157861
4394
Jednak żadne przekonujące badanie nie potwierdziło,
że stany emocjonalne i psychiczne
02:42
psychological distress,
47
162255
1611
02:43
or spicy food
48
163866
1750
lub pikantna żywność
02:45
directly causes ulcer disease.
49
165616
4832
bezpośrednio powodują chorobę wrzodową,
02:50
By the mid-20th century, it was widely accepted that excess hydrochloric acid
50
170448
4936
W połowie XX wieku powszechnie przyjęto, że nadmiar kwasu chlorowodorowego
02:55
prompted the stomach to eat itself.
51
175384
3020
02:58
Fervent proponents of this idea were referred to as the acid mafia.
52
178404
5417
Zagorzali zwolennicy tej teorii są nazywani mafią kwasową.
03:03
The biggest hole in this theory was that antiacids only provide
53
183821
3862
Największą luką w tej teorii jest to,
że leki blokujące wydzielanie kwasu żołądkowego
03:07
temporary relief.
54
187683
2373
przynoszą tylko tymczasową ulgę.
03:10
We now know that some rare ulcers
55
190056
2138
Teraz wiemy, że tylko niektóre wrzody
03:12
are indeed caused by too much hydrochloric acid.
56
192194
3931
rzeczywiście powoduje nadmiar kwasu chlorowodorowego.
03:16
But they make up less than 1% of all cases.
57
196125
4069
Stanowią one mniej niż 1% wszystkich przypadków.
03:20
Dr. Marshall and Dr. Warren pinpointed a spiral-shaped bacteria
58
200194
4292
Doktor Marshall i doktor Warren wskazali na bakterię w kształcie spirali
03:24
called Helicobacter pylori, or H. pylori, as the real offender.
59
204486
6133
o nazwie Helicobacter pylori, lub H. pylori, jako prawdziwego sprawcę.
03:30
H. pylori is one of humanity's oldest and most frequent companions,
60
210619
4570
H. pylori jest najstarszym i najczęstszym towarzyszem człowieka.
03:35
having joined us at least 50,000 years ago,
61
215189
3627
Znalazła się w naszym ciele około 50 tysięcy lat temu,
03:38
and now found in 50% of people.
62
218816
3169
a teraz wystepuje u 50% ludzi.
03:41
Previously, we thought the stomach was sterile
63
221985
2380
Wcześniej uważano, ze żołądek jest sterylny
03:44
on account of it being such an acidic, hostile environment.
64
224365
4545
przez to, że to bardzo kwaśne i wrogie środowisko.
03:48
Yet H. pylori survives the acidic turmoil of the stomach
65
228910
3376
Jednak H. pylori przeżywa w kwaśnym środowisku żołądka
03:52
with a variety of features that disrupt mucosal defense in its favor.
66
232286
5200
zakłócając obronę błony śluzowej. na swoją korzyść.
03:57
For example, it produces an enzyme called urease
67
237486
3690
Na przykład, wytwarza enzym zwany ureazą,
04:01
that helps protect it from the surrounding gastric acid.
68
241176
3931
który pomaga chronić ją przed otaczającym kwasem żołądkowym.
04:05
H. pylori can make over 1,500 proteins,
69
245107
3330
H. pylori może wytwarzać ponad 1500 białek,
04:08
many of which are dedicated to maximizing its virulence.
70
248437
5010
z których wiele pomaga powiększyć jej zmasowany atak.
04:13
We still have unanswered questions,
71
253447
2470
Nadal nie mamy odpowiedzi na wiele pytań,
04:15
like why specific people develop ulcers at particular times.
72
255917
4869
na przykład, dlaczego u niektórych ludzi wrzody rozwijają się w danym czasie.
04:20
However, we do know individual genetics,
73
260786
2881
Wiemy, że indywidualna struktura genetyczna,
04:23
other medical problems,
74
263667
1530
inne problemy zdrowotne,
04:25
use of certain medications,
75
265197
1760
stosowanie pewnych leków,
04:26
smoking,
76
266957
980
palenie papierosów
04:27
and the genetic diversity of Helicobacter strains all play a role.
77
267937
6122
i zróżnicowanie genetyczne szczepów Helicobacter odgrywają ważną rolę.
04:34
In particular, certain pain medications used to reduce inflammation in joints
78
274059
5279
Na przyklad, niektóre leki przeciwbólowe stosowane przy stanach zapalnych stawów
04:39
have been discovered to work with H. pylori
79
279338
2760
działają wspólnie z bakterią H. pylori
04:42
to create more severe stomach ulcers.
80
282098
3310
tworząc ostre wrzody żołądka.
04:45
Dr. Marshall ended up being fine after his famous, albeit dangerous, experiment.
81
285408
6290
Słynny, choć niebezpieczny eksperyment zakończył się pomyślnie.
04:51
He ingested a course of antibiotics similar to the ones taken now for ulcers.
82
291698
5731
Doktor Marshall wziął antybiotyki podobne do obecnie stosowanych przy wrzodach.
04:57
To be treated by simple antibiotics is a modern triumph
83
297429
3710
Sukcesem współczesnej medycyny jest możliwość wyleczenia antybiotykami
05:01
for a disease that previously needed surgery.
84
301139
3850
choroby, która wcześniej wymagała leczenia operacyjnego.
05:04
Marshall's work also reminded us that scientific progress is not always smooth.
85
304989
5552
Praca doktora Marshalla przypomina nam, że postęp w nauce nie zawsze jest łatwy.
05:10
But there's value in trusting your proverbial,
86
310541
2820
Warto jest ufać naszej intuicji,
05:13
and sometimes literal, gut.
87
313361
2599
a czasami po prostu naszemu brzuchowi.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7